Obliczanie zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy
1) Od kilku lat prowadzę działalność gospodarczą podlegając z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu. W czerwcu br. po raz pierwszy zachorowałem. Czy ZUS przyzna mi prawo do zasiłku chorobowego? Jeśli tak, to w jaki sposób obliczy jego wysokość?
Osoba prowadząca działalność gospodarczą, dalej zwana przedsiębiorcą, nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu (tzw. okresu wyczekiwania). Do tego okresu zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie, pod warunkiem, że przerwa w ubezpieczeniu nie przekracza 30 dni. Jeżeli więc Czytelnik posiada takie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, to ma prawo do zasiłku chorobowego, a w razie przedłużającej się choroby - do świadczenia rehabilitacyjnego.
Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków przysługujących ubezpieczonym niebędącym pracownikami określają przepisy art. 48-50 ustawy zasiłkowej. W celu obliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy, ZUS uwzględnia przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Oczywiście, jeżeli przez taki okres przedsiębiorca podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Jeżeli przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy, ZUS uwzględnia przychód za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia. Za przychód, o którym mowa, uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej).
Zatem obliczając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, zakładając że Czytelnik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 12 miesięcy, ZUS zsumuje podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (pomniejszone o kwotę odpowiadającą 13,71%) i podzieli przez 12. Za każdy dzień choroby przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 1/30 z części stanowiącej 80% tak ustalonej podstawy wymiaru.
|
Przykład |
|
Przedsiębiorca od ponad roku opłaca składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie chorobowe od kwoty najniższej, która wynosiła od marca do grudnia 2009 r. - 1.915,80 zł, a od stycznia 2010 r. wynosi 1.887,60 zł. W okresie od 21 do 30 czerwca 2010 r. (10 dni) chorował, nabywając prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę wymiaru zasiłku stanowiła przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za okres od czerwca 2009 r. do maja 2010 r. w wysokości 1.643 zł, według wyliczenia:
(1.915,80 zł - 262,66 zł) x 7 m-cy = 11.571,98 zł,
(1.887,60 zł - 258,79 zł) x 5 m-cy = 8.144,05 zł,
(11.571,98 zł + 8.144,05 zł) : 12 m-cy = 1.643 zł.
Zasiłek chorobowy za 10 dni choroby wyniesie 438,10 zł, tj. 1.643 zł x 80% : 30 = 43,81 zł (stawka dzienna); 43,81 zł x 10 dni.
Dodajmy, że przedsiębiorca ubiegający się o wypłatę zasiłku chorobowego przedkłada w ZUS zwolnienie lekarskie ZUS ZLA oraz zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3a.
2) Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą może w razie długotrwałej choroby ubiegać się o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego?
Tak. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje osobie ubezpieczonej, która po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy albo choroby przypadającej na okres ciąży) jest nadal niezdolna do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie tej zdolności (art. 18 ustawy zasiłkowej). O potrzebie przyznania świadczenia orzeka lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia ubezpieczonemu przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS w ciągu 14 dni od daty otrzymania tego orzeczenia.
Ważne: Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego jest przyznawane na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłuższy jednak niż 12 miesięcy, tj. 360 dni. |
Świadczenie to, tak jak zasiłek chorobowy, jest wypłacane za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym również za dni ustawowo wolne od pracy. Wysokość świadczenia wynosi:
90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy (90 dni) pobierania świadczenia,
75% podstawy wymiaru za pozostały okres świadczenia.
Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży, świadczenie rehabilitacyjne przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru (100% świadczenie rehabilitacyjne przysługuje również z ubezpieczenia wypadkowego, tj. gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy wykonywaniu działalności lub chorobą zawodową).
|
Przykład |
|
W okresie od 5 stycznia do 5 lipca 2010 r. (182 dni) przedsiębiorca otrzymywał z ZUS zasiłek chorobowy. Podstawę wymiaru zasiłku stanowiła przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za okres od stycznia do grudnia 2009 r. w wysokości 1.653,14 zł (stawka dzienna zasiłku chorobowego wynosiła 44,08 zł).
ZUS przyznał świadczenie rehabilitacyjne na okres 4 miesięcy, tj. od 6 lipca do 2 listopada 2010 r. Ponieważ pierwszy dzień świadczenia przypada w III kwartale 2010 r., w którym wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowanej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 106,5%, podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 1.760,59 zł (1.653,14 zł x 106,5%).
Na temat waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego pisaliśmy w poprzednim numerze UiPP, na str. 67.
Zwracamy uwagę! Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiąc, w którym przedsiębiorca chorował i spełnił warunki do przyznania świadczeń chorobowych z tytułu ubezpieczenia jako osoba prowadząca działalność, ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu (art. 18 ust. 10 ustawy o sus). Nie podlega natomiast zmniejszeniu podstawa wymiaru składki zdrowotnej (art. 79 ust. 2 ustawy zdrowotnej). Pisaliśmy na ten temat m.in. w UiPP nr 6/2010, str. 9-10.