Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych sędziów są powołane sądy dyscyplinarne:
1) w pierwszej instancji - Sąd Dyscyplinarny,
2) w drugiej instancji - Wyższy Sąd Dyscyplinarny.
Sądy dyscyplinarne składają się z sędziów wybranych - w liczbie wskazanej przez Krajową Radę Sądownictwa - przez zgromadzenia ogólne sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz zebranie zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych i zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów w sądach okręgowych oraz przez Zgromadzenie Sędziów Sądów Wojskowych.. Przewodniczących i wiceprzewodniczących sądów dyscyplinarnych wybierają spośród siebie sędziowie tych sądów Sąd Dyscyplinarny oraz Wyższy Sąd Dyscyplinarny orzekają w składzie trzech sędziów. Przewodniczącego składu wyznacza przewodniczący sądu dyscyplinarnego. Sąd dyscyplinarny może orzekać na sesjach wyjazdowych w sądzie okręgowym, na obszarze właściwości którego obwiniony zajmuje stanowisko sędziego, chyba że sprzeciwia się temu dobro wymiaru sprawiedliwości.. Kadencja sądów dyscyplinarnych trwa 4 lata.. Obsługę administracyjną zapewnia sądom dyscyplinarnym Biuro Prezydialne Sądu Najwyższego. Skład orzekający sądu dyscyplinarnego wyznacza przew. tego sądu. Składowi orzekającemu sądu dyscyplinarnego przewodniczy przewodniczący tego sądu lub jego zastępca. Rzecznika dyscyplinarnego wybiera kolegium sądu apelacyjnego spośród sędziów tego sądu. Rzecznik dyscyplinarny jest związany wskazaniem organu uprawnionego do żądania wszczęcia postępowania dysc. APLIKANCI I ASESORZY SĄDOWI Aplikacja sądowa polega na zaznajomieniu się z czynnościami sędziego i sekretariatów sądowych oraz uzyskaniu wiedzy potrzebnej . Aplikanta sądowego mianuje i zwalnia prezes sądu apelacyjnego. Mianowanie aplikanta następuje po przeprowadzeniu konkursu przez prezesa sądu apelacyjnego. Aplikacja sądowa trwa 2 lata i sześć miesięcy. Po upływie okresu aplikacji aplikant składa egzamin sędziowski. W razie niedostatecznego wyniku egzaminu, aplikant może przystąpić do ponownego jego składania w ciągu roku od dnia egzaminu poprzedniego.. Minister Sprawiedliwości może mianować asesorem sądowym aplikanta, który ukończył aplikację sądową lub prokuratorską i zdał egzamin sędziowski lub prokuratorski. Minister Sprawiedliwości może powierzyć asesorowi sądowemu pełnienie czynności sędziowskich w sądzie rejonowym na czas określony, nie przekraczający dwóch lat, za zgodą kolegium sądu okręgowego. Możliwe jest ponowne powierzenie tych czynności asesorowi, jednakże ten okres, łącznie z okresem poprzednim, nie może być dłuższy niż trzy lata. W tym samym trybie asesorowi mogą być powierzone czynności sędziowskie w sądzie okręgowym jako odwoławczym. Do asesorów sądowych, którym powierzono pełnienie czynności sędziowskich, stosuje się przepisy dotyczące sędziów. Asesorem sądowym nie można być dłużej niż trzy lata. Minister Sprawiedliwości może zwolnić asesora, po uprzednim wypowiedzeniu, za zgodą kolegium sądu okręgowego; Aplikant za naruszenie swoich obowiązków ponosi odpowiedzialność porządkową lub dyscyplinarną na zasadach obowiązujących mianowanych urzędników państwowych. Prezes sądu apelacyjnego, na wniosek kolegium sądu okręgowego, może zezwolić na odbywanie aplikacji pozaetatowej osobie, która:1)spełnia wymagania określone w art. 51 § 1 pkt 1-3, 2)została zakwalifikowana na aplikację przez komisję egzaminacyjną po przeprowadzeniu konkursu, Prezes sądu apelacyjnego, na wniosek prezesa sądu okręgowego, cofa aplikantowi zezwolenie na odbywanie aplikacji pozaetatowej, jeżeli:1.zrezygnuje on z odbywania aplikacji, 2) rażąco narusza obowiązki aplikanta. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady i tryb mianowania, zmiany warunków pracy oraz rozwiązywania stosunku pracy, a także szczegółowe obowiązki związane z zajmowaniem stanowiska aplikanta, organizację aplikacji sądowej, zakres egzaminu sędziowskiego, skład komisji egzaminacyjnej, sposób powoływania jej członków, wysokość ich wynagrodzenia i postępowanie komisji egzaminacyjnej. KURATORZY, REFERENDARZE SĄDOWI, SEKRETARZE I INNI PRACOWNICY SĄDOWI W sądach działają kuratorzy sądowi (kuratorzy rodzinni i kuratorzy dla dorosłych), którzy wykonują czynności o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym i profilaktycznym oraz inne czynności określone w przepisach szczególnych. Kuratorzy sądowi pełnią swoje czynności zawodowo (kuratorzy zawodowi) albo społecznie (kuratorzy społeczni).Warunkiem mianowania na stanowisko kuratora zawodowego jest odbycie stażu pracy w sądzie i złożenie egzaminu. W szczególnie uzasadnionych wypadkach Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu okręgowego może zwolnić od obowiązku odbycia stażu i złożenia egzaminu. Kuratora zawodowego mianuje i zwalnia prezes sądu okręgowego. W sądach rejonowych mogą być zatrudnieni referendarze sądowi do wykonywania określonych czynności należących do sądów w zakresie postępowania w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych. Na stanowisko referendarza sądowego może być mianowany ten, kto: 1)posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich, 2)jest nieskazitelnego charakteru, 3)ukończył wyższe studia prawnicze lub wyższe studia administracyjne, 4)odbył aplikację referendarską i złożył egzamin referendarski albo odbył aplikację sądową, prokuratorską, notarialną, adwokacką lub radcowską i złożył odpowiedni egzamin albo złożył egzamin referendarski, 5)ukończył 24 lata. Aplikacja referendarska trwa sześć miesięcy. Referendarza sądowego mianuje i zwalnia Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu okręgowego. . Za naruszenie swoich obowiązków referendarz sądowy ponosi odpowiedzialność porządkową lub dyscyplinarną na zasadach obowiązujących urzędników państwowych. W sądach są zatrudnieni urzędnicy i inni pracownicy sądowi. Zasady zatrudniania urzędników i innych pracowników sądowych oraz ich obowiązki i prawa określają odrębne przepisy. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa wysokość wynagrodzenia kuratorów zawodowych. Przy sądach mogą być ustanowieni biegli sądowi i tłumacze przysięgli. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa tryb ustanawiania biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych, pełnienia przez nich czynności, zwalniania ich z funkcji oraz zasady i wysokość wynagrodzeń tłumaczy. W tym samym trybie Minister Sprawiedliwości może również określać zasady powoływania i działania zespołów biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych. Wybory ławników ludowych i ich kadencja Ławnikiem może być wybrany ten, kto: 1)posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,2)jest nieskazitelnego charakteru,3)ukończył 26 lat,4)jest zatrudniony lub zamieszkuje w miejscu kandydowania co najmniej od roku. Do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych ławnikiem powinna być wybrana osoba szczególnie obeznana z problematyką spraw pracowniczych, celami ubezpieczenia i potrzebami osób ubezpieczonych. Ławnikami nie mogą być: 1)osoby zatrudnione w sądach powszechnych i innych sądach oraz w prokuraturze, 2) osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, 3)funkcjonariusze Policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw, 4)adwokaci i aplikanci adwokaccy, 5) duchowni, 6) żołnierze w czynnej służbie wojskowej, 7)funkcjonariusze Służby Więziennej. Nie można być ławnikiem jednocześnie w więcej niż jednym sądzie. Ławników do sądów okręgowych oraz do sądów rejonowych wybierają rady gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sądów - w głosowaniu tajnym. Wybory przygotowują gminy jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Liczbę ławników wybieranych przez poszczególne rady gmin do wszystkich sądów działających na obszarze właściwości sądu okręgowego, w tym także liczbę ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, ustala kolegium sądu okręgowego; liczbę ławników do poszczególnych sądów rejonowych ustala się po zasięgnięciu opinii tych sądów. Kandydatów na ławników zgłaszają radom gmin prezesi sądów, zakłady pracy, stowarzyszenia, organizacje i związki zawodowe, zarejestrowane na podstawie przepisów prawa, oraz co najmniej 25 obywateli mających czynne prawo wyborcze, zamieszkujących stale na danym terenie, w terminie do dnia 31 lipca ostatniego roku kadencji, w trybie, który określi Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Kadencja ławników sądów okręgowych i rejonowych trwa cztery lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyborów, jednak mandat ławnika wybranego dodatkowo wygasa z upływem kadencji ogółu ławników. Mandat ławnika wygasa w razie orzeczenia prawomocnym wyrokiem pozbawienia go praw publicznych. Wygaśnięcie mandatu z tego powodu stwierdza rada gminy, która wybrała ławnika. Rada gminy, która wybrała ławnika, może go odwołać z własnej inicjatywy lub na wniosek prezesa właściwego sądu w razie: 1)skazania go prawomocnym wyrokiem 2)niewykonywania obowiązków ławnika, 3) zachowania godzącego w powagę sądu, 4)niezdolności do wykonywania obowiązków ławnika. W czasie trwania kadencji nie powołuje się ławnika do pełnienia obowiązków w razie ujawnienia okoliczności, które nie pozwalały na jego wybór, oraz w razie wszczęcia postępowania karnego przeciwko ławnikowi, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy. Prawa i obowiązki ławników. W zakresie orzekania ławnicy są niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Ławnik nie może przewodniczyć na rozprawie i naradzie ani też wykonywać czynności sędziego poza rozprawą, chyba że ustawy stanowią inaczej. Ławnik może być wyznaczony do udziału w rozprawach do 12 dni w ciągu roku; liczba tych dni może być zwiększona przez prezesa sądu tylko z ważnych przyczyn, a zwłaszcza w wypadku konieczności zakończenia rozprawy z udziałem tego ławnika. Do udziału w rozprawie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych prezes sądu wyznacza jednego ławnika wybranego spośród kandydatów zgłoszonych przez organ administracji państwowej i jednego ławnika wybranego spośród kandydatów zgłoszonych przez związki zawodowe. Wyznaczając ławnika do udziału w rozprawie, zawiadamia się o tym jednocześnie zakład pracy zatrudniający ławnika. Do rozpoznawania przez sąd apelacyjny spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych prezes tego sądu wyznacza do składu orzekającego ławników z listy ławników powołanych do orzekania w tych sprawach w sądach okręgowych z obszaru właściwości sądu apelacyjnego. Prezes sądu może wyznaczyć jednego lub dwóch ławników dodatkowych do rozprawy, jeżeli istnieje przypuszczenie, że będzie ona trwać czas dłuższy. W naradzie i głosowaniu ławnik dodatkowy bierze udział, jeżeli inny ławnik nie może uczestniczyć w składzie orzekającym. Zakład pracy zatrudniający ławnika jest obowiązany zwolnić go od pracy na czas pełnienia czynności w sądzie. Za czas zwolnienia od pracy ławnik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia oraz świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Ławnicy, którzy nie pozostają w stosunku pracy, otrzymują za czas wykonywania czynności w sądzie rekompensatę na zasadach określonych, w drodze rozporządzenia, przez Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Finansów. Ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów. USTAWA o Krajowej Radzie Sądownictwa. . Krajowa Rada Sądownictwa strzeże niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów. Krajowa Rada Sądownictwa, w szczególności: 1) rozpatruje kandydatury na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, sądów powszechnych i sądów wojskowych oraz przedstawia Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wnioski o ich powołanie, 2) rozpatruje i rozstrzyga wnioski o przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe ze względu na powagę stanowiska sędziego, 3) określa ogólną liczbę członków Sądu Dyscyplinarnego i Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz wskazuje liczbę członków sądów dyscyplinarnych wybieranych odpowiednio przez zgromadzenia ogólne sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, zebranie zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych, zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów w sądach wojewódzkich oraz przez Zgromadzenie Sędziów Sądów Wojskowych, 3a)wyraża zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego, który ukończył 65 rok życia, 5) wypowiada się w sprawie zasad etyki zawodowej sędziów, 6)wysłuchuje informacji Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego i przewodniczącego Wyższego Sądu Dyscyplinarnego o działalności sądów oraz wypowiada się o stanie kadry sędziowskiej, 7) wyraża stanowisko co do propozycji zmian ustroju sądów, a także w innych sprawach dotyczących warunków ich funkcjonowania, 8) zapoznaje się z projektami aktów normatywnych dotyczących sądownictwa, 9)opiniuje programy szkolenia aplikantów, zakres oraz sposób przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i ustalania jego wyników, a także zasady oceny pracy asesorów sądowych, 10) wyraża opinię w sprawach dotyczących sędziów i sądów, wniesionych pod obrady Rady przez Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, inne organy państwowe, a także przez zgromadzenia ogólne sędziów. Jedna kandydatura może być zgłoszona na stanowisko sędziego sądu rejonowego lub w razie braku innych odpowiednich kandydatów. W skład Rady wchodzą: Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Sądu Najwyższego kierujący pracami Izby Wojskowej Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, dwóch sędziów Sądu Najwyższego, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, jedenastu sędziów sądów powszechnych, sędzia sądu wojskowego, czterech posłów, dwóch senatorów, osoba wskazana przez Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz Minister Sprawiedliwości. 2. Rada wybiera ze swego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Rady. Kadencja Rady trwa cztery lata. Członków Rady spośród posłów wybiera Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, spośród senatorów - Senat, a spośród sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego - zgromadzenia ogólne sędziów tych sądów. Członków Rady spośród sędziów sądów powszechnych wybiera: 1)dwóch członków spośród sędziów sądów apelacyjnych - zebranie zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych, 2)dziewięciu członków - zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów w sądach wojewódzkich, ze swojego grona, a członka Rady spośród sędziów sądów wojskowych - zgromadzenie sędziów tych sądów. Poseł, senator lub sędzia nie może być wybrany w skład Rady, jeżeli sprawował funkcję jej członka przez dwie kolejne kadencje. Obsługę administracyjną Rady zapewnia Kancelaria Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. USTAWA o Trybunale Konstytucyjnym. Właściwość i ustrój Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny, zwany dalej "Trybunałem", jest organem władzy sądowniczej, powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w Konstytucji. Siedzibą Trybunału jest Warszawa. Trybunał orzeka w sprawach: 1)zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, 2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, 3)zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, 4)skargi konstytucyjnej, 5)sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, 6)zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych. Trybunał na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodność z Konstytucją ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją. Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. W skład Trybunału wchodzi piętnastu sędziów Trybunału. Sędziego Trybunału wybiera Sejm na 9 lat. Sędzią Trybunału może być osoba, która posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego. Kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału przedstawia co najmniej 50 posłów lub Prezydium Sejmu. Uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybunału zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Sędziowie Trybunału w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji. Zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności sędziego wyraża Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału, zwane dalej "Zgromadzeniem Ogólnym", z wyłączeniem sędziego Trybunału, którego wniosek dotyczy. Prezes Trybunału niezwłocznie informuje Zgromadzenie Ogólne o zatrzymaniu sędziego Trybunału i zajętym przez siebie w tej sprawie stanowisku. Sędzia Trybunału odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie przepisów prawa, uchybienie godności swego urzędu lub inne nieetyczne zachowanie, mogące podważyć zaufanie do jego osoby. W postępowaniu dyscyplinarnym orzeka Trybunał: 1)w pierwszej instancji - w składzie pięciu sędziów Trybunału, 2)w drugiej instancji - w pełnym składzie sędziów Trybunału. Sędziów do składów orzekających i rzecznika dyscyplinarnego ustala w drodze losowania Zgromadzenie Ogólne. Od orzeczeń dyscyplinarnych nie przysługuje kasacja. Karami dyscyplinarnymi są: 1)upomnienie, 2)nagana, 3)usunięcie ze stanowiska sędziego Trybunału. Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału stwierdza Zgromadzenie Ogólne na skutek: 1) zrzeczenia się stanowiska sędziego Trybunału, 2) stwierdzenia orzeczeniem komisji lekarskiej trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego Trybunału z powodu choroby, ułomności lub upadku sił, 3)skazania prawomocnym wyrokiem sądu, 4)prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego o skazaniu na karę usunięcia ze stanowiska sędziego Trybunału. Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału na skutek śmierci stwierdza prezes Trybunału. Organami Trybunału są: Zgromadzenie Ogólne oraz prezes Trybunału. Zgromadzenie Ogólne tworzą sędziowie Trybunału.. Prezes Trybunału zwołuje co najmniej raz w roku Zgromadzenie Ogólne, na którym omawia się działalność Trybunału oraz problemy wynikające z jego orzecznictwa. W Zgromadzeniu Ogólnym mają prawo wziąć udział przewodniczący zainteresowanych komisji sejmowych, komisji senackich, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. O zwołaniu Zgromadzenia Ogólnego prezes Trybunału zawiadamia Prezydenta Rzeczypospolitej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów, którzy mogą wziąć udział w Zgromadzeniu Ogólnym bądź delegować swojego przedstawiciela. Postępowanie przed Trybunałem. Trybunał w toku postępowania powinien zbadać wszystkie istotne okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy. Trybunał nie jest związany wnioskami dowodowymi uczestników postępowania i może z urzędu dopuścić dowody, jakie uzna za celowe dla wyjaśnienia sprawy. W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. 1. Sądy i inne organy władzy publicznej są obowiązane udzielić Trybunałowi pomocy i na jego żądanie przedstawić akta postępowania, wiążące się z postępowaniem przed Trybunałem. Trybunał powinien bez zbędnej zwłoki po dokonaniu użytku dowodowego z akt postępowania zwrócić je właściwemu organowi. Trybunał może zwracać się do Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego o informacje co do wykładni określonego przepisu prawa w orzecznictwie sądowym. Rozprawy Trybunału są jawne, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Przewodniczący składu orzekającego może wyłączyć jawność ze względu na bezpieczeństwo państwa lub ochronę tajemnicy państwowej. Sędziowie Trybunału są upoważnieni do dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową, związanych z rozpoznawaną przez Trybunał sprawą. Trybunał orzeka: 1)w pełnym składzie w sprawach: a)sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, b)o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej, c) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, d)z wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej z Konstytucją przed jej ratyfikacją, e)o szczególnej zawiłości, z inicjatywy prezesa Trybunału lub gdy z wnioskiem o rozpoznanie zwróci się skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy albo w sprawach, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, a w szczególności gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie, w składzie pięciu sędziów Trybunału w sprawach: a)zgodności ustaw albo ratyfikowanych umów międzynar. z Konstytucją, b)zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, w składzie trzech sędziów Trybunału w sprawach: zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, zażaleń na odmowę nadania biegu wnioskom o stwierdzenie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami oraz skargom konstytucyjnym, wyłączenia sędziego. Rozpoznanie sprawy w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej dziewięciu sędziów Trybunału. Rozprawie przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału, a w razie przeszkód w przewodniczeniu przez te osoby - najstarszy wiekiem sędzia Trybunału. Sędziów do składu orzekającego Trybunału, w tym przewodniczącego składu i sędziego sprawozdawcę z uwzględnieniem kolejności wpływu spraw, wyznacza prezes Trybunału. Sędzia Trybunału podlega wyłączeniu od udziału w rozstrzyganiu w sprawach, w których: wydał lub uczestniczył w wydaniu zakwestionowanego aktu normatywnego, wyroku, decyzji administracyjnej albo innego rozstrzygnięcia,był przedst. pełnomocnikiem, radcą prawnym lub doradcą jednego z uczestników postępowania, zachodzą inne przyczyny uzasadniające wyłączenie sędziego, określone w art. 48 Kodeksu postępowania cywilnego Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są: podmiot, który złożył wniosek, pytanie prawne lub skargę konstytucyjną, organ, który wydał akt objęty wnioskiem, pytaniem prawnym lub skargą konstytucyjną, organ statutowy partii - w sprawach o stwierdzenie zgodności celów lub działalności partii politycznych z Konstytucją, centralny konstytucyjny organ państwa, którego dotyczy spór kompetencyjny, Prokurator Generalny, przedstawiciele Sejmu, Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności z Konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji, przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności z Konstytucją innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu dotyczącym skargi konstytucyjnej. W sprawach rozpoznawanych przez Trybunał w pełnym składzie uczestniczy Prokurator Generalny lub jego zastępca. W sprawach rozpoznawanych w innych składach uczestniczy prokurator Prokuratury Krajowej. Wnioski i pytania prawne, co do których nie zachodzą przeszkody formalne, prezes Trybunału kieruje do rozpoznania na rozprawie przez właściwy skład orzekający oraz wyznacza termin rozprawy. Zasady i tryb orzekania oraz wykonywania orzeczeń. Trybunał może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym skargę konstytucyjną, jeżeli z przedstawionych na piśmie stanowisk uczestników postępowania bezspornie wynika, że akt normatywny, na podstawie którego sąd lub inny organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego, jest niezgodny z Konstytucją. Wydane w tym trybie orzeczenie podlega ogłoszeniu. Obecność na rozprawie wnioskodawcy jest obowiązkowa. W razie niestawienia się wnioskodawcy lub jego przedstawiciela, Trybunał umarza postępowanie albo odracza rozprawę. Rozprawa rozpoczyna się od wywołania sprawy, po czym wnioskodawca, a następnie pozostali uczestnicy postępowania przedstawiają swe stanowiska i dowody na ich poparcie. W tym celu przewodniczący składu orzekającego udziela głosu każdemu uczestnikowi postępowania. Trybunał wydaje wyroki w sprawach dotyczących: 1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, 2)zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, 3)zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, 4)skarg konstytucyjnych, 5) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych. Trybunał wydaje postanowienia w sprawach: 1)rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, 2) rozstrzygania o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, 3)powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej, 4)innych, nie wymagających wydania wyroku. Sąd Najwyższy skład: Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością wszystkich innych sądów w zakresie orzekania. Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawy w zakresie przekazanym szczególnymi przepisami. Sąd Najwyższy zapewnia prawidłowość oraz jednolitość wykładni prawa i praktyki sądowej w dziedzinach poddanych jego właściwości. Sąd Najwyższy może opiniować projekty nadesłanych ustaw. W skład Sądu Najwyższego wchodzą: Pierwszy Prezes, prezesi oraz sędziowie Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy dzieli się na: Izbę Administracyjną, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Izbę Cywilną, Izbę Karną oraz Izbę Wojskową. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe przepisy, nadzór nad orzecznictwem sądowym w sprawach z zakresu prawa pracy, wynalazczych, ubezpieczeń społecznych oraz w sprawach skarg na decyzje administracyjne, a także w sprawach przekazanych na podstawie przepisów szczególnych. Izba Cywilna sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe przepisy, nadzór nad orzecznictwem sądowym w sprawach cywilnych i gospodarczych. Izba Karna sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe przepisy, nadzór nad orzecznictwem sądowym w sprawach karnych należących do właściwości sądów powszechnych. Izba Wojskowa sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe przepisy, nadzór nad orzecznictwem sądów wojskowych. W Sądzie Najwyższym czynne są: Biuro Orzecznictwa i Biuro Prezydialne, a w Izbie Wojskowej - Biuro Nadzoru Pozainstancyjnego. Tryb wykonywania funkcji Sądu Najwyższego Sąd Najwyższy wykonuje swoje funkcje przez: 1)rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń sądowych stosownie do przepisów prawa procesowego, 2)rozpoznawanie na mocy przepisów szczególnych rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń organów określonych w tych przepisach, 3)podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżność w orzecznictwie, 4)podejmowanie uchwał zawierających rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie, 5)rozpoznawanie innych spraw należących do właściwości Sądu Najwyższego na mocy ustawy niniejszej lub na mocy innych ustaw. Odpowiedzialność konstytucyjna - zagadnienia ogólne. Trybunał Stanu orzeka o odpowiedz. osób zajmujących stanowiska państwowe za naruszenie Konstytucji i ustaw. Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą : Prezydent RP, Osoby wchodzące w skład Rady Ministrów, Prezes NIK i Prezes NBP, Naczelny Wódz, Kierownicy urzędów centralnych, Osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem lub urzędem centr., Członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Prezydent ponosi przed TS odpowiedzialność konstytucyjną oraz odpowiedzialność karną za przestępstwo. Prawo postawienia Prezydenta w stan oskarżenia przysługuje wyłącznie Zgromadzeniu Narodowemu. Trybunał Stanu - zadania i skład. TS zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji, do czasu wyboru nowego składu TS. TS składa się z przewodniczącego, 2 jego zastępców oraz 21 członków i 5 zastępców członków. Przewodniczącym TS jest I prezes SN. Trybunał Stanu orzeka o odpowiedzialności osób zajmujących stanowiska państwowe za naruszenie Konstytucji i ustaw. Postępowanie przed TS ( tryb, wniosek i uchwała o pociągnięciu do odpowiedzialności oraz rozprawa) Wstępny wniosek o postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może być złożony do Marszałka Sejmu przez ¼ ogólnej liczby członków Sejmu i Senatu. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności osób, oprócz Prezydenta, może być złożony do Marszałka Sejmu przez : Prezydenta, posłów w liczbie co najmniej 115. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej powinien zawierać :określenie osoby podlegającej odpowiedzialności oraz stanowiska państwowego, określenie zarzutu wraz ze wskazaniem przepisów Konstytucji lub innej ustawy, które zostały naruszone, uzasadnienie, Marszałek Sejmu kieruje wniosek do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Komisja może zlecić P.G. lub NIK przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego co do określonych okoliczności sprawy. Wniosek o postawienie w stan oskarżenia lub o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej powinien spełniać warunki wymagane przez przepisy Kodeksu p.k. w stosunku do aktu oskarżenia, a wniosek o umorzenie postępowania - zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne tego wniosku. Uchwałę o postawieniu Prezydenta w stan oskarżenia Zgromadzenie Narodowe podejmuje większością co najmniej 2/3 głosów ogólnej liczby członków Zgromadzenia, a pozostałych osób Sejm podejmuje bezwględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Zakres odpowiedzialności i rodzaje kar wymierzanych przez TS. W postępowaniu przed TS oraz Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej stosuje się przepisy Kodeksu p.k. TS orzeka jako sąd w I i II instancji. W I instancji TS orzeka w składzie : przewodniczący i 4 członków, a w II instancji orzeka w składzie : przewodniczący i 6 członków, z wyłączeniem sędziów, którzy uczestniczyli w rozpatrzeniu sprawy w I instancji. Osoby składające wyjaśnienia przed TS, jak również świadkowie i biegli zwolnieni są od obowiązku zachowania tajemnicy państwowej. Za czyny , o ile nie wypełniają znamion przestępstwa, TS wymierza łącznie lub osobno następujące kary : utratę czynnego i biernego prawa wyborczego na urząd Prezydenta oraz do Sejmu, Senatu i rad gmin, zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i w organizacjach społecznych, utratę wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania.Za czyny wypełniające znamiona przestępstwa TS wymierza kary przewidziane w ustawach karnych. 123. Naczelny Sąd Administracyjny - skład, organy. NSA sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej. Sąd działa w Warszawie i w ośrodkach zamiejscowych Sądu tworzonych dla jednego lub kilku województw. Prezydent RP ustala strukturę organizacyjną NSA i regulamin jego działania. W skład Sądu wchodzą : Prezes, wiceprezesi, prezesi izb, prezesi ośrodków zamiejscowych oraz sędziowie. Prezesa i wiceprezesów Sądu powołuje i odwołuje Prezydent RP spośród sędziów tego Sądu, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu. NSA dzieli się na izby. Sędzia Sądu może być członkiem tylko 1 izby. Sad w Warszawie dzieli się na wydziały. Na czele Sądu stoi Prezes Sądu, który kieruje jego pracami i reprezentuje Sąd na zewnątrz. Prezes Sądu w drodze zarządzenia : określa stanowiska i kwalifikacje pracowników administracyjnych, pomocniczych i obsługi, ustala zasady biurowości, wydaje zbiór urzędowy orzeczeń Sądu. W Sądzie działają następujące organy kolegialne :Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Kolegium Sadu, Sędziowie tworzą ZOSS. Zgromadzenie Ogólne : rozpatruje i opiniuje sprawy przedłożone przez Prezesa Sądu lub zgłoszone przez członków Zgromadzenia przedstawia KRS kandydatów na sędziów Sąduwyraża zgodę w sprawie kandydatów na stanowiska Prezesa i wiceprezesów Sądu oraz ich odwołania ustala skład liczbowy Kolegium, wybiera na okres 3 lat jego członków opiniuje projekt utworzenia bądź likwidacji izby Kolegium jest organem opiniodawczym i doradczym Prezesa Sądu i : rozpatruje sprawy przedstawiane, Zgromadzeniu Ogólnemu, rozpatruje sprawy przedstawione mu przez Prezesa Sadu do wypowiedzenia się wyraża zgodę na wydanie przez Prezesa Sądu aktów. Kompetencje NSA. Sąd orzeka w sprawach skarg na : decyzje administracyjne, postanowienia wydane w postępowaniu administr., na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego, akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego. Sąd nie jest właściwy w sprawach :należących do właściwości innych sądów, wynikających z nadrzędności i podległości organiz. w stosunkach pomiędzy organami administr. Publicznej, dyscyplinarnych, odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w org. administr. Publicznej, wiz i zezwoleń na przekroczenie przez cudzoziemca granicy państwa oraz zgody na ich wydanie,należących do właściwości Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym RP.Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie : uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia, stwierdza niezgodność z prawem decyzji lub postanowienia. Prokuratura - miejsce w strukturze organów ochrony prawnej: Prokuraturę stanowią Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorzy IPN - Komisji ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury. Funkcję Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości. Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Organizacja prokuratury oraz organizacja wewnętrzna. Prokurator Generalny : kieruje działalnością prokuratury osobiście bądź przez zastępców Prokuratora Generalnego wydaje zarządzenia, wytyczne i polecenia. Prokurator Generalny może przedsiębrać wszelkie czynności należące do zakresu działania prokuratury lub zlecać ich wykonanie podległym mu prokuratorom, chyba że ustawa zastrzega określoną czynność wyłącznie jego właściwości. Prokuratorami powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy : Prokuratury Krajowej, prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych. Zasady organizacyjne prokuratury. Prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych powołuje Prokurator Generalny. Prokuratora Krajowego jako zastępcę Prokuratora Generalnego oraz innych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje, spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej, i odwołuje z tych stanowisk - Prezes Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego. Do pełnienia funkcji prokuratora apelacyjnego, okręgowego i rejonowego, a także do pełnienia pozostałych funkcji w prokuraturze powołuje spośród prokuratorów i odwołuje Prokurator Generalny. Zasady działania prokuratury. Powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury są : Prokuratura Krajowa oraz prokuratury apelacyjne, okręgowe i rejonowe. Prokuratura Krajowa wchodzi w skład Ministerstwa Sprawiedliwości. Prokuraturą Krajową kieruje Prokurator Krajowy. Prokuraturą apelacyjną kieruje prokurator apelacyjny i jest on przełożonym prokuratorów prokuratury apelacyjnej, okręgowych oraz rejonowych na obszarze działania prokuratury apelacyjnej itd. Prokuraturę apelacyjna tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur okręgowych. Prokuraturę okręgową tworzy się dla co najmniej dwóch prokuratur rejonowych. Prokuraturę rejonową tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi prokuratury apelacyjne, okręgowe i rejonowe oraz ustala ich siedziby i obszary właściwości. Przesłanki powołania i odwołania prokuratora prokuratury powszechnej. Prokuratorem może być powołany te, kto : posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich, jest nieskazitelnego charakteru, ukończył uniwersyteckie studia prawnicze, odbył aplikację prokuratorską lub sądową,złożył egzamin prokuratorski lub sędziowski pracował w charakterze asesora prokuratorskiego lub sądowego co najmniej rok, ukończył 26 lat. Prokurator Generalny może odwołać prokuratora powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury, jeżeli : prokurator mimo dwukrotnego ukarania przez komisję dyscyplinarną, popełnił przewinienie służbowe, a w tym dopuścił się oczywistej obrazy przepisów prawa lub uchybił godności urzędu prokuratorskiego prokurator zrzekł się stanowiska stosunek służbowy prokuratora wygasa po upływie 3 miesięcy od doręczenia zawiadomienia o odwołaniu prawomocne orzeczenie komisji dyscyplinarnej o wydaleniu ze służby prokuratorskiej oraz prawomocne orzeczenie sądu skazujące prokuratora na karę dodatkową pozbawienia praw publicznych, zakazu zajmowania stanowiska prokuratora lub na karę degradacji; stosunek służbowy prokuratora wygasa z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia System kar dyscyplinarnych i konsekwencja ich wymierzania. Prokurator odpowiada dyscyplinarnie za przewinienia służbowe, w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawa i uchybienia godności urzędu prokuratorskiego.Za nadużycie wolności słowa przy wykonywaniu obowiązków służbowych, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę strony, jej pełnomocnika lub obrońcy, kuratora, świadka, biegłego lub tłumacza, prokurator odpowiada tylko dyscyplinarnie. Karami dyscyplinarnymi są : upomnienie, nagana, usunięcie z zajmowanej funkcji, przeniesienie na inne miejsce służbowe, wydalenie ze służby prokuratorskiej. Wymierzenie kary, oprócz upomnienia, pociąga za sobą pozbawienie możliwości awansowania przez okres trzech lat oraz niemożność udziału w tym okresie w kolegium prokuratury okręgowej, w kolegium prokuratury apelacyjnej, w Radzie Prokuratorów i w komisji dyscyplinarnej oraz uzyskania utraconego stanowiska.Metody kontroli wewnętrznej funkcjonowania powszechnych jednostek organizac. prokuratury. W sprawach dyscyplinarnych orzekają komisje dyscyplinarne : dla prokuratorów p.j.o.p. działające przy Prokuratorze Generalnym : - w I instancji - Komisja Dyscyplinarna - w II instancji - Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna Kadencja komisji trwa 4 lata. Członkowie komisji dyscyplinarnych są w zakresie orzekania niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Komisja Dyscyplinarna orzeka w składzie 3 członków, a Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna w składzie 5 członków. Postępowanie dyscyplinarne toczy się z wyłączeniem jawności. Na rozprawie mogą być obecni prokuratorzy i asesorzy pełniący czynności prokuratorskie. Po uprawomocnieniu się orzeczenia przewodniczący komisji dyscyplinarnej przesyła odpis orzeczenia Prokuratorowi Generalnemu. Wykonanie orzeczenia należy do PG. P.G. może wnieść sprzeciw od każdego prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego; sprzeciw na niekorzyść obwinionego może być wniesiony nie później niż w terminie 6 miesięcy. Sprzeciw rozpoznaje Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna w składzie 7 członków, gdy obwiniony jest prokuratorem p.j.o.p. P.G. może wglądać w czynności komisji dyscyplinarnych, zwracać uwagę na stwierdzone uchybienia, żądać wyjaśnień oraz usunięcia skutków uchybienia Immunitet prokuratora. Prokurator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej sądowej lub administracyjnej bez zezwolenia właściwej komisji dyscyplinarnej ani zatrzymany bez zgody przełożonego dyscyplinarnego. Nie dotyczy to zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa. Do wydania zezwolenia na pociągniecie prokuratora do odpowiedzialności karnej wolno przedsięwzięć tylko czynności nie cierpiące zwłoki, zawiadamiając o tym niezwłocznie prokuratora przełożonego. Za wykroczenia prokurator odpowiada tylko dyscyplinarnie. Zadania prokuratury i sposoby ich realizacji. Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Zadania Prokurator Generalny i podlegli mu prokuratorzy wykonują przez :prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami wytaczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych oraz składanie wniosków i udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych podejmowanie środków przewidzianym prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia i innych sprawowanie nadzoru nad wykonaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej przez inne organy państwowe, opiniowanie projektów aktów normatywnych, Ciała kolegialne w strukturze prokuratury i ich uprawnienia. W prokuraturze apelacyjnej działa zgromadzenie prokuratorów, które składa się z prokuratorów prokuratury apelacyjnej oraz delegatów prokuratorów prokuratur okręgowych i rejonowych działających na obszarze właściwości prokuratury apelacyjnej. Zgromadzenie prokuratorów :wysłuchuje informacji prokuratora apelacyjnego o działalności prokuratur ustala liczbę i wybiera 2/3 liczby członków kolegium prokuratury apelacyjnej wybiera przedstawiciela do Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym wybiera członków komisji dyscyplinarnych. Kolegium prokuratury apelacyjnej składa się z 4-10 członków, wybieranych w 2/3 przez zgromadzenie prokuratorów, a w 1/3 przez powołanych przez prokuratora apelacyjnego spośród prokuratorów. Przewodniczącym kolegium prokuratury apelacyjnej jest prokurator apelacyjny. Kadencja kolegium prokuratury apel. trwa 2 lata. Kolegium prokuratury apelacyjnej : rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur wyraża opinię o kandydatach na prokuratorów prokuratury apelacyjnej i okręgowych wyraża opinię w przedmiocie odwołania prokuratora prokuratury apelacyjnej i okręgowych Kolegium prokuratury okręgowej składa się z 4-10 członków wybieranych w 2/3 przez zebranie prokuratorów prokuratury okręgowej oraz delegatów prokuratorów prokuratur rejonowych, a w 1/3 powołanych przez prokuratora okręgowego spośród podległych mu prokuratorów. Kadencja trwa 2 lata. Kolegium prokuratury okręgowej : rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur wyraża opinię o kandydatach na asesorów oraz prokuratorów prokuratur rejonowych, wyraża opinię w przedmiocie odwołania prokuratora prokuratury rejonowej. Rada Prokuratorów przy P.G. składa się z : 3 przedstawicieli wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej przedstawiciela prokuratorów Naczelnej Prokuratury Wojskowej przedstawiciela prokuratorów IPN - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu przedstawicieli wybranych przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych, 3 prokuratorów powołanych przez P.G. Kadencja trwa 2 lata. Rada Prokuratorów przy P.G. wyraża opinię w sprawach podejmowanych z własnej inicjatywy lub przedstawionych przez P.G., a w szczególności : projektów wytycznych i zarządzeń P.G. stanu i rozwoju kadry prokuratorskiej okresowych ocen realizacji zadań prokuratury , ustala ogólną liczbę członków komisji dyscyplinarnych Obowiązki i prawa prokuratora. Prokurator jest obowiązany postępować zgodnie ze ślubowaniem oraz stale podnosić kwalifikacje zawodowe. Powinien w służbie i poza służbą strzec powagi sprawowanego urzędu i unikać wszystkiego, co mogłoby osłabiać zaufanie do jego bezstronności.. Czas pracy prokuratora jest określony wymiarem jego zadań. Żądania, przedstawienia i zażalenia w sprawach związanych ze swoim stanowiskiem prokurator może wnosić tylko w drodze służbowej. W sprawach o roszczenia ze stosunku pracy prokuratorowi przysługuje droga sądowa. Prokurator jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których w postępowaniu przygotowawczym, a także poza jawną rozprawą sądową, powziął wiadomość ze względu na swoje stanowisko służbowe. Tajemnica trwa także po ustaniu stosunku służbowego. Prokuratorowi nie wolno obok piastowanego stanowiska zajmować żadnego innego, z wyjątkiem stanowiska naukowo-dydaktycznego, jeżeli zajmowanie takiego stanowiska nie przeszkadza w pełnieniu swoich obowiązków. Prokuratorzy są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Udział prokuratora w postępowaniu przygotowawczym i sądowym. Prokurator, stosownie do przepisów ustaw, wszczyna prowadzi postępowanie przygotowawcze albo zleca wszczęcie lub prowadzenie takiego postępowania innemu uprawnionemu organowi. Prokurator sprawuje nadzór nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez inny organ. Zarządzenia prokuratora w postępowaniu przygotowawczym są wiążące. W razie, gdy postępowanie przygotowawcze ujawni istnienie okoliczności sprzyjających popełnianiu przestępstw lub utrudniających ich ujawnianie, prokurator kieruje wystąpienie do odpowiedniego organu. W wystąpieniu prokurator może żądać również przeprowadzenia kontroli, a także wszczęcia przeciwko winnym postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej, służbowej, materialnej lub innej przewidzianej w przepisach dotyczących stosunków pracy. Wytyczne Prokuratora Generalnego w zakresie postępowania przygotowawczego są wiążące dla wszystkich organów uprawnionych do prowadzenia tego postępowania. Prokurator Generalny może występować do naczelnych i centralnych organów administracji państwowej o podjęcie środków w celu usprawnienia działalności podległych im organów w zakresie postępowania przygotowawczego. Prokurator wykonuje czynności oskarżyciela publicznego przed wszystkimi sądami. Może również wykonywać te czynności w sprawach wniesionych do sądu przez innych oskarżycieli. Prokurator wnosi, w wypadkach przewidzianych w ustawach, środki zaskarżenia od orzeczeń sądowych. Udział prokuratora w innych postępowaniach. Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia oraz w innych postępowaniach określają odrębne ustawy. Jeżeli wymaga tego ochrona praworządności prokurator może zażądać nadesłania lub przedstawienia akt oraz dokumentów i pisemnych wyjaśnień, przesłuchań świadków i zasięgnąć opinii biegłych, a także przeprowadzić oględziny w celu wyjaśnienia sprawy. Do tych czynności stosuje się przepisy Kodeksu p. administracyjnego. Pozakodeksowe uprawnienia prokuratora w zakresie profilaktyki. Jeżeli wyniki badań to uzasadniają, P.G. występuje z wnioskiem do właściwego organu o podjecie odpowiednich środków, w tym również o wydanie lub zmianę określonych przepisów, w celu przeciwdziałania przestępczości. Zadania te wykonują również prokuratorzy okręgowi i rejonowi w stosunku do wojewodów i terenowych organów administracji niezespolonej. Organ, do którego zwrócił się prokurator, jest obowiązany, w terminie 30 dni zawiadomić prokuratora o podjętych środkach. Uprawnienia procesowe i pracownicze asesora oraz ich ograniczenia. Asesorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury mianuje i zwalnia Prokurator Generalny. Prokurator Generalny może powierzyć na czas określony, nie przekraczający dwóch lat, pełnienie czynności prokuratorskich, jednakże bez prawa : udziału w postępowaniu przed sądem apelacyjnym i wojewódzkim, sporządzania środków zaskarżania i wniosków do SN oraz występowania przed tym Sądem. Asesor prokuratury nie posiadający uprawnień do pełnienia czynności prokuratorskich może występować w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach w postępowaniu uproszczonym. Aprobata decyzji prokuratora i asesora. Prokurator jest obowiązany do podejmowania działań określonych w ustawach, kierując się zasadą bezstronności i równego traktowania wszystkich obywateli. Aplikacja prokuratorska. Aplikacja prokuratorska polega na przygotowaniu aplikanta do należytego wykonywania obowiązków prokuratora i trwa dwa lata i sześć miesięcy. Aplikantem może być mianowana osoba spełniająca określone wymogi ( pyt. 129 ). Aplikanta prokuratury mianuje na czas określony, oznaczony w akcie mianowania, i zwalnia w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury - prokurator apelacyjny. Aplikant może występować przed sądem rejonowym w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach w postępowaniu uproszczonym Policja - zadania i organizacja. Do podstawowych zadań Policji należą :ochrona życia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców nadzór nad strażami gminnymi ( miejskimi ) kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych współdziałanie z policjami innych państw Policja składa się z następujących rodzajów służb : kryminalnej, prewencyjnej oraz wspomagającej działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym. Centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, jest Komendant Główny Policji, podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Komendant Główny Policji jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Policji. Kom. Gł. Policji powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Min. MSwiA Zast. Kom. Gł. Policji odwołuje i powołuje Min. SWiA na wniosek Kom. Gł. Policji . Organami administracji rządowej na obszarze województwa jest : wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego Policji działającego w jego imieniu albo kom. wojew. Policji działający w imieniu własnym w sprawach : - wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo -śledczych i czynności z zakresu ,ścigania wykroczeń - wydawania indywidualnych aktów administracyjnych, jeżeli ustawy tak stanowią komendant powiatowy ( miejski ) Policji komendant komisariatu Policji Uprawnienia Policji. W granicach swych zadań Policja w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń wykonuje czynności : operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo - śledcze i administracyjno-porządkowe.Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach. Policjanci wykonując czynności mają prawo do : legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, zatrzymywania osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu p.k. i innych ustaw, zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia, przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu p.k., dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzenia ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu teryt. Rodzaje środków przymusu bezpośredniego. W razie niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom organów Policji lub jej funkcjonariuszy, policjanci mogą stosować następujące środki przymusu bezpośredniego : fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładnienia bądź konwojowania osób oraz do zatrzymania pojazdów, pałki służbowe, wodne środki obezwładniające, psy służbowe, pociski niepenetracyjne, miotane z broni palnej. Policjanci mogą stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom. Urząd Ochrony Państwa - zadania i organizacja. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach bezpieczeństwa państwa i ochrony jego porządku konstytucyjnego jest Szef UOP. Do zadań Szefa UOP należy : rozpoznanie i przeciwdziałanie zagrożeniom godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niezależność, całość i międzynarodową pozycję państwa, zapobieganie i wykrywanie przestępstw szpiegostwa i terroryzmu oraz innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa oraz ściganie ich sprawców, zapobieganie i wykrywanie przestępstw godzących w podstawy ekonomiczne państwa i ściganie ich sprawców, zapobieganie i wykrywanie przestępstw o charakterze lub zasięgu międzynarodowym, w tym nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi, psychotropowymi lub materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi oraz ściganie ich sprawców, rozpoznanie i przeciwdziałanie naruszeniom tajemnicy państwowej, przygotowanie dla najwyższych organów władzy i administracji państwowej informacji i analiz istotnych dla bezpieczeństwa państwa. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością Szefa UOP. Szef UOP podlega bezpośrednio Premierowi. Przy Radzie Ministrów działa Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, jako organ opiniodawczo - doradczy w sprawach programowania, nadzoru i koordynowania działań UOP.
W skład Kolegium wchodzą : przewodniczący - Prezes Rady Ministrów,członkowie - Min. Spraw Wewn. i Admin., Min. Spraw Zagr., Min. Obrony Narodowej, Szef UOP, Sekretarz Komitetu Obrony Kraju, przew. stałego komitetu Rady Ministrów, właściwego w sprawach zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Szefa UOP i po zasięgnięciu opinii Kolegium, może tworzyć i rozwiązywać delegatury UOP, określając ich zakres działania i właściwość terytorialną. Szef UOP może, za zgodą Prezesa Rady Ministrów, tworzyć i rozwiązywać wydziały zamiejscowe. Wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych przez funkcjonariuszy Policji i UOP. W granicach swoich zadań UOP wykonuje czynności opearcyjno- rozpoznawcze i dochodzeniowo- śledcze w celu rozpoznania, zapobiegania i wykrywania przestępstw, a także czynności operacyjno-rozpoznawcze, w celu uzyskania informacji istotnych dla ochrony bezpieczeństwa państwa. UOP wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w Kodeksie postępowania karnego. Funkcjonariusze, wykonując swoje zadania, mają prawo do tego samego co policja. Najwyższa Izba Kontroli - pozycja ustrojowa. NIK jest naczelnym organem kontroli państwowej. NIK podlega Sejmowi. NIK działa na zasadach kolegialności. Kompetencje i zakres kontroli NIK. NIK kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych. NIK może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych. NIK może również kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa. Kryteria kontroli NIK. NIK podejmuje kontrole na zlecenie Sejmu lub jego organów, na wniosek Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów oraz z własnej inicjatywy. NIK wykonuje swoje zadania na podstawie planów pracy, które przedkłada Sejmowi, może też przeprowadzić kontrole doraźne. NIK przeprowadza kontrolę pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności, z zastrzeżeniem: kontrola działalności samorządu terytorialnego przeprowadzana jest pod względem legalności, gospodarności i rzetelności kontrola działalności jednostek organizacyjnych i przedsiębiorców jest przeprowadzana pod względem legalności i gospodarności. Struktura NIK. Prezes NIK kieruje nią i odpowiada przed Sejmem za jej działalność. Prezesa NIK, na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy 35 posłów, powołuje Sejm bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu. Kadencja Prezesa NIK trwa 6 lat i nie może trwać dłużej niż dwie kolejne kadencje. Wiceprezesów NIK, w liczbie 2 do 4, powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu na wniosek Prezesa NIK. Prezes NIK, za zgodą Marszałka Sejmu, powołuje i odwołuje dyrektora generalnego NIK. W skład Kolegium NIK wchodzą : Prezes NIK jako przewodniczący, wiceprezesi i dyrektor generalny NIK oraz 14 członków Kolegium. Marszałek Sejmu, na wniosek Prezesa NIK, powołuje na członków Kolegium : 7 przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych , 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych NIK lub doradców Prezesa NIK. Osoby wchodzące w skład Kolegium NIK są w sprawowaniu swych funkcji niezawisłe i mogą w sprawie podejmowanych uchwał zgłaszać do protokołu zdanie odrębne. Kadencja członków Kolegium NIK trwa 3 lata. Jednostkami organizacyjnymi NIK są departamenty i delegatury. Zasady funkcjonowania NIK. Kontrolę przeprowadzają pracownicy NIK, które ma na celu ustalenie faktycznego w zakresie działalności jednostek poddanych kontroli, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny kontrolowanej działalności. Postępowanie kontrolne przeprowadzane jest w siedzibie jednostki kontrolowanej oraz w miejscach i czasie wykonywania jej zadań. Zebrane w toku postępowania kontrolnego materiały dowodowe kontroler odpowiednio zabezpiecza. Wyniki przeprowadzonej kontroli kontroler przedstawia w protokole kontroli. Protokół kontroli zawiera opis stanu faktycznego stwierdzonego w toku kontroli działalności jednostki kontrolowanej, w tym ustalonych nieprawidłowości, z uwzględnieniem przyczyn powstania, zakresu i skutków tych nieprawidłowości oraz osób za nie odpowiedzialnych. Protokoły kontroli i wystąpienia pokontrolne stanowią podstawę do opracowywania przez NIK informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli. Rzecznik Praw Obywatelskich - istota instytucji ( zadania i ich realizacja ). RPO jest w swej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem. RPO podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie praw i wolności obywatela. RPO wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura RPO. Podjęcie czynności przez RPO następuje : na wniosek obywateli lub ich organizacji, na wniosek organów samorządów, z własnej inicjatywy RPO po zapoznaniu się z każdym skierowany do niego wnioskiem może : podjąć sprawę, poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków działania, przekazać sprawę według właściwości, nie podjąć sprawy - zawiadamiając o tym wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy.W związku z rozpatrywanymi sprawami RPO może przedstawiać właściwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i wolności obywateli i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw. Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się RPO, obowiązane są z nim współpracować i udzielać mu pomocy. Pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich. RPO stoi na straży praw i wolności obywateli, określonych w Konstytucji RP i innych przepisach prawa. W sprawach o ochronę praw i wolności obywateli Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i realizacji tych praw i wolności, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej. Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów. Kadencja trwa 4 lata. 1 osoba nie może być Rzecznikiem więcej niż 2 kadencje. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi corocznie sprawozdanie ze swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania prawa i wolności obywateli. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - powoływanie, zadania konstytucyjne i ustawowe, działanie. Zadaniem radiofonii i telewizji jest : dostarczanie informacji, udostępnianie dóbr kultury i sztuki, ułatwianie korzystania z oświaty i dorobku nauki, upowszechnianie edukacji obywatelskiej, dostarczanie rozrywki, popieranie krajowej twórczości audiowizualnej. Krajowa Rada stoi na straży wolności słowa w radiu i telewizji, samodzielności nadawców i interesów odbiorców oraz zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter radiofonii i telewizji. W skład Krajowej Rady wchodzi 9 członków powoływanych : 4 przez Sejm, 2 przez Senat i 3 przez Prezydenta. Przewodniczący wybierany jest spośród 9 i może go odwołać z funkcji 2/3 głosów. Kadencja KR trwa 6 lat, licząc od dnia powołania, przy czym co 2 lata kończy się kadencja 1/3 członków. KR wykonuje swe zadania przy pomocy Biura Krajowej Rady. Koszty działalności KR i BKR są pokrywane z budżetu państwa. KR przedstawia corocznie do końca marca Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi sprawozdanie ze swej działalności za rok poprzedzający oraz informację o podstawowych problemach radiofonii telewizji. Sejm i Senat uchwałami przyjmują lub odrzucają sprawozdanie. W wypadku odrzucenia przez Sejm i Senat kadencja wszystkich członków KR wygasa w ciągu 14, chyba, że nie zostanie potwierdzone przez Prezydenta RP. Adwokatura - charakterystyka i zadania oraz pozycja ustrojowa. Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa. Adwokatura zorganizowana jest na zasadach samorządu zawodowego. Adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega tylko ustawom. Tytuł adwokat podlega ochronie prawnej. Adwokaturę stanowi ogół adwokatów i aplikantów adwokackich. Status zawodowy adwokata. Adwokat powinien zamieszkiwać w miejscowości, w której ma wyznaczoną siedzibę zawodową wykonywania zawodu. Adwokat nie może wykonywać zawodu : jeżeli pozostaje w stosunku pracy, jeżeli jego małżonek pełni funkcje sędziowskie, prokuratorskie, jeżeli został uznany za trwale niezdolnego do wykonywania zawodu, jeżeli został ubezwłasnowolniony. Adwokat obowiązany jest do zachowania w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Adwokat korzysta z ochrony prawnej. Środki i formy pomocy prawnej adwokata. Adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce jawnej lub cywilnej z wyłącznym udziałem adwokatów lub adwokatów i radców prawnych, albo w spółce komandytowej, w której komplementariuszami są wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni, przy czym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej Podstawowe zasady udzielania pomocy prawnej. Adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym ma wyznaczoną siedzibę zawodową. Umowę z klientem zawiera kierownik zespołu adwokackiego w imieniu zespołu; pełnomocnictwa klient udziela adwokatowi. Kierownik zespołu uwzględnia życzenia klienta co do wyboru adwokata lub wyznacza z urzędu zastępcę adwokata. Adwokat może wypowiedzieć pełnomocnictwo po uzyskaniu zgody kierownika zespołu. Adwokat może odmówić udzielania pomocy prawnej tylko z ważnych powodów Nadzór Ministra Sprawiedliwości. Min. Sprawiedliwości zwraca się do Sądu Najwyższego o uchylenie sprzecznych z prawem uchwał organów adwokatury, w terminie 6 miesięcy od daty ich doręczenia. SN utrzymuje zaskarżoną uchwałę w mocy lub uchyla i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu organowi adwokatury z ustaleniem wytycznych co do sposobu jej załatwienia. Skargę spóźnioną SN pozostawia bez rozpoznania. Min. Sprawiedliwości może zwrócić się do Krajowego Zjazdu Adwokatury lub do Naczelnej Rady Adwokackiej o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej do ich właściwości. Uchwała Naczelnej Rady Adwokackiej powinna być podjęta w terminie 1 miesiąca. Min. Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych ustala, w drodze rozporządzenia, opłaty za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiące podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich. Min. Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych ustala, w drodze rozporządzenia, stawki minimalne za czynności adwokackie. Wpis na listę adwokatów oraz skreślenie z niej. Na listę adwokatów może być wpisany ten, kto : jest nieskazitelnego charakteru i swym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykon. zawodu adwokata, korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych, ukończył uniwersyteckie studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra prawa, odbył w Polsce aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki. Okręgowa rada adwokacka skreśla adwokata z listy w wypadku : śmierci, wystąpienia z adwokatury, przeniesienia siedziby zawodowej do innej izby adwokackiej, objęcia stanowiska w organach wym. sprawied., organach ścigania lub rozpocz. wykonyw. zawodu notariusza, powołania do wojskowej służby zawodowej, utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych lub prawa wykonywania zawodu, orzeczenia dyscyplinarnego o wydaleniu z adwokatury. Aplikacja adwokacka. Aplikacja adwokacka trwa 3,5 roku, przy czym co najmniej przez okres sześciu miesięcy obywa się w sądzie, kancelarii notarialnej lub innej instytucji na podstawie skierowania okręgowej rady adwokackiej. Okręgowa rada adwokacka może skrócić okres aplikacji do lat dwóch. Aplikant adwokacki odbywa aplikację adwokacką pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez dziekana okręgowej rady adwokackiej. Po sześciu miesiącach aplikacji aplikant może zastępować adwokata tylko przed sądem rejonowym, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami. Po 1,5 roku aplikacji aplikant może zastępować adwokata przed innymi sądami, z wyjąt. SN i NSA oraz TK i TS. Aplikacja kończy się egzaminem Organy izby adwokackiej. Izbę adwokacką stanowią adwokaci i aplikanci adwokaccy, mający siedzibę zawodową na terenie izby, której zasięg terytorialny określa Naczelna Rada Adwokacka, biorąc pod uwagę w szczegól. podział terytorialny admin. sądowej. Organami izby adwokackiej są : zgromadzenie izby składające się z adwokatów wykonujących zawód oraz delegatów pozostałych adwokatów, okręgowa rada adwokacka, sąd dyscyplinarny, komisja rewizyjna. Do zakresu działania zgromadzenia izby adwokackiej należy : wybór delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury wybór dziekana, prezesa, sądu dyscyplinarnego, przewodniczącego komisji rewizyjnej oraz członków i zastępców członków okręgowej rady adwokackiej, sądu dyscyplinarnego i komisji rewizyjnej, uchwalenie budżetu izby i ustalenie wysokości składek rocznych na potrzeby izby, określenie minimalnej i maksymalnej liczby członków izby adwokackiej, rozpatrywanie i zatwierdzanie corocznych sprawozdań z działalności okręgowej rady adwokackiej zatwierdzanie zamknięć rachunkowych i udzielanie okręgowej radzie adwokackiej absolutorium, Okręgowa rada adwokacka składa się z dziekana, pięciu do piętnastu członków i z dwóch do czterech zastępców członków. Okręgowa rada adwokacka wybiera ze swego grona jednego lub dwóch wice-dziekanów, sekretarza, skarbnika i rzecznika dyscyplinarnego, którzy łącznie z dziekanem stanowią prezydium rady. Prezydium przygotowuje posiedzenia rady. Do zakresu działania należą wszystkie sprawy, których załatwienia ustawa nie zastrzega organom adwokatury. Od uchwały okręgowej rady adwokackiej, podjętej w I instancji, służy zainteresowanemu odwołanie do Naczelnej Rady Adwokackiej. Do zakresu działania sądu dyscyplinarnego należy wydawanie orzeczeń w sprawach dyscyp. członków izby .Sąd dyscyplinarny składa się z prezesa, wice-prezesa, sześciu do dwudziestu trzech członków oraz trzech zastępców członków. Sąd dyscyplinarny orzeka w kompletach składających się z trzech członków. Do zakresu działania komisji rewizyjnej należy kontrola działalności finansowej i gospodarczej okręgowej rady adwokackiej oraz kontrola wykonania uchwał zgromadzenia izby. Komisja rewizyjna składa się z przewodniczącego, zastępcy przew., trzech do pięciu członków oraz dwóch zastępców członków. Organy adwokatury. Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwokacka, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Wyższa Komisja Rewizyjna, Krajowy Zjazd Adwokatury stanowią delegaci wybrani w proporcji do liczby członków izby, ustalonej przez Naczelną Radę Adwokacką, nie mniej niż 6 delegatów z każdej izby. Krajowy Zjazd Adwokatury odbywa się co 3 lata. Zjazd zwołuje Naczelna Rada Adwokacka. Naczelną Radę Adwokacką tworzą :prezes, adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd Adwokatury w liczbie odpowiadającej liczbie dziekanów okręgowych rad adwokackich, nie więcej jednak niż 8 z tej samej izby, dziekani okręgowych rad adwokackich.
Siedzibą Naczelnej Rady Adwokackiej jest m. Warszawa. Wyższy Sąd Dyscyplinarny składa się z dwudziestu trzech członków oraz trzech zastępców członków. Spośród siebie wybierają dwóch wice-prezesów. Wyższy Sąd Dyscyplinarny w składzie trzech sędziów rozpoznaje jako instancja odwoławcza sprawy rozpoznawane w I instancji przez sądy dyscyplinarne. Wyższa Komisja Rewizyjna wykonuje kontrolę finansowej i gospodarczej działalności Naczelnej Rady Adwokackiej oraz kontrolę wykonania uchwał Krajowego Zjazdu Adwokatury. WKR składa się z przew., zastępcy i 4 członków oraz 2 zastępców członków. Odpowiedzialność dyscyplinarna. Adwokaci i aplikanci adwokaccy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, z zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Kary : upomnienie, nagana, kara pieniężna, zawieszenie w czynnościach zawodowych na czas od trzech miesięcy do pięciu lat, wydalenie z adwokatury. Radcy prawni - zagadnienia ogólne. Zawód radcy prawnego może wykonywać ten, kto : ukończył uniwersyteckie studia prawnicze w Polsce, korzysta z pełni praw publicznych, ma pełną zdolność do czynności prawnych, jest nieskazitelnego charakteru, odbył aplikację radcowską i złożył egzamin radcowski. Pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana. Radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego. Jednostkami samorządu są okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych. Nadzór nad działalnością samorządu wykonuje Min. Spraw. Wykonywanie zawodu radcy prawnego ( formy pomocy prawnej, zasady obsługi prawnej ). Zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym z wyłączeniem spraw rodzinnych, opiekuńczych i karnych, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Przez jednostkę organizacyjną rozumie się organ państwowy lub samorządowy, osobę prawną, organizację społeczną i polityczną nie posiadający osobowości prawnej. Status prawny notariuszy.
Notariusz - powołanie i odwołanie. Notariusza powołuje i wyznacza siedzibę jego kancelarii Minister Sprawiedliwości, na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej.
Notariuszem może być ten, kto :posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich, jest nieskazitelnego charakteru, ukończył wyższe studia prawnicze, odbył aplikację notarialną, złożył egzamin notarialny, pracował w charakterze asesora notarialnego co najmniej 2 lata, ukończył 26 lat. Minister Sprawiedliwości odwołuje notariusza, jeżeli notariusz : Zrezygnował z prowadzenia kancelarii, z powodu choroby lub ułomności został orzeczeniem komisji lekarskiej uznany za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków notariusza, przekroczył 70 lat, został pozbawiony prawa prowadzenia kancelarii orzeczeniem sądu dyscyplinarnego, utracił z mocy wyroku sądowego prawa publiczne lub prawo wykonywania zawodu notariusza. Ustrojowy oraz prawny charakter stanowiska notariusza. Notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną. W zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Czynności dokonywane przez notariusza są zgodne z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego ( w języku polskim lub na żądanie w obcym ). Notariusz może prowadzić tylko 1 kancelarię Kompetencje notariusza. Notariusz dokonuje następujących czynności : sporządza akty notarialne, b. sporządza poświadczenia, c. doręcza oświadczenia, d. spisuje protokoły, e. sporządza protesty weksli i czeków, f. przyjmuje na przechowanie dokumenty, pieniądze i papiery wartościowe, g. sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów, h. sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów
1