Dodatek B
PHP i programowanie zorientowane obiektowo
W niniejszym dodatku zapoznamy się z nieco bardziej zaawansowanymi technikami programistycznymi niż te, którymi zajmowaliśmy się dotychczas. Głównym obszarem naszych zainteresowań będzie programowanie zorientowane obiektowo, ale oprócz niego omówimy także kilka interesujących funkcji i technik.
Miejmy nadzieję, że treść niniejszego dodatku wyzwoli w nas własne pomysły i zamiast wnikać zbyt głęboko w tematykę, powinien zachęcić nas do zdobycia głębszej wiedzy na temat obiektowości w PHP.
Na końcu dodatku, utworzymy bardzo prosty, zorientowany obiektowo system obsługi koszyków zakupowych.
OOPs!
W ramach wstępu, należy powiedzieć, że programowanie zorientowane obiektowo (ang. OOP — Object-Oriented Programming) zastosowano po raz pierwszy w latach sześćdziesiątych, w języku Simula. Od tamtego czasu, powstało wiele bardziej lub mniej zorientowanych obiektowo języków programowania i obecnie większość komercyjnych języków, takie jak Java, C++ czy Visual Basic, bazują na zasadach OOP
Czym jednak jest programowanie zorientowane obiektowo?
No cóż, w każdym programie występują zmienne, przechowujące dane oraz funkcje wykonujące operacje określonych typów i korzystające z tychże zmiennych. W programowaniu tradycyjnym, owe zmienne i funkcje występują jako oddzielne elementy. W programowaniu obiektowym zaś, zmienne są grupowane z funkcjami w odrębnych modułach, zwanych klasami.
Klasa składa się z dowolnej liczby właściwości (danych) i metod (funkcji). Po zdefiniowaniu klasy możemy utworzyć dowolną liczbę należących do niej obiektów, w podobny sposób, w jaki tworzymy dowolne liczby zmiennych, zawierających dane typu integer.
PHP sam w sobie nie jest językiem zorientowanym obiektowo, ale ponieważ zezwala na obiektowy styl programowania, za taki go uznajemy.
OOP w przykładzie
Programowanie w języku obiektowym można postrzegać w sposób podobny do tego, w jaki obserwujemy świat wokół nas. Jesteśmy otoczeni osobnymi obiektami, z którymi codziennie nawiązujemy interakcję.
Takim obiektem jest komputer, samochód, telewizor, a nawet kolega w pubie. Wszystkie obiekty dysponują właściwościami i funkcjami, które mogą wykonywać, czasem na nasze żądanie, a czasem samorzutnie. Silnik samochodu uruchamia się, gdy włączamy zapłon, komputer wczytuje program, a kolega traci równowagę, gdy postawimy mu zbyt wiele drinków.
Ważne jest to, że nie musimy znać złożonych zagadnień wewnętrznego funkcjonowania tych obiektów. Nie musimy być mechanikami samochodowymi, by umieć uruchomić samochód, nie musimy być programistami, by móc pracować z użyciem komputera, ani nawet nie musimy znać się na biologii, by przewidzieć ile piw musi wypić kolega, by stracić równowagę.
Podobna koncepcja rządzi programowaniem zorientowanym obiektowo, a żeby zrozumieć ją głębiej, posłużymy się przykładem teoretycznym, w którym główną rolę odegra telewizor.
Właściwości
Jeśli przyjrzymy się telewizorowi, poza różnymi interesującymi cechami, widocznymi w niektórych modelach, znajdziemy zestaw kilku właściwości ogólnych. Wymieńmy kilka z nich:
Marka — producent telewizora.
Kanał — stacja, której program jest aktualnie wyświetlany przez telewizor.
Głośność — poziom dźwięku wydobywającego się z telewizora.
Stan (włączony/wyłączony) — czy telewizor w danym momencie pracuje, czy też nie.
W programowaniu obiektowym, cechy te nazwalibyśmy właściwościami klasy Television. Składnia deklaracji w PHP wygląda następująco:
<?
class Television {
var $make;
var $channel;
var $volume;
}
?>
Aby korzystać z klas w skryptach PHP, należy je najpierw zdefiniować i wymienić wszystkie ich właściwości oraz metody.
A zatem, zdefiniowaliśmy właśnie właściwości klasy Television, ale jak jej użyć? No cóż, odpowiedź brzmi tak, że nie da się spożytkować klasy dopóki nie zdefiniujemy jej metod.
Metody
Zastanówmy się nad funkcjami, które może wykonać w naszym telewizorze:
Zmienić kanał
Zwiększyć poziom dźwięku
Zmniejszyć poziom dźwięku
Włączyć odbiornik lub go wyłączyć.
W przypadku każdego telewizora, opcje te są udostępniane za pomocą pilota, a zmiany kanału dokonuje się poprzez naciśnięcie przycisku.
Jeśli jednak przyjrzymy się zapisanemu wyżej kodowi, zauważymy, ze jedną z właściwości Television jest make (marka) i żaden ze znanych mi telewizorów nie dysponuje przyciskiem powodującym zmianę marki! Tylko niektóre właściwości obiektu mogą być modyfikowane, podczas gdy inne pozostają stałe.
Jeśli więc dodamy owe metody do definicji klasy Television, otrzymamy następujący kod:
<?
class Television {
// Class properties
var $volume;
var $channel;
var $make;
// Constructor
function Television ($theMake) {
$make = $theMake;
}
// Class methods
function increaseVolume() {
//Add one to the current volume
$this->volume++;
}
function decreaseVolume() {
//Subtract one from the current volume
$this->volume--;
}
function setChannel($newChannel) {
//Set channel to newChannel
$this->channel = $newChannel;
}
function getChannel() {
//Just return the current channel
return $channel;
}
}
?>
Jak widać, definiowanie metod dla określonej klasy przebiega w ten sam sposób, jak definiowanie dowolnych funkcji w PHP. Korzystamy ze słowa kluczowego function, deklarując funkcję wewnątrz pary klamer.
Prawdopodobnie każdy zauważył także, że deklaracje funkcji pojawiają się wewnątrz definicji klasy — wewnątrz jej klamer. Jest to bardzo ważne, gdyż metody zdefiniowane poza klasą nie będą działały!
W pierwszej metodzie, increaseVolume próbujemy zwiększyć bieżącą wartość głośności o jeden. Wywołujemy w tym celu operator ++, z którego korzystaliśmy także w poprzednich rozdziałach, choć może nam nie być znany termin $this.
$this jest zmienną specjalną, która odwołuje się do bieżącej instancji klasy. Każda kopia obiektu Television ma własny zestaw zmiennych, które nie są współdzielone z innymi obiektami Television. Słowo kluczowe $this świadczy o naszym zainteresowaniu tylko obiektem bieżącym.
Innym elementem notacyjnym, który może być nam obcy, jest operator "->". W PHP służy on nam do uzyskiwania dostępu do właściwości i metod obiektów. A więc, w naszym przykładzie, poprzez zapis $this->channel odwołujemy się do zmiennej channel bieżącego obiektu Television.
Pozostałe funkcje są bardzo podobne, a zamiany wartości ich zmiennych przynoszą odpowiednie skutki, czego można się domyślić — decreaseVolume odejmuje jedność od bieżącej głośności, setChannel ustawia wartość właściwości $channel, natomiast getChannel zwraca wartość bieżącego kanału.
Jest to koncepcja nieco za trudna jak na początek, a zatem przyjrzyjmy się jedynie przykładowi działania obiektu Television.
Tworzenie instancji
$myTV = new Television;
$myTV->setChannel (2);
$anotherTV = new Television;
$anotherTV->setChannel (4);
print "My TV : " . $myTV->getChannel()."<br>\n";
print "The other TV : " . $anotherTV->getChannel();
Odczytując powyższy kod, od samej góry, znajdujemy obiekt Television o nazwie $myTV. Zawszeg, gdy tworzymy obiekt w PHP, korzystamy z operatora new. Jest to zabieg nieco inny, niż zwyczajne tworzenie zmiennej, a nazywamy go tworzeniem instancji — tworzymy tu bowiem instancję klasy Television, tak jak we Flashu!
Następnie, widzimy wywołanie metody setChannel obiektu $myTV. Jeśli spojrzymy na kod definicji klasy Television, przekonamy się, że zadaniem tej metody jest przypisywanie wartości $channel do argumentu setChannel. Ten sam efekt moglibyśmy uzyskać, zapominając o metodzie setChannel i wpisując kod następujący:
<?
// This is really bad practise!!
$myTV->channel = 2;
?>
Kod zadziała, ale jest on przykładem bardzo niewłaściwej praktyki. Pracę w tym stylu można by porównać do poszukiwania elektronicznego elementu wewnątrz telewizora, odpowiedzialnego za zmianę kanałów i użycie go za pomocą połączenia kablami!
Ogólnie rzecz biorąc, w programowaniu obiektowym zawsze należy korzystać z funkcji dostępowych, takich jak setChannel — odpowiedników przycisków czy gałek na obudowie odbiornika. W ten sposób zyskamy pewność, że bez względu na to kto będzie korzystał z naszego kodu, zrobi to w sposób, dla jakiego kod został zaprojektowany. To zaś podnosi używalność i wydajność kodu, a nas czyni szczęśliwymi programistami!
No dobrze, jeśli powrócimy do naszego przykład, zauważymy, że został w nim utworzony nowy obiekt Television, o nazwie $anotherTV, ustawiony na odbiór kanału 4.
Oznacza to, że mamy do czynienia z dwoma obiektami Television, ustawionymi na odbiór dwóch różnych kanałów, co wydaje się całkiem proste. Tymczasem, jest to jedna z najsilniejszych funkcji programowania obiektowego. Chcąc dokonać takiej samej operacji w tradycyjny sposób, należałoby napisać bardzo skomplikowany skrypt. Należałoby, prawdopodobnie, użyć jakiegoś rodzaju tablicy i pętli, by uzyskać ten sam rezultat.
Konstruktory
Zazwyczaj, tworząc instancję klasy, należy ustawić początkowe wartości właściwości nowego obiektu lub uruchomić określone funkcje.
W przypadku klasy Television, jak dotąd pomijaliśmy właściwość $make. Jak wspomnieliśmy wcześniej,, marka telewizora pozostaje niezmienna, a w związku z tym nie mamy możliwości jej zmodyfikowania.
Aby upewnić się, że klasa Television funkcjonuje w ten sam sposób, definiujemy konstruktor. Do definicji klasy dopisujemy więc następującą funckję:
function Television ($theMake) {
$this->make = $theMake;
}
Konstruktor jest funkcją wywoływaną po utworzeniu instancji klasy. Musi ona nosić dokładnie tę samą nazwę, co klasa, ale parametry mogą być definiowane dowolnie.
Gdybyśmy zechcieli użyć powyższego konstruktora, nasz kod tworzyłby nowe obiekty Television w następujący sposób:
$myTV = new Television("A well-known brand");
$myTV->setChannel (2);
$anotherTV = new Television("A competitor brand");
$anotherTV->setChannel (4);
Kod ten jedynie ustawia wartość $make w $myTV jako A well-known brand, zaś w $anotherTV jako A competitor brand.
Dziedziczenie
No dobrze, podstawy programowania obiektowego mamy już za sobą. Jeśli ktoś nie zrozumiał wszystkiego, niech się nie przejmuje — do końca niniejszego dodatku poruszać się będziemy w sferze przykładów ze świata realnego.
Istnieje kilka dalszych zagadnień związanych z programowaniem obiektowym, które należałoby omówić, a które są nieco bardziej złożone. Pierwszym z nich jest dziedziczenie. Nie będziemy korzystać z tej techniki w naszym przykładzie, ale pamiętajmy, że jest ona bardzo ważną częścią OOP i z pewnością przekonamy się o jej użyteczności, tworząc kolejne, własne projekty PHP.
Wyobraźmy sobie drzewo genealogiczne rodziny telewizorów, na szczycie którego spoczywa omawiana już klasa Television. Poniżej znajdziemy telewizory różnego typu — czarno-białe, szerokoekranowe, kolorowe, kolorowe z szerokim ekranem i tak dalej.
Rzeczą jasną jest, że wszystkie telewizory bazują na klasie Television, cechując się jednak specyficznymi przymiotami. Na przykład, telewizory czarno-białe wyświetlają obraz jedynie w odcieniach szarości, telewizory szerokoekranowe mają możliwość przełączania w tryb szerokiego ekranu lub 16x9.
Załóżmy, że zechcielibyśmy utworzyć nową klasę telewizorów szerokoekranowych. Większość funkcji będzie taka sama, jak w normalnej klasie Television, a uzupełnimy je tylko kilkoma dodatkowymi.
Moglibyśmy po prostu skopiować i wkleić kod klasy Television, a następnie dodać kilka dalszych funkcji. Rozwiązanie takie będzie działało, ale co się stanie, gdy stwierdzimy istnienie błędu w oryginalnym kodzie Television? Należałoby wówczas przeprowadzić naprawę w dwóch miejscach, gdyż kod został powielony. Jeżeli w przyszłości chcielibyśmy utworzyć kolejne typy telewizorów tą metodą, błędy zostałyby zreplikowane.
Znacznie lepszym rozwiązaniem jest użycie tylko potrzebnych fragmentów klasy Television i uzupełnienie ich o dodatkowe cechy. Programowanie obiektowe sprawdza się tu doskonale.
<?
class WideScreenTelevision extends Television {
var mode;
function WideScreenTelevision($theMake) {
$this->make = $theMake;
$this->mode = true;
}
function toggleWideScreenMode() {
$this->mode = !$this->mode;
}
}
?>
W tym przykładzie zdefiniowaliśmy nową klasę WideScreenTelevision, która rozszerza klasę Television. Słowo extends jest specjalnym słowem kluczowym i oznacza ono, że definiowana nowa klasa ma dostęp do wszystkich metod i właściwości klasy rodzicielskiej, czyli w tym przypadku klasy Television.
Tak więc, nowa klasa może korzystać z metod i funkcji Television oraz nowych, które zadeklarujemy.
Przykład powyższy ilustruje mechanizm prostego przełączania telewizora pomiędzy trybami wyświetlania obrazu szerokoekranowego i normalnego.
Może zainteresować nas fakt, że nie można rozszerzać klas w PHP, ani usuwać żadnych och metod czy właściwości. Jest to możliwe w innych językach programowania obiektowego, ale nie w PHP.
Chodźmy na zakupy!
A zatem, powinniśmy już wiedzieć przynajmniej czym są obiekty, po co się je tworzy oraz w jaki sposób się je implementuje. Teraz zajmiemy się przykładem wykorzystania obiektów w praktyce, tworząc prosty koszyk na zakupy.
Większość sieciowych sklepów na całym świecie bazuje na zaskakująco podobnych systemach zakupowych. Jestem pewnie, że Czytelnicy znają działanie tego rodzaju usługi. Cały proces wygląda następująco:
Użytkownik odwiedza witrynę, gdzie przydzielony mu zostaje koszyk, do którego wkłada się nabywane artykuły.
Użytkownik przeszukuje witrynę, odnajdując interesujący go produkt.
Zazwyczaj, obok rysunku produktu znajduje się przycisk Add to basket (Włóż do koszyka), który użytkownik musi kliknąć.
Dokonany wybór zapisywany jest w koszyku.
Użytkownik dalej przegląda ofertę, ewentualnie wybierając kolejne produkty.
Po wypełnieniu koszyka artykułami, użytkownik naciska przycisk Checkout (Rachunek), wprowadza dane karty kredytowej, a za kilka dni zakupiony towar ląduje pod jego drzwiami.
Być może niektórzy zakupili tę książkę w taki właśnie sposób!
Proces wygląda na całkiem prosty, ale za jego kulisami jest wiele złożonych mechanizmów.
Działanie procesu bazuje na tym, że witryna potrafi zapamiętywać użytkowników oraz odróżniać ich. Jak dotąd, rozpatrzyliśmy jedną, prostą metodę zapisu informacji o użytkowniku, do czego wykorzystuje się ciasteczka, omówione w Rozdziale 6. W niniejszym przykładzie rozszerzymy nieco tę koncepcję i pomówimy na temat implementacji.
Implementując koszyk zakupowy we Flashu, niektórzy programiści zapisują dane dotyczące poczynionych zakupów w zmiennych Flasha. Jest to słuszne rozwiązanie, ale czas życia zmiennych Flasha jest ograniczony do jednej odsłony określonej witryny sieciowej. W niektórych przypadkach, naciśnięcie przycisku Odśwież, spowodowałoby zatarcie danych o zakupach, gdyż Flash wyzerowałby wszystkie zmienne.
A zatem, rozsądnym rozwiązaniem jest przechowywanie wszystkich zmiennych, potrzebnych podczas całej sesji (wizyty na witrynie), na serwerze.
Można to osiągnąć, generując cookie z unikalnym identyfikatorem ID w komputerze użytkownika, zaś dane dotyczące zakupów przechowywać w bazie danych MySQL. Jest to bardzo dobre rozwiązanie, ale może być zbyt skomplikowane dla niektórych programistów.
Prostsze rozwiązanie polega na zastosowaniu zmiennej sesyjnej, do której uzyskujemy dostęp ze skryptów. Użyjemy takiej zmiennej tutaj, projektując strukturę aplikacji, której budowę za chwilę rozpoczniemy...
Warto wspomnieć w tym miejscu, że błędy implementacji modułu Flasha dla programu Internet Explorer w wersji dla Macintosha, istniejące w chwili pisania tej książki, uniemożliwiają działanie niniejszego przykładu. Opracowującym aplikację dla komputerów Macintosh, zalecałbym więc użycie przeglądarki Netscape.
Budowa koszyka na zakupy
Zaczniemy we Flashu, a poniższe rysunki ilustrują efekt, jakiego osiągnięcie jest naszym celem. Sekcja widoczna po lewej stronie wyświetla listę produktów, które można nabyć na witrynie. Sekcja z prawej zaś, zwiera wykaz wybranych artykułów.
Klikając wybraną pozycję w lewej części okna, dodajemy produkt do koszyka, którego bieżąca zawartość widnieje w prawej części okna.
Widzimy tu także przycisk Empty Basket (Opróżnij koszyk), który pozwala użytkownikowi zrezygnować z zakupu. Ostatnim elementem jest pole wyświetlające łączną wartość towarów zgromadzonych w koszyku.
Część Flasha
Podobnie jak w poprzednich aplikacjach, umieścimy wszystko w klipie filmowym, a zatem zacznij od jego utworzenia. Nadaj mu nazwę Shopping Basket, po czym kliknij przycisk OK.
Listwa czasowa tego filmu będzie nadzwyczaj prosta. Tak jak w poprzednich przykładach, formularz oddzielimy od grafiki tła, umieszczając te elementy na osobnych warstwach.
Odtwórz zatem poniższą strukturę:
Kolejnym krokiem jest utworzenie graficznego tła koszyka. Możesz tu wykorzystać ten sam styl, jaki stosowaliśmy w całej książce lub utworzyć własny. Tak czy owak, moja grafika wygląda następująco:
Teraz musisz umieścić na warstwie Form Elements elementy formularza. Użyj poniższego diagramu jako wzorca:
Następnie, należy przypisać kod ActionScript do przycisków. Zacznij od przycisków przewijania obu pól tekstowych — możesz je skopiować z przykładu Cookie Cutter, opisanego w Rozdziale 6.
Potrzebny nam będzie przycisk Empty. Utwórz więc nowy symbol przycisku albo, co będzie lepszym rozwiązaniem, skopiuj przycisk z poprzedniego przykładu.
Kod ActionScript dla tego przycisku jest bardzo prosty, gdyż funkcja removeAll zostanie zadeklarowana później:
on (release) {
removeAll();
}
Teraz przeciągnij klon klipu Shopping Basket na główną listwę czasową. Poprzez przypisanie akcji, zdefiniuj funkcje, które będzie wykonywał klip Shopping Basket:
onClipEvent(load) {
status = "Loading products...";
LoadVariables("products.php", this, "POST");
action = "";
LoadVariables("basket.php, this, "POST");
Pierwsza część funkcji onClipEvent(load) będzie wyświetlała komunikat Loading products… (Ładowanie produktów) w pasku stanu, a następnie wywoła skrypt products.php, którego zadaniem będzie zainstalowanie listy produktów w lewej części okna filmu Flasha. Następnie, wartość zmiennej action ustawiana jest jako pusty łańcuch, po czym następuje wywołanie skryptu basket.php, którego zadaniem jest odczytanie zawartości koszyka. W koszyku powinny znajdować się produkty wybrane podczas poprzedniej wizyty.
Teraz przyjrzyj się następującemu fragmentowi kodu:
function addItem(parameters) {
action = "addItem";
status = "Adding product to basket…";
properties = parameters.split("|");
description = properties[0];
price = properties[1];
LoadVariables("basket.php, this, "POST");
}
Wywołanie funkcji addItem następuje, gdy użytkownik kliknie jeden z produktów wymienionych w lewej części okna. Można to osiągnąć, stosując jedną, bardzo użyteczną sztuczkę. Jeśli dysponujesz wiedzą w zakresie podstaw HTML, takie hiperłącza, jak pokazane poniżej, powinny być Ci dobrze znane:
< a href=http://www.somewhere.com>Click here</a>
Kiedy klikniesz takie łącze w przeglądarce, otworzy ona wskazany adres URL, czyli www.somewhere.com. Wykorzystując sekcję URL łącza można osiągnąć wiele innych, interesujących rezultatów, zaś Flash pozwala stosować łącza specjalne, wywołujące funkcje ActionScript. Format hiperłącza wywołującego funckję ActionScript wygląda następująco:
<a href="asfunction:myFunction,myParameter">Click here</a>
dy użytkownik kliknie takie łącze, spowoduje wywołanie funkcji myFunction, z argumentem w postaci myParameter: jest to więc odpowiednik przycisku, do którego przypisany został kod ActionScript:
on (release) {
myFunction(myParameter);
}
Być może zastanawiasz się, co w tym takiego użytecznego. No cóż, oznacza to możliwość osadzania łączy wewnątrz pól tekstowych HTML, w aplikacjach Flasha. Wszystko stanie się bardziej zrozumiałe, gdy przyjrzymy się temu mechanizmowi w akcji.
Jego rozszerzenie polega na przekazaniu funkcji dodatkowych parametrów. Podaje się je, oddzielając separatorem, na przykład znakiem "|", a następnie, rozdzielając we Flashu. A zatem, jeśli spojrzysz na naszą funkcję jeszcze raz, zobaczysz, że uzyskanie tego efektu staje się możliwe dzięki funkcji split:
properties = parameters.split("|");
description = properties[0];
price = properties[1];
No dobrze, dość owijania w bawełnę. Kolejna funkcja, removeItem, wywoływana jest w podobny sposób, ale wymaga tylko jednego parametru — przyjrzymy się jej w PHP.
function removeItem(theItem) {
action = "removeItem";
status = "Removing product from basket…";
itemNumber = theItem;
LoadVariables("basket.php", this, "GET");
}
Ostatnią funkcją jest removeAll I jak sugeruje jej nazwa, powoduje ona opróżnienie koszyka.
function removeAll() {
action = "removeAll";
status = "Removing all items…";
LoadVariables("basket.php", this, "GET");
}
Część PHP
Uff… Część Flasha jest już gotowa, a więc czas zająć się skryptem PHP. W najprostszej formie, klasa koszyka na zakupy wymaga zastosowania tylko jednej właściwości — tablicy zakupów. W zakresie metod zaś będą nam potrzebne:
Konstruktor make (tworzący nowy koszyk).
Funkcja add dodająca produkty do koszyka.
Funkcja remove usuwająca produkty z koszyka.
Funkcja empty całkowicie opróżniająca koszyk.
Funkcja print wyświetlająca bieżącą zawartość koszyka.
Funkcja total, obliczająca ogólną wartość towarów zgromadzonych w koszyku.
Utworzymy również nową klasę o nazwie Item, która będzie służyła do przechowywania wszelkich, niezbędnych informacji dotyczących artykułów w sklepie.
Charakterystyka artykułu może być prosta lub skomplikowana, w zależności od potrzeb, ale w naszym przypadku ograniczymy się do opisu tekstowego i ceny. Te dwie zmienne będą więc właściwościami klasy.
Klasa będzie zawierała bardzo niewiele metod:
Konstruktor, za pomocą którego ustanawiana będzie cena i tworzony opis.
Funkcja pobierająca cenę artykułu.
Funkcja pobierająca opis artykułu.
A zatem, spójrzmy na kod PHP. Potrzebny nam będzie plik tekstowy, przechowywany w tym samym katalogu, co film Flasha, zawierający poniższy skrypt PHP:
<?
// Basket and Item classes
// The item class
class Item {
var $description; // A textual description of the item
var $price; // The numeric price of the itam
// Class constructor
function Item($description, $price) {
$this->price = $price;
$this->description = $description;
}
// Get the price of the item
function getPrice() {
return $this->price;
}
// Get the description of the item
function getDescription() {
return $this->description;
}
}
// Basket class
class Basket {
// Class properties (Only one this time)
var $items; // This property will hold all of the contents of the basket. Each item in this array will be an instance of the Item object
// Class Methods
// Constructor Function
function Basket() {
// Set up $items as an array
$this->items = array();
}
// Add an item to the basket
// $description: A description of the item to add
// $price: The price of the item to add
function addItem($description, $price) {
// Create a new instance of the Item object
$newItem = new Item($description, $price);
// Add the object to the $items array
$this->items[] = $newItem;
}
// Remove a specific item from the basket
// $itemNumber: The array number of the item
function removeItem($itemNumber) {
// Remove this item from the $items array
unset($this->items[$itemNumber]);
}
// Remove all items from the basket
function removeAll() {
// To do this, we reset the $items array
$this->items = array();
}
// Print out the contents of the basket for Flash
function getContents() {
// Print out the total cost of the items
Print "&basketTotal=".$this->getTotalPrice();
// Rewind the $items array back to the beginning
reset($this->items);
// Check if there are any items in the basket
if (count($this->items) > 0) {
print '&basketList=';
// Loop through the items in the basket
while(list($itemNumber, $currentItem)=each($this->items)) {
// Print out the item's price and description
print '<p>'.$currentItem->price.' - <b>'.$currentItem->description.'</b></p>';
}
}
else {
// If there are no items in the basket,
// print a message saying so
print '&basketList=<p>Your basket is empty.</p>';
}
}
// Get the total price of the objects in the basket
function getTotalPrice() {
$total = 0;
// Rewind the $items array back to the beginning
reset($this->items);
// Loop through the items in the basket
while(list($null, $currentItem) = each($this->items)) {
// Get the price of the current item and add it to the total
$total += $currentItem->price;
}
// Return the total price of the items
return $total;
}
}
?>
Dobrze, weźmy nożyczki do ręki — podzielimy powyższy skrypt na fragmenty, które kolejno omówimy.
Zaczęliśmy od zadeklarowania klasy Item, która jest całkiem prosta — składa się z dwóch właściwości: $description oraz $price; z dwóch metod: getDescription i getPrice; a także z jednego konstruktora: funkcji Item.
Nowy obiekt Item możemy utworzyć za pomocą prostego konstruktora, na przykład:
<?
$anExampleItem = new Item("A pair of shoes", 15.99);
?>
Powyższy kod tworzy nową instancję klasy Item, z opisem "A pair of shoes" i ceną 15.99. No dobrze, nie śmiejcie się już z ceny moich butów.
Klasa Item jest bardzo prosta i bardziej lub mniej przypomina metodę wygodnego przechowywania danych. Klasę tę można by we względnie łatwy sposób zaadaptować do przechowywania informacji o większej liczbie produktów — identyfikatorów, rozmiarów, kolorów i tak dalej. A ponieważ korzystamy z programowania obiektowego, możemy to zrobić nie naruszając klasy Basket!
A zatem, przejdźmy do klasy Basket. Na pierwszy rzut oka może ona wyglądać na bardzo skomplikowaną, ale nie dajmy się zwieść. Rozkładając ją na czynniki pierwsze przekonamy się, że jej budowa jest bardzo intuicyjna.
Pierwszym elementem, na który powinniśmy zwrócić uwagę, są właściwości klasy, a w tym przypadku, znajdujemy tylko jedną — $items, którą stanowi tablica instancji klasy Item. Przechowuje ona wszystkie obiekty Item umieszczone w koszyku.
Konstruktor jest również w tym przypadku bardzo prosty i nie wymaga żadnych parametrów:
function Basket() {
// Set up $items as an array
$this->items = array();
}
Jedyną rzeczą, na którą należy tu zwrócić baczniejszą uwagę, jest to, że tworząc tablicę w klasie, zawsze należy ją utworzyć w funkcji konstruktora. Ta sama zasada tyczy się wszelkich innych zmiennych, które tworzymy — zawsze należy to robić wewnątrz konstruktora.
Spójrzmy teraz na funkcję addItem. Wykorzystuje ona dwa parametry — $description oraz $price. Bazując na tych dwóch zmiennych, najpierw tworzy ona nowy obiekt Item, po czym dopisuje go do tablicy produktów.
function addItem($description, $price) {
// Create a new instance of the Item object
$newItem = new Item($description, $price);
// Add the object to the $items array
$this->items[] = $newItem;
}
Kolejna metoda, którą zgodnie z logiką należy się zająć, służy do usuwania dodanych produktów:
function removeItem($itemNumber) {
// Remove this item from the $items array
unset($this->items[$itemNumber]);
}
Funkcja ta jest nieco bardziej złożona niż addItem I korzysta z innej, nie omawianej dotychczas funkcji unset.
Działanie unset polega na usuwaniu elementu z tablicy, na podstawie jego pozycji w niej. A zatem, unset($this->items[3]) spowoduje usunięcie czwartego elementu tablicy items, gdyż numeracja elementów zawsze rozpoczyna się od zera.
Zajmijmy się teraz metodą removeAll:
function removeAll() {
// To do this, we reset the $items array
$this->items = array();
}
Metoda ta resetuje tablicę items, efektywnie usuwając jej zawartość.
Spójrzmy teraz, co się dzieje, gdy użytkownik zdecyduje się zakończyć zakupy:
function getContents() {
// Print out the total cost of the items
Print "&basketTotal=".$this->getTotalPrice();
// Rewind the $items array back to the beginning
reset($this->items);
// Check if there are any items in the basket
if (count($this->items) > 0) {
print '&basketList=';
// Loop through the items in the basket
while(list($itemNumber, $currentItem)=each($this->items)) {
// Print out the item's price and description
print '<p>'.$currentItem->price.' - <b>'.$currentItem->description.'</b></p>';
}
}
else {
// If there are no items in the basket,
// print a message saying so
print '&basketList=<p>Your basket is empty.</p>';
}
}
Obszar koszyka w filmie Flasha zdefiniowaliśmy w HTML, co pozwala nam sterować formatowaniem i układem. Powyższa funkcja najpierw wyświetla ogólną wartość koszyka i zwraca ja w postaci zmiennej basketTotal. Następnie, dzięki pętli przebiegającej przez wszystkie elementy tablicy items, wyświetla wykaz produktów w kolejnych wierszach, z opisami wyróżnionymi za pomocą pogrubienia.
Jeśli koszyk jest pusty, wartość basketList ustawiona zostaje na <p>Your basket is empty.</p>.
Ostatnią metodą wchodzącą w skład klasy Basket jest getTotalPrice, która zwraca łączną cenę wszystkich produktów w koszyku.
function getTotalPrice() {
$total = 0;
// Rewind the $items array back to the beginning
reset($this->items);
// Loop through the items in the basket
while(list($null, $currentItem) = each($this->items)) {
// Get the price of the current item and add it to the total
$total += $currentItem->price;
}
// Return the total price of the items
return $total;
}
Osiągnięte to zostało poprzez uruchomienie pętli przebiegającej przez kolejne elementy tablicy items, zsumowanie ich wartości w zmiennej $total i jej zwrócenie.
Po zdefiniowaniu klas, musimy zająć się kodem współdziałającym z filmem Flasha. Wymaga to zastosowania zmiennych sesyjnych, o których już wspominaliśmy. Skopiujmy poniższy kod do skryptu basket.php:
// Start session variables and register the variable
// $myBasket as a session variable
session_start();
session_register(myBasket);
// If this is the first time running this script,
// make $myBasket into an instance of the class "Basket"
if (!isset($myBasket)) {
$myBasket = new Basket;
}
Wcześniej, w niniejszym dodatku, wspominałem, ze wprowadzimy inny system zapamiętywania zawartości koszyka. Kod zapisany powyżej tworzy taki zapis za pomocą zmiennej sesyjnej. Zmienna sesyjna, jak powiedzieliśmy, to zmienna którą może być wielokrotnie wykorzystywana między skryptami, przez określony czas, bez konieczności deklarowania przy każdym użyciu.
Pierwszy wiersz przygotowuje PHP do użycia zmiennych sesyjnych. Należy to zrobić zanim wygenerowany zostanie jakikolwiek wynik — zanim prześlemy jakiekolwiek zmienne do Flasha, a nawet przed pojawieniem się jakiegokolwiek pustego znaku w skrypcie. Powszechnym błędem jest przypadkowe wpisywanie znaków łamania wiersza czy spacji przed użyciem zmiennych sesyjnych, co może spowodować unieruchomienie skryptu w taki sam sposób, jak ma to miejsce w przypadku cookies.
Dokładne zrozumienie działania zmiennych sesyjnych nie jest konieczne, ale powinniśmy traktować je podobnie jak ciasteczka. Ich przeznaczeniem jest bowiem przechowywanie niewielkich porcji danych, porównywanych następnie z danymi przechowywanymi na serwerze. Jako zmienna sesyjna może występować dowolna zmienna, łącznie z takimi obiektami, jak nasz koszyk.
Po uruchomieniu sesji, wywołujemy funkcję session_register, sygnalizując w ten sposób zamiar zadeklarowania zmiennej $myBasket jako zmiennej sesyjnej. Zwróćmy uwagę, że rejestrując zmienną sesyjną pomijamy symbol dolara ($).
Może się to wydać nieco nie intuicyjna, ale po przygotowaniu zmiennej sesyjnej, musimy upewnić się, ze jest ona instancją klasy Basket. Najpierw sprawdzamy, czy zmienna jest ustanowiona przy użyciu funkcji isset, a także, że nie tworzymy nowej instancji klasy. Powodem, dla którego czynimy to po wykonaniu zadań związanych z sesją jest to, że dzięki temu będziemy to musieli zrobić tylko raz, a zatem istniejącą zmienną sesyjną należy sprawdzić przed utworzeniem nowej. Utworzenie nowej zmiennej spowodowałoby bowiem zastąpienie dotychczasowej, która już powinna istnieć w tej fazie.
Ostatnią część skryptu wypełnia instrukcja switch decydująca o działaniu w określonej sytuacji. Zamiast tworzyć oddzielne pliki, a następnie dodawać je do koszyka, usuwać je z niego i wyświetlać, korzystamy z jednego pliku, a za pomocą zmiennej $action wybieramy sposób działania.
// Now for the actions
switch($action) {
case "addItem";
$myBasket->addItem($description, $price);
break;
case "removeAll";
$myBasket->removeAll();
break;
case "removeItem";
$myBasket->removeItem($itemNumber);
break;
}
$myBasket->getContents();
?>
Jak można się było spodziewać, odpowiednia funkcja wywoływana jest w zależności od wartości $action, po czym następuje wywołanie getContents, dzięki czemu zawartość koszyka jest uaktualniana.
No dobrze, zakończyliśmy ten ciężki etap. Pozostało nam przygotować kilka przykładów produktów, których użyjemy w naszej aplikacji. Skopiujmy poniższy kod do pliku o nazwie products.php.
<?
// Set up the products in two arrays
$productName[]="Shoes";
$productPrice[] = 45;
$productName[]="Shirt";
$productPrice[] = 15;
$productName[]="Socks";
$productPrice[] = 5;
$productName[]="Shorts";
$productPrice[] = 25;
$productName[]="Skirt";
$productPrice[] = 35;
// Now output these variables for Flash
print "&productsList=";
for ($counter=0; $counter < count($productName); $counter++)
{
print '<p><a href="asfunction:addItem,'.$productName[$counter].'|'.$productPrice[$counter].'"><b>'.$productName[$counter].'</b> -- Ł'.$productPrice[$counter].'</a></p>';
}
?>
Powyższy kod reprezentuje bardzo uproszczone rozwiązanie tego zadania. Mówiąc ściślej, w sytuacjach praktycznych, informacje o produktach zawarlibyśmy prawdopodobnie w bazie danych MySQL. Jednakże, w niniejszym rozdziale nie zajmowaliśmy się MySQL, a jedynie programowaniem obiektowym i dlatego wykorzystaliśmy dwie tablice — jedną, przechowującą nazwy produktów i drugą, przechowującą ich ceny.
Pętla for na końcu skryptu po prostu wykonuje przebiegi poprzez tablice i wyświetla je we Flashu za pośrednictwem zmiennej productsList, korespondującej z obszarem po lewej stronie okna filmu. Także w tym przypadku, ponieważ mamy do czynienia z polem tekstowym HTML, musimy pamiętać o formatowaniu wyników za pomocą znaczników <p> oraz <b>.
Użyjemy tu omawianego wcześniej adresu URL asfunction, który będąc częścią skryptu, pozwala użytkownikowi dodawać artykuły do koszyka poprzez ich kliknięcie. Na przykład, wynik działania tego wiersza mógłby wyglądać następująco:
<p><a href="asfunction:addItem,Shirt|45"><b>Shirt</b> - £45</a></p>
Po zapisaniu tych dwóch skryptów, warto uruchomić plik SWF z serwera i sprawdzić rezultaty. Powinniśmy również spróbować odświeżyć film lub odwiedzić inną witrynę, a następnie powrócić, by przekonać się, że zawartość koszyka pozostaje niezmienna w ciągu kolejnych wizyt.
Podsumowanie
Omówiliśmy tu kilka dość zaawansowanych zagadnień PHP i mam nadzieję, że wyzwoli to w nas własne pomysły, pokazując jak wiele można osiągnąć w tym języku.
Wykonaliśmy tu pierwsze kroki w programowaniu zorientowanym obiektowo, jednak pozostało wiele do nauczenia. Więcej wiadomości możemy zdobyć na licznych witrynach, spośród których kilka wymienionych jest w dodatku Zasoby.
Z pewnością każdy zauważył, że ominąłem jedną z głównych funkcji aplikacji koszyka — funkcję remove. Napisałem funkcje ActionScript i PHP, ale resztę rozmyślnie pozostawiłem Waszej inwencji. Innym elementem, który z pewnością chcielibyście zastosować w aplikacji, to przechowywanie liczby produktów, a nie tylko ich listy.
Mogę Wam doradzić, abyście korzystali z innych źródeł i czytali tyle, ile to tylko możliwe — orientacja obiektowa pomoże Wam w tworzeniu wydajnych i użytecznych kodów, zaoszczędzając Wasz czas pracy.
13