Pedagogika

Pedagogika specjalna

2010-02-16

Osoba niepełnosprawna - to osoba której stan fizyczny i/lub psychiczny trwale lub okresowo utrudnia ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych, ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.

Klasyfikacja poszczególnych grup niepełnosprawnych

• Podział wg rodzaju niepełnosprawności

• Osoby z niepełnosprawnością sensoryczną

• Niewidomi i niedowidzący

• Niesłyszący i słabo słyszący

• Z zaburzeniami smaku, dotyku

• Osoby z niepełnosprawnością fizyczną

• Uszkodzenia narządów ruchu (motoryczna)

• Osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych

• Osoby z niepełnosprawnością psychiczną

• Osoby upośledzone umysłowo - niepełnosprawność intelektualna

• Osoby chore psychicznie (zaburzenia osobowości, psychozy, zaburzenia świadomości

• Osoby z niepełnosprawnością złożoną (sprzężoną)

• Osoby które posiadają więcej niż jedną niepełnosprawność

• Podział ze względu na czas pojawienia się niepełnosprawności

• Od urodzenia lub bardzo wczesnego dzieciństwa

• Niepełnosprawność nabyta w okresie życia która może być spowodowana chorobą, wypadkiem, starzeniem się

• Podział oparty o konkretne kryteria przyjęte dla celów rehabilitacji, zatrudnienia, szkolnictwa specjalnego, świadczeń, uprawnień

Terminy używane zamiennie:

Określać niepełnosprawność fizyczną jako ograniczenie sprawności, funkcji albo pojęcie dysfunkcjonalność, niepełnosprawność intelektualna - niedorozwój umysłowy, obniżenie sprawności umysłowej, opóźnienie rozwoju umysłowego. w psychiatrii - demencja, oligofrenia

Przyczyny niepełnosprawności (etiologia niepełnosprawności)

1. Przyczyny pierwotne

1. Genetyczne - wywołane czynnikami genetycznymi, następuje przekazanie nieprawidłowej ilości genów lub uszkodzenie genów

• Zespół downa - trisomia 21 pary chromosomów

Przyczyny wtórne

1. Wszystkie czynniki które oddziaływają na dziecko

• Wrodzone - wszystkie niekorzystne czynniki które działają przed urodzeniem również do wrodzonych zalicza się czynniki około porodowe które mogą spowodować niepełnosprawność tj. alkohol, narkotyki, promieniowanie X, leki, stres. Czynniki okołoporodowe tj. niedotlenienie, wylewy, krwiaki, urazy okołoporodowe

• Nabyte

1. Środowiskowe - uszkodzenia mechaniczne tj. złamania

2. zaniedbania środowiskowe - warunki nie są adekwatne dla rozwoju dziecka

Pedagogika specjalna jako nauka

Państwowy instytut pedagogiki 1922 r. dyrektorem była Maria Grzegórzecka, stwożyła system kształcenia dzieci niepełnosprawnych i dzieci niedostosowanych społecznie oraz system kształcenia pedagogów specjalnych.

Na początku rozwijała się na poziomie podstawowego później została rozpowszechniona na pozostałe szczeble kształcenia.

Pedagogika specjalna - jest nauką szczegółową pedagogiki a jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób odbiegających od normy najczęściej mniej sprawnych lub niepełnosprawnych bez względu n rodaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn zaistniałych anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń.

Jest to nauka o nauczaniu i wychowaniu jednostek niepełnosprawnych odbiegających od normy psychicznej lub fizycznej.

Celem pedagogiki specjalnej jest rewalidacja dzieci upośledzonych, chorych, niedostosowanych społecznie lub w inny sposób odchylonych od normy.

Jest to działanie dzieki któremu jednostka mimo upośledzenia może jak najlepiej przygotować się do sytuacji życiowej i warunków społecznych.

Problematyka pedagogiki specjalnej obejmuje:

• etiologie - przyczyny obniżenia sprawności psychofizycznej

• fenomenologie - zjawiska towarzyszące upośledzeniu psychicznemu lub fizycznemu

• profilaktykę - zapobieganie występowaniu lub pogłębianiu się niepełnosprawności

• terapie wychowawczą - działanie korygujące, usprawniające, podnoszące sprawność w odniesieniu do osób niepełnosprawnych

Obecnie pedagogika specjalna obejmuje osoby ze wszystkimi rodzajami niepełnosprawności, osoby niepełnosprawne z różnych przyczyn, we wszystkich przedziałach wiekowych i osobami z różnych środowisk.

Systematyka pedagogiki specjalnej:

1. rewalidacyjna - dotyczy jednostek o psychofizycznych odchyleniach od normy

1. oligofrenopedagogika - nauczanie i wychowanie osób z obniżoną sprawnością intelektualną

2. tyflopedagogika - nauczanie i wychowanie osób z zaburzeniami wzroku

3. surdopedagogika - nauczanie i wychowanie jednostek z zaburzeniami słuchu

4. pedagogika terapeutyczna - zajmuje się osobami przewlekle chorymi i osobami z zaburzeniami narządu ruchu

2. pedagogika resocjalizacyjna - dotyczy jednostek asocjalnych tj. niedostosowanie społeczne, aspołeczność, antyspołeczność, demoralizacja i przestępczość.

3. Pedagogika zdolnych i uzdolnionych - dzieci o wybitnych zdolnościach ogólnych i uzdolnienia kierunkowe

Kierunki pedagogiki specjalnej

1. Pedagogika specjalna kompensacyjna - to nauczanie, wychowanie i rewalidacja niewidomych, słabo widzących, niesłyszących, niedosłyszących, upośledzonych umysłowo, gdzie głównym założeniem jest kompensacja braków zmysłowych czy umysłowych w taki sposób aby zredukować przeszkody utrudniające rozwój jednostki niepełnosprawnej i doprowadzić do jej maksymalnej rehabilitacji społecznej.

2. Pedagogika specjalna resocjalizująca - obejmuje młodzież z zaburzeniami zachowania nieprzystosowaną społecznie, jej zadaniem jest usunięcie czy też zahamowanie ujemnych, szkodliwych odruchów antyspołecznych .

3. Pedagogika specjalna lecznicza (podtrzymująca) - dotyczy zwłaszcza osób przewlekle chorych ma uczyć pomóc w przetrwaniu trudnych czasami nawet krytycznych momentów długotrwałego leczenia. Ma zastosowanie w sanatoriach, szpitalach.

Rewalidacja - przywracanie utraconej sprawności określa długotrwałą działalność terapeutyczno - wychowawczą a więc wielostronną stymulacje, opiekę i nauczanie i wychowanie jednostek o zaburzonej percepcji rzeczywistości czyli osób niewidomych, niedosłyszących.

Resocjalizacja - Proces wychowanie jednostek wykazujących trudności w dostosowaniu się do norm społecznych, moralnych, prawnych. Polega na stosowaniu regulaminowych środków poprawczych i metod wychowawczych obejmujących psychotechnikę, socjotechnikę, kulturo technikę, naukę szkolną oraz prace w warunkach izolacji lub w środowisku otwartym lub półwolnościowym czyli pod nadzorem kuratora sądowego.

Kompensacja - to złożony proces uzupełniania, wyrównywania braków oraz zastępowania deficytów rozwojowych narządów i przystosowania się do zmienionych warunków. Polega na odtworzeniu czynności narządu, zmysłu lub poszczególnych jego części za pomocą środków zastępczych.

str. 4

---