PATOMORFOLOGIA wykład 11 (37) (4 I 02) NOWOTWORY ZŁÓŚLIWE WĄTROBY

Pierwotne:

1. Pierwotny rak wątroby

1. ca hepatocellulare (90%)

2. cholangiocarcinoma (10%)

2. Hepatoblastoma (nowotwór wieku dziecięcego)

3. Haemangiosarcoma

Przerzutowe

CARCINOMA HEPATOCELLULARE

Epidemiologia:

Obszary o niskiej zapadalności:

• Ameryka Pn., Europa (Pn., Środkowa.)

• 2-4 / 100 tys.

• biali > czarni, ♂>♀ 2-3:1

• hepatitis chronica (HCV), alkohol

• cirrhosis hepatis 85-90%

• > 60 lat

Obszary o wysokiej zapadalności:

• Korea, Tajwan, Chiny Pd.-Wsch., Mozambik

• 150 / 100 tys.

• biali > czarni, ♂>♀ 8:1

• HBV, aflatoksyny, zaburzenia genetyczne

• cirrhosis hepatis 50%

• 20-40 lat

Patogeneza:

1. HBV:

• DNA wirusa zintegrowane z genomem gospodarza → niestabilność genetyczna (↑ liczby mutacji = ↑ ryzyka transformacji nowotworowej)

• białko HBV-X:

• insulinopodobny czynnik wzrostu II (IGF II)

• receptor dla IGF II

• p53 (hamuje czynność „komórkowego policjanta”)

• Aflatoksyny:

• Aspergillus zakaża źle przechowywane orzeszki ziemne, kukurydzę, bawełnę

• mutacja p53 (G i C → T i A) w kodonie 249

• Mutacje genów kodujących enzymy odpowiedzialne za detoksyfikację aflatoksyn:

• hydrolaza epoksydowa

• transferaza glutationowa

• Marskość wątroby:

• HCV, alkohol, haemochromatosis primaria, tyrosinemia (bardzo rzadko)

Postacie makroskopowe:

• pojedynczy guz

• wieloogniskowa

• rozlany naciek

Ca hepatocellulare klinicznie określany jest jako hepatoma, ale jest to określenie niefortunne (końcówka typowa dla nowotworów łagodnych)

Diagnostyka:

• palpacyjnie (guzowaty brzeg)

• USG

• CT

Charakterystyka:

1. Komórki guza:

1. żółć (+) → dlatego taki odcień

2. α-fetoproteina (+) → również w surowicy, wykrywany immunohistochemicznie, inny nowotwór z α-FP to yolk sac tumor

2. Desmoplazja (-)

3. Histologia:

• typ: beleczkowy, acinarny, pseudogruczołowy

• Szerzenie się:

• przerzuty drogą krwi - rzadko, płuca

• przerzuty do węzłów chłonnych - rzadko

• naciekanie naczyń (vena cava inf., vena portae)

• † w czasie 10 miesięcy

Ca hepatocellulare wywołuje zgon, bo:

• cachexia

• krwotok z żylaków przełyku

• niewydolność wątroby → coma

• pęknięcie guza → haemorrhagia

Odmiany histologiczne: fibrolammelar carcinoma

• rozległe pasma tkanki łącznej

• 20-40 rok życia, ♀=♂

• brak związku z zakażeniem HBV, marskością wątroby

• lepsze rokowanie - przeżycie 5-letnie - 60% chorych

CHOLANGIOCARCINOMA

• niezmiernie rzadko

• makroskopowo podobny do carcinoma hepatocellulare (1 lub kilka guzów)

Charakterystyka:

1. Komórki guza:

1. żółć (-)

2. śluz (+)

2. Desmoplazja (+) = tworzenie tkanki łącznej

3. Histologia:

• adenocarcinoma

• Szerzenie się:

• przerzuty drogą krwi - (~ 50%), płuca, kręgi, nadnercza, mózg

• przerzuty do węzłów chłonnych - (~ 50%), węzły wnęki wątroby, zaotrzewnowe

• † w czasie 6 miesięcy

Czynniki ryzyka:

• Thorotrast (środek kontrastowy stosowany w radiologii)

• Opisthorchis sinensis (pasożyt)

NOWOTWORY PRZERZUTOWE

• każdy nowotwór złośliwy, w każdej lokalizacji, włącznie z białaczkami i chłoniakami

• 
  rak sutka, rak płuca, rak jelita grubego

• 
  objawy: GUZ

• 
  hepatomegalia (wolny brzeg wątroby guzowaty)

• żółtaczka martwica

• ↑ enzymów wątrobowych

ŁAGODNE NOWOTWORY WĄTROBY

• Haemangioma (bardzo częsty, szczegóły → wykład 5: nowotwory naczyń)

• Adenoma hepatis

• ♀ młode, stosujące doustne środki antykoncepcyjne

• lokalizacja:

• podtorebkowo

• Ø do 30 cm (czyli różna)

• znaczenie kliniczne:

• guz w wątrobie → wymaga diagnostyki!

• ruptura (ciąża) → krwotok do jamy otrzewnowej

• ca hepatocellulare

ZMIANY NIENOWOTWOROWE:

• Torbiele gwiaździste pasma tkanki łącznej

• 
  
  
  
  yperplasia nodularis (rozrost guzkowy) fioletowy naciek

• 
  
  focalis limfocytarny

• 
  
  
  
  dobrze odgraniczony, słabo otorebkowany guz lub guzek

• 
  
  spontanicznie naczynie tętnicze zielone kółka =

• ♀ młode lub w średnim wieku (gruba ściana) proliferacja

• regenerativa: przewodzików

• cała wątroba, liczne guzki, BRAK FIBROSIS żółciowych

• związany ze zmianą w krążeniu wewnętrznym wątroby:

• 
  transplantacja nerek

• 
  
  
  transplantacja szpiku kostnego prawidłowe

• 
  
  
  
  
  
  
  vasculitis hepatocyty

w centrum

mniejsze, zanikające

---