Gospodarka narodowa - całokształt zasobów i działalności prowadzonej w sferze produkcji podziału obrotu i konsumpcji w danym kraju a jej celem jest zaspokojenie potrzeb społeczeństwa
Gospodarka żywnościowa - definicja
Gospodarka żywnościowa - całokształt zasobów i działalności prowadzonej w sferze produkcji żywności podziału obrotu i jej konsumpcji w danym kraju a jej celem jest zaspokajanie potrzeb społeczeństwa w zakresie żywienia.
Gospodarka żywieniowa jest przedmiotem działania polityki wyżywienia.
Kryteria:
Zdolność do całkowitego zaspokojenia potrzeb społeczeństwa w zakresie wyżywienia
Podatności na postęp technologiczny i innowacyjny
Zdolność do skutecznego konkurowania na międzynarodowym rynku
Specyficzne cechy gospodarki żywnościowej.
Rozdrobnienie produkcji
Relatywna nie mobilność rolniczej siły roboczej
Wpływ warunków naturalnych na produkcję rolniczą
Nietrwałość surowców rolnych i produktów spożywczych
Rozproszenia przemysłu spożywczego
Terytorialne rozmieszczenie bazy surowcowej i przetwórczej
Nieelastyczny charakter popytu na żywność , spadek udziału wydatków na żywność w ogolonych wydatkach konsumpcyjnych w miarę wzrostu dochodów żywności.
Uwarunkowania przyrodnicze rolnictwa i
Warunki przyrodnicze istotnie wpływające
- położenie geograficzne i ekonomiczne
- rzeźba terenu
- agroklimat
- warunki wodne
- gleby
Uwarunkowania poza przyrodnicze rolnictwa.
-przeszłość historyczno - gospodarcza
-poziom rozwoju gospodarczego
-urbanizacja i uprzemysłowienie
dostępność komunikacyjna
poziom rozwoju przemysłu spożywczego
-oddziaływanie rynku zbytu<marketingu>
-agropolityka państwa
Rolnictwo ekologiczne - charakterystyka, cele, korzyści.
- poziom rozwoju gospodarczego
-urbanizacja i uprzemysłowienie
- dostępność komunikacyjna
- poziom rozwoju przemysłu
Polityka wyżywienia - Ustalenia zawarte w światowej deklaracji nt. Żywienia podpisana przez Polskę 1992 , podkreślają że dostęp do żywności jest podstawowym prawem człowieka. Ponadto , ze obowiązkiem każdego kraju jest promocja dobrostanu obywateli w zakresie żywienia a szczególnie ochrona grup zagrożonych - dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży ludzi starszych i bezrobotnych.
Czynniki konieczne do opracowania polityki wyżywienia, Opracowanie koncepcji polityki wyżywienia wymaga uwzględnienia czynników wpływających na popyt i na podarz żywności takich jak ; rozwój demograficzny , warunki socjalno- ekonomiczne, tradycje żywnościowe, zachowania konsumenckie, potencjał produkcyjny gospodarki żywnościowej (eksport i import ) , organizacja handlu oraz żywienie zbiorowe
Cele społeczne polityki wyżywienia.
Celowe działanie państwa i innych instytucji publicznych w dziedzinie kształtowania optymalnych warunków życia i pracy ludzi) to zapewnienie dostępności różnorodnych produktów zgodnie z oczekiwaniami i możliwościami nabywczymi konsumentów. Cele te wymagają upowszechniania w drodze ustalenia konkretnych zadań dla : producentów żywności, dystrybutorów, handlowców, oświaty szkolnej i pozaszkolnej oraz czynników rządowych.
Cele polityki społecznej: wg Auteneyera
Wyrównanie warunków życia
Usuwanie nierówności społecznych
Tworzenie równego dostępu w korzystaniu z obywatelskich praw
Asekurowanie przed zagrożeniem ryzykiem socjalnym
Zalecenia dla producentów żywności.
Wzrost udziału produktów o wysokiej stabilności, wysokiej jakości i wartości odżywczej.
Wzrost udziału produktów spełniających role ochrony lub poprawy zdrowia
Wzrost udziału produktów autentycznych pod względem smaku zapachu, konsystencji
Wzrost udziału żywności dla specyficznych grup demograficznych np. Niemowląt, dzieci, osób starszych
Zalecenia dla producentów - szczegółowe:
Zmniejszenie zawartości tłuszczu w rożnych surowcach
Zmniejszenie zawartości soli kuchennej w wyrobach i przetworach
Zmniejszenie stosowania cukrów do celów przetwórczych
Zwiększenie produkcji owoców, warzyw i roślin strączkowych
Zwiększenie i zróżnicowanie połowów ryb zarówno morskich jak i śródlądowych
Zwiękrzenie udziału rolnictwa ekologicznego w produkcji żywności
Wprowadzenie powszechnej informacji żywieniowej na opakowaniach produktów przetworzonych
Promowanie produktów żywnościowych o odpowiedniej jakości zdrowotnej
Zadania dla czynników rządowych.
Polityka podatkowa
Polityka celna
Żywieniowy monitoring produkcji i spożycia żywności
Modernizacja wymagań jakościowych w stosunku do surowców, produktów, metod przetwarzania
Aktualizacja, harmonizacja i dalszy rozwój legislacji żywnościowej i zarządzeń wykonawczych
Demografia - definicja.
Nauka zajmująca się stanem liczebnym ludności, przyrostem naturalnym , migracja, struktura wieku, płci, struktura zawodowa, narodowością i wyznaniowa. Zajmuje się również opisem zachodzących w stanie liczebności w jej strukturze i rozmieszczeniu na ziemi zarówno w ujęciu historycznym jak i prognostycznym.
Gęstość zaludnienia - uwarunkowania przyrodnicze i poza przyrodnicze.
Wpływ dodatni:
- wzrost chłonnego rynku miasta i zakładów przemysłowych na żywność i surowce pochodzenia rolniczego.
- odpływ nadmiaru sił roboczej z rolnictwa.
- wzrost areału upraw warzyw, prod. Sadowniczej, upraw przemysłowych , specjalnych, hodowli drobiu.
- wzrost udziału surowców,…..
- wzrost stopnia towarowości produkcji rolniczej .
- wzrost czynników intensywności np. nawożenia mineralnego, mechanizacji, nasiennictwa, drobiu i sekcji zwierząt hodowlanych.
- większe wykorzystanie nowoczesnych środków technicznych w produkcji rolniczej, gospodarstwie domowym oraz w pracach agrotechnicznych.
Wpływ ujemny:
- znaczne rozdrobnienie gospodarstw.
- przejmowanie użytków rolnych na cela pozarolnicze.
- nadmierny odpływ młodej i wykształconej kadry (siły roboczej)
- ubytki obszaru żywieniowego (użytków rolnych) na 1 mieszkańca.
- nie zawsze zgodny kierunek użytkowania rolniczego z predyspozycjami środowiska naturalnego,
- degradacja środowiska naturalnego, zanieczyszczanie powietrza, degradacja wód i gleb (np. ściekami komunalnymi i przemysłowymi).
Migracje ludności - przyczyny, rodzaje.
Przeludnienie danego terenu, czynniki polityczne i prześladowania , bieda , chęć znalezienia lepszej pracy.
rodzaje migracji - odległość
wewnętrza w kraju
zewnętrza- poza granicami
Mierniki zamożności.
Mierniki zamożności - szczegółowe ( obrazują stan i zmiany konkretnych zjawisk gospodarczych / społecznego
syntetyczne - zbudowane z kilku / kilkunastu mierników szczegółowych
ilościowe - w jednostkach naturalnych
wartościowe - w jednostkach pieniężnych
Wyróżnia się też mierniki obiektywne ( opierają się na danych statystycznych ) i subiektywnych ( uwzględnienie opinii grup ludności gospodarstw domowych
Mierniki szczegółowe - to stopa bezrobocia, stopa skalaryzacji, wskaźnik umieralności niemowląt , wskaźnik liczby lekarzy / łóżek szpitalnych na 1000 mieszkańców, wskaźnik liczby rocznego rodzaju dobru trwałego użytku przypadający na gospodarstwa domowe, wskaźnik udziału wydatków na żywność w wydatkach gospodarstw domowych !!
Mierniki syntetyczne - PKB , informacje o rozmiarach bieżących/rocznych strumieni dobru i usług wytwarzanych w kraju. PKB - wskaźnik stosowany do porównań międzynarodowych
Mierniki bazujące na PKB - 1. per capita w przeliczeniu na usd 2. per capita według siły nabywczej ( per capita in purchasing power standards PPS$)
Wskaźniki postępu społecznego; klasyfikacja krajów wg HDI (Human Development Index).
0 - 0,5- kraj słabo rozwinięty zacofany;
0,501 -0,8 kraj średnio rozwinięty;
0,801 - 1 kraj wysoko rozwinięty.
Zachowania konsumentów - fazy, zachowania wobec żywności.
Zachowanie konsumentów wobec żywności determinowane jest m.in. Poczucie głodu, łaknienia, normami konsumpcyjnymi, oddziaływanie marketingu żywności ( produkt żywnościowy, cena , dostępność, reklama),
Zachowanie konsumentów stanowią pewien ciąg czynności tworzących swoista całość i ukierunkowane na osiągniecie określonego celu.
fazy konsumenta
- powstanie potrzeb
- przyjęcie określonej strategii nabywczej
- zachowanie się po dokonaniu zakupu
Cechy charakteryzujące współczesnego konsumenta żywności.
- cechy osobowe, czynniki psychiczne( osobowość , nastroje , czynniki fizjologiczne - stan zdrowia, sytość głód
Propozycje działań obligatoryjnych dla producentów żywności.
Wzrost bezpieczeństwa żywności.
HACCP
Główne trendy w światowym przemyśle spożywczym.
Ustalenia zawarte w światowej deklaracji nt. Żywienia podpisana przez Polskę 1992, podkreślają że dostęp o żywności jest podstawowym prawem człowieka. Ponadto, że obowiązkiem każdego kraju jest promocja dobrostanu obywateli w zakresie żywienia a szczególnie ochrona grup zagrożonych - dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży ludzi starszych i bezrobotnych.
Współczynnik dochodowej elastyczności popytu na żywność, zakres wartości, co oznaczają.
Współczynnik dochodowej elastyczności popytu, spożycia, na żywność - miernik służący do określenia wpływu dochodów na zmianę popytu. Wyraża on zmiany w popycie pod wpływem jednoprocentowych zmian w dochodach konsumenta
spożycie dóbr i usług w punktu widzenia spożycia
ocenić ilościowo- jakościowe przemiany podstawie równoległych analiz wydatków i spożycia, poziom nasycenia, stopień zaspokajania potrzeb, hierarchie potrzeb ustalić
współczynnik dochodowości może uzyskiwać wyniki >0 <0 0= z reguły jest powyżej 0, im współczynniki dochodowej elastyczności są niższe , tym słabszy jest wpływ dochodów na popyt
Główni producenci żywności w świecie.
USA - Coca-Cola, PepsiCo, Cargill, Kraft Foods, Frito-Lay, Nestle,
Chiny - zboża, wieprzowina,
Brazylia. - kawa
Kanada -
Determinanty zdrowia, udział w kształtowaniu zdrowia.
styl życia 50 %
środowisko fizycznego i społecznego życia , pracy, nauki 20 %
czynniki genetyczne 20 %
działań służby zdrowia 10 %
Strategiczne cele zdrowotne dla Polski.
Zahamowanie zachorowalności lub obniżenie umieralności z powodu chorób układu krążenia i naczyń mózgowych oraz chorób nowotworowych
Obniżenie umieralności niemowląt
Zmniejszenie występowania niedoborów energetycznych i białkowych dzieci oraz u innych grup szczególnie zagrożonych
Zmniejszenie częstości występowania stanów niedoborowych niektórych składników odżywczych w ogóle.
Czynniki zwiększające ryzyko wpadnięcia gospodarstwa domowego w sferę ubóstwa.
Durzy wskaźnik bezrobocia, rozległa sfera ubóstwa, niedobór mieszkań, ruchy migracyjne, narkomania, zorganizowana przestępczość, patologia rodzin i in. Wszystko to stwarza zagrożenie dla prawidłowego rozwoju społeczeństwa
1