Jodōshi -[u]/-yō
こうえんはまもなくおわろうとしています。
講演はまもなく終ろうとしています。
Wykład wkrótce się skończy.
Jodōshi -[u]/-yō używa się w nowoczesnym języku japońskim w Shūshikei. Przyłącza się do Mizenkei:
wariant -[u] przy czasownikach Godan-katsuyō oraz przy przymiotniku, Keiyōdōshi i paru Jodōshi;
wariant -yō przy czasownikach Ichidan-katsuyō oraz Jodōshi, suru i kuru.
1. W przypadku czasowników końcowa sylaba z -u zamienia się w sylabę z -o.
kau - kao- kaku - kako-
hanasu - hanaso- matsu - mato-
yomu - yomo- toru - toro-
2. W przypadku przymiotników i Jodōshi, które odmieniają się jak przymiotniki, istnieją dwa warianty. Pierwszy przez zamianę końcówki -i na -karo-. Drugi przez przyłączenie -daro- do Shūshikei.
warui - warukaro- / warukai daro- atarashii - atarashikaro- / atarashii daro-
3. W przypadku Keiyōdōshi i Jodōshi, które odmieniają się jak Keiyōdōshi, tworzy się Mizenkei, końcówka -da/-desu zastępowana jest przez -daro-/-desho-:
shizuka-da/desu - shizuka-daro-/desho- kirei-da/desu - kirei-daro-/desho-
4. Dla poniższych Jodōshi Mizenkei wygląda następująco:
-ta - -taro- -da - -daro-
-desu - -desho- -masu - -masho-
Jodōshi -masu posiada dwie wersje:
mase - w przypadku przyłączenia Jodōshi charakteryzującego przeczenie,
masho - pozostałe wypadki.
Podczas przyłączania -[u] otrzymujemy w końcówce długie -ō.
Przez przyłączenie Jodōshi -[u]/-yō otrzymujemy następujące formy:
miru - miyō taberu - tabeyō
kuru - koyō suru - shiyō
-(sa)seru - -(sa)seyō -(ra)reru - -(ra)reyō
kau - kaō kaku - kakō
hanasu -hanasō matsu - matō
yomu - yomō toru - torō
warui - warukarō / warui darō warui desu - warui deshō
atarashii - atarashikarō / atarashii darō atarashii desu - atarashii deshō
-tai - -takarō / -tai darō -nai - -nakarō / -nai darō
shizuka da - shizuka darō shizuka desu - shizuka deshō
kirei da - kirei darō kirei desu - kirei deshó
-yō da - -yō darō -yō desu - -yō deshō
-sō da - -sō darō -sō desu - -sō deshō
-ta - -tarō -da - -darō
-desu - -deshō -masu - -mashō
W połączeniu z czasownikiem scharakteryzowany zostaje:
zamiar, decyzja mówiącego,
wezwanie, sposób zachęty albo reklamy do wyprowadzenia działania razem z mówiącym.
Krótką neutralną formę tworzy się w ten sam sposób jak przy zwykłych czasownikach:
tabemashō - tabeyō ikimashō - ikō
taberu deshō - taberu darō iku deshō - iku darō
W przypadku przymiotników istnieją dwie neutralne formy warukarō i warui darō, między którymi nie ma semantycznej różnicy w nowoczesnej mowie. Różnice takie istnieją jednak w przypadku czasowników: tabeyō - taberu darō oraz tabemashō - taberu deshō. Podczas gdy formy z darō/deshō wyrażają przypuszczenie mówiącego, proste formy względnie z mashō oznaczają zamiar albo wezwanie. Obydwie formy istnieją też w czasie przeszłym i mają tu takie samo znaczenie:
tabetarō - tabeta darō warukattarō - warukatta darō
yomanakattarō - yomanakatta darō shizuka dattarō - shizuka datta darō
Jodōshi -[u]/-yō używa się też w kilku budowach gramatycznych:
1. Czasownik + -[u]/-yō + -to suru - mówiący albo podmiot ma zamiar wykonać działanie, albo zdarzenie już występuje.
2. Czasownik + -[u]/-yō + -to omou - mówiący albo podmiot (zawsze ożywiony) wypowiada się poprzez swój zamiar albo plan.
3. Czasownik + -[u]/-yō + -ka-to omou - chodzi tu o niepewne przypuszczenie, o jeszcze nie ostateczny zamiar albo decyzję mówiącego, podmiotu.
W przypadku omou mogą stać i inne czasowniki, które zatrzymują rozważanie, trud, decyzję, przypuszczenie.