Aksjologia teoria o wartości z grec. Aksis godny wartościowy cenny, logos nauka, nauka o wartościach ogólna teoria wartości

Dlaczego ludzie pomagają? Geneza zachowań pomocowych.

Badania nad genezą zachowań pomocowych zostały zapoczątkowane w USA w latach 60 gdzie na oczach ludzi mężczyzna zamordował kobietę. W biblii przypowieść o samarytaninie, w mitologii Prometeusz.

Decyzyjny model interwencji kryzysowej - udzieleniu pomocy jest konsekwencją podejmowania licznych decyzji przez osobę pomagającą

Warunkiem udzielenia pomocy:

Zauważenie pomocy

Zauważenie

Nie zauważenie

Uznanie sytuacji za kryzysową

tak

Brak pomocy nie

Nie

Tak Czy umiem

pomóc

Teoria pobudzenia emocjonalnego. - Pomagamy ponieważ chcemy zredukować niepomyślne pobudzenie emocjonalne które powstaje w nas w wyniku obserwowania sytuacji w ktorej znajduje się druga osoba

Do redukcji tych emocji dochodzi w oparciu o ocenę kosztów, mamy dwa koszty, koszty udzielenia pomocy i zaniechania pomocy.

Koszty udzielenia pomocy:

- utrata zdrowia lub życia

- Wyrzuty sumienia ze udzielenie nie prawidłowo pomocy

- Koszty prawne

- utrata czasu, albo dóbr

- napiętnowanie osoby która chciałaby udzielić pomocy

Koszty zaniechania pomocy:

- sumienie

- dyskomfort

- odpowiedzialność karna

- upadek uznania ze strony innych osób, lub obniżenie własnej wartości

Koszty dzielenia pomocy

koszty udzielenia pomocy
koszty zaniechania pomocy		MAŁE	DUŻE
		MAŁE	A) różne reakcje uwarunkowane normami	B) opuszczenie sytuacji zignorowanie predefinicja
		DUŻE	C) bezpośrednia interwencja	D) interwencja pośrednia

Teoria norm - pomagamy ponieważ ulegamy obowiązującym normom, tutaj ważne są normy wzajemności (polega na tym ze w momencie gdy znajdziemy się podobnej sytuacji zostanie nam udzielona pomoc) i odpowiedzialności (pomoc osobom za które zawodowo lub osobiście jesteśmy odpowiedzialni)

Teoria socjobiologii - ludzie pomagają, pomoc jest reakcja instynktowną, wyrażającą się w sprzyjaniu jednostkom podobnym pod względem genetycznym.

Teoria wymiany społecznej - pomaganie jest wynikiem bilansu zysków i strat (kosztów), ludzie kierują się zasada maksymalizacji korzyści i minimalizacji strat. W związkach długotrwałych ta zasada wydłuża się w czasie. Np. w przypadku rodziców którzy odbierają to co dali od swoich dzieci na starośćn

Teoria empatii- altruizmu - która mówi, ze pomaganie jest wynikiem odczuwanej empatii która wyzwala współczucie, pomaganie nie jest na zasadzie zyskiwania.

Rodzaj altruizmu:

Uczestniczący - np. społeczności pszczół mrówek, altruizm dla wspólnoty, dla rodziny, altruizm na korzyści wspólnoty

Powierniczy (oczekujący) - opiera się na budowaniu wzajemnego zaufania z drugim człowiekiem, zwraca uwagę na jakość relacji, bazuje na wzajemności.

Normatywny - bezosobowy, obiektywny, pojawia się norma społeczna kulturowa.

Problematyka aksjologii ujmowana jest trojako:

W znaczeniu neutralnym - najszerszym przedmiotem zainteresowani aksjologii są problemy kulturowych wzorców wartości

W znaczeniu węższym - obejmują problematykę:

1. Interpretacja i definiowanie samego pojęcia wartość

2. Istoty ( charakteru, natury) wartości (obiektywna czy subiektywna)

3. Sposobu istnienia i obowiązywania wartości

4. Źródeł wiedzy o wartościach i sposobu ich poznawania, czyli odpowiedzi na pytanie skąd czerpiemy wiedze o wartościach (np. z objawienia, rozumie,)

5. Pluralizmu wartości związanego z zasadami klasyfikacji i wyróżniania określonych klas, typów rodzajów wartości (np. wartości estetyczne poznawcze, moralne)

6. Funkcji wartości w danej epoce kulturze w grupie i życiu człowieka

W znaczeniu normatywnym - aksjologia jest nazwą konkretnego systemu hierarhi wartości przyjętego w ramach danego poglądu jako kryterium oceny wszystkich zjawisk lun jako podstawa formułowania postulatów zaleceń, powinności i norm.

Aksjologia jako szczegółowa teoria wartości

- w ramach poszczególnych dyscyplin zajmuje się określonego rodzaju wartościami - etycznymi moralnymi religijnymi estetycznymi. np. w zakresie etyki normatywnej - wskaźnikiem tego co moralne, dobre, słuszne, w tym charakterystyką etyki zawodowej poszczególnych grup społecznych

- w aspekcie socjologicznym kulturowym aksjologia zajmuje się bada nianiami wartościami i swoistymi danych grup społecznych funkcjonujących w określonych strukturach zbiorowości różnych epok

Wyodrębnienie aksjologii miało miejsce na przełomie XIX i XX wieku

Antropologia naturalistyczna - widzi człowieka jako element przyrody ideał moralny to wyobrażony stan w którym nastąpiło zaspokojenie jakiego założonego kompleksu impulsu pragnień czy potrzeb

Antropologia anty naturalistyczna - w myśl założeń podstawowych człowiek ma świadomość wartości ma świadomości praw moralnych, wartości istnieją obiektywnie nie są wytwarzane przeł. impulsy i potrzeby, istnieje autonomicznie, nie są zapotrzebowaniem na potrzebę którą trzeb zaspokoić

Aksjologia naturalistyczna - wartością jest to co zaspokaja ludzką potrzebę pragnienie chęć to czego wymaga życie człowieka jego rozwój są to tak zwane wartości użytkowe, utylitarne, mają one relatywny charakter.

Aksjologia antynaturalistyczna - wartości istniej nie zależą od pragnień i potrzeb są ponadczasowe, absolutnie samoistne

Antynaturalizm jest zawsze obiektywistyczny, naturalizm jest subiektywny

Naturalizm może być relatywistyczny, rzeczy mogą być wartościami ale wartosci te pozostają w pewnej relacji do kogoś czegoś. SA wiec zmiennie od miejsca czasu i okoliczności

Wartość rozumiana jest jako coś cennego odpowiadającego wysokim standardom i oczekiwaniom, coś godnego pożądania, stanowią cel dążeń ludzkich. Są to idee, przekonania ideały, przedmioty materialne.

Podział wartości ze względu na materie wartości - materialne i duchowe

Ze względu na zasięg inaczej powszechność - uniwersalne i jednostkowe

Ze względu na czas wartości historyczne i aktualne

Ze względu na trwałość - trwałe i chwilowe

Ze względu na sferę zaangażowania - uczuciowe i intelektualne

Ze wzglądu na ogólną Ocenę czyli co uznajemy za godne wartości pozytywne i negatywne i antywartością

Osowski wyróżnia trzy pary wartości:

1. Wartości - cele, wartości - środki

2. Wartości odczuwane i uznawane

3. Wartości odświętne i dnia codziennego

Przejęcie odpowiedzialności

Podjęcie decyzji i Pomoc

---