POJĘCIE KRYZYSU WSPÓŁCZESNEJ KULTURY

Kryzysu we współczesnej kulturze doszukiwało się czterech filozofów:

A - Nikołaj Bierdiajew

B - Albert Schweitzer

C - Edmund Husserl

D - Martin Heidegger

Dla Bierdiajewa XX wiek to wielki kryzys kultury oraz ostatni etap dialektyki humanizmu. Dostrzega destrukcyjną ideę postępu. Radykalnie przeciwstawia kulturę i cywilizację.

Schweitzer myśli podobnie jak Bierdiajew, wierzy jednak w postęp techniczno - cywilizacyjny. Za tym jednak nie idzie postęp w etyce. Przeciwnie do Bierdiajewa pozytywnie ocenia oświecenie. Dla niego oświecenie to czas zmiany stosunku człowieka do religii, czas otwarcia się na tolerancję oraz prym idei praw naturalnych. Upadek kultury zapoczątkowany został w 2. połowie wieku XIX. Istotny jest tylko postęp duchowy. Postęp wiedzy, umiejętności oraz w kształtowaniu społeczeństw nie mają wielkiego znaczenia. Dzięki nim osiągamy nieistotne rezultaty.

Husserl to autor wykładów „Kryzys europejskiej kultury i fenomenologia transcendentalna”. Kryzys jest konsekwencją zdarzeń zewnętrznych. Kryzysem kultury europejskiej jest źle pojęty racjonalizm. Dobrze pojęty racjonalizm ma ideę kierowniczą, którą wyznaczają nieskończone zadania, cele. Nauka przyniosła wiele pozytywnych rezultatów. Człowiek oraz człowieczeństwo są skończeni. Tylko powrót do źródeł może ocalić kulturę zachodnią. Nauka współczesna jest obiektywistyczna i naiwna. Przyczyn kryzysu upatruje w nowożytnym, matematycznym przyrodoznawstwie, w odrzuceniu paradygmatu prawdy oraz w fałszowaniu rozumienia pozycji człowieka w świecie.

Heidegger twierdzi, iż duch Zachodu zapomniał o samym byciu. Wymienia trzy przejawy upadku kultury zachodniej. Po pierwsze to utożsamienie ducha z inteligencją, ze sprawnością w badaniu, ze sprawnością w transformowaniu rzeczywistości. Duch staje się tu praktycznym odniesieniem do życia. Po drugie - duch staje się tylko narzędziem, środkiem do innych celów. Po trzecie - poezja, sztuka oraz religia stają się przedmiotem świadomego planowania.

---