1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest poznanie metod analizy błędów pomiaru pośredniego, w tym metody logarytmicznej oraz metody różniczki zupełnej, a także określenie czynników wpływających na błąd pomiaru w pomiarach pośrednich.

2. Układy pomiarowe i tabele pomiarowe

2.1. Pomiar modułu impedancji

Układ pomiarowy do pomiaru modułu impedancji jest przedstawiony na rysunku 1.

Rys.1. Układ do pomiaru modułu impedancji cewki. Hz - częstościomierz , A - amperomierz, V - woltomierz, Z - badana cewka, U_Z - napięcie zasilania (autotransformator)

Wyniki pomiarów, zakresy i klasy mierników zanotować w tabeli 1.

Tabela 1

Lp.	Amperomierz			Woltomierz			Z	Uwagi
	α[dz]	c1[A/dz]	I[A]	α[dz]	cv[V/dz]	U[V}	[Ω]
								ZA=...[A]
1								kA=...
2								Zv=...[V]
.								kV=...
.								f=...[Hz]

2. 2. Pomiar rezystancji metodą techniczną

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 2.

Rys.2. Schemat układu do pomiaru rezystancji metodą techniczną:
A - amperomierz, V - woltomierz, Z - badana cewka, U_Z - napięcie zasilania (zasilacz stabilizowany)

Wyniki zanotować w tabeli 2.

Tabela 2

Lp.

Amperomierz

Woltomierz

R

Uwagi

α[dz]

c1[A/dz]

I[A]

α[dz]

cv[V/dz]

U[V}

[Ω]

ZA=...[A]

1

kA=...

2

Zv=...[V]

.

kV=...

.

f=...[Hz]

2. 3. Pomiar rezystancji w układzie z watomierzem

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 3.

Rys.3 Układ do pomiaru rezystancji cewki: U_Z -napięcie zasilania (autotransformator), A-amperomierz, V-woltomierz, W-watomierz, Z - badana cewka.

Wyniki należy zanotować w tabeli 3.

Tabela 3

Pozycja "a"								Pozycja "b"			Uwagi
Lp.	Amperomierz			Watomierz			R	Watomierz
.	α[dz]	c1[A/dz]	I[A]	α[dz]	cw[W/dz]	P[W}	[Ω]	α[dz]	cw[W/dz]	P[W]	ZA=...[A]
1											kA=...
2											Zw=...[W]
3											kw=...
.
.
.

2. 4. Pomiar rezystancji metodą bezpośrednią

Do pomiaru rezystancji badanej cewki metodą bezpośrednią można wykorzystać cyfrowy mostek uniwersalny RLC. Po dołączeniu badanego elementu do zacisków pomiarowych mostka należy odczytać wskazanie przyrządu oraz zanotować zakres pomiarowy, na którym pomiar został wykonany, a także klasę mostka. Wyniki pomiaru oraz odczytane parametry należy zanotować w tabeli 4.

Tabela 4

Zakres	Klasa	Wskazanie	ΔR
[Ω]	[%]	[Ω]	[Ω]

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest poznanie jednej z metod pomiaru małych rezystancji, przeprowadzenie analizy błędów w pomiarze mostkiem Thomsona,
a także poznanie zasad prawidłowego doboru elementów mostka.

2. Układy pomiarowe i tabele pomiarowe

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 1.

Rys.1. Schemat układu pomiarowego do pomiaru rezystancji mostkiem Thomsona: R_x - badana rezystancja (kawałek szyny kolejowej),
R_P - rezystancja porównawcza (R_P =10^-3Ω), r_o - rezystancja miedzianego przewodu łączącego (r_o = 0,08mΩ), P - przełącznik dwupołożeniowy do zmiany kierunku prądu, A - amperomierz, E - źródło zasilania, G - galwanometr, R_1, R₂, R₃, R₄ - rezystancje tworzące ramiona mostka, R - rezystor ograniczający i regulujący prąd zasilania

Wyniki pomiarów dla każdej polaryzacji napięcia zasilania należy zapisać w oddzielnych tabelach pomiarowych. W protokole do ćwiczenia należy więc przygotować dwie tabele 1.

Tabela 1.

1. Cel ćwiczenia

Ćwiczenie umożliwia poznanie sposobów rozszerzania zakresów pomiarowych amperomierzy i woltomierzy napięcia stałego, określanie klas niedokładności zmodyfikowanych przyrządów pomiarowych, a także zapoznanie się z metodami sprawdzania mierników laboratoryjnych i technicznych.

2. Układy pomiarowe i tabele pomiarowe

2.1. Rozszerzanie zakresu pomiarowego woltomierza napięcia stałego za pomocą rezystora dodatkowego

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 1.

Rys.1. Układ pomiarowy do rozszerzania zakresu pomiarowego
woltomierza

Wartości wyznaczonych rezystancji dodatkowych dla danych zakresów pomiarowych należy zapisać w tabeli 1.

Tabela 1

Lp.	n	Rd [Ω]	Uwagi
1.
2.			Rv - ......... Ω
3.
4.			Ut = ......... V
.
.
.
.

2.2 Rozszerzanie zakresu pomiarowego amperomierza magnetoelektrycznego za pomocą bocznika

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 2.

Rys.2 Układ pomiarowy do rozszerzania zakresu pomiarowego
amperomierza magnetoelektrycznego

Wyniki zapisać w tabeli 2.

Tabela 2

Lp.	n	Rb [Ω]	Uwagi
1.
2.			RA - ......... Ω
3.
.			It = ......... mA
.
.
.
.

2.3. Sprawdzanie woltomierza laboratoryjnego metodą
kompensacyjną

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 3

Rys.3 Układ pomiarowy do sprawdzania woltomierza laboratoryjnego metodą kompensacyjną. V - woltomierz laboratoryjny, U - napięcie stałe, DN - dzielnik napięcia, KOMP. - kompensator napięcia
stałego

Wyniki pomiarów należy zapisać w tabeli 3. Pomiary przeprowadza się przy zwiększaniu i zmniejszaniu wartości napięcia nastawianego na badanym woltomierzu laboratoryjnym.

Tabela 3

Przy zwiększaniu napięcia					Przy zmniejszaniu napięcia
Lp.	U[V]	U2[V]	Ur[V]	pu[V]	U[V]	U2[V]	Ur[V]	pu[V]
1.	0				40
2.	10				30
3.	20				20
4.	30				10
5.	40				0

2.4. Sprawdzanie amperomierza laboratoryjnego metodą
kompensacyjną

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony rysunku 4.

Rys.4 Schemat układu pomiarowego do sprawdzania amperomierza laboratoryjnego metodą kompensacyjną. U - napięcie zasilania, R_r - rezystor do regulacji prądu, RN-rezystor normalny (1,2 - zaciski prądowe, 3,4 - zaciski napięciowe), KOMP- kompensator napięcia stałego, A- amperomierz laboratoryjny (miliamperomierz o zakresie 0-10 mA)

Pomiary należy przeprowadzić przy zwiększaniu i zmniejszaniu wartości natężenia prądu. Otrzymane wyniki zanotować w tabeli 4

Tabela 4

Przy zwiększaniu natężenia prądu					Przy zmniejszaniu natężenia prądu
Lp.	I[mA]	Ux[mV]	Ir[mA]	p1[mA]	I[mA]	Ux[mV]	Ir[mA]	p1[mA]
1.	0				10
2.	2				8
3.	4				6
4.	6				4
5.	8				2
6.	10				0

2.5. Sprawdzanie woltomierza laboratoryjnego metodą techniczną

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 5.

Rys.5 Schemat układu pomiarowego do sprawdzania woltomierz laboratoryjnego: V-woltomierz laboratoryjny, V_T - woltomierz tablicowy o zakresie (0-40)V

Wyniki otrzymane przy zwiększaniu i zmniejszaniu wartości napięcia należy zapisać w tabeli 5.

Tabela 5

Przy zwiekszaniu wartości napięcia						Przy zwiekszaniu wartości napięcia
Lp.	U[V]	UW[V]	pU[V]	Ur[V]	ΔU[V]	U[V]	UW[V]	pU[V]	Ur[V]	ΔU[V]
	0						40
	10						30
	20						20
	30						10
	40						0

2.6. Sprawdzanie amperomierza tablicowego metodą techniczną

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 6

Rys.6 Schemat układu pomiarowego do sprawdzania amperomierza tablicowego: A - amperomierz laboratoryjny, A_T - amperomierz tablicowy, R_r - rezystor do regulacji natężenia prądu, U - napięcie zasilania

Wyniki pomiarów należy zanotować w tabeli 6.

Tabela 6

Przy zwiększaniu wartości prądu

Przy zmniejszaniu wartości prądu

Lp.

I[mA]

Iw[mA]

pr[mA]

Ir[mA]

ΔI[mA]

I[mA]

Iw[mA]

pr[mA]

Ir[mA]

ΔI[mA]

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest poznanie budowy, zasady działania i obsługi oscyloskopu elektronicznego oraz obserwacja przebiegów jednokrotnych i innych przebiegów na ekranie oscyloskopu, a także zapoznanie się z możliwością wykonywania za pomocą oscyloskopu pomiarów takich wielkości fizycznych, jak okres badanego przebiegu, częstotliwość, kąt przesunięcia fazowego.

2. Układy pomiarowe i tabele pomiarowe

2.1. Pomiar amplitudy, częstotliwości i okresu badanego przebiegu za pomocą oscyloskopu elektronicznego typu 3502

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 1

Rys.1 Układ połączeń oscyloskopu z generatorem funkcyjnym

Uzyskane wyniki należy zapisać w tabeli 1.

Tabela 1

2.2. Pomiar kąta przesunięcia fazowego

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 2.

Rys.2. Schemat przesuwnika fazowego

Wyniki pomiarów należy zapisać w tabeli 2.

Tabela 2

2.3.Badanie i obserwacja przebiegów jednokrotnych

Schemat układu pomiarowego jest przedstawiony na rysunku 3.

Rys.3 Schemat układu do badania przebiegów jednokrotnych

Wyniki należy zanotować w tabeli 3

Tabela 3

OSCYLOSKOP

TYP 3502

GENERATOR

FUNKCYJNY

---