POMIARY SYTUACYJNE (POZIOME)

Wykonanie pomiarów sytuacyjnych pewnego obszaru polega na zmierzeniu w terenie takich elementów, aby na ich podstawie można było narysować mapę sytuacyjną tego terenu. Poszczególne punkty przedmiotów terenowych muszą być odniesione do jednej podstawy zdjęcia, czyli osnowy za pomocą pomiaru odpowiednich odległości, kątów lub tych elementów łącznie.

Rodzaj i kształt założonej osnowy w terenie zależy od wielkości obszaru i zagęszczenia szczegółów. Dla obszarów małych (do 10ha), podstawą zdjęcia może być oparta na związkach liniowych bez pomiarów kątów.

Wszystkie punkty osnowy mierzymy dwukrotnie tam i z powrotem!!!

1. linia prosta

N

2

α_M

1

2. trójkąt

N

2

α_M

1 3

3. czworobok z usztywnieniem

N 3

2

α_M 5

1

4

4. łańcuch trójkątów (mikrotriangulacja)

N

α_M

Osnowy liniowo kątowe:

1. ciąg poligonowy otwarty (obustronnie nawiązany)

β
_C

β_B β₂ C

2 β₃

β₁ 3

1

A D

Elementy dane: współrzędne punktów A, B, C i D

Elementy mierzone: β_i oraz d_i

Obliczenia: współrzędne punktów 1, 2 i 3

2. ciąg poligonowy zamknięty

0

β₀

A

β_A 1

β₁

5 β₅

β₃

β₄ β₂

4 3 2

Elementy dane: współrzędne punktu A

Elementy mierzone: β_i oraz d_i

Obliczenia: współrzędne punktów 0, 1, 2, 3, 4 i 5

Przy pomiarze kątów kierunki określamy celując na dolny koniec tyczki stojącej na punkcie!!!

3. sieć triangulacyjna

Metody zdjęć sytuacyjnych:

• metoda domiarów prostokątnych (metoda rzędnych i odciętych)

Położenie punktu P określone jest w stosunku do linii pomiarowej przez pomiar dwóch odległości odciętej i rzędnej (używamy taśmy i węgielnicy)

123,25

2

P

3

49,27

0,00

1

• metoda biegunowa (metoda współrzędnych biegunowych)

Położenie punktu P określone jest przez pomiar długości i kąta zawartego pomiędzy podstawą zdjęcia a kierunkiem na punkt P (używamy taśmy i instrumentu kątomierczego)

P 156,23

2

45º

96,33

3

0,00 1

• metoda wcięć liniowych

Położenie punktu P określone jest przez pomiar dwóch odległości od punktów stałych, położonych na linii pomiarowej.

P 212,63

2

4

129,39

3

93,65

0,00

1

• metoda wcięć kątowych

Położenie punktu P określone jest przez pomiar dwóch kątów ze znanych punktów położonych na linii pomiarowej.

P

199,93

2

91,26

88º19' 4

42º15

36,69

3

0,00

1

• metoda przedłużeń

Położenie punktów wyznacza się na podstawie przedłużenia wyraźnych konturów szczegółów terenowych i pomiaru odległości linii przedłużanej oraz odległości od punktu początkowego, mierzonej na linii pomiarowej.

126,25 106,33 2

2

91,44

86,25

0,00 0,00

1 1

• metoda stosowana w praktyce w połączeniu z inną metodą pomiarów,

np. metodą domiarów prostokątnych

2

1

3

BŁĘDY W GEODEZJI:

• Źródła błędów:

• niedoskonałość zmysłów obserwatora

• niedoskonałość instrumentów i sprzętu

• warunki środowiskowe, m.in. topografia terenu, temperatura, oświetlenie, wilgoć, wiatr, itp.

• Rodzaje błędów:

• błędy absolutne (bezwzględne), np. + 0,15m dla długości pomierzonej L=300m

• błędy względne, np. 0,15m/300m = 1:2000

• Podział błędów pomiarów:

• błędy grube (pomyłki), np. opuszczenie jednej „krotności” taśmy, zły odczyt reszty na taśmie, czeski błąd w odczycie wartości kąta lub wysokości

• błędy systematyczne (trudniej wykrywalne), np. pominięcie rozszerzalności termicznej taśmy stalowej

• błędy przypadkowe (nie podlegają żadnej regule, podczas pomiaru nie mierzymy wartości prawdziwej X lecz postrzeganą L), np. od wpływu zmian środowiskowych ε = X - L, gdzie ε to poprawka.

W ocenie tych błędów ma zastosowanie m.in. jedna z hipotez Hagena:

„Prawdopodobieństwo popełnienia błędu mniejszego jest większe niż błędu większego...”

• błędy instrumentalne (mogą występować w instrumentach, w których nie spełnione są warunki geometryczne), np. błąd indeksu.

WAŻNE JEST, ABY BARDZO STARANNIE OPRACOWAĆ OPISY TOPOGRAFICZNE PUNKTU OSNOWY!!!

---