Present Continuous

Present Continuous to jeden z pierwszych czasów, jakie poznajemy zaczynając naukę angielskiego. Czas ten opisuje czynność jaka jest w tej chwili wykonywana. Aby utworzyć zdanie w Present Continuous potrzebujemy dwóch rzeczy:

- odpowiedniej dla osoby formy czasownika być,
- czasownika właściwego, do którego dodajemy końcówkę -ing.

Oto przykład:

Tom is writing a letter.

Tomek pisze list. (w tej chwili)

Najpierw mamy osobę, która wykonuje czynność (Tom), następnie trzecią formę czasownika być (is). Następnie dodajemy do czasownika głównego pisać (write) końcówkę -ing i dopełnienie - w tym wypadku słowo list (a letter). Pierwsze zdanie w Present Continuous gotowe!

Oto formy czasownika to be dla wszystkich osób:

	liczba pojedyncza		liczba mnoga
1 osoba	I am		we are
2 osoba	you are		you are
3 osoba	he is she is it is		they are

Tworzenie właściwej formy czasownika głównego jest bardzo proste, do podstawowej formy dodajemy końcówkę -ing

write	»	writing	pisać
read	»	reading	czytać
sit	»	sitting	siedzieć
look	»	looking	patrzeć
do	»	doing	robić
take	»	taking	zabierać
eat	»	eating	jeść

Możemy już utworzyć kilka przykładowych zdań:

You are reading a book.	Ty czytasz książkę.
Mary is having breakfast.	Mary je śniadanie.
They are running.	Oni biegną.
I am taking my bag.	Zabieram swoją torbę.
We are waiting for my uncle.	Czekamy na mojego wujka.
He is looking at the stars.	On patrzy w gwiazdy.
We are doing our homework.	Robimy (odrabiamy) zadanie domowe.

Pytania i przeczenia

Tworzenie pytań jest banalnie proste - wystarczy tylko zamienić ze sobą miejscami czasownik pomocniczy z podmiotem zdania:

Is Tom writing a letter?

Czy Tomek pisze list? (w tej chwili)

I dalsze przykłady:

Are you reading a book?	Czytasz książkę?
Is Mary having breakfast?	Czy Mary je śniadanie?
Are they running?	Czy oni biegną?
Am I taking my bag?	Czy zabieram swoją torbę?
Are we waiting for my uncle?	Czy czekamy na mojego wujka?
Is he looking at the stars?	Czy on patrzy w gwiazdy?
Are we doing our homework?	Czy robimy (odrabiamy) nasze zadanie domowe?

Przeczenia:

Tutaj potrzebne nam będzie dodatkowe słowo: not (czyli nie):

Tom is not writing a letter.

Tomek nie pisze listu.

W większości przypadków "składamy" dwa słówka:

is not	»	isn't
are not	»	aren't

Czyli nasze zdanie będzie brzmiało:

Tom isn't writing a letter.

Tomek nie pisze listu.

I przykłady

You aren't reading a book.	Ty nie czytasz książki.
Mary isn't having breakfast.	Mary nie je śniadania.
They aren't running.	Oni nie biegną.
I am not taking my bag.	Nie zabieram swojej torby.
We aren't waiting for my uncle.	Nie czekamy na mojego wujka.
He isn't looking at the stars.	On nie patrzy w gwiazdy.
We aren't doing our homework.	Nie odrabiamy zadania domowego.

Użycie

Czasu Present Continuous używamy w następujących sytuacjach:

1. Opisując czynności, które dzieją się w momencie mówienia o nich, bardzo często w tej sytuacji używamy dodatkowych słówek mówiących, że czynność jest wykonywana w tej chwili:

now	teraz
at the moment	w tej chwili

Kilka przykładów:

Mary is reading an interesting book.	Marysia czyta (w tej chwili) interesującą książkę.
What is John doing? He's repairing his car at the moment.	Co robi John? W tej chwili naprawia swój samochód.
We are waiting for the doctor.	Czekamy na lekarza.
Look at them. They are kissing again.	Popatrz na nich. Znowu się całują.
I'm drinking hot coffee now.	Piję teraz gorącą kawę.
Why are you helping him?	Dlaczego mu pomagasz? (teraz, w tym momencie)
He's showing his sister his new book.	On pokazuje swojej siostrze swoją nową książkę.

2. Używamy go także do opisu czynności, które nie muszą trwać dokładnie w chwili mówienia o nich, ale trwają dłuższy czas (włączając w to chwilę obecną). Musimy podać jak długo dana czynność jest wykonywana.

This month Tom is studying hard for his exams.	W tym miesiącu Tomek uczy się pilnie do egzaminów. (ale nie musi się uczyć akurat w tej chwili)
He is building a new house.	On buduje nowy dom.
I'm taking driving lessons.	Biorę lekcje jazdy samochodem.

3. Jeśli coś zaplanowaliśmy, to także możemy wyrazić to w Present Continuous:

On Friday we are having an important meeting.	W piątek mamy ważne spotkanie.
I'm having a date with Sue next week.	W przyszłym tygodniu mam randkę z Sue.
Sorry, we are working this evening.	Przykro nam, wieczorem pracujemy. (nie możemy wyjść)

4. Jeśli opisujemy czynność powtarzającą się lecz nie jest to "stała" cecha człowieka czy rzeczy.

Why are you being so naughty today?!	Dlaczego dzisiaj jesteś taki niegrzeczny?! (wyjątkowo dziś jest taki)
She's making the same spelling mistake again.	Ona robi wciąż ten sam błąd w pisowni.

Uwagi

Niektóre czasowniki nie są zwykle używane w czasie Present Continuous. Są to wyrazy oznaczające "stan" a nie czynność. Oto ich lista:

be, believe, want, cost, own, know, hear, need, see, smell, taste, think, guess, understand

Present Simple

Czas Present Simple jest bardzo prosty w tworzeniu. Potrzeba tylko czasownika w podstawowej formie i osoby wykonującej czynność.

Oto przykład:

I usually work 8 hours a day.

Zwykle pracuję 8 godzin dziennie.

Żeby jednak nie było tak łatwo, jest jedna mała rzecz, o której zawsze trzeba pamiętać w tym czasie:

w trzeciej osobie do czasownika musimy dodać końcówkę -s

writes	pisze
reads	czyta
sits	siedzi
swims	pływa
makes	robi
takes	zabiera

Czasami jednak trzeba dodać -es zamiast -s

does	robi
goes	idzie
watches	ogląda
washes	myje

A jeśli czasownik kończy się na literkę -y, a przed nią jest spółgłoska, to w trzeciej osobie zamiast -y wstawiamy -ies

study » studies

studiuje

I na koniec bardzo ważny wyjątek:

I have » he/she/it has

mieć, ma

W Present Simple bardzo często używamy słówek określających częstotliwość wykonywania czynności:

always	zawsze
never	nigdy
often	często
rarely	rzadko
seldom	rzadko
usually	zwykle
every day	codziennie
every week	co tydzień
every month	co miesiąc
twice a month	dwa razy w miesiącu
seven times a month	siedem razy w miesiącu
three times a day	trzy razy dziennie

Kilka przykładowych zdań:

He drinks milk twice a day	On pije mleko dwa razy dziennie.
We go to work six times a week.	Chodzimy do pracy przez sześć dni w tygodniu.
I never smoke, but Alice smokes occasionally.	Ja nigdy nie palę, ale Alicja pali od czasu do czasu.
They always go for a walk in the evening.	Oni zawsze chodzą na spacer wieczorami.
She likes him very much.	Ona go bardzo lubi.
I always feel so great in spring.	Zawsze na wiosnę czuję się świetnie.

Pytania i przeczenia

Pytania

Przy tworzeniu pytań pojawia się dodatkowe słówko (operator), którego musimy użyć. Słowo to nie ma tutaj swojego znaczenia, pełni rolę wyłączne pomocniczą. To słówko to do. W trzeciej osobie pojawia się końcówka -s i otrzymujemy does.
Uwaga: w trzeciej osobie nie dodajemy końcówki -s do czasownika - otrzymuje ją operator.

Aby utworzyć pytanie, na początku zdania dodajemy operator i otrzymujemy:

Do you like apples?	Lubisz jabłka?
Does she smoke?	Czy ona pali?
Do we always have to be late?	Czy my zawsze musimy się spóźniać?

Możemy także sprecyzować nasze pytania:

How do you do?	Jak się miewasz?
How often does she go out in the evening?	Jak często ona wychodzi wieczorami?
What do you usually eat in the morning?	Co zwykle jecie rano na śniadanie?

I dalsze przykłady:

What do you want for Christmas?	Co chcesz pod choinkę?
Where does she work?	Gdzie ona pracuje?
When does he leave?	Kiedy on wyjeżdża?
How much do you earn?	Ile zarabiasz?
What does it mean?	Co to znaczy?
Where do you live?	Gdzie mieszkasz?

Przeczenia:

Tutaj także używamy operatora do, do którego dodajemy słówko not i przeczenie gotowe:

I don't like milk.

Nie lubię mleka.

W większości przypadków "składamy" dwa słówka:

do not	»	don't
does not	»	doesn't

I przykłady

Mike doesn't read books very often.	Mike nie czyta książek za często.
I don't go to work on Sundays.	Nie chodzę do pracy w niedziele.
We usually don't sing in the middle of the street.	Zwykle nie śpiewamy na środku ulicy.

Użycie

Czasu Present Simple używamy w następujących sytuacjach:

1. Mówiąc o czynnościach typowych, rutynowych, powtarzających się. Opisujemy cechy ludzi i przedmiotów.

Kilka przykładów:

John never drinks alcohol.	John nigdy nie pije alkoholu.
I always wake up before 8 o'clock.	Zawsze budzę się przed ósmą.
I love you.	Kocham cię.
She doesn't love him.	Ona go nie kocha.
Do you know my name?	Wiesz jak ja się nazywam?
They seldom go to work by bus.	Oni rzadko jeżdżą do pracy autobusem.

2. Opisujemy rzeczy, które zawsze są prawdziwe; zjawiska:

Water boils at 100°C.	Woda gotuje się przy 100 stopniach.
Earth goes around the Sun.	Ziemia krąży wokół Słońca.
The Vistula river flows through Warsaw.	Wisła przepływa przez Warszawę.

3. czynności dziejące się w dłuższych okresach czasu:

Tom lives in New York.	Tom mieszka w Nowym Jorku.
She studies philosophy.	Ona studiuje filozofię.

4. opisywanie, streszczanie filmów, książek, itp.

John meets Kate and they fall in love. They live together and plan their future. They want to have three children.	John spotyka Kate, zakochują się w sobie. Mieszkają razem i planują swoją przyszłość. Chcą mieć trójkę dzieci.
Joe Bill arrives to the town. He knows that money is here. He raids the bank, kills the Sheriff and leaves Texas.	Joe Bill przybywa do miasta. Wie, że pieniądze są tutaj. Napada na bank, zabija szeryfa i opuszcza Teksas.

Present Perfect

Tworzenie czasu Present Perfect jest trochę bardziej skomplikowane. Najpierw przykładowe zdanie:

I have bought a new car.

Kupiłem nowy samochód.

Pojawia się tu ponownie operator pomagający w utworzeniu zdania - have . W trzeciej osobie otrzymuje końcówkę -s i dostajemy has.

Do operatora dodajemy czasownik w III formie. Czasowniki regularne otrzymują w takim wypadku końcówkę -ed więc sprawa jest prosta. Niestety istnieje też duża grupa czasowników nieregularnych, których wszystkich form należy nauczyć się na pamięć.

Przykłady zdań twierdzących:

I have found his telephone number.	Znalazłem jego numer telefonu.
She has closed the door.	Ona zamknęła drzwi.
It has started raining.	Zaczęło padać.
Someone has taken my bag.	Ktoś zabrał moją torebkę.
They have changed their plans.	Oni zmienili plany.

można skracać:

I have	»	I've
you have	»	you've
she has	»	she's
he has	»	he's
it has	»	it's
we have	»	we've
they have	»	they've

Pomocnicze słówka:

for	od
since	od
already	już
just	właśnie
yet	już
ever	kiedykolwiek
never	nigdy

Pytania i przeczenia

Aby utworzyć pytanie wystarczy zamienić ze sobą miejscami podmiot zdania i operator pomocniczy.

Have you ever been to France?	Byłeś kiedykolwiek we Francji?
What has she done with her hair?	Co ona zrobiła z włosami?
Have they arrived already?	Czy oni już przyjechali?

Odpowiadamy w formie skróconej:

- Have you ever been to France? - No, I haven't.

- Have they arrived already? - Yes, they have.

Przeczenie tworzymy łącząc operator ze słówkiem not:

I haven't taken your book.

Nie zabrałem twojej książki.

I tu także mamy skróconą formę:

have not	»	haven't
has not	»	hasn't

I przykłady

I haven't eaten Asian food.	Nie jadłem azjatyckiego jedzenia.
She hasn't lived in Paris.	Ona nie mieszkała w Paryżu.
We haven't read this book.	Nie czytaliśmy tej książki.
We haven't seen this movie.	Nie widzieliśmy tego filmu.
He hasn't met her before.	On jej nie spotkał wcześniej.
She hasn't told him her name.	Nie powiedziała mu jak się nazywa.
They haven't passed the exam.	Oni nie zdali egzaminu.

Zgodnie z zasadą pojedynczego przeczenia w zdaniu, jeśli użyjemy słówka never nie możemy już dodawać not do operatora:

I've never eaten such delicious soup.	Nigdy nie jadłem tak pysznej zupy.
We have never been to Italy.	Nigdy nie byliśmy we Włoszech.
She's never seen Paul before.	Ona nigdy wcześniej nie widziała Paula.

Użycie

Czasu Present Perfect używamy w następujących sytuacjach:

1. Present Perfect używamy do opisania przeszłej czynności (nie podając, kiedy była ona wykonana) która ma wpływ na teraźniejszość - i najważniejszy właśnie jest ten związek z teraźniejszością. Czyli ważna jest przyczyna i jej skutek - natomiast nie jest istotne, kiedy dana czynność została (lub nie) wykonana.

I've broken my leg.	Złamałem nogę. (nie jest ważne kiedy - ważny jest skutek - złamana noga)
She's never been to Poland.	Ona nigdy nie była w Polsce. (nie wie jak tu jest)
Tom has fallen from stairs.	Tom spadł ze schodów.
They've bought a flat.	Kupili mieszkanie. (nieistotne kiedy - mają nowe mieszkanie)
You haven't written the letter yet.	Nie napisałeś jeszcze tego listu.
What have you done?!	Coś ty zrobił?!

2. Opisujemy stan, który trwa do chwili obecnej (ale który może się zmienić w przyszłości).

I've lived in Moscow for six years.	Mieszkam w Moskwie od sześciu lat. (ale mogę się wyprowadzić w przyszłym roku)
She hasn't done her task yet.	Ona nie wykonała jeszcze swojego zadania. (zrobi je za godzinę)
Have you ever been to Italy? No, I haven't.	Byłeś kiedykolwiek we Włoszech? Nie, nie byłem. (ale mogę jeszcze pojechać)

Uwagi

Poznajmy jeszcze dwa słówka, które będą nam bardzo przydatne w tym czasie

for	od
since	od

OK, zarówno for jak i since oznaczą od... musi w takim razie być jakaś różnica między nimi. Oczywiście jest i bardzo ważne jest, aby zrozumieć kiedy wybrać dane słówko.

Wyobraźmy sobie taką sytuację: Piotr mieszka w Londynie od 5 lat, przeprowadził się tam w roku 1998. Teraz powiedzmy to po angielsku.

Peter has lived in London for five years.	Piotr mieszka w Londynie od 5 lat.
Peter has lived in London since 1998.	Piotr mieszka w Londynie od roku 1998

Tak więc for używamy kiedy podajemy przedział czasu, a since - kiedy podajemy moment rozpoczęcia czynności, konkretną datę.

Kilka przykładów:

I haven't seen him since May.	Nie widziałem się z nim od maja. (podajemy konkretny moment)
We've stayed here for two weeks.	Jesteśmy tutaj od dwóch tygodni. (przedział czasu)
I have been here for a year already.	Jestem tutaj już od roku.
She hasn't walked since her accident.	Ona nie chodzi od czasu swojego wypadku.

Przysłówki ever, once, never, always mogą się pojawić zarówno w Past Simple jak i Present Perfect. W języku potocznym częściej używa się Past Simple, jednak kiedy czynność ma wyraźny związek z teraźniejszością należy użyć Present Perfect.

I have seen him once only.	Widziałem go tylko raz. (w ciągu całego życia)
I saw her once when she came here.	Widziałem ją raz, kiedy tu przyjechała. (ale w życiu mogłem ją widzieć wiele razy)

Jeśli pytamy o szczegóły, to powinniśmy raczej użyć czasu Past Simple:

Mark has bought a great book. How much did he pay?

Mark kupił świetną książkę. Ile zapłacił?

Present Perfect Continuous

Teraz zajmiemy się trochę bardziej złożonym czasem, jakim jest Present Perfect Continuous. Jak można się domyślić po nazwie, będzie to mieszanka Present Perfect i Present Continuous. Tak więc po kolei, najpierw zbudujmy przykładowe zdanie.

I have been working for five hours.

Pracuję od pięciu godzin.

Po podmiocie wstawiamy odpowiednią dla osoby formę czasownika mieć (has dla trzeciej osoby liczby pojedynczej, have dla pozostałych osób). Następnie dodajemy być - zawsze w trzeciej formie been, a na koniec czasownik właściwy z końcówką -ing. Zdanie gotowe!

Nie jest to takie trudne - po podmiocie zawsze będzie have been lub has been - potem tylko czasownik i zrobione.

Oczywiście podobnie jak przy Present Perfect można skracać:

I have	»	I've
you have	»	you've
she has	»	she's
he has	»	he's
it has	»	it's
we have	»	we've
they have	»	they've

Kilka przykładów:

She's been reading that book for two hours.	Ona czyta książkę od dwóch godzin.
We've been waiting for you since 10 o'clock.	Czekaliśmy na ciebie od dziesiątej.
I've been learning English for seven years now.	Uczę się angielskiego już siedem lat.
It's been raining for 5 hours!	Pada już 5 godzin!

Pytania i przeczenia

Pytanie tworzymy przez przesunięcie operatora have/has przed podmiot, jeśli pytamy o szczegóły na początek dajemy jeszcze właściwe słówko pytające where, when, what, itp.

Have you been waiting for me?	Czekacie na mnie?
How long have you been waiting for me?	Jak długo na mnie czekacie?
Since when has she been learning German?	Od kiedy ona uczy się niemieckiego?
Has it been snowing for 2 hours?	Czy śnieg pada od dwóch godzin?
What have you been doing all day?	Co robiliście przez cały dzień?

Przeczenie tworzymy łącząc operator have/has ze słówkiem not:

I haven't been reading the book for an hour.	Nie czytam książki od godziny.
She hasn't been waiting for the doctor since eight.	Ona nie czeka na lekarza od ósmej.

Użycie

Present Perfect Continuous używamy mówiąc o czynności, która rozpoczęła się w przeszłości, trwała nieprzerwanie i trwa do chwili obecnej.

I've been cleaning my flat since 5 p.m.	Sprzątam mieszkanie od godziny piątej.
John's been learning English for two years.	John uczy się angielskiego od dwóch lat.
He's been waiting for his girlfriend for 2 hours.	On czeka na swoją dziewczynę od dwóch godzin.

Ważne jest zrozumienie różnicy między użyciem Present Perfect a Present Perfect Continuous. Kiedy chcemy podkreślić skutek - użyjemy Present Perfect.

I'm waiting for her.	Czekam na nią. (w tej chwili - PRESENT CONTINUOUS)
I've waited for her for an hour.	Czekałem na nią godzinę. (czynnosc zakonczona (dokonana) bez precyzowania czasu - juz na nia nie czeka - PRESENT PERFECT)
I've been waiting for her for over an hour.	Czekam na nią od ponad godziny. (a jej nie ma i nie ma - czekanie się nie zakończyło ale nadal trwa - PRESENT PERFECT CONTINUOUS)

Zwróćmy uwagę na polskie tłumaczenia - zdanie w Present Perfect zostało przetłumaczone w czasie przeszłym natomiast pozostale dwa zdania są w czasie teraźniejszym! W drugim przykładzie czynność się zakończyła, jest dokonana, nie można tego powiedzieć o zdaniu trzecim.

Present Perfect Continuous używamy także jeśli czynność się skończyła, ale są widoczne i odczuwalne jej skutki:

I'm tired because I've been playing tennis.	Jestem zmęczony, bo grałem w tenisa. (już nie gram, ale jestem zmęczony i spocony)
You've been crying! What happened?	Płakaliście! Co się stało?
Who's been driving my car?!	Kto jeździł moim samochodem?! (jest cały brudny!)

---