1GZW; 2DZW; 3LUB 4 WB 5 zloze turow.
1GZW- znajduje się w poludniowo zachodniej czesci polski jego granice stanowia wychodnie utworow produktywnych karbonu dolnego. Geneza i uksztaltowanie GZW sa zwiazane z walescyjska epoka tektoniczna. GZW stanowi zapadlisko przedgorskie wypelnione utworami produktywnymi karbonu, jeest ono rozwiniete na prekambru zwanych masywem gornoslaskim. W podlozu osadow GZW leza metamorficzne utwory prekambryjskie, nad nimi leza utwory klastyczne dolnego dewonu i dolnego karbonu oraz spagowej czesci karbonu gornego. Utwory produktywne karbonu gornego leza lagodnie na obszarach fliszu. Osiagaja one 8,5 tys m miazszosci. Wyruzniamy tu utwory serii: paralicznej,; gornoslaskiej serii piaskowca; mulowcowej; krakowskiej serii piaskowcowej. geneza utwory weglonosne karbonu tworza klastyczne i fitageniczne osady. Poklady wegla sa osadem powstalym w torfowiskach . podstawowa cecha tych utworow jest cyklicznosc budowy profilu wyrazona zarówno nastepstwem typow litologicznych, sekfencjami typow warstwowych jak i typow genetycznych. Seria paraliczna to osady delty i przybrzeznej rowniny aluwialnej. Serie piaskowcowe sa osadem rzek roztokowych a seria molowcowa to osady rzek meandrujacych.
2DZW- utwory powstaly w lokalnych basenach akumulacyjnych. Wyroznionotam trzy niecki Walbrzyska woliborza doroslaw-krajanow, pozniej powstaly tam liczne intruzje wulkaniczne które uformowaly obraz zloza. Wystepoja tu utwory:- utwory ogniwa weglonosnego - utwory ogniwa zlepiencowego i sorowcow z glinika - formacja ludwikownicka - utwory mlodsze od karbonu. Zapadlisko wsrodsudeckie ksztaltowalo się od dolnego karbonu po trzecirzed wlacznie. Postepowalo poglebienie depresji i deformacjie wczesniej zdeponowanych utworow. Loklne baseny weglonosne rozwijaly się w festwalu . w festwalu gornym rozwinal się wulkanizm powstaly liczne dajki a na skutek rozprezenia się gazow wulkanicznych wyksztalcily się ciala zlozowe. Zlozone ze skal detrytycznych pochodzenia osadowego i wulkanicznego. Powstaly wtedy koksy naturalne i antracyty kontaktowe a takrze polantracyty. Ponowne ozywienie wulkanizmu i ruchow tektonicznych w czerwonym spogowcu zwiekszyly upad i gradient termiczny.
3LUB- lezy na wschod od lublina miedzy bogiem a wieprzem i rozciaga się od radzynia podlaskiego przez chelm do granicy panstwa. Jego powierzchni wynosi ok. 4000km2 . utwory produktywne- w profilu karbonu stwierdzono utwory wizenu namuru i westfalu. Do namuru nalezo warstwy komorowski buzanskie i kumowskie. Do westfalu kumowskie i lubelskie. Wizen wystepuje w calym zaglebiu z wyjątkiem okolic Łukowa i Żelechowa w polnocno-zachodniej czesci tego obszaru. Zbudowany jest ze skal tufonosnych przy czym glowna skala sa wapienie. Do najbardziej weglo zasobnych należy obszar polozony na polnocny-zachod od antykliny kodecka i rozciagajacy się w okolice chelma. Na tym obszarze grubosc nadkladu nieprzekracza 750m a spag serii weglonosnej lezy nieglebiej niż 1000m.
4Wegle brunatne- zloza wystepuja w centralnych ,zachodniej i poludniowo-zachodniej czesci kraju. Pod względem stratygraficznym wegle znajdujace się w utworach mezozoicznych i kezozoicznych. Wegle dolno jurajskie wystepuja wzdluz poludniowo zachodniej granicy pasma jurajskiego krakow czestochowa. Tworz male zloza w rejonie zawiercia lub pojedyncze wystapienia w innych miejscowosciach. Wegle te spotykamy również na polnocno-zachodnim obrzezeniu gor swiet. I na terenie walu kujawsko pomorskiego. Gowne znaczenie gospodarcze maja wegle zalegajace w utworach trzecirzedowych. Znajduja się one wśród osadow kontynentalnych które cechuje duza zmiennosc wyksztalcenia litologicznego i miazszosci i sa to przewarznie wegle brunatne miekkie. Posrod osadow trzeciorzedowych pod względem stratygraficznym można wydzielic nastepujace wegle: - eocenskie; ologocenskie; miocenskie. Wegle eocenskie wystepuja podrzednie w niekturych zlozach. Oligocenskie wystepuja w duzych ilosciach w sudetach zachodnich. Najbardzie rozpowszechnione sa wegle miocenskie wystepuja w centralnej i zachodniej czesci polski. Spotyka się je również w polnocnej czesci oraz sporadycznie we wschodniej i poludniowej czesci kraju. Trzeciorzedowe zloza wegla brunatnego zalegaja w nastepujacych obszarach:- dolnoslaskim; wielkopolskim; zielonogorskim; todzkim. W srod wymienionych zloz przewazaja nastepujace typy morfologiczno strukturalne: pokladowy; soczewkowy; tektoniczny; glacytektoniczny.
5Zloze turow polozone jest w poludniowo zachodniej czesci polski w tzw niecce zytowskiej. Na terytorium polski znajduja się jego najbardziej cenna czesc o pow. Ok. 50km2 jest to strukturalne przewezenie paleozoiczne granity oraz lokalnie trzeciorzedowe bazalty. Niecke wypelniaja utwory miocenskie oraz ologocenskie o znacznej miazszosci. Można tu wydzielic nastepujace warstwy spagowe, dolny poklad wegla, miedzypokladowe, gorny poklad wegla i nadklad. Praktycznie cale zloze nadaje się do celow energetycznych a poklad dolny zawiera wegle przydatne do brykietowania. Ily wystepujace miedzy dolnym a gornym pokladem mogą sluzyc do mat. Ogniotrwalych wyrobow ceramiki budowlanej. Warunki geologiczno gornicze sa kozystne. Glebokosc odkrywki wzrasta w kierunku upadu zloza a zawodnienie jest niewielkie.
Geneza ropy i gazu- tworzą się razem i występują razem; 4 niezbędne warunki, przy których powstają złoża ropy i gazu: 1) warstwy bogate w subs. organiczne w obrębie skały macierzystej; 2) musi istnieć stały i długotrwały dopływ ciepła do skał macierzystych; ciepło jest potrzebne do przeobrażenia skały macierzystej w węglowodory; 3) musi istnieć przepuszczalna skała, która umożliwi migrację tych węglowodorów (do skały zbiornikowej); 4) musi istnieć pułapka, która zamknie tą migrację (aby nie uciekały do atmosfery); Rózne typy zamknięć: pułapka strukturalna w Karpatach: antyklinarna, uskokowa, wyklinowana; Polska: ropa występuje w 4 środowiskach geologicznych: 1) w utworach fliszowych Karpat od Limanowej do Ustrzyk; głównie w pułapkach antyklinarnych i pod nasunięciami; 2) w wapieniach jury iwyjatkowo w piaskowcach cenomanu i karbonu; w zapadlisku przedkarpackim między Krakowem i Mielcem; 3) w dolomicie głównym i wyjątkowo dolomicie płytowym cechsztynu na monoklinie przedsudeckiej, w okolicach Poznania i na Pomorzu Zachodnim; 4) w szczelinowatych piaskowcach kambru na Pomorzu Gdańskim i przyległym szelfie Bałtyckim; Gaz w Polsce: Karpaty Zewnętrzne, Zapadlisko Przedkarpackie, Rybnicki Okręg Węglowy; Monoklina Przedsudecka, antyklinorium pomorskie.