Formalne, prawne i organizacyjne aspekty prowadzenia rachunkowości
Rachunkowość w Polsce prowadzona jest wg zasad wzorowanych na MSR i Dyrektywach UE zawartych w ustawie z dnia 26.06.1994r. o rachunkowości (UOR), największa nowela w roku 2000 z mocą prawną od 01.01.2002r.
W UOR zawarto:
opis przyjętych zasad rachunkowości;
sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych;
zasady dokonywania inwentaryzacji;
wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego; (jest to jedna z najważniejszych)
łączenie się spółek;
sporządzanie sprawozdań finansowych jednostek gospodarczych oraz jednostek powiązanych;
badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych;
Księgowość musi być prowadzona wg 2 porządków:
chronologiczny - który uważa się, że jest spełniony, jeżeli operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na bieżąco w kolejności dat, ich dokonania, co najmniej z podziałem na poszczególne okresy sprawozdawcze. Wykorzystane urządzenie to Dziennik. Ta cecha wynika ze skutku prowadzenia rachunkowości zgodnie z porządkiem chronologicznym; prowadzenie rachunkowości na bieżąco - ewidencjonowane operacje umożliwiają sporządzenie w terminie obowiązujących, wymaganych prawem jednostkę sprawozdań finansowych, deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych. Ponadto sporządzenie zestawienia obrotów i sald nie koliduje z terminem sporządzenia bilansu, a zapisy obrotów gotówkowych, czeków i weksli obcych oraz obrotu detalicznego i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostało dokonane.
systematyczny - który uważa się za spełniony, jeśli istnieje możliwość uzyskania informacji w odpowiednich przekrojach, szczególnie ważnych do oceny sytuacji finansowej, majątkowej i rentowności, z tego:
stanu środków pieniężnych, rzeczowego majątku trwałego, obrotowego;
wysokości poniesionych kosztów, uzyskanych przychodów oraz innych elementów, kształtujących wynik finansowy;
innych danych niezbędnych do kształtowania i oceny oraz uzyskania jasnego, rzetelnego obrazu stanu majątkowego i finansowego;
Część operacji gospodarczych wpływa bezpośrednio na stan składników aktywów i pasywów. Część jednak operacji, które składają się na proces wytwórczy, handlowy czy usługowy, których zadkiem jest odzwierciedlenie przychodów i kosztów wpływa bezpośrednio na składniki bilansowe.
Przychody i koszty pośrednio wywierają wpływ na stan kapitału własnego. Bezpośredni wpływ na kapitał własny wywiera wynik działalności, zwiększając go, jeśli wypracowany został zysk, lub zmniejszając go, jeśli nastąpiła strata. Tak wynika z układu bilansu. W bilansie nie występują kategorie kosztów i przychodów. Przychód w bilansie w ramach kapitału własnego wykazywany jest w postaci wyniku działalności.
Przychody - to zwiększenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub ulepszenia aktywów, albo zmniejszenia zobowiązań, powodując wzrost kapitału własnego, z wyjątkiem wkładów wnoszonych przez udziałowców (akcjonariuszy).
Koszty - to zmniejszenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub zmniejszenia wartości aktywów, albo powstania zobowiązań, powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właściciela.
Konto jako podstawowe urządzenie księgowe.
W rachunkowości zmiany majątkowe spowodowane operacjami gospodarczymi muszą być obserwowane i interpretowane indywidualnie dla każdego składnika majątkowego - stąd dla uzyskania pełnych informacji o charakterze i wysokości zmian majątkowych musi być dla każdego składnika prowadzony odrębny rachunek, czyli inaczej konto.
Konto - definiowane w zależności od tego czy akcentowana jest jego postać fizyczna czy też jego funkcja proceduralna. Tradycyjnie najprościej określa się konto jako podstawowe urządzenie księgowe, służące do rejestrowania operacji gospodarczych. W tej definicji dominuje jednak postać fizyczna właściwa głównie dla manualnej techniki ewidencji. W technice komputerowej konto traci swą fizyczną, tradycyjną postać stając się w zasadzie określona procedura uzyskania informacji o zmianie w stanie majątkowym. Emisja danych wyjściowych z komputera może mieć różną postać np. tabulogramów, bądź wyświetlania na monitorze.
Pojęciu konta należy przypisać cechy trwałe i niezależne od technologii przetwarzania danych w rachunkowości.
Konto - to dowolny technicznie rachunek zmian stanu określonej kategorii majątkowej, wywołanych operacją gospodarczą, pozwalający na ujęcie zwiększeń i zmniejszeń danej kategorii oraz ustalenie w danym momencie jego stanu rachunku.
Rachunkowość - wykład 07
2