Wojna Japońsko- Rosyjska
Przyczyny: rywalizacja o wpływy w Korei i w Azji Wschodniej.
Przewidywany zysk na eksploatacji lasów koreańskich (Rosja)
Przebieg: Japonia podpisuje traktat z Wielką Brytanią (30.I.1902 - pomoc WB na wypadek pomocy Francji dla Rosji). 1903 - rok jałowych rokowań o podział strefy wpływów. 8.II.1904. Japonia atakuje bez ostrzeżenia flotę rosyjską w Port Artur. Pasmo klęsk Rosjan zakończone przegraną bitwą pod Cuszimą 27.V.1905.
Zakończenie: 5.IX.1905 Portsmouth - pokój. Japonia zyskuje południowy Sachalin, Port Artur, Dalian, południową część kolei rosyjskiej w Mandżurii, prawo do połowu ryb na morzach Ochockim, Beringa, Japońskim.
Wnioski: Rosja przegrała mimo liczniejszej armii, ponieważ: brakowało przygotowania logistycznego, żołnierze byli oddaleni o 7 tyś. km od baz, wojna była niepopularna. Japonia dzięki wojnie stała się liczącym się krajem na arenie międzynarodowej i uzyskała częściową hegemonię we Wschodniej Azji.
Rewolucja roku 1905.
Przyczyny: Kryzys gospodarczy na początku XX wieku. Archaiczny system własności, polityczny i gospodarczy. Niezadowolenie robotników i burżuazji z urzędników. Niepopularna wojna na Dalekim Wschodzie.
Liczne strajki: 1900 - Charków, 1901 - Petersburg, 1902 - Ukraina i Kaukaz. W 1903 na zjeździe II SDPRR w Londynie postanowiono przeprowadzić Rewolucję.
Przebieg: 25. XII.1904 - Car wydaje ukaz o reformie administracyjnej, ale odrzuca projekt powołania parlamentu. Strajki w Baku. Masom przewodzi pop- Hipon. 22.I.1905 lud udaje się o Pałacu Zimowego, aby złożyć na ręce cara petycję. Krwawe rozpędzenie demonstracji „Krwawa Niedziela” Liczne wystąpienia na wsi - zabieranie ziemi, rabowanie dworów i mienia. Bunty na okrętach floty czarnomorskiej (Potomkin - VI.1905 i Oczaków XII.1905). X.1905 - Strajk Generalny. Nic nie działa. Kraj sparaliżowany. Powstają RDR'y - 19.XII.1905 strajk generalny w Moskwie. Krawae ekspedycje korpusów rządowych. Stłumine rewolucji. 10 maja 1906 - zbiera się pierwszy rosyjaki parlament - Duma. W Dumie przwagę mają socjaliści. 21 lipca 1906 - Car rozwiązuje Dumę. Nowa Duma(II) powstaje 5.III.1907 (poprzez represje i prześladowania posłów przez rząd - zostaje II Duma rozwiąza). Powołanie III Dumy 29.XI.1907 - rząd ma większość absolutną.
Wnioski: 1905 wykazał słabość caratu i przebierajace na sile ruchy robotniczo-chłopskie. Rewolucja została zdławiona, a Duma była wybierana tak długo, aż jej skład był korzystny dla rządu. Rewolucja 1905 rozbudziła nastroje buntownicze w społeczeństwie rosyjskim i była zapowiedzią roku 1917.
Rewolucja 1917.
Przyczyny: Zacofanie gospodarcze, zła sytuacja chłopów i robotników. Niechęć do wojny (problemy z żywnością). Chęć obalenia władzy cara i przejęcie jej przez bolszewików.
Przebieg: Strajki robotników w 1916. Strajki w sytczniu i lutym 1917 (700 tyś robotników). 3.III - strajk w fabryce zbrojeniowej w Piotrogrodzie (brak chleba i opału). 8-10.III. demonstracje uliczne. 12.III zbiera się Rada Delegatów Robotników i Żołnierzy - niechęć o rewolucji (przewaga mienszewików i eserowców +zdobycie arsenału przez powstańców. 14.III powstaje Rząd Tymczasowy = okres dwuwładzy. 15.III abdykacja cara. 17.IV = Tezy Kwietniowe Lenina (Lenin - powrót 16.IV): Zakończenie wojny po zwycięstwie rewolucji. Przejście od pierwszego etapu rewolucji do drugiego. Negacja Rządu Tymczasowego. Walka propagandowa. Deklaracja Republik Rad. Konfiskata i nacjonalizacja ziemi, dóbr, itp. Zmiana nazwy z partii socjalistycznej na komunistyczną. Utworzenie międzynarodówki rewolucyjnej.
Ruch Bolszewików przybiera na sile. Kompromitacja Korniłowa - dowódca armii. Na czele rządu Kiereński - nieudolne próby powstrzymania rewolucji (relokacja wojsk, połączenie wysiłków kadetów, mienszewików i eserowców. 23.X decyzja Komitetu Centralnego Partii Bolszeickiej o powstaniu (rewolucji). 7.XI po zajęciu wszystkich ważnych miejsc w Piotrogrodzie - wystrzał z „Aurory” daje sygnał do rewolucji.
Skutki: Powołanie Rady Komisarzy Ludowych - pierwszy rząd radziecki. Dekret o pokoju z wszystkimi państwami (8.XI.1917). Wojna domowa: Lojalni wobec cara dowódcy odległych wojsk zaatakowali siły bolszewickie (Od Uralu- Korczak, od Krymu- Dymkin, od Estoni Judewicz). Wystąpiła też obca interwencja (wojna interwencyjna) - Anglicy, Japończycy i Francuzi zaatakowali w Murmańsku, na Krymie, we Władywostoku. Deklaracja Praw Narodów Rosji - Rosjanie nie roszczą sobie praw do ziem będących kiedyś we władaniu rosyjskim.