Frazeologia i frazematyka współczesnej polszczyzny - egzamin

I Proszę z poniższego tekstu wyekscerpować wszystkie frazeologizmy, określić ich znaczenie i przynależność formalną do fraz, zwrotów czy wyrażeń:

Gowin, mając własną partie, będzie mógł rzucić rękawicę Bronisławowi Komorowskiemu, tak jak w wyborach na szefa PO rzucił Tuskowi. I podobnie jak w przypadku Tuska, gdzie z góry było wiadomo, że z nim nie wygra, tak w przypadku wyborów prezydenckich nie chodzi o pokonanie Komorowskiego. Wystarczy, że Gowin będzie rywalem Jarosława Kaczyńskiego, a może i wejdzie do drugiej tury. Wówczas sukces konserwatystów w wyborach parlamentarnych 2015, najważniejszych z punktu widzenia tej partii, byłby realny. Wygrana, czyli przekroczenie progu wyborczego, i rola koalicjanta w rządzie. Dziś to mrzonka, ale polityczna historia III RP pełna jest mrzonek, które ciałem się stały.

II Proszę wskazać, jakie związki frazeologiczne zostały wyzyskane w poniższym fragmencie wiersza Pan Cogito rozmyśla o cierpieniu. Proszę wskazać autora tekstu.

Wszystkie próby oddalenia

tak zwanego kielicha goryczy -

przez refleksję

opętańczą akcję na rzecz bezdomnych kotów

głęboki oddech

religię -

zawiodły

III Proszę uzupełnić poniższe frazy

Bardziej boli zły sąsiad niż …………….

Daj, ać ja pobruczę, a ty…..

Jam nie z soli…………………………………………………………….

Nie matura, lecz ………………………………………….

Ojczyzna to wielki………………………………………

A niechaj narodowie……………………………………………………………

Ej, ty, na szybkim koniu, gdzie……………………………………

Z braku laku………………………………

Gdyby kózka nie skakała…………………….

IV Proszę podkreślić ten z wyróżnionych pogrubieniem komponentów, który poniższe zdania czyni prawdziwymi:

Skrzydlate słowo to powiedzenie znane powszechnie, mające, niemające ustalonego autora.

Wziąć coś na ząb to przykład somatyzmu, kalki frazeologicznej.

Welleryzmy to przysłowia charakterystyczne zwłaszcza dla polskiej, angielskiej paremiologii.

Priamel to rodzaj przysłowia o budowie trójdzielnej, dwudzielnej.

Autorem największego słownika frazeologicznego jest Jerzy Bralczyk, Władysław Kopaliński, Stanisław Skorupka

Wąchać kwiatki od spodu to przykład peryfrazy, derywatu frazeologicznego.

Zawieje i zamiecie śnieżne to przykład utrwalonej frazy, frazemu.

V Proszę podać, kto lub co kryje się za poniższymi konstrukcjami omownymi:

lipski kantor

kolebka etosu

lis pustyni

wielki językoznawca

stary doktor

Lady Ju

VI Proszę wyjaśnić znaczenie poniższych frazeologizmów:

Alma Mater

łowić ryby w mętnej wodzie

na kamieniu się rodzić

nie zasypiać gruszek w popiele

łabędzi śpiew

ścieżka zdrowia

polski czerwiec

do wójta z tym nie pójdziemy

mieć miedziane czoło

moskiewski ślad

złoty cielec

biały wywiad

syndrom sztokholmski

grosz wdowi

pisać na Berdyczów

mieć dzień świstaka

VII Proszę podkreślić te frazeologizmy, które nie powinny pojawić się w tekście oficjalnym:

wyścig szczurów, aksamitna rewolucja, biały szczyt, mieć kogoś w głębokim poważaniu, kurcze blade, robić komuś koło pióra, białe kołnierzyki, młode wilki

VIII Proszę podać autora każdego z poniższych cytatów:

Rząd się sam wyżywi

Widać światło w tunelu

Prawdziwa cnota krytyk się nie boi

O tym-że dumać na paryskim bruku

Wielki brat

Koń jaki jest, każdy widzi

Tu zaszła zmiana

Ludzie ludziom zgotowali ten los

Czwartego czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm

IX Proszę uzupełnić brakujące komponenty związku frazeologicznego

Oddać komuś ostatnią ……………, grać na dwu …………………………, mieć muchy w ……………., pisać piórem maczanym w ………………………. , złapać Pana Boga za ……………………………, oprzeć sprawę o ……………………., syndrom czarnego…………..

Szkoda czasu i ………………., plecie jak ………………………na mękach.

X Proszę podać, komponentami jakich stałych frazeologizmów są poniższe postaci:

Damokles

Ariadna

Adam

Platon,

Herkules

Tantal

Ezop

Matuzalem

XI Proszę wskazać frazeologizm, który nie powinien się znaleźć w każdej z grup:

1. puścić płazem, wejść w szranki, wywinąć orła, kruszyć kopie, rzucić rękawicę , z otwartą przyłbicą

2. szynka komunijna, desant gdański, sklep za żółtymi firankami, baba z mięsem, wyjście z szafy

3. alfa i omega, niebieski ptaszek, bić się w piersi, niewierny Tomasz, chodzić jak błędna owca, sól ziemi

4. patrzeć spode łba, mruczeć pod nosem, być pod ręką, jak okiem sięgnąć, pić na umór

XII Jakie związki frazeologiczne zostały zmodyfikowane w poniższych tytułach prasowych?

Nieznośna stałość pogody

Barbarzyńca w muzeum

Razem starzy przyjaciele

Raport z martwego miasta

Pierwszy kadrowy

XIII proszę wskazać, o jakie dwa związki frazeologiczne wzbogacił się Pani/Pana idiolekt na wykładzie monograficznym

---