Winston Churchill
Churchill Winston Leonard Spencer sir (1874-1965), brytyjski mąż stanu i przywódca czasu wojny, syn Randolpha Churchilla i Jenny Jerome. Walczył w bitwie pod Omdurmanem (1898). Jako dziennikarz uczestniczył w wojnie burskiej; schwytany przez Burów zbiegł z niewoli. Wybrany do parlamentu jako unionista (1900), w 1904 zwrócił się, jako zwolennik wolnego handlu, ku liberałom. Był podsekretarzem stanu d.s. kolonii(1906-1908) i od 1908 członkiem reformatorskiego rządu Asquitha. Przyczynił się do polepszenia warunków życia robotników, założył Giełdę Pracy i popierał w parlamencie projekt ustawy o ubezpieczeniu przed bezrobociem, zgłoszony przez Lloyd George'a (1911). W latach 1911-1915 kierował Admiralicją - i to jego zasługą była w znacznym stopniu modernizacja floty brytyjskiej w przeddzień I wojny światowej, dzięki czemu mogła ona stawić czoło Niemcom. Ustąpił z powodu niepowodzenia wyprawy na Dardanele, której był inicjatorem. Następnie służył krótko na froncie zachodnim. W 1917 został ministrem d.s. zaopatrzenia wojennego, a w 1918 ministrem wojny. Powróciwszy do konserwatystów, był w latach 1924-29 ministrem skarbu. Jego decyzja o przywróceniu standardu złota miała poważne konsekwencje i pośrednio przyczyniła się do strajku generalnego, przy którym jego wojownicze stanowisko nie przynosiło najlepszych efektów.
W latach 30. nie pełnił funkcji rządowych, głównie z powodu skrajnie niechętnego stanowiska w sprawie nowych zasad administrowania Indiami. Jednakże jego poparcie dla polityki zbrojeń w obliczu zagrożenia niemieckiego sprawiło, że wrócił do rządu jako pierwszy lord Admiralicji w wojennym gabinecie Chamberlaina. W maju 1940 objął urząd premiera (oraz ministra wojny) w gabinecie koalicyjnym. Jako przywódca czasu wojny wykazał niezwykłą zdolność do podtrzymywania morale społeczeństwa, a także ścisłych więzi z USA i krajami Commonwealthu. Wraz z Rooseveltem przyczynił się do sformułowania Karty Atlantyckiej, mającej być opoką wolnego świata. Świadom radzieckiego ekspansjonizmu, starał się, aby Stany Zjednoczone nie ustępowały zbyt daleko przed żądaniami Stalina wysuwanymi pod koniec wojny.
W wyborach 1945 stracił urząd, lecz wrócił nań w latach 1951-55. Był przeświadczony o konieczności zachowania przez Zachód jedności w obliczu zimnej wojny oraz utrzymywania "specjalnych stosunków" pomiędzy Wielką Brytanią i USA. W 1953 przeżył udar mózgowy, a dwa lata później zrezygnował z premierostwa. Prawdziwy mistrz angielszczyzny, świetny mówca i płodny pisarz (literacka nagroda Nobla).
Dwight David Eisenhower
Polityk, generał amer.; absolwent West Point, pracował w sztabie gen. MacArthura; 1942 szef Wydz. Planowania Wojennego w Waszyngtonie; XI 1942 przeprowadził udaną operację lądowania wojsk amer. w Afryce (kampania tunezyjska), mianowany tamże dowódcą wojsk alianckich, od VI 1943 nacz. d-ca amer. sił ekspedycyjnych w Europie, VII 1943 przeprowadził lądowanie wojsk alianckich na Sycylii; 1944 kierował operacją D-Day w Normandii (którą przygotowywał osobiście w Londynie); 1944-45 dowodził wojskami sprzymierzonych na zach. Europy (7 V 1945 przyjął kapitulację III Rzeszy), następnie d-ca sił zbrojnych w amer. strefie okupacyjnej; od XII 1945 do 1948 szef sztabu armii USA, następnie rektor uniw. Columbia, 1950 wrócił do Europy, jako nacz. d-dca wojsk NATO (do 1952); 1953-61 (przez dwie kadencje) prezydent USA z ramienia Partii Republikańskiej; zawarł rozejm w Korei, doprowadził do utworzenia paktów SEATO i CENTO, zawarcia pokoju w konflikcie o Kanał Sueski; 1957 sformułował program polityki bliskowschodniej USA, zezwalający na tym obszarze na użycie amer. sił zbrojnych bez wypowiadania wojny (zw. doktryną E.); podjął próbę złagodzenia napięć w stosunkach z ZSRR (1959 wizyta N. Chruszczowa); autor wspomnień Krucjata w Europie.
Ernst Kaltenbrunner
Do niechlubnych tradycji inkwizycji nawiązał Ernst Kaltenbrunner szef RSHA, następca Reihnharda Heydricha. Podobnie jak w przypadku słynnej "hiszpańskiej inkwizycji" oprawcami byli ludzie wykształceni, z "wyższych sfer". ... Kaltenbrunner był doktorem prawa.
W Austrii lat 30-tych prawo jednak szybko zostało zastąpione przez prawo silniejszego zapożyczane z Rzeszy Hitlera. Jako doradca prawny, a później przywódca SS w Austrii wziął udział w puczu 1934 roku zakończonym śmiercią kanclerza Dollfussa, po czym został skazany na rok więzienia. Po dokonaniu "Anschlussu" Austrii przez Hitlera droga Kaltenbrunnera na szczyt SS stała się już prosta.
W latach 1943 - 1945 przejął całą władzę policyjną w Rzeszy. Po co przejmować policję upadającego państwa? Po co komu władza nad obozami koncentracyjnymi "na pięć minut" przed wyjściem na jaw ogromu popełnionych tam zbrodni? Odpowiedź jest przerażająco prosta: życie milionów ludzi w obozach III Rzeszy zależało od jednego człowieka. Ten funkcjonariusz - a był nim Kaltenbrunner - miał zamiar użyć swoich więźniów jako zakładników za własne bezpieczeństwo. Nie było jednak nikogo wśród zwycięzców, kto chciałby negocjować z Kaltenbrunnerem. Jedynie Patton uważał propozycje Kaltenbrunnera wysuwane już później z "Reduty alpejskiej" za warte poparcia. Na szczęście tego pana nawet Amerykanie nie brali "na serio".
Owa osławiona "Reduta alpejska" miała być nie do zdobycia. Kaltenbrunner głosił, iż zebrał tam siły Waffen SS i próba ujęcia go zakończy się "krwawą łaźnią" dla aliantów. Było to przykładem typowych dla SS-manów z najwyższymi stopniami chwalipięctwa i bezmyślności. O "sile" reduty świadczy fakt, iż jej dowódcę - obergruppenfuhrera SS Kaltenbrunnera ujął patrol CIC dowodzony przez podoficera służby wywiadowczej USA Roberta Mattesona.
W Norymberdze, poniżony przez współoskarżonych, Kaltenbrunner wyparł się własnego podpisu, zeznał, że nie wiedział o istnieniu aparatu zbrodni w obozach koncentracyjnych (!) itp. Twierdził, że obozy były tak tajne, że nawet on - ich zwierzchnik i "oberbefehlshaber" - nie wiedział co się w nich dzieje. Pewnie zeznałby (gdyby to mu mogłoby pomóc) i to, że kaci nie wiedzieli że mordują, a ofiary że umierają, bo to było "tajne". W czasie procesu ów SS-man o współczynniku inteligencji 113 ustanawiał coraz to wyższe szczyty hipokryzji. Po swoich "występach" nie był określany przez wszystkich (w tym skazanych) inaczej niż "kanalia" lub "świnia".
Do ostatniej chwili wierzył, że kiedyś świat uzna, że walczył w słusznej sprawie. Pomylił się? W odniesieniu do myślących ludzi na pewno. Ale niestety podczas zimnej wojny wielu nazistom przebaczono, może więc znaleźliby się i tacy, dla których walka z bolszewizmem usprawiedliwia zbrodnię.
Wzrost Kaltenbrunnera (193 cm) nie ułatwił sierżantowi Woodsowi powieszenia kata Europy. Po egzekucji stwierdzono na głowie prawnika - mordercy zadrapanie spowodowane przez klapę zapadni.
Adolf Hitler
Hitler Adolf (1889-1945), polityk nazistowskich Niemiec, führer (wódz) III Rzeszy. Urodził się w Austrii w miejscowoœci Braunau. Czynił bezskuteczne wysiłki, aby studiować malarstwo w Wiedniu.
W czasie I wojny Światowej walczył jako ochotnik w armii niemieckiej na froncie zachodnim, za co został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Żelaznym. Przebywając w szpitalu na Pomorzu (oślepiony czasowo gazem bojowym) dowiedział się o zawieszeniu broni. Uznał ten krok za zdradę i stworzył ideę o ciosie w plecy zadanym państwu niemieckiemu przez komunistów.
Początki działalności politycznej W 1919 wstąpił do Niemieckiej Partii Robotniczej, której nazwę w następnym roku zmienił na NSDAP. Stanął na jej czele w 1921. Po nieudanym puczu monachijskim w 1923 (inaczej pucz piwiarniany) został skazany na pięć lat więzienia i osadzony w więzieniu w Landsbergu.
Napisał tam książkę Mein Kampf (Moja walka), w której sformułował program ruchu nazistowskiego. Żądał w nim przestrzeni życiowej (Lebensraum) dla Niemców, która miała im się należeć jako narodowi Panów (Herrenvolk). Doktryna ta zawierała wyraŸne koncepcje rasistowskie, nacjonalistyczne i lewicowe.
Po przedterminowym zwolnieniu z więzienia skupił wokół siebie grono ambitnych i bezwzględnych współpracowników (Göring, Goebbels, Hess, Himmler). Wykorzystuj?c swoje zdolności oratorskie i talenty demagogiczne oraz korzystając z kryzysu gospodarczego doprowadził do przejęcia władzy przez swoją partię w 1933. W 1932 przegrał z Hindenburgiem wybory prezydenckie, ale otrzymał aż 40% głosów.
30 I 1933 został kanclerzem i rozpoczął etap skupiania władzy w swoim ręku. Po pożarze Reichstagu przeprowadził ustawę, która dawała rz?dowi prawo wydawania dekretów z mocą ustawy.
Po śmierci Hindenburga w 1934 został prezydentem i ogłosił się wodzem. Rozprawił się z opozycją, tworząc dla niewygodnych obywateli obozy koncentracyjne. W 1934 w wyniku "nocy długich noży" usunął z partii kilkuset nazistów skupionych wokół E. Röhma.
Rozpoczął politykę zbrojeń i pokojowych podbojów zajmując kolejno Nadrenię w 1936, Austrię w 1938 (Anschluss Austrii), Czechy w 1939. Rozpętał wraz z J.W. Stalinem II wojnę światową zawierając 23 sierpnia układ ze Związkiem Radzieckim (pakt Ribbentrop-Mołotow).
W wyniku działań wojennych prawie cała Europa znalazła się pod panowaniem niemieckim. Po porażce w bitwie o Anglię Hitler zdecydował się na prewencyjne uderzenie na ZSRR. Po bitwie pod Moskwą (1941) przejął osobiste dowództwo nad kampanią wschodnią i w efekcie podejmowania decyzji ideologicznych, a nie wojskowych doprowadził do klęski armii niemieckiej w wojnie z ZSRR.
W latach 1944-1945 skoncentrowane uderzenia alianckie doprowadziły do klęski III Rzeszy, w wyniku której Hitler popełnił 30 IV 1945 w Berlinie samobójstwo, uśmiercając wcześniej swoją żonę E. Braun.
Heinrich Himmler
Himmler Heinrich (1900-1945), polityk nazistowskich Niemiec, Reichsführer SS (1929). Urodził się w Monachium. Walczył w I wojnie światowej, a po jej zakończeniu wstąpił do ochotniczych oddziałów paramilitarnych (Freikorps), w których służył w latach 1919-1922. W 1922 wstąpił do NSDAP i został dowódcą bojówki SA.
Brał udział w 1923 w puczu monachijskim. Był współtwórcą, a od 1929 szefem SS (Die Schutzstaffeln der NSDAP - Drużyny Ochronne NSDAP). Po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 pełnił różnorodne funkcje w policji. Był także współzałożycielem SD (służby bezpieczeństwa - Sicherheitsdienst).
W 1934 podporządkowano mu gestapo, w 1936 został szefem policji na terenie Niemiec, a od 1939 również na terenach okupowanych, w wyniku czego utworzono RSHA (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy).
Po usunięciu H. Göringa zyskał dominującą pozycję u boku A. Hitlera (1943). Ten pozbawiony poczucia realizmu fanatyk organizował machinę ludobójstwa tworząc system obozów koncentracyjnych i obozów zagłady (obozy hitlerowskie). Od 1943 pełnił jednocześnie funkcję ministra sprawiedliwości Rzeszy, a od roku następnego dowódcy wojsk zapasowych (OKH).
W 1945 za pośrednictwem hrabiego F. Bernadotte nawiązał rokowania z aliantami zachodnimi dotyczące kapitulacji Niemiec na Zachodzie, za co Hitler usunął go z partii. Po klęsce Niemiec został aresztowany przez Brytyjczyków jako jeden z głównych zbrodniarzy wojennych. Otruł się cyjankiem potasu 23 V 1945 w Lüneburgu.
Douglas McArthur
MacArthur Douglas (1880-1964), generał Stanów Zjednoczonych. W latach 1930-35 pełnił funkcję szefa sztabu amerykańskich sił lądowych, w 1937 odszedł z armii, zostając doradcą wojskowym na Filipinach. W 1941 prezydent F. D. Roosevelt powierzył mu zadanie wzmocnienia tam amerykańskich sił obronnych. Po zajęciu Filipin przez Japończyków w 1941, MacArthur przeniósł się do Australii. Dowodził kontruderzeniem sił alianckich przeciwko Japończykom (lipiec 1942 - styczeń 1943) w tzw. kampanii papuaskiej na Nowej Gwinei. Stąd jego oddziały skierowano ku Filipinom (1943-44), odzyskanym wiosną 1945. MacArthur został wówczas dowódcą wszystkich sił amerykańskich na Pacyfiku i w tym charakterze przyjął kapitulację na pokładzie okrętu "Missouri" 2 IX 1945.
Będąc dowódcą alianckich wojsk okupacyjnych (Japonii okupacja), aktywnie uczestniczył w przeprowadzeniu wielu reform i opracowaniu nowej konstytucji japońskiej. Został mianowany dowódcą sił Narodów Zjednoczonych podczas wojny koreańskiej.
W październiku 1950 zaatakował terytorium Korei Północnej, lecz został zmuszony do odwrotu przez nacierające wojska chińskie. Podjął ponowną ofensywę w 1951, lecz obawy prezydenta H. S. Trumana sądzącego, iż MacArthur gotów jest do podjęcia ryzyka wojny atomowej, stały się przyczyną jego dymisji w kwietniu 1951. W 1952 MacArthurowi nie udało się uzyskać nominacji w wyborach prezydenckich.
Bernard Law Montgomery
Brytyjski wojskowy, marszałek; służył w Indiach, uczestnik I woj. świat. (m.in. bitwy nad Sommą), w latach międzywojennych d-ca pułku w Palestynie i ponownie w Indiach; 1940 we Francji d-ca korpusu pod Dunkierką; 1942-43 d-ca 8 armii w Afryce (X 1942 zwycięstwem nad Rommlem pod al-Alamajn wyrzucił wojska niem.-wł. z Libii) i Włoszech; mianowany marszałkiem VI-VIII 1944 dowodził wojskami aliantów w Normandii i 1944-45 21. grupą armii bryt. we Francji, Belgii, Holandii (pod Arnhem) i Niemczech; 1945-46 d-ca bryt. wojsk okupacyjnych w Niemczech; 1946 tytuł wicehrabiego; 1951-58 zastępca d-cy NATO w Europie; Wspomnienia.
Benito Mussolini
Benito Mussolini urodził się 29.lipca 1883 roku w Dovia di Predappio. Dokonując w 1922 roku zamach stanu przejął władzę nad Włochami najpierw jako premier, a w 4 lata później jako dyktator. Swoje bogactwo Mussolini gromadził jak każdy dyktator z zamiłowaniem. Niedoścignionym przykładem był dla niego Hermann Goring. Jednak i włoski dyktator posiadał majątek, który czynił z niego jednego z najbogatszych ludzi świata. Oprócz depozytów bankowych dysponował osobistym majątkiem i biżuterią swojej kochanki Claretty Petracci (łącznie ponad 10 miliardów ówczesnych lirów). Podczas II wojny światowej pomnażał swoje bogactwo biorąc czynny udział w wojnie prowadzonej przez faszystowskie Niemcy.
W chwili gdy losy wojny były już przesądzone, a Włochy oczyszczały się z faszystów Benito Mussolini wraz z wiernymi towarzyszami i obstawą SS przedzierał się do Szwajcarii. Jego bagaże wypełnione zostały frankami szwajcarskimi oraz "nieśmiertelnym" złotem i dolarami. Czterdzieści samochodów pod dowództwem kapitana Otto Kisnatta próbowało przejechać się przez tereny opanowane przez włoskich partyzantów. Próba nie powiodła się. Niemcy mieli również dość wojny. Poddali konwój bez walki przekazując 27 kwietnia 1945 roku koło jeziora Como Mussoliniego i jego świtę w ręce bojowników. Duce wraz z Clarettą Petracci i swoimi zausznikami został rozstrzelany w miejscowości Dongo. Ciała przywódcy faszystowskiej partii, jego kochanki i 13 innych członków jego świty przewieziono do Mediolanu wystawiając je na widok publiczny.
Interesujące wydają się być losy majątku, który Mussolini zamierzał przewieźć do Szwajcarii. Część z tego skarbu wpadła w ręce partyzantów, ale jest wiele poszlak wskazujących, że część cennego depozytu mogła zostać ukryta. Dowódca konwoju, Otto Kisnatt został (podobnie ja i inni Niemcy) wypuszczony przez partyzantów włoskich i przedarł się do Niemiec. Wiele lat później opowiadał, że kilka waliz ze złotem i biżuterią zostało wrzuconych przez niego oraz kilku żołnierzy do jeziora Como. Jeszcze inna wersja mówi, że przezorny duce kazał ukryć część swojego skarbu w rodzinnej wsi Predappio.
Dziś trudno dokładnie ustalić co rzeczywiście stało się z przewożonymi przez Mussoliniego wypełnionymi złotem bagażami. Być może niemieckiej ochronie udało się przewieźć do Niemiec część ładunku w zamian za głowę duce.
Jezioro Como musi jednak skrywać w swojej toni jakąś tajemnicę. Wiele osób po zakończeniu wojny odwiedzało to miejsce w poszukiwaniu skarbów. Jedni szukali złota i klejnotów, inni... Właśnie. Wkrótce po zakończeniu wojny nad brzegiem jeziora Como zatrzymał się Winston Churchill. Przez długi czas sądzono, że i on szukał cennego cepozytu Mussoliniego, ale ostatnie doniesienia ujawniły prawdziwy cel jego wizyty we Włoszech. Były premier Wielkiej Brytanii szukał równie ciekawego skarbu - korespondencji, którą potajemnie prowadził w Benito Mussolinim przez wiele lat. Zawartość tych listów wciąż pozostaje nieznana. To kolejna tajemnica, która czeka na swoje odkrycie.
Jan Nowak-Jeziorański
Nowak-Jeziorański Jan, właściwie Zdzisław Jeziorański, pseudonimy Janek, Jan Zych (ur. 1913), dziennikarz, pisarz i działacz polityczny. Studiował prawo na uniwersytecie w Poznaniu, następnie pracował naukowo.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do niewoli, sk?d zbiegł. Od 1941 zwi?zany z Biurem Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ, uczesniczył w akcji N. W latach 1943-1945 kurier i emisariusz Naczelnego Wodza i Komendanta Głównego Armii Krajowej, odbywaj?cy wyprawy do Sztokholmu i Londynu. Przed wybuchem powstania warszawskiego przedostał się do Warszawy.
Po wojnie osiedlił się w Londynie i zwi?zał z ugrupowaniem Niepodległość i Demokracja. Redaktor Polskiej Sekcji Radia BBC w Londynie (1948-1952) oraz dyrektor Polskiej Sekcji Radia Wolna Europa w latach 1952-1975. Następnie przeniósł się do Waszyngtonu, członek Kongresu Polonii Amerykańskiej i jeden z jej dyrektorów. Doradca Rady do Spraw Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych Ameryki. Polskę odwiedził po wojnie po raz pierwszy w 1989.
Opublikował m.in. 63 Days. The Story of the Warsaw Rising (pod pseudonimem J. Zych, Londyn 1945), Polska droga ku wolności 1952-1974 (Londyn 1974). Wspomnienia: Kurier z Warszawy (Londyn 1978, wydanie krajowe 1989), Wojna w eterze. Wspomnienia 1948-1956 (tom 1, Londyn 1985) i Polska z oddali. Wojna w eterze wspomnienia (tom 2, 1956-1976, Londyn 1988), zbiór publicystyki W poszukiwaniu nadziei (1993).
10 kwietnia 2000 otrzymał Nagrodę PEN Clubu, im. Ksawerego Pruszyńskiego, przyznawan? za reportaż literacki i eseistykę.
Franklin Delano Roosvelt
Urodzony 30 stycznia 1882 roku w rodzinie ziemiańskiej pochodzenia holenderskiego Franklin Roosevelt żyt w dostatku, kończył najlepsze szkoły i studia prawnicze na uniwersytecie w Harvard. W1910 roku wstąpił do Partii Demokratycznej i został senatorem stanu Nowy Jork. W dwa lata później prowadził kampanie dla Woodrowa Wilsona. Do 1921 roku był zastępcą sekretarza stanu do spraw marynarki wojennej. Jego osobowość wywoływała kontrowersje. Postrzegano go to jako dandysa, to jako człowieka o zdecydowanych poglądach, którego wartości moralne dorównywały elegancji.
Ogromną rolę w jego życiu odegrała żona, kuzynka, poślubiona w 1905 roku. Zachęcała go do watki o pozycję w hierarchii politycznej, podtrzymywała na duchu. Dzięki temu, mimo choroby skazującej go na poruszanie się na wózku inwalidzkim, wygrał wybory l w latach 1928-1933 był gubernatorem stanu Nowy Jork. Starał się wtedy zapobiegać kryzysowi gospodarczemu. W 1932 roku prowadził dynamiczną akcję przeciwko ustępującemu prezydentowi, Herbertowi C. Hooverowi, co w połączeniu z działalnością na rzecz robotników w okresie kryzysu zaowocowało wybraniem go na 32 prezydenta Stanów Zjednoczonych. Okazał się człowiekiem walki, a przy tym błyskotliwym rozmówcą. W małym stopniu intelektualista, Interesował się bardziej swą kolekcją znaczków pocztowych niż dorobkiem umysłowym, ale umiał słuchać i skupiać grono wytrawnych doradców, nazywanych ?brain trust". Doceniał rolę prasy i radia. W obliczu najcięższej depresji w historii Stanów Zjednoczonych Roosevelt budził w nich nadzieje. Nie jest to najmniejsza z jego zasług.
W Białym Domu zamieszkał od marca 1933 roku. Jako prezydent przede wszystkim wykazywał troskę o poprawę sytuacji ekonomicznej l likwidację bezrobocia obejmującego ponad 9 min obywateli. Dążył do unowocześnienia amerykańskiego kapitalizmu i ratowania ustroju demokratycznego. Jako zdeklarowany pragmatyk oceniał głównie rezultaty podejmowanych akcji. Atakował więc tak lewicę, jak prawicę, tworząc własny obóz, który z entuzjazmem popart go w 1936 roku.
Jak większość Amerykanów rozumiał, że sytuacja międzynarodowa pogarsza się i nie będzie można ani uniknąć wojny, ani pozostać wobec niej na uboczu. Od narodu otrzymał po raz trzeci mandat zaufania w 1940 roku, już w okresie wojny w Europie. Miał wówczas 58 lat, długie doświadczenie polityka l szalone poparcie w społeczeństwie. Nazajutrz po japońskim ataku na Pearl Harbor Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny, ale już od początku 1941 roku udzielały pomocy Wielkiej Brytanii przy poparciu większości obywateli. Roosevelt umocnił wtedy swą pozycję przez utworzenie przy Białym Domu Biura Wykonawczego, podporządkowanie sobie dyplomatów oraz przekształcenie ambasadorów w reprezentantów osobistych. Taką rolę pełnił np. Robert Murphy wystany do Afryki Północnej czy Sumner Welles.
Był wprawdzie krytykowany za negocjacje z admirałem Darlanem w Algierze w listopadzie 1942 roku, z marszałkiem Badoglio we wrześniu 1943, za relacje z gen. Franco i Salazarem, ale nie uznawał żadnego kompromisu z nazizmem. Nie rozumiał też problemów narodowych Europy, obcych Stanom Zjednoczonym, co odbiło się na kształcie negocjacji między przedstawicielami walczących z Hitlerem mocarstw. Na konferencji w Jałcie jego błędna ocena sytuacji zaważy na rezultatach postanowień, a co za tym idzie - na kształcie Europy i losie Polski. Ulegając doradcom i ufając w szczerość Stalina, którego chciał pozyskać przeciw Japonii, nie będzie się sprzeciwiał jego dążeniom do podporządkowania sobie państw Europy Środkowej i Bałkanów. Zmarł po dwutygodniowej chorobie 12 kwietnia 1945 roku, niemal w przededniu klęski i śmierci Hitlera.
Władysław Sikorski
Urodził się 20 maja 1881 roku w Tuszowie Narodowym k/Mielca. Żył do 1943 roku. Polityk, generał. Studiował na Wydziale Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej . W 1908r. ożenił się z Heleną Zubaczewską.
W czasie I wojny światowej Sikorski prowadził wojskową i polityczną działalność niepodległościową. Po zakończeniu wojny służył wolnej ojczyźnie. W 1918 roku brał udział w walkach z Ukraińcami o Przemyśl. W 1920r. został mianowany generałem brygady. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. dowodząc 5 Armią w bitwie warszawskiej.
W roku 1921 został mianowany generałem dywizji i odznaczony krzyżem Virtuti Militari. W tym samym roku objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego. Podjął rozległe prace nad modernizacją polskiej armii.
W 1922r. po zamordowaniu prezydenta RP Gabriela Narutowicza obejmuje urząd Prezesa Rady Ministrów i wprowadza stan wyjątkowy. Sikorski formuje rząd jako pozaparlamentarny. W jego skład wchodzą: Władysław Grabski jako minister skarbu oraz Aleksander Skrzyński jako minister spraw zagranicznych. Jednak już po 154 dniach rząd Sikorskiego upadł.
W roku 1923 Władysław Sikorski został Generalnym Inspektorem Piechoty, a w 1924 ministrem spraw wojskowych w rządzie W. Grabskiego. W sierpniu 1925 roku odbyły się największe manewry wojskowe w historii II Rzeczypospolitej.
Po upadku rządu Grabskiego Sikorski został przeniesiony do Lwowa jako dowódca Okręgu Korpusu. Po trzech latach Sikorski został zwolniony z tego stanowiska i przeniesiony w stan bezczynności.
W 1931 roku wydał książkę Polska i Francja w przeszłości i dobie współczesnej, a w 1934 Przyszła wojna
W 1936 roku, po śmierci Piłsudskiego, uaktywnił się politycznie.
W czasie II wojny światowej był premierem i naczelnym wodzem RP na emigracji.
Władysław Sikorski zginął 4 lipca 1943 roku w katastrofie samolotowej. Samolot po 16 sekundach lotu wpadł do morza. Ocalał tylko pilot. Do dzisiejszego dnia nie wyjaśniono czy był to wypadek, czy też sabotaż.
Józef Stalin
Stalin Józef Wissarionowicz, właściwie Josif Dżugaszwili (1879-1953), Gruzin, działacz polityczny, przywódca ZSRR. Studiował 5 lat w seminarium duchownym w Tyflisie (Tbilisi). Od 1898 związał się z rosyjską socjaldemokracją. W sporach wewnątrzpartyjnych opowiadał się po stronie bolszewików. 1906-1908 kierował bolszewickimi tzw. akcjami ekspropriacyjnymi (napady na banki, transporty pieniędzy itp.) na Zakaukaziu. 1908-1913 kilkakrotnie aresztowany. 1912 członek Komitetu Centralnego Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików).
Po rewolucji lutowej redaktor Prawdy. Jeden z organizatorów rewolucji październikowej, poparł W.I. Lenina w sporze dotycz?cym zawarcia pokoju brzeskiego 1918. Komisarz ludowy ds. narodowości 1917-1922. Komisarz ludowy kontroli państwowej 1919-1922.
W czasie wojny domowej w Rosji (1918-1920) komisarz szeregu frontów. Od kwietnia 1922 sekretarz generalny Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). Po śmierci Lenina faktyczny dyktator ZSRR. W walce o władzę wyeliminował kolejno: L.D. Trockiego przy pomocy G.J. Zinowjewa i L.B. Kamieniewa, tych ostatnich przy pomocy grupy N.I. Bucharina, wreszcie Bucharina samodzielnie. 1929-1935 kierował procesem kolektywizacji rolnictwa i masowymi represjami wobec chłopów.
W październiku 1934 zainspirował morderstwo S.M. Kirowa, które stało się pretekstem do wymordowania elity partyjnej i wojskowej podczas wielkich czystek. Ideologicznym uzasadnieniem terroru lat 30. była sformułowana przez Stalina teza o zaostrzaniu się walki klasowej w miarę postępów budowy socjalizmu.
Jałta, konferencja
1939 zainicjował zbliżenie z III Rzesz?, którego rezultatem było zagarnięcie w 1939 przez ZSRR wschodnich terenów Polski oraz Estonii, Łotwy, Litwy, wschodniej Rumunii i Karelii (1940). Po agresji Niemiec na ZSRR w 1941 Stalin zwi?zał się sojuszem z Wielką Brytanią, a następnie z USA. Podczas konferencji w Teheranie (1943), Jałcie (1945) i Poczdamie (1945) okazał się zręcznym dyplomatą, rozszerzając systematycznie radziecką strefę wpływów i ustanawiając rządy komunistyczne w krajach Europy Wschodniej. 1945 otrzymał tytuł generalissimusa i bohatera ZSRR.
Zmarł 1953 w niejasnych okolicznościach. Stalin był twórcą najbardziej ludobójczego obok hitleryzmu systemu XX w., wprowadził dyktatorski kult własnej osoby. Doprowadził ZSRR do statusu supermocarstwa. Jego politykę częściowo skrytykowano podczas XX Zjazdu KPZR w 1956.