Antoni Sułek „Logika analizy socjologicznej”
Poziomy analizy socjologicznej
-rzeczywistość społeczna składa się z ludzi zbiorowości, tak więc analiza socjologiczna musi odbywać się na różnych poziomach;
Mamy tu dzieciaczki trzy teksty, z których ostatni to komentarz do przedostatniego.
Teksty traktują o własnościach powyższych poziomów i powiązaniach między nimi.
Lazarsfeld, Menzel
-prowadzą rozważania o twierdzeniach, których elementami są albo zbiorowości, albo elementy zbiorowości;
-typologia własności opisujących zbiorowości:
Własności analityczne-oparte na danych o poszczególnych elementach, uzyskuje się je poprzez wykonanie pewnej operacji matematycznej na pewnej własności każdego poszczególnego elementu- statystyki dotyczące danego elementu zbiorowości (np. średni czynsz płacony na Woli, jako elementu Warszawy itp.), ale także korelacje pomiędzy takimi statystykami; mogą to być również wnioskowania bardziej pośrednie (tu następuje obszerny przykład, który słabo zrozumiałem, więc go Wam daruję);
Własności strukturalne- oparte na danych o relacjach między elementami, uzyskiwane w wyniku pewnej operacji na danych o relacjach każdego poszczególnego elementu z niektórymi, bądź z wszystkimi innymi elementami, np. badanie badanie współpracy pomiędzy poszczególnymi powiatami, jako elementami województwa i wnioskowanie na podstawie analizy wg przyjętych kryteriów (np. stopnia współpracy z powiatem wojewódzkim itp.)
Własności globalne (w tekście Karpińskiego- jednostkowe)- nie są oparte na informacjach własnościach pojedynczych elementów, np. charakterystyki społeczeństw na podstawie posiadania języka pisanego, pieniądza, jako środka wymiany itp.
-typologia własności opisujących elementy zbiorowości, jeśli zbiorowości, do których te elementy należą zostały określone;
Własności absolutne- uzyskuje się nie korzystając ani z informacji o zbiorowości, ani z informacji o relacjach elementów opisywanych, z innymi elementami, a więc większość cech pospolicie używanych do opisywania jednostek;
Własności relacyjne- na podst. relacji elementu opisywanego z innymi elementami, np. miejsce na skali popularności elementów;
Własności porównawcze- porównanie pewnej cechy elementu z jej rozkładem w całej populacji (np. bycie dewiantem w stosunku do całości);
Własności kontekstowe- opisują dany element przez własności zbiorowości, do której należy, np. mieszkańcy dzielnic rasowo-mieszanych wykazują więcej uprzedzeń rasowych, niż mieszkańcy dzielnic rasowo-jednorodnych; własność ta przyjmuje wartości jednakowe dla wszystkich elementów zbiorowości;
-są to podziały podjęte arbitralnie, w miejscach gdzie jest miejsce na wątpliwości.
Robinson
Korelacje ekologiczne a zachowanie jednostek
-korelacje indywidualne- ich obiektami są niepodzielne jednostki, a zmiennymi- opisowe własności jednostek, a nie opisowe stałe statystyczne jak proporcje, czy średnie;
-korelacje ekologiczne-obiektem jest grupa jednostek, a zmiennymi odsetki, opisowe własności grup, a nie jednostek;
-Robinson twierdzi, że w każdym badaniu posługującym się korelacjami ekologicznymi oczywistym celem jest odkrycie czegoś, co dotyczy zachowania jednostek, a stosuje się je dlatego, że korelacje pomiędzy własnościami jednostek ustalić nie można;
-ogniwem łączącym obie korelacje jest korelacja indywidualna wewnątrz obszarów pomiędzy którymi wyliczamy korelację ekologiczną, ale korelacja indywidualna zależy od wewnętrznych częstości korelacji indywidualnych wewnątrz obszarów, a korelacja ekologiczna od częstości brzegowych tych korelacji;
zasadniczym wnioskiem jest stwierdzenie, że korelacji ekologicznych nie można używać jako namiastek korelacji indywidualnych (czyli nie można z wyników w makroskali wnioskować o cechach podstawowych elementów);
Menzel: komentarz do Robinsnona
-Menzel zaznacza, że zgadza się z wnioskami o korelacjach wysuniętymi przez Robinsona, natomiast nie zgadza się z tym, że uczeni używają korelacji ekologicznych tylko dlatego, że nie są w stanie uzyskać kor. indywidualnych- argumentuje, że kor. ekologiczne mogą stanowić pomoc w wyjaśnianiu różnych korelacji indywidualnych wskazując na ich wspólną przyczynę (zmienne jako funkcje tej samej zmiennej), związków przyczynowo skutkowych pomiędzy korelacjami ekologicznymi, a indywidualnymi (czyli jednak mogą w określonych sytuacjach być namiastką kor. indywidualnych).