Wartości źródłem wychowania:
Określenie wartości i sposoby ich istnienia.
Przez wartości rozumie się na ogół wszystko, co uchodzi za ważne i celne dla jednostki i społeczeństwa, godne pożądania, co łączy się z pozytywnymi przeżyciami i stanowi jednocześnie cel dążeń ludzkich.
Wartości mają wydźwięk pozytywny jak i negatywny.
Klasyfikacja wartości wg R.Jedlińskiego:
- transcendentne (Bóg, świętość, wiara, zbawienie)
- uniwersalne (dobro, prawda)
- estetyczne (piękno)
- poznawcze (wiedza, mądrość, refleksyjność)
- moralne (bohaterstwo, godność, honor)
- społeczne (patriotyzm, rodzina)
- witalne (siła, zdrowie, życie)
- pragmatyczne (praca, spryt, talent)
- prestiżowe (kariera, sława, władza)
- hedonistyczne (radość, sens, zabawa)
Wartości preferowane w wychowaniu:
Altruizm - troska o dobro innych.
Tolerancja - skłonność do zgody na myślenie, działania, uczucia innych i nasze.
Odpowiedzialność
Wolność
Sprawiedliwość
Metody Wychowania:
1.Metoda Modelowania (metoda przykładu) - jest to metoda działania własnym przykładem lub dawaniem dobrego przykładu. Ważne są zachowanie rodziców i nauczycieli, a szczególnie zachowanie dorosłych na podobne zachowanie dzieci i młodzieży.
2.Metoda Zadaniowa - powierzanie dzieciom i młodzieży zadań związanych z utrzymywaniem porządku i przygotowaniem posiłków. W rodzinie, a szczególnie w rodzinach wielodzietnych jak i jedynakom.
Niektórzy rodzice nie doceniają obowiązków domowych dzieci.
Istotne znaczenie ma również powierzanie zadań w szkole uczniom (przez pomoc koleżeńską w nauce, czy podejmowanie zadań z okazji uroczystości, imprez oraz wspomaganie ludzi potrzebujących).
Rodzice nie powinni wyręczać z zadań możliwych do samodzielnego wykonania przez dzieci.
3.Metoda Perswazyjna - przekonywanie kogoś o czymś, lub tłumaczenie czegoś komuś. Często zmusza to młodzież i dzieci do zachowań społecznie i moralnie pożądanych. Perswazją w domu rodzinnym może być: rozmowa rodziców, dziadków. Natomiast perswazja w szkole może być stosowana najczęściej na lekcji wychowawczej. Nauczyciele w perswazji mogą posługiwać się także aforyzmami.
4.Metoda Nagradzania - Polega na programowaniu zachowań pożądanych z wychowawczego punktu widzenia za pomocą udzielania pochwał lub przyznawania nagród. Często jest to wynikiem motywującym do zachować społecznie i moralnie pożądanych. Zaleca się również wystrzegania stosowania metody nagradzania wobec jednych, a unikania jej wobec drugich.
5.Metoda Karania - Jest to sposób oddziaływania wychowawczego za pomocą świadomie stosowanych kar, celem zapobiegania przez dzieci zachowań niezgodnych z normami.
Nadmierne hamowanie wyzwala u dzieci skłonność do agresji, kłamstwa itp.
Między karzącym, a karanym powinien być pozytywny stosunek.
6.Metody Oddziaływań Grupowych - polegają na aktywizowaniu dzieci i młodzieży w działalności zespołowej, samorządnej oraz organizacja zajęć uczniów łącznie z lekcjami.
W metodzie organizowania działalności zespołowej tworzy się kilkuosobowe zespoły lub też dobieranie w „pary koleżeńskie”. Metoda organizowania działalności samorządowej ma umożliwić dzieciom wzmożony współudział w decydowaniu o wspólnych sprawach. Natomiast metoda współudziału uczniów w organizowaniu lekcji polega na ocenianiu jej dopiero na końcu zajęć. Trzeba pamiętać, że w tym momencie nauczyciel jest także za wszystko odpowiedzialny.
Etapy Wychowania:
Wychowanie Genetyczne - oznacza, że rozwój biologiczny i psychologiczny ludzkiej jednostki przebiega w sposób konieczny, wyznaczając to, co w kolejnych okresach życia dzieje się z dzieckiem, równocześnie wskazując w jakich granicach może być organizowana działalność wychowawcza, a także jaka może być jej treść.
1.Wiek dziecinnego pokoju - Etap rozpoczyna się od narodzin i trwa do trzeciego roku życia. Występują 2 fazy wzrastania (12 miesięcy - wiek niemowlęcy; 2 i 3 rok życia - chodzenie i mowa).
Duża aktywność występuje w karmieniu, chodzeniu, mówieniu. Ważne jest środowisko macierzyńskie, wystrój pokoju dziecinnego, a także w tym wieku - kontrola wypróżniania. W tym okresie dziecko dąży do okazania własnej siły i do popędu seksualnego.
2. Wiek Koziołka - Dziecko przechodzi wtedy okres uczuciowego pobudzenia osobowości, w tym czasie zdobywa wizję świata i wreszcie znajduje swój własny sposób naturalnej ekspresji. W tym wielu dzieci należy wdrażać do obserwacji, a wychowawca powinien uczyć dziecko nowych zabaw. Ważne są 3 aspekty w tym okresie: wykształcenie zmysłów, wyobraźnie i charakteru).
3. Wiek Szkolny - (Okres Dużego Dzieciństwa) - wiek szkolny to okres stabilizacji i łatwej adaptacji, wiek rozumu i wiedzy, aktywności. Zamiera już powoli stadium egocentryzmu, dziecko staje się rozsądne, bardziej pamiętliwe, pojawiają się talenty, wzrasta chęć nauki, dziecko ma swoje zainteresowania.
Okres ten trwa od 6 do 14 roku życia.
4. Wiek Niepokojów Dojrzewania - Trwa od 12 - 18 lub 20 roku życia. Jest to okres adolescencji, w którym występują zaburzenia wzrostu, niestabilność emocjonalna, agresywność, ucieczki.
Występują 2 stadia (niepokojów - 10-18 roku życia i młodzieńczy - 16 - 20 roku życia. Następuje w tym okresie zwiększony rozwój fizyczny, moralny, seksualny i umysłowy.
W wieku młodzieńczego entuzjazmu, inaczej - w wieku egzaltacji, fascynacji wartościami kulturalnymi, politycznymi, artystycznymi, moralnymi, czy religijnymi. W tym okresie ujawniają się różne style życia. W tym etapie kończy się rola wychowawcy.