Przesłanki odpowiedzialności konstytucyjnej ministrów p. nr 108
Odpowiedzialność konstytucyjna ma charakter prawnokarny. Warunkiem jej zastosowania jest naruszenie przez członka Rady Ministrów konstytucji lub ustaw (tzw. delikt konstytucyjny), a skutkiem - postawienie go w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu, który decyduje o winie i karze osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie.
Odpowiedzialność konstytucyjna ma zawsze indywidualny charakter.
Za naruszenie Konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem, lub w zakresie swojego urzędowania odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą osoby zajmujące najwyższe stanowiska w państwie. Wśród tych osób art. 198 Konstytucji wymienia Prezesa Rady Ministrów, a także członków Rady Ministrów.
Wniosek o pociągnięcie członka Rady Ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu może zgłosić Prezydent Rzeczypospolitej lub co najmniej 115 posłów. Wniosek taki jest zgłaszany do Sejmu, a rozpatruje go wstępnie sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej, która po uznaniu zasadności postawionych zarzutów podejmuje uchwałę o wystąpieniu do Sejmu o pociągnięcie konkretnej osoby do odpowiedzialności konstytucyjnej. Uchwałę w tej sprawie podejmuje Sejm większością 3/5 ustawowej liczby posłów (art. 156).
Przyjęcie tego wniosku przez Sejm stanowi podstawę do przekazania sprawy Trybunałowi Stanu. O ile czyny zarzucane członkowi Rady Ministrów nie noszą znamion przestępstwa, a polegają tylko na naruszeniu Konstytucji lub ustaw w związku z zajmowanym stanowiskiem, Trybunał Stanu może wymierzyć następujące kary: a) utratę czynnego i biernego prawa wyborczego, b) zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych w organach państwowych i organizacjach społecznych, c) utratę wszystkich lub niektórych orderów i odznaczeń państwowych, a także utratę zdolności do ich uzyskiwania. Natomiast za czyny spełniające znamiona przestępstwa Trybunał Stanu wymierza kary przewidziane w ustawach karnych.