Zestaw pytań egzaminacyjnych z psychologii osobowości
Blok I - cele i zadania psychologii osobowości
1. Czym zajmuje się psychologia osobowości? Jakiego rodzaju kluczowe pytania stawiane są przez zajmujących się teorią osobowości?
2. Wymień i krótko scharakteryzuj strefy (obszary) analizowane przez teorie osobowości i będące przedmiotem porównań pomiędzy różnymi teoriami osobowości?
3. Wymień i krótko scharakteryzuj uwarunkowania (ograniczenia) teorii osobowości (od czego zależy „kształt" teorii osobowości) ?
4. Podaj i krótko scharakteryzuj kryteria oceny teorii osobowości.
5. Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe obszary wyznaczające odmienność teorii osobowości (lub po prostu problemy stanowiące przedmiot zainteresowań teorii osobowości).
6. Wymień i opisz dane na których bazują teorie osobowości (LOTS).
7. Diagnozowanie a testowanie
8. Strategie konstruowania testów *
9. Wiedza potoczna a wiedza naukowa w psychologii osobowości
Blok II. Podejście psychodynamiczne: Psychoanaliza S.Freuda
1. Czym jest psychoanaliza, jak można ją traktować?
2. Zaprezentuj podstawowe założenia teorii Freuda.
3. Pojęcie podświadomości -przedświadomości- świadomości u Freuda (ogólny model życia psychicznego).
4. Omów budowę aparatu psychicznego i opisz zasady jakimi kierują się poszczególne struktury aparatu psychicznego?
5. Pojęcie energii psychicznej i jej źródła (czym jest instynkt- właściwości)
6. Wyjaśnij pojęcia „proces pierwotny" i „proces wtórny".
7. Mechanizmy rozwoju osobowości (kryteria rozwoju, procesy odpowiedzialne za rozwój).
8. Czym są mechanizmy obronne; podstawowe mechanizmy obronne odpowiadające za rozwój bądź patologię osobowości (ujęcie freudowskie i postfruedowskie).
9. Stadia rozwoju osobowości (charakterystyka).
Analityczna teoria C.G.Junga
1. Uwarunkowania teorii analitycznej Junga (wpływy naukowe)
2. Struktura psychiki (osobowości) według Junga (podświadomość indywidualna, zbiorowa, orientacje, postawy).
3. Relacja pomiędzy ego a archetypami persony i self (warunki prawidłowego rozwoju)
4. Pojęcie energii psychicznej i zasady którym podporządkowana jest energia psychiczna.
5. Mechanizmy i zasady rozwoju osobowości (proces indywiduacji, funkcja transcendentna)
Indywidualna teoria A.Adlera
1. Podstawowe założenia teorii Adiera (ich oryginalność i odmienność w stosunku do poprzedników).
2. Rola fikcji jako celu
3. Czynniki dynamiczne stanowiące podstawę dążeń ludzkich i rozwoju osobowości (dążenie do mocy, poczucie niższości).
4. Pojęcie stylu życia w teorii Adiera
Psychoanaliza społeczna i kulturowa (neopsychoanaliza)
1. Interpretacja mechanizmów rozwoju osobowości według E.Fromma (potrzeby a społeczność i kultura).
2. Pojęcie charakteru produktywnego i nieproduktywnego oraz typy charakterów (warunki „nabywania" cech pozytywnych).
3. Mechanizmy rozwoju osobowości w interpretacji K.Homey (rozwój neurotyczny czy normalny?)
4. Pojęcie i strukturalne składniki osobowości według H.S.Sullivana
5. Dynamika osobowości (źródła energii) w interpretacji Sullivana.
6. Self- system jako wtórny dynamizm (funkcje, sposób kształtowania się) w teorii Sullivana.
7. Psychospołeczna teoria rozwoju E.Eriksona (podstawowe założenia, mechanizmy rozwoju, stadia).
8. Teorie relacji z obiektem - podstawowe założenia, przedstawicie le.
9. J.BowIby i jego teoria przywiązania (style przywiązania)
Metody projekcyjne jako podstawowe narzędzia diagnostyczne (założenia psychologii projekcyjnej, hipoteza projekcji, hipoteza poziomów projekcji, rodzaje projekcji, badania testem projekcyjnym jako sytuacja społeczna, rodzaje metod projekcyjnych)
Blok III — fenomenologiczna i egzystencjalna psychologia
1. Fenomenologiczna propozycja H.Hermansa
2. Pojęcie pola fenomenologicznego i jego składowe w interpretacji C.Rogersa
3. Rozwój i jego niepowodzenie w interpretacji C.Rogersa (kongruencja jako podstawa prawidłowości rozwoju)
4. Interpretacja z perspektywy psychologii egzystencjalnej- ogólne założenia.
5. Struktura egzystencji i rozwój (od czego zależy rozwój)
6. Wybór sposobu istnienia jako podstawa rozwoju osobowości (na przykładzie L.Binswangera).
7. Propozycja analizy bytu ludzkiego według V.Frankla
8. Interpretacja mechanizmów i charakteru rozwoju osobowości w ujęciu V.Frankla (wola sensu jako zasadniczy rys człowieka)
Blok IV - teorie organicystyczne (P.Lecky, K.GoIdstein, A.Angyal, A.MasIow)
1. Podstawowe założenia i twórcy podejścia organizmicznego
2. Struktura i dynamika osobowości w interpretacji K.GoIdsteina
3. Struktura biosfery w interpretacji A.Angyala
4. Przedstaw mechanizmy i cele rozwoju osobowości w interpretacji teorii organizm icznych
5. P.Lecky - podstawowe elementy organizacji i mechanizmy rozwoju osobowości
6. Hierarchiczna teoria potrzeb A.MasIowa - podstawowe założenia oraz rodzaje potrzeb (potrzeby braku, potrzeby wzrostu, potrzeby podstawowe, in.)
Blok V. Personologia H.Murraya
1. Personologia H.Murraya - generalne założenia
2. Struktura osobowości w interpretacji Murraya (np. przebiegi, serie; instytucje osobowości)
3. Dynamiczne elementy osobowości - potrzeby (czym są i ich rodzaje), presje wartości w teorii Murraya
4. Czynniki odpowiedzialne za rozwój osobowości w ujęciu Murraya
Blok VI. Teorie cech
1. Pojęcie cechy i rodzaje cech według teorii G.Allporta
2. Proprium w interpretacji G.Allporta
3. Rozwój osobowości według teorii G.Allporta (pojecie autonomii funkcjonalnej)
4. Teoria cech R.Cattella — natura osobowości, pojęcie cechy i rodzaje (kategorie) cech
5. Cechy dynamiczne w interpretacji R.Cattella
6. Teoria czynnikowa H.J.Eysencka - podstawowe założenia i wymiary osobowości (podłoże neuronalne wymiarów, mechanizm ich kształtowania)
7. Wielka Piątka - idea, rodzaje cech
8. Teorie konstytucjonalne osobowości - ich specyfika, podstawowe założenia (na przykładzie W.Sheldona i innych - np. wymiary somatyczne w interpretacji H.Eysencka)
Blok VII. Teoria pola K.Lewina
1. Specyfika opisu osobowości w interpretacji Lewina (pojęcie przestrzeni życiowej, pola psychologicznego, osoby, inne składniki struktury)
2. Dynamika osobowości- energia napięcie potrzeba wartościowość siła.
3. Rozwój osobowości w interpretacji K.Lewina
Blok VIII. Teorie uczenia się i teorie poznawcze
1. Mechanizmy uczenia kształtujące osobowość (w interpretacji np. B.Skinnera czy innych)
2. Podstawowe założenia społeczno - poznawczego podejścia
3. Rozwój osobowości w interpretacji psychologów z kręgu społeczno - poznawczego (Bandura, Mischel)
4. Teoria konstruktów osobistych G.Kelly - podstawowe założenia oraz sposób interpretacji osobowości i jej rozwoju