POJĘCIE I CECHY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

• Równolegle funkcjonuje wiele definicji pojęcia:

1/ USTAWA O SWODODZIE:

Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

2/ KC

Art. 43¹ KC -  Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

3/ ORDYNACJA PODATKOWA:

Art. 3 pkt 9 OP - działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców;

4/ USTAWA O VAT

Art. 15 ust. 2 VAT -  Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

5/ Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Art. 5 pkt 6 - gdy mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:

a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9,

Art. 5b. 1. Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;

3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

2. Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

6/ Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych:

Art. 1a ust. 1 pkt 4) i ust 2

4) działalność gospodarcza - działalność, o której mowa w przepisach Prawa działalności gospodarczej⁽⁴⁾, z zastrzeżeniem ust. 2;

2. Za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy nie uważa się:

1) działalności rolniczej lub leśnej;

2) wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5.

• Pojęcie działalności gospodarczej

1. Zgodnie z definicjami zawartymi w Polskiej Klasyfikacji Działalności [ rozporządzenie Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), Dz. U. Nr 251, poz. 1885] działalność ma miejsce wówczas, gdy czynniki takie jak: wyposażenie, siła robocza, technologia produkcji, sieci informacyjne lub produkty są powiązane w celu wytworzenia określonego wyrobu lub wykonania usługi.

2. Działalność charakteryzowana jest przez produkty wejściowe (wyroby lub usługi), proces technologiczny oraz przez produkty wyjściowe.

3. W praktyce większość jednostek produkcyjnych (podmiotów gospodarczych) prowadzi różne rodzaje działalności. W związku z tym, w celu zaklasyfikowania jednostki do danego poziomu (grupowania) klasyfikacji PKD, niezbędne jest określenie jej działalności przeważającej. Działalność przeważająca to ta działalność, która ma największy udział wskaźnika (np. wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń) charakteryzującego działalność jednostki. Działalność drugorzędna jest każdym innym (poza działalnością przeważającą) rodzajem działalności jednostki, której efektem końcowym są wyroby lub usługi wykonywane dla strony trzeciej. Działalności przeważające i drugorzędne są zazwyczaj realizowane przy wsparciu pewnej liczby działalności pomocniczych, takich jak: księgowanie, transport, magazynowanie, zaopatrzenie, promocja sprzedaży, konserwacje i naprawy. Tak więc działalności pomocnicze to takie, które są realizowane wyłącznie po to, aby wspierać działalność przeważającą lub drugorzędną jednostki przez dostarczanie wyrobów lub usług na potrzeby wyłącznie tej jednostki. Jeżeli jednak działalności przeważające i drugorzędne oraz związane z nimi działalności pomocnicze są realizowane w różnych obszarach terytorialnych, może być wskazane zebranie oddzielnej informacji o tych jednostkach w odniesieniu do tych kategorii danych, które należy klasyfikować na podstawie kryteriów geograficznych. Do działalności pomocniczej nie należy zaliczać:

a) produkcji wyrobów i  świadczenia usług stanowiących część nakładów, np. robót budowlanych na własny rachunek, które są klasyfikowane odrębnie, w budownictwie, jeśli dane dotyczące tej produkcji są dostępne, produkcji oprogramowania;

b) wytwarzania produktów sprzedawanych na rynku, nawet jeżeli część tej produkcji jest wykorzystywana na potrzeby przedsiębiorstwa w związku z prowadzoną przeważającą działalnością;

c) produkcji wyrobów lub  świadczenia usług, które następnie stają się integralną częścią efektu działalności przeważającej lub drugorzędnej, np. produkcja pudeł przez dział przedsiębiorstwa w celu pakowania wyrobów produkowanych przez przedsiębiorstwo;

d) wytwarzania energii (w elektrowni lub kotłowni), nawet jeśli całość produktu jest zużywana przez jednostki macierzyste;

e) zakupu wyrobów do dalszej sprzedaży w niezmienionym stanie (bez przetworzenia);

f) działalności badawczo-rozwojowej, ponieważ nie jest ona wykonywaniem usług, które byłyby wykorzystywane w bieżącej produkcji.

• Definicja działalności gospodarczej.

Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (u.s.d.g.).

Pojęcie działalności gospodarczej użyte w ustawie opiera się na:

1) kryterium ekonomicznej klasyfikacji działalności;

2) zarobkowych celach działalności;

3) sposobie wykonywania działalności gospodarczej ze względu na organizację i częstotliwość.

Są to przesłanki pozwalające na szerokie ujmowanie pojęcia działalności gospodarczej i odnoszenie jej do różnych form aktywności, chociaż nie zawsze podlegających tym samym regułom. Pojęcie „działalność gospodarcza” przyjęte w art. 2 nie jest doskonałe i trudno je traktować jedynie w sposób literalny.

• Problem zaliczania danej działalności do działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej oraz geologicznej i wydobywczej należy rozwiązywać na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), Dz. U. Nr 251, poz. 1885. PKD została opracowana na podstawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej Unii Europejskiej (NACE), wprowadzonej rozporządzeniami Rady nr 3037/90  z 9 października 1990 r.

• Trzeba jednak zastrzec, że prawo Unii Europejskiej nie posługuje się pojęciem działalności gospodarczej, natomiast odróżnia przedsiębiorczość i  świadczenie usług.

• PKD 2007 rozporządzenie Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r.

• Polska Klasyfikacja Działalności jest klasyfikacją PIĘCIOPOZIOMOWĄ z jednym, dodatkowym poziomem pośrednim dla niektórych sekcji.

• Poziom pierwszy (sekcja) dzieli ogólną zbiorowość na 21 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności związane ze sobą z punktu widzenia tradycyjnie ukształtowanego, ogólnego podziału pracy. Poziom ten jest oznaczony kodem jednoliterowym. Obecnie nie ma w ramach sekcji poziomu pośredniego (podsekcji).

• Poziom drugi (dział) dzieli ogólną zbiorowość na 88 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności według cech mających zasadnicze znaczenie zarówno przy określaniu stopnia podobieństwa, jak i przy rozpatrywaniu powiązań występujących w gospodarce narodowej (np. w tablicach przepływów międzygałęziowych). Poziom ten jest oznaczony dwucyfrowym kodem numerycznym.

• Poziom trzeci (grupa) obejmuje 272 grupowania rodzajów działalności dające się wyodrębnić z punktu widzenia procesu produkcyjnego, przeznaczenia produkcji bądź też charakteru usługi lub charakteru odbiorcy tych usług. Poziom ten jest oznaczony trzycyfrowym kodem numerycznym.

• Poziom czwarty (klasa) obejmuje 615 grupowań rodzajów działalności dających się wyodrębnić przede wszystkim z punktu widzenia specjalizacji procesu produkcyjnego, czy też działalności usługowej. Poziom ten jest oznaczony czterocyfrowym kodem numerycznym.

• Poziom piąty (podklasa), obejmujący 654 grupowania, został wprowadzony konsekwentnie we wszystkich klasach w celu wyodrębnienia rodzajów działalności charakterystycznych dla polskiej gospodarki i będących przedmiotem obserwacji statystycznej. Poziom ten oznaczony jest pięcioznakowym kodem alfanumerycznym, w którym cztery pierwsze znaki-cyfry oznaczają klasę, natomiast piąty znak-litera wyróżnia podklasy w ramach danej klasy. Podklasa odpowiadająca swym zakresem klasie (jedna podklasa w ramach danej klasy) oznaczona jest literą Z.

• Klasyfikacja działalności gospodarczej przyjęta w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej NIE POKRYWA SIĘ Z KLASYFIKACJAMI STATYSTYCZNYMI, W TYM Z PKD. W  świetle PKD wyróżnia się bowiem następujące ważniejsze grupowania rodzajów działalności:

- rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo;

- górnictwo i wydobywanie;

- przetwórstwo przemysłowe;

- wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych;

- dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją;

- budownictwo;

- handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle;

- działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi;

- transport i gospodarka magazynowa informacja i komunikacja;

- działalność finansowa i ubezpieczeniowa;

- działalność związana z obsługą rynku nieruchomości;

- działalność profesjonalna, naukowa i techniczna;

- działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca;

- administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne;

- edukacja;

- opieka zdrowotna i pomoc społeczna;

- działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją;

- pozostała działalność usługowa;

- gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, gospodarstwa domowe produkujące wyroby i  świadczące usługi na własne potrzeby;

- organizacje i zespoły eksterytorialne.

Oprócz PKD istnieją także inne, szczegółowe klasyfikacje statystyczne, za pomocą których można identyfikować i oznaczać rodzaj działalności gospodarczej (np. w działalności związanej z ochroną środowiska, klasyfikacją obiektów budowlanych, handlem zagranicznym, edukacją, klasyfikacją wyrobów i usług). Wszystkie nazywane są polskimi klasyfikacjami, chociaż są zharmonizowane z klasyfikacjami obowiązującymi w Unii Europejskiej.

• DZIAŁNOŚĆ WYTWÓRCZA

Użyte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej pojęcie działalności wytwórczej nie występuje w PKD jako grupowanie danego rodzaju działalności gospodarczej. W PKD bowiem używa się pojęcia PRZETWÓRSTWA PRZEMYSŁOWEGO I W Jego Ramach Ujmuje Się Wszelkie Czynności obejmujące PRODUKCJĘ (WYTWARZANIE) I PRZETWARZANIE. Pod względem ekonomicznym jest to zatem pojęcie bardzo pojemne i w taki sposób powinno być traktowane przy interpretacji art. 2. W grupie przetwórstwa-

• Przez działalność wytwórczą rozumie się fizyczne lub chemiczne przetwarzanie surowców, materiałów lub półproduktów, w nowy wyrób.

• Surowce, materiały lub półprodukty podlegające przetworzeniu w ramach tej Sekcji są wynikiem działalności rolnej, leśnej, rybołówstwa, górnictwa lub innej działalności wytwórczej. Istotne zmiany, przeróbki, renowacje i przebudowy są również związane z działalnością wytwórczą.

• Jednostki klasyfikowane w ramach tej Sekcji określane są jako zakłady przemysłowe, wytwórnie lub fabryki, które w swej działalności wykorzystują maszyny i urządzenia o napędzie mechanicznym. Również jednostki, które przetwarzają surowce i materiały w nowy wyrób ręcznie, w sposób chałupniczy lub jednostki wytwarzające i sprzedające wyroby w miejscu wytworzenia (np. piekarnie, zakłady krawieckie szyjące na zamówienie), są również włączone do niniejszej Sekcji. Jednostki wytwórcze mogą:

- wytwarzać wyroby z materiału własnego,

- zlecać podwykonawcy wytwarzanie wyrobów z materiałów własnych,

- posiadać prawa do wyrobu, a zlecać podwykonawcom całkowite wytwarzanie wyrobów z materiałów własnych lub powierzonych,

- wytwarzać wyroby jako podwykonawca.

• Nowy wytworzony wyrób może być wyrobem finalnym, gotowym do użycia, lub półproduktem, który będzie wykorzystany jako surowiec w innej produkcji. Na przykład: produkt rafinacji tlenku glinowego jest surowcem przy produkcji aluminium. Aluminium jest surowcem wykorzystywanym przez zakłady produkujące, np. druty aluminiowe. Natomiast drut aluminiowy jest materiałem bazowym do produkcji wyrobów z niego wytwarzanych (np. siatek aluminiowych).

• DZIAŁANOŚĆ BUDOWLANA

W  świetle ustawy  z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118) DZIAŁALNOŚĆ BUDOWLANA obejmuje projektowanie, budowę, utrzymanie i rozbiórkę obiektów budowlanych.

• Klasyfikacja obiektów budowlanych zawarta jest w  rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB), Dz. U. Nr 112, poz. 1316. Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych, rozumianych jako produkty finalne działalności budowlanej. Opracowana została na podstawie europejskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (CC), zgodnej z zaleceniami Narodów Zjednoczonych. Klasyfikacja ustala symbole, nazwy i zakres poszczególnych grupowań klasyfikacyjnych na czterech poziomach tj.: sekcji, działów, grup i klas. Zachowuje ona zgodność w zakresie symboliki oraz nazewnictwa grupowań z rozwiązaniami przyjętymi w klasyfikacji CC. PKOB przyjmuje z CC objaśnienia dotyczące zakresu przedmiotowego poszczególnych klas. W PKOB nie klasyfikuje się obiektów małej architektury.

• Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) służy potrzebom statystyki działalności budowlanej, sporządzania sprawozdań budowlanych, spisów budowli i mieszkań, statystyki cen obiektów budowlanych oraz rachunków narodowych. Ponadto klasyfikacja służy do klasyfikowania obiektów budowlanych. Może być ona stosowana w trakcie zmiany zastosowania, renowacji, wyburzania, modernizacji obiektu budowlanego. PKOB ułatwia wymianę informacji między uczestnikami procesu inwestycyjnego na/i między różnymi poziomami organizacyjnymi, np.

- między inwestorem, biurem projektów, wykonawcą,

- między organami centralnymi a wykonawcami robót budowlanych, inwestorami i odwrotnie,

w zakresie:

- określania i analizy wielkości i struktury potrzeb,

- planowania i bilansowania zadań i środków,

- opracowywania, ustalania i stosowania wskaźników planistycznych oraz techniczno-ekonomicznych dla obiektów budowlanych tego samego rodzaju dla celów projektowania, wdrażania nowych technologii i rozwiązań projektowych itp.,

- stosowania jednolitego grupowania i nazewnictwa obiektów budowlanych przy ustalaniu bazy normatywnej nakładów rzeczowych oraz w kalkulacji cen i kosztów na różnych etapach procesu inwestycyjnego.

Jeżeli więc nawet projektowanie zaliczymy do usług, to roboty budowlane obejmują budowę, a także prace polegające na montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. W pojęciu działalności budowlanej mieszczą się również prace dotyczące urządzania i wyposażania wnętrz, jeżeli ich instalacja wynika z realizacji obiektu budowlanego i stanowi integralną część funkcjonowania tego obiektu.

• DZIAŁANOŚĆ HANDLOWA

• Pojęcie handlu jest również szerokie. Polega na ZAKUPIE LUB SPRZEDAŻY TOWARU BĄDŹ USŁUGI.

• Handel może mieć zasięg krajowy lub zagraniczny (por. rozporządzenie Rady Ministrów z 22 grudnia 2009 r. w sprawie Nomenklatury Scalonej, Dz. U. Nr 243, poz. 1784) bądź międzynarodowy. Może wówczas polegać na zakupie (imporcie) lub sprzedaży (eksporcie). Handel może być wykonywany w sposób hurtowy lub detaliczny. Handel może również dotyczyć pośrednictwa w tych czynnościach (np. komis, ajencja). W pewnym zakresie czynności handlowe stają się już usługami (np. wynajem lokalu do celów handlowych). Niektóre usługi mają na celu wspieranie handlu (np. reklama) lub jego organizację (np. giełdy towarowe, targi i wystawy) bądź ułatwianie jego prowadzenia (np. targowiska, kantory wymiany walut, usługi rzeczoznawców).

• Handel został zaliczony do sekcji pod nazwą: HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, WŁĄCZAJĄC MOTOCYKLE. Sekcja ta obejmuje:

- sprzedaż hurtową i detaliczną pojazdów samochodowych,

- naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle,

- sprzedaż hurtową (tj. sprzedaż niewymagającą przetwarzania) nowych i używanych towarów,

- usługi pośrednictwa w sprzedaży hurtowej,

- sprzedaż detaliczną (tj. sprzedaż niewymagającą przetwarzania) nowych i używanych artykułów użytku osobistego i artykułów gospodarstwa domowego prowadzoną przez sklepy, domy towarowe, domy sprzedaży wysyłkowej, na straganach, przez domokrążców i akwizytorów, Internet, spółdzielnie konsumenckie, domy aukcyjne itp.

Sekcja ta nie obejmuje:

- usług związanych z bieżnikowaniem i regeneracją opon, sklasyfikowanych w 22.11,

- sprzedaży żywności i napojów do konsumpcji na miejscu i sprzedaży żywności na wynos, sklasyfikowanej w odpowiednich podklasach działu 56,

- usług lombardów, sklasyfikowanych w 64.92.19.0,

- wynajmu motocykli, sklasyfikowanego w 77.39.13.0.

Uwagi dodatkowe:

- sprzedaż niewymagająca przetwarzania obejmuje czynności podstawowe (lub manipulacyjne) związane z handlem, takie jak: montowanie, sortowanie, klasyfikowanie, składanie wyrobów, mieszanie wyrobów, butelkowanie (poprzedzone myciem butelek lub nie), pakowanie, dzielenie na mniejsze partie i przepakowywanie towarów w celu ich dystrybucji w mniejszych partiach, przechowywanie (nawet zamrożonych lub chłodzonych) wyrobów, czyszczenie i suszenie produktów rolnych, przycinanie płyt pilśniowych z włókien drzewnych lub arkuszy metalowych, dostarczanie i instalowanie towarów na własny rachunek, promowanie sprzedaży i projektowanie etykiet,

- usługi pośrednictwa w sprzedaży hurtowej obejmują usługi maklerów, sprzedawców komisowych, agentów, akwizytorów i innych sprzedawców hurtowych.

• DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA

Pojęcie usług określone zostało w ROZPORZĄDZENIU RADY MINISTRÓW z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. z dnia 26 listopada 2008 r.). Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) jest klasyfikacją produktów pochodzenia krajowego oraz z importu, przy czym: pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi:

- pod pojęciem wyrobów rozumie się surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części tych wyrobów - o ile występują w obrocie,

- pod pojęciem usług rozumie się:

* wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, tzn. usługi dla celów produkcji nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych,

* wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej.

• Pojęcie usług nie obejmuje czynności związanych z wytwarzaniem wyrobów (włączając półfabrykaty, elementy, części, obróbkę elementów) z materiałów własnych przedsiębiorstwa na zlecenie innych jednostek gospodarki narodowej, przeznaczonych do celów produkcyjnych lub do dalszej odsprzedaży oraz z reguły nie obejmuje wytwarzania wyrobów na indywidualne zamówienie ludności z materiałów własnych wykonawcy.

• Poszukiwanie, rozpoznawanie, eksploatacja kopalin ze złóż

(Sekcja B- górnictwo i wydobywanie- PKD 2007)

W  świetle Prawa geologicznego i górniczego:

• POSZUKIWANIEM jest wykonywanie prac geologicznych w celu odkrycia i wstępnego udokumentowania zasobów złóż kopalin lub wód podziemnych.

• ROZPOZNAWANIEM jest wykonywanie prac geologicznych na obszarze wstępnie udokumentowanego złoża kopaliny lub wód podziemnych. Ustawodawca nie używa terminu - Eksploatacja , jednak należy je rozumieć jako prowadzenie czynności polegających na wydobywaniu kopalin ze złóż.

• Art. 6. W rozumieniu ustawy złożem kopaliny jest takie naturalne nagromadzenie minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą;

• Art. 5. 1. Kopaliny dzieli się na podstawowe i pospolite.

2. Do kopalin podstawowych zalicza się:

1) gaz ziemny, ropę naftową oraz jej naturalne pochodne, węgiel brunatny, węgiel kamienny i metan z węgla kamiennego;

2) kruszce metali szlachetnych, rudy metali (z wyjątkiem darniowych rud żelaza) i metale w stanie rodzimym, łącznie z rudami pierwiastków rzadkich i rozproszonych oraz pierwiastków promieniotwórczych;

3) apatyt, baryt, fluoryt, fosforyt, gips i anhydryt, piryt, siarkę rodzimą, sole potasowe i potasowo-magnezowe, sole strontu, sól kamienną;

4) azbest, bentonit, diatomit, dolomit, gliny biało wypalające się i kamionkowe, gliny i łupki ogniotrwałe, grafit, kaolin, kamienie szlachetne i ozdobne, kwarc, kwarcyt, magnezyt, miki, marmury i wapienie krystaliczne, piaski formierskie i szklarskie, skalenie, ziemię krzemionkową.

2a. W rozumieniu ustawy wszystkie kopaliny występujące w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej są kopalinami podstawowymi.

3. Kopaliny niewymienione w ust. 2 i ust. 2a są kopalinami pospolitymi.

4. W rozumieniu ustawy nie są kopalinami wody podziemne, z wyjątkiem solanek, wód leczniczych i termalnych.

5. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi:

1) złoża wód podziemnych zaliczonych do solanek, wód leczniczych i termalnych, mając na względzie ich szczególne walory wynikające z mineralizacji, własności fizycznych i chemicznych, ilości i warunków występowania;

2) złoża innych kopalin leczniczych o szczególnie cennych walorach ze względu na rodzaj i jakość kopaliny.

6. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może zaliczyć kopalinę pospolitą, występującą w określonym złożu lub określonej jednostce geologicznej, do kopalin podstawowych, biorąc pod uwagę jej rodzaj, ilość lub warunki zalegania.

• CEL ZAROBKOWY

Zarobkowy cel działalności gospodarczej wiąże się z jej odpłatnością. Nie mają więc takiego charakteru działania, których celem jest wyłącznie zaspokojenie potrzeb własnych, np. amatorski połów ryb i  łowiectwo, działalność wytwórcza w zakresie produkcji towarów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb.

Zarobkowego celu działalności gospodarczej nie należy kojarzyć z osiąganiem dochodów z tej działalności. W jednym ze swych orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził, że kryterium dochodowości nie jest konieczną cechą definiującą działalność gospodarczą (uchwała SN z 30 listopada 1992 r., III CZP 134/92 , OSNCP 1993, nr 5, poz. 79). Gdyby przyjąć inaczej, to powstałoby wiele wątpliwości wokół tego, czy działalnością gospodarczą nie jest także indywidualna twórczość naukowa, techniczna, wynalazcza, literacka, kompozytorska lub plastyczna, która może mieć charakter odpłatny i przynosić jednorazowe lub stałe dochody, lecz co do zasady nie jest prowadzona przede wszystkim w celach zarobkowych. Decydującym kryterium staje się więc cel wykonywanej działalności. Jeśli jest to działalność non profit , to nie można uznać, że jest to działalność gospodarcza (W.J. Katner, Prawo działalności gospodarczej... , s. 25). Nie stanowi też takiej działalności podejmowanie czynności wytwórczych lub usługowych bądź budowlanych na własne potrzeby (E. Bieniek-Koronkiewicz, J. Sieńczyło-Chlabicz, Działalność gospodarcza... ). Działalność gospodarczą mogą prowadzić takie podmioty, których głównym celem nie jest działalność zarobkowa (np. NBP) - patrz wyrok NSA z 15 września 2005 r., FSK 2643/2004 , LexPolonica nr 387068). Tym, czy danemu podmiotowi (osobie fizycznej, prawnej, jednostce organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej) można przypisać status podmiotu gospodarczego, decyduje gospodarczy charakter prowadzonej przez niego działalności. W każdym zatem wypadku należy ustalić, czy działalność wykazuje specyficzne dla działalności gospodarczej cechy. Nie należy przy tym przypisywać decydującego znaczenia kryterium zysku, gdyż cel zarobkowy, o którym mówi art. 2 ust. 1 ustawy o działalności gospodarczej, trzeba rozumieć jako swego rodzaju ideę - motyw zysku. Działalnością gospodarczą będzie również zrealizowanie takiego elementu procesu gospodarczego, który sam wprawdzie nie przynosi zysku, ale umożliwia jego osiągnięcie na innych odcinkach tego samego procesu gospodarczego, w których zainteresowani są uczestnicy, np. działalność dwóch przedsiębiorców w celu wspólnego prowadzenia marketingu wyrobów i usług. - Naworski Jerzy P.; Tytuł: Glosa do wyroku SN z dnia 15 listopada 1990 r., II CR 865/89 oraz do uchwały SN z dnia 16 maja 1991 r., III CZP 39/91.

• Zarobkowego charakteru nie mają:

1) działania, których celem jest wyłącznie zaspokojenie potrzeb własnych, np. amatorski połów ryb i łowiectwo, działalność wytwórcza, usługowa bądź budowlana na własne potrzeby,

2) działania w sferze użyteczności publicznej, wykonywane przez gminne jednostki organizacyjne w ramach gospodarki komunalnej.

• ZORGANIZOWANIE

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej podkreśla, że działalność gospodarcza jest wykonywana W SPOSÓB ZORGANIZOWANY I CIĄGŁY. Nie są to cechy, których rozumienie może być ocenione jako jednoznaczne i niewątpliwe.

• Wskazuje się w szczególności (W.J. Katner, Prawo..., s. 21), że zorganizowanie sprowadza się do wyboru formy prawnej przedsiębiorczości: indywidualnej działalności gospodarczej, handlowej spółki osobowej, spółki kapitałowej, spółdzielni, przedsiębiorstwa państwowego.

• Twierdzi się także (C. Kosikowski, Ustawa..., s. 26), że działalność gospodarcza jest zorganizowana wówczas, gdy podmiot tej działalności dopełnia wszelkich obowiązków rejestracyjnych i ewidencyjnych (w zakresie wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS lub CEIDG, odpowiedniego rejestru działalności regulowanej, rejestru statystycznego Regon, ewidencji podatników i płatników), obowiązków związanych z uzyskaniem koncesji lub zezwolenia, a także zawarciem umowy rachunku bankowego. Brak wykonania czynności objętych obowiązkiem świadczy o niezorganizowaniu działalności gospodarczej.

• Zorganizowanie można łączyć z pojęciem przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ k.c., według którego jest ono zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy wykonujący działalność gospodarczą czyni to przy wykorzystaniu przedsiębiorstwa, choć oczywiście poszczególne przedsiębiorstwa różnią się, i to niekiedy dość znacznie, elementami składowymi i stopniem zorganizowania. Są to zarówno przedsiębiorstwa o rozbudowanej strukturze organizacyjnej i majątkowej, jak i przedsiębiorstwa stanowiące niewielki tylko zbiór rzeczy praw wymienionych w art. 551 k.c. (o pojęciu przedsiębiorstwa zob. M. Habdas, Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, KPP 2002, . 2, s.315 in.).

Art. 55¹. ⁽²³⁾ Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

• Wydaje się, że o zorganizowaniu świadczy także okoliczność podjęcia decyzji i ich skonkretyzowania w kwestii wyboru siedziby przedsiębiorcy, miejsca wykonywania działalności, określenia adresu dla korespondencji, usytuowania biura, ale również skompletowania wszelkich składników rzeczowych przedsiębiorstwa w taki sposób, by mogły one spełniać określone funkcje gospodarcze. Zorganizowanie działalności wiąże się nadto z wykonywaniem całego szeregu czynności mieszczących się zarówno w przedmiocie działalności danego przedsiębiorcy, jak i czynności o charakterze organizacyjnym, w taki sposób, by układały się one w racjonalna, efektywną całość. Ważne jest przy tym powierzenie wykonywania funkcji kierowniczych odpowiednim osobom, a nawet, gdy w grę wchodzi jednoosobowa działalność gospodarcza, ustalenie, że sam przedsiębiorca funkcje te będzie sprawował. Nie sposób nie docenić znaczenia działań świadczących także o zorganizowaniu, takich jak: prowadzenie księgowości, posługiwanie się rachunkiem bankowym, a nawet odbiór przesyłek czy obsługa urządzeń biurowych. W kontekście powyższych uwag należy jednak stwierdzić, że nie ma możliwości wyznaczenia określonego standardu zorganizowania i ustalenia, czy dana działalność spełnia wymóg zorganizowania. Być może zresztą ustawodawca wskazując na zorganizowanie miał na względzie nie tyle stan realny, a jedynie postulatywny. Skoro przedsiębiorstwo to zbiór rzeczy- to wystarczy że będą to dwie cechy - np. te z katalogu art. 55¹ KC lub inne- gdyż ten stanowi katalog przykładowy, otwarty ( tak: A. Powałowski, Ustawa…, s. 24-33).

• CIĄGŁOŚĆ

• Komentowana ustawa wprowadziła do pojęcia działalności gospodarczej także element ciągłości wykonywania tej działalności. Ma on świadczyć o względnie stałym zamiarze wykonywania działalności gospodarczej, co nie wyklucza oczywiście możliwości prowadzenia jej tylko sezonowo (patrz szerzej W.J. Katner, Prawo działalności gospodarczej... , s. 23-24) lub do czasu osiągnięcia postawionego sobie przez przedsiębiorcę celu. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie (postanowienie z 7 sierpnia 2006 r., I ACz 441/2006, LEX nr 279953) przedsiębiorcą jest tylko ten, kto wykonuje czynności powtarzalne i w taki sposób, że tworzą one pewną całość, a nie stanowią oderwanego katalogu świadczeń określonych rzeczy lub usług.

• DZIAŁANOŚĆ ZAWODOWA

Działalność zawodową można rozumieć różnie.

• W ujęciu kolokwialnym pojęcie to odnosi się przede wszystkim do PROFESJONALNOŚCI jako cechy prakseologicznej wykonywania każdej działalności opartej na posiadanych umiejętnościach faktycznych lub wymaganych kwalifikacjach zawodowych. W takim znaczeniu można mówić o profesjonalnym działaniu polityka, sportowca, artysty itd.

• W ujęciu normatywnym u.s.d.g. - Pojęcie działalności zawodowej odnosi się do rodzaju wykonywanej działalności tj. działalności polegającej na WYKONYWANIU ZAWODU (np. nauczyciela, pielęgniarki, pilota statków powietrznych). Jeśli zaś działalność zawodowa jest wykonywana we własnym imieniu i na własny rachunek oraz w zakresie dotyczącym działalności gospodarczej, staje się działalnością przedsiębiorcy. Natomiast działalność zawodowa wykonywana w imieniu innego podmiotu (np. pracodawcy) i na jego rachunek nie jest działalnością przedsiębiorcy.

• Prawo może rezygnować z obejmowania mianem przedsiębiorcy niektórych rodzajów działalności zawodowej wykonywanej we własnym imieniu i na własny rachunek. Pod rządami prawa działalności gospodarczej z kategorii przedsiębiorców wyłączono na tej zasadzie wykonywanie takich zawodów, jak: notariusz, adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, lekarz, pielęgniarka, położna itd. Natomiast na mocy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i ustawy wprowadzającej pojęcie przedsiębiorcy obejmuje większość z tych zawodów, w tym notariuszy (por. P. Marquardt, Notariusz... , s. 18 i n.), biegłych rewidentów, lekarzy, pielęgniarki i położne, a nawet komorników sądowych. Inaczej, niesłusznie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 września 2007 r. (VI/SA/WA 1168/2006, LEX nr 25855) twierdząc, że działalność notariusza nie jest działalnością gospodarczą. Inaczej przyjął Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 16 listopada 2006 r. ( VI A Ca 554/2006 , Dz. Urz. UOKiK 2007, nr 2, poz. 24).

• W literaturze przedmiotu (patrz J. Jacyszyn, Wykonywanie... , s. 38 i n.) ustalono następujące cechy wolnego zawodu: regulowany charakter, osobisty udział, kwalifikowane wykształcenie, ustalone sposoby i formy organizacyjne wykonywania zawodu, niezależność zawodowa, etos zawodowy, wynagrodzenie, tajemnica zawodowa, samorządność korporacyjna, odpowiedzialność prawna. Na tej podstawie dostrzega się liczne i zasadnicze różnice między wykonywaniem wolnego zawodu a działalnością przedsiębiorcy

15

---