PODSTAWY RACHUNKOWOŚCI

Rachunkowość to system, który pozwala zobaczyć, co się dzieje w firmie.

System ewidencji procesów gospodarczych oraz ich skutków. Ewidencja ta jest prowadzona w sposób ciągły.

Funkcje gospodarcze pełnione prze rachunkowość:

- informacyjna - polega na dostarczaniu informacji do podejmowania decyzji w procesie zarządzania. Informacje te powinny być dostosowane pod względem treści, czasu i stopnia szczegółowości do zarządzania jednostką gospodarczą przez jej wewnętrzne organy, tak, aby podejmowane decyzje umożliwiały osiągnięcie najlepszych wyników rzeczowych i finansowych. Informacje dostarczone przez rachunkowość organom wewnętrznym stanowią natomiast podstawę obliczeń dokonywanych w skali gospodarki narodowej (np. rachunku produktu globalnego, rachunku dochodu narodowego itp.).

- kontrolna - jest możliwa dzięki odpowiednio sporządzonej i archiwizowanej dokumentacji zapisów księgowej. Funkcja ta umożliwia ujawnienie wszelkich start spowodowanych przepaścią gospodarczą, niedbalstwem i niegospodarnością. Funkcja ta polega na obronie mienia i obejmuje:

a.) zabezpieczenie majątku przed przywłaszczeniem i zniszczeniem

b.) oddziaływanie na racjonalne wykorzystanie majątku i zapobieganie marnotrawstwu

- analityczna - polega na interpretacji przez dodatkowe czynności obrachunkowe i analityczne danych liczbowych dostarczonych przez rachunkowość. Informacje te są zawarte w urządzeniach ewidencyjnych i zbiorczo prezentowane w postaci sprawozdań. Posiadają one określoną treść, która odpowiednio interpretowana pozwala na ocenę działalności jednostki gospodarczej oraz efektywność wykorzystania zasobów, ujawnianie nieprawidłowości, wskazanie rezerw oraz podjęcie racjonalnych decyzji.

- dowodowa - związana z dostarczaniem dowodów organom kontroli , ścigania, sądom itp.

Rachunkowość obejmuje trzy główne działy:

- księgowość

- kalkulacja

- sprawozdawczość

Rodzaje rachunkowości:

- finansowa

- zarządcza

- podatkowa

- bankowa

Podstawowe zasady rachunkowości:

1. zasada memoriału - obowiązek ujęcia operacji gospodarczych w księgach tego okresu, w którym dana operacja wystąpiła

2. zasada współmierności

3. zasada kontynuacji działalności - zasada zakłada, że podmiot gospodarczy będzie kontynuował działalność w niezmienionej istotnie formie w dającej się przewidzieć przyszłości

4. zasada ciągłości - oznacza, aby jednostka w sposób ciągły stosowała przyjęte zasady

5. zasada realizacji - zyski powstają dopiero w momencie sprzedaży

6. zasada kosztu historycznego

7. aktywa są ujmowane zgodnie ze swoją wartością początkową

8. zasada indywidualnej wyceny /zakaz kompensaty - zasada ta nakazuje tak wyceniać składniki, aby wiernie przedstawić wynik finansowy

9. zasada wymierności pieniężnej - tylko te operacje, które dają się wyrazić w jednostkach pieniężnych są przedmiotem zainteresowania rachunkowości

10. zasada rozdzielności przedsiębiorstwa od właściciela - przedsiębiorstwo i właściciele muszą być odrębnie traktowani w księgach rachunkowych

11. zasada obiektywizmu - sprawozdania finansowe powinny być oparte na obiektywnych dowodach

12. zasada wyższości treści nad formą - zdarzenia gospodarcze ujmuje się w księgach i wykazuje w sprawozdaniach zgodnie z ich treścią ekonomiczną

13. zasada periodyzacji - zasada ta nakazuje ujmowanie zdarzeń gospodarczych, w określonych przedziałach czasowych

14. zasada ostrożności

15. zasada istotności - istotne dla wyniku operacji finansowej muszą być wyodrębnione w ewidencji. Jeśli natomiast ich waga jest nieznana można je księgować w sposób uproszczony. Jednostka gospodarcza może dokonywać wyborów tylko dopuszczonych ustawą oraz wyodrębniać tylko te zdarzenia, które były istotne dla osiągnięcia wyniku finansowego, wpływały na sytuację finansową i majątkową.

Cechy rachunkowości:

- wyrażanie wszystkich procesów i operacji gospodarczych w mierniku pieniężnym

- dokumentacja - dokonywanie zapisów księgowych tylko na podstawie dokumentów źródłowych

- stosowanie do zapisów bieżących specjalnych bieżących urządzeń nazywanych kontami

- realizacja zasady podwójnego zapisu

- zachowanie ciągłości ewidencji

- wzmacnianie rachunkowości poprzez inwentaryzację

Majątek podmiotu gospodarczego

Aktywa - kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnej określonej wartości.

AKTYWA

TRWAŁE OBROTOWE

- wartości niematerialne i prawne - zapasy

- rzeczowe aktywa trwałe - należności krótkoterminowe

- należności długoterminowe - inwestycje krótkoterminowe

- inwestycje długoterminowe

- wartość firmy

- inne WNIP

Wartości niematerialne i prawne - koszty zakończonych prac rozwojowych, wartość firmy oraz inne NIP. Warunki: produkt, technologia zostały ściśle określone a jednostka podjęła decyzje o rozpoczęciu wytwarzania produktów na podstawie odpowiedniej udokumentowanej przydatności produktu.

Rzeczowe aktywa trwałe - środki trwałe i środki trwałe w budowie. Aktywa, których okres użytkowania (ekonomicznego) jest dłuższy niż 1 rok. Zdatne do użytkowania, kompletnie i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Należności długoterminowe - dłuższe niż 12 miesięcy.

Inwestycje długoterminowe - aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z tytułu przyrostu wartości, odsetki, dywidendy, nieruchomości (jeśli nie są użytkowane przez jednostkę) na okres dłuższy niż 12 miesiące od daty zakupu.

Wartość firmy - różnica między ceną nabycia jednostki, a niższą od niej tzw. wartością godziwą.

Inne WNIP - patenty, prawa autorskie, prawa majątkowe, koncesje, prawa do wynalazków, prawa do znaków towarowych, wzorów, wiedza technologiczna

Zapasy:

- materiały

-podstawowe składniki produktu

- pomocnicze umożliwiające produkcję, służące do konserwowania, ale także biurowe

- części zamienne

- paliwo

- opakowania

- odpadki (użytkowe)

- produkcje niezakończone, produkty w toku, półprodukty

- produkty gotowe

- towary

Należności krótkoterminowe - kwoty pieniężne należna jednostce gospodarczej do 12 miesięcy

Inwestycje krótkoterminowe - aktywa finansowe, płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w terminie krótszym niż 12 miesięcy. Zaliczamy do nich:

- udziały lub akcje i inne papiery wartościowe

- udzielone pożyczki

- środki pieniężne i inne aktywa pieniężne np. odsetki od lokat i innych papierów wartościowych.

Struktura kapitałów różnych jednostek gospodarczych

WŁASNE

- powierzone

- samofinansowanie

KAPITAŁY

OBCE

- zobowiązania

Kapitały powierzone - to wkład finansowy właścicieli

Kapitały samofinansowania - wartość aktywów wygospodarowanych w trakcie prowadzenia działalności

Źródła pochodzenia majątku

Kapitały (fundusze) własne jednostek

Przedsiębiorstwo Spółdzielnia Sp. akcyjna Sp. zoo

Państwowe

- f. założycielski - f. udziałowy - kap. akcyjny - kap. udziałowy

- f. przedsiębiorstwa - f. zasobowy - kap. zapasowy - kap. zapasowy

- kap. rezerwowy - kap. rezerwowy

Przedsiębiorstwo państwowe:

- f. założycielski - środki wniesione przez państwo

- f. przedsiębiorstwa - majątek wygospodarowany przez przedsiębiorstwo w toku działalności

Spółdzielnia:

- f. udziałowy - udziały wniesione przez członków

- f. zasobowy - równowartość udziałów wniesionych przez członków w postaci wpisowego oraz majątek wygospodarowany w toku działalności

Spółka akcyjna:

- kap. akcyjny - 100.000 zł

- kap. zapasowy - z wygospodarowanego zysku na pokrycie ewentualnych start

- kap. rezerwowy - z wygospodarowanego zysku na rozwój spółki

Spółka zoo:

- kap. udziałowy - 5.000 zł

- kap. zapasowy - z wygospodarowanego zysku na pokrycie ewentualnych start

- kap. rezerwowy - z wygospodarowanego zysku na rozwój spółki

Aktywa - składniki majątku

Pasywa - źródła pochodzenia majątku

Aporty - środki trwałe, materiały, patenty, licencje

Klasyfikacja kosztów trwałych:

0 - grunty

1 - budynki - lokale spółdzielcze, własnościowe, prawa do lokali mieszkalnych oraz spółdzielczych

2 - obiekty inżynierii lądowej i morskiej

3 - kotły i maszyny energetyczne

4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania

5 - specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty

6 - urządzenia techniczne

7 - środki transportu

8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie

9 - inwentarz żywy

materiały produkcyjne - składowe elementy wyrobów gotowych, które wymagają dalszej obróbki

produkty gotowe - wyprodukowane przez wyroby zdatne do sprzedaży

materiały - nabyte w celu zużycia na własne potrzeby zarówno te zgromadzone już w magazynach jak i te pozostające jeszcze „w drodze”

towary - nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym tzw. wyroby obcej produkcji

Bilans jako element sprawozdania finansowego

Do sprawozdania finansowego należą następujące składniki:

- bilans

- rachunek zysków i strat

- rachunek przepływu środków pieniężnych

- zestawienie zmian w kapitale własnym

- informacje dodatkowe

Pasywa - źródła finansowania. Ich podstawowy podział:

- własne źródła finansowania (kap. własny)

- obce źródła finansowania (kap. obcy) - zobowiązania

Operacje gospodarcze i ich wpływ na strukturę bilansu

Bilans odzwierciedla stan środków gospodarczych i źródeł ich finan­sowania w ujęciu statycznym. W praktyce stan ten ulega ciągłym zmianom na skutek działalności gospodarczej, która powoduje ruch okrężny środków. W zależności od tego, które składniki bilansu się zmieniają i w jaki sposób, rozróżnia się cztery typy operacji bilansowych.

Operacje - udokumentowane zdarzenia gospodarcze, które podlegają ewidencji księgowej

Typy operacji gospodarczych:

1. (A₁+Q)+A₂+(A₃-Q)+A₄+…+A_n=P lub A=P

2. A=P₁+(P₂+Q)+(P₃-Q)+P₄+…+P_n lub A = P.

3. (A₁+Q)+A₂+A₃+…+A_n=P₁+P₂+(P₃+Q)+…+P_n lub A+Q = P+Q.

4. A₁+(A₂-Q)+A₃+…+A_n=(P₁-Q)+P₂+P₃+…+P_n lub A-Q = P-Q.

gdzie:

A_t — składniki aktywów, f=l, ..., n;

Pi — składniki pasywów;

Q — operacja gospodarcza.

Operacje I typu wywołują zmiany wyłącznie w aktywach bilansu. Wzrost jednego składnika aktywów powoduje zmniejszenie drugiego składnika ak­tywów o tę samą kwotę. W wyniku tego suma bilansowa pozostaje bez zmiany, a równowaga bilansowa nie jest naruszona. Operacje I typu wiążą się z przesunięciami w ramach aktywów.

Operacje II typu wywierają wpływ tylko na stan składników pasywów. Zwiększenie jednej pozycji pasywów wywołuje równoczesne zmniejszenie innej pozycji pasywów o tę samą kwotę. Zapewnia to zachowanie równowagi bilansowej. Suma bilansowa nie zmienia się, wpływa jedynie na zmianę struktury pasywów

Operacje III typu powodują zwiększenie składnika aktywów i pasywów o tę samą kwotę. Dotyczą więc zarówno aktywów, jak i pasywów, a są związane z przejęciem przez jednostkę gospodarczą nowych składników majątku. Suma bilansowa wzrasta o wartość dokonanej operacji. Mimo to równowaga bilansowa nie zostaje naruszona:

Operacje IV typu wpływają na równoczesne zmniejszenie pozycji w aktywach i pasywach o tę samą kwotę, co powoduje także zmniejszenie sumy bilansowej. Do tego typu zalicza się wszystkie operacje wywołujące

odpływ składników majątku z jednostek gospodarczych i zmniejszenie zobo­wiązań. Operacje typu czwartego również zapewniają zachowanie równowagi bilansowej:

Zadanie

Oceń wpływ poszczególnych operacji na bilans.

_n

AKTYWA		PASYWA
Środki trwałe	20.000	Kapitał zakładowy	18.000
Środki trwałe w budowie	10.000	Kapitał zapasowy	10.000
Materiały	3.000	Kredyt bankowy	7.000
Kasa	1.000	Zobowiązani wobec dostawców	3.000
Rachunek bankowy	4.000
Suma bilansowa	38.000	Suma bilansowa	38.000

1. wpłata gotówki z kasy do banku - 500 zł

- op. I, zmiana struktury bilansowej aktywów

b.) spłata z kredytu bankowego zobowiązań wobec dostawców w kwocie - 2.000 zł

- op. II, zmiana struktury bilansowej pasywów

c..) zakupiono u dostawców materiały. Zapłata nastąpi w terminie późniejszym - 800 zł

- op. III, zmiana sumy bilansowej

4. spłacono z rachunku bankowego kredyt w wysokości - 4.000 zł

- op. IV, zwiększenie sumy bilansowej

Zadanie

Prześledź wpływ kilku operacji gospodarczych na składniki bilansowe

1. z zakończonej budowy przyjęto do użytkowania we własnej działalności środki trwałe o wartości - 500zł

-op. I, zmian struktury bilansowej aktywów

2. podjęto decyzję o podziale zysku przekazując na zwiększenie kapitału - 4.000zł

- op. II, zmiana struktury bilansowej pasywów

3. otrzymano od odbiorcy czek za wykonaną usługę na - 400 zł

- op. I, zmiana struktury bilansowej aktywów

4. sprzedano towary, a zapłata nastąpi później - 1.000 zł

- op. I, zmiana struktury bilansowej aktywów

5. zakupiono towary u dostawcy, zapłata w późniejszym terminie - 1.000 zł

- op. IV, podwyższenie sumy bilansowej

Zadanie

Stan środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia w przedsiębior­stwie jest następujący:

Aktywa	Pasywa
1. Środki trwałe zł 50 000 2. Materiały zł 10 000 3. Rachunki bankowe zł 20 000 4. Kasa zł 2 000	1. Kapitał (fundusz) podstawowy zł 61 000 2. Rozrachunki z dostawcami zł 8 000 3. Kredyty bankowe zł 13 000
zł 82 000	zł 82 000

Operacja 1

Zakupiono za gotówkę materiały w kwocie zł 500. Operacja pierwsza spowoduje zwiększenie stanu materiałów i równoczesne zmniejszenie stanu gotówki w kasie. Po dokonaniu tej operacji nastąpiły zmiany jedynie w akty­wach (operacja I typu). Jeden składnik aktywów (materiały) zwiększył się o zł 500, drugi zaś składnik aktywów (kasa) zmniejszył się o tę samą sumę. Nastąpiło tylko przesunięcie w aktywach. Operacja ta nie spowodowała ani zwiększenia, ani zmniejszenia stanu składników majątku jednostki, w związ­ku, z czym suma bilansowa nie zmieniła się. Ilustruje to bilans pierwszy.

Operacja 2

Zaciągnięto kredyt bankowy, którym spłacono zobowiązania wobec do­stawców w kwocie zł 2000. Operacja druga spowodowała zmiany tylko w pasywach bilansu. Zwięk­szeniu uległa suma zobowiązań wobec banku (kredytów bankowych) o zł 2000, a zmniejszeniu — zobowiązania wobec dostawców o tę samą kwotę. Nastą­piła wymiana w pozycjach pasywów (operacja typu II). Operacja ta nie wywołała zmiany ogólnej sumy pasywów, wobec czego suma bilansowa pozostała bez zmian. Ilustruje to bilans drugi.

Operacja 3

Przyjęto do magazynu zakupione materiały wartości zł 10 000, za które zapłata nastąpi w terminie późniejszym. Operacja trzecia spowodowała zwiększenie zapasów materiałów (skład­nika aktywów) o zł 10 000 oraz zwiększenie zobowiązań wobec dostawców (składnika pasywów) również o zł 10 000. Na skutek dokonanej operacji suma bilansowa zwiększyła się o zł 10 000. Operacja należy, zatem do typu III i jest wyrażona w bilansie trzecim.

Operacja 4

Uregulowano przelewem bankowym zobowiązania wobec dostawców na kwotę zł 8000. Operacja czwarta wpłynie na zmniejszenie zarówno stanu aktywów, jak i stanu pasywów (operacja IV typu). W aktywach zmniejszyła się wielkość środków pieniężnych na rachunku bankowym o zł 8000. O tę samą kwotę zmniejszyły się zobowiązania wobec dostawców (pozycja pasy­wów). W wyniku tej operacji gospodarczej zmniejszyła się suma bilansowa o zł 8000. Ilustruje to bilans czwarty.

W przykładzie zapisy zmian powodowanych przez operacje zostały doko­nane zgodnie z zasadą równowagi bilansowej. Każdorazowo ulegały zmianie o tę samą kwotę dwa składniki bilansowe, przy czym, jeżeli operacja dotyczyła wyłącznie aktywów lub pasywów, zmiany miały charakter „plus — minus", a suma bilansowa nie ulegała zmianie. Gdy operacja wpływała zarówno na składnik aktywów, jak i pasywów, następowało zwiększenie lub zmniejszenie sumy bilansowej.

Warto zaznaczyć, że operacja gospodarcza może być ujęta w ewidencji księgowej tylko na podstawie odpowiedniego dokumentu. Nawet przeniesie­nie danych z konta na konto czy też poprawienie zapisów za pomocą storna należy udokumentować. Poza szczególnymi przypadkami w rachunkowości informatycznej żadna operacja gospodarcza nie może być zaksięgowana bez dokumentu.

BILANS PIERWSZY

Aktywa	Stan początkowy	Zmiany	Stan końcowy	Pasywa	Stan początkowy	Zmiany	Stan końcowy
1. Środki trwałe 2. Materiały 3. Rachunki bankowe 4. Kasa	50 000 10 000 20 000 2 000	+ 500 -5000	50 000 10 500 20 000 1 500	1. Kapitał podstawowy 2. Rozrachunki z dostawcami 3. Kredyty bankowe	61 000 8 000 13 000	=	61 000 8 000 13 000
	82 000		82 000		82 000		82 000

BILANS DRUGI

Aktywa	Stan początkowy	Zmiany	Stan końcowy	Pasywa	Stan początkowy	Zmiany	Stan końcowy
1. Środki trwałe 2. Materiały 3. Rachunki bankowe 4. Kasa	50 000 10 500 20 000 1 500	=	50 000 10 500 20 000 1 500	1. Kapitał (fundusz) podstawowy 2. Rozrachunki z dostawcami 3. Kredyty bankowe	61 000 8 000 13 000	-2 000 + 2 000	61 000 6 000 15 000
	82 000		82 000		82 000		82 000

BILANS TRZECI

Aktywa		Stan początkowy		Zmiany		Stan końcowy		Pasywa		Stan początkowy		Zmiany		Stan końcowy
1. Środki trwałe 2. Materiały 3. Rachunki bankowe 4. Kasa		50 000 10 500 20 000 1 500		+ 10 000		50 000 20 500 20 000 1 500		1. Kapitał podstawowy 2. Rozrachunki z dostawcami 3. Kredyty bankowe		61 000 6 000 15 000		+ 10 000		61 000 16 000 15 000
		82 000		+ 10 000		92 000				82 000		+ 10 000		92 000
Aktywa		Stan początkowy		Zmiany		Stan końcowy		Pasywa		Stan początkowy		Zmiany		Stan końcowy
1. Środki trwałe 2. Materiały 3. Rachunki bankowe 4. Kasa		50 000 20 500 20 000 1 500		-8 000		50 000 20 500 12 000 1 500		1. Kapitał podstawowy 2. Rozrachunki z dostawcami 3. Kredyty bankowe		61 000 16 000 15 000		-8 000		61 000 8 000 15 000
		92 000		-8 000		84 000				92 000		-8 000		84 000

BILANS CZWARTY

Dowody księgowe

Istota dokumentacji księgowej polega na utrwalaniu na piśmie wyników obserwacji i pomiaru procesów gospodarczych, które są przedmiotem ewi­dencji księgowej. Dokumentacja księgowa składa się, zatem z odpowiednio sporządzonych dokumentów, wyrażających przebieg lub skutek wykonywa­nych operacji gospodarczych.

Od jakości dokumentów, tj. od ich prawidłowości i wiarygodności, zależy również i jakość informacji dostarczonych przez rachunkowość. Dlatego też dokumentacji księgowej przypisuje się tak wielkie znaczenie. Dokumenty księgowe są nie tylko podstawą zapisów księgowych, lecz także spełniają ważne zadanie w razie wystąpienia sporu z innymi przedsiębiorstwami, insty­tucjami lub osobami, a ponadto stanowią ważne narzędzie w zakresie ochrony majątku (rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych). Dokumenty księ­gowe odgrywają także istotną rolę jako podstawa dokonywanej, co roku kontroli sprawozdania finansowego oraz jako źródło analizy ekonomicznej. Aby dokumentacja księgowa stanowiła wiarygodny dowód przeprowa­dzenia operacji gospodarczych, musi spełniać ściśle sprecyzowane wymaga­nia. Są one określone w obowiązujących przepisach (Ustawa o rachunkowo­ści z 29 września 1994 r.). Zgodnie z tą ustawą za prawidłowy uznaje się dokument (dowód księgowy):

1. Stwierdzający fakt dokonania operacji gospodarczych zgodzie z jej rzeczywistym przebiegiem

2. Zawierający co najmniej następujące dane:

1. określenie rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny

2. określenie stron (nazwa, adres) dokonujących operacji gospodarczych

3. opis operacji oraz jej wartości, a jeżeli to możliwe — określenie także w jednostkach naturalnych

4. datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą — również datę sporządzenia dowodu

5. podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki majątkowe

6. stwierdzenie faktu sprawdzenia zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca księgowania oraz sposo­bu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych, wraz z podpisem osoby od­powiedzialnej za te wskazania

Jeśli nie ma możliwości uzyskania — z przyczyn uzasadnionych — ob­cych dowodów księgowych, kierownik jednostki gospodarczej może uznać za właściwe do udokumentowania operacji gospodarczych dowody wystawione przez pracowników dokonujących operacji w imieniu jednostki. Dowody te powinny zawierać: datę przeprowadzenia operacji gospodarczej, miejsce i da­tę wystawienia dokumentu, przedmiot i wartość operacji oraz podpis osoby, która bezpośrednio dokonała wydatku. Powinny one także określić:

1. przy zakupie — rodzaj nabytych składników majątku, ich ilość i cenę jednostkową;

2. w pozostałych przypadkach — cel dokonania wydatku obciążającego jednostkę.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami za dowody księgowe uważa się również:

1. zestawienie dowodów księgowych, sporządzane w celu zaksięgowania ich zbiorczym zapisem;

2. polecenie księgowania, sporządzane w celu ujęcia operacji gospodar­czej w księgach rachunkowych jednostki;

3. noty księgowe, sporządzane w celu skorygowania operacji gospodar­czej wynikającej z dowodu obcego, przekazywane kontrahentom jednostki.

Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera za równo­ważne z dowodami źródłowymi uważa się zapisy w księgach rachunkowych, wprowadzane automatycznie za pośrednictwem urządzeń łączności, kom­puterowych nośników danych lub tworzone według algorytmu (programu) na podstawie informacji zawartych już w księgach. Musi jednak istnieć pewność, że podczas rejestrowania tych zapisów spełnione są co najmniej następujące warunki:

1. uzyskają one trwale czytelną postać zgodną z treścią odpowiednich dowodów księgowych;

2. możliwe jest stwierdzenie źródła ich pochodzenia oraz ustalenie osoby odpowiedzialnej za ich wprowadzenie;

3. stosowana procedura zapewnia sprawdzenie poprawności przetworze­nia odnośnych danych oraz kompletności i identyczności zapisów;

4. dane źródłowe w miejscu ich powstania są odpowiednio chronione, w sposób zapewniający ich niezmienność, przez okres wymagany do prze­chowywania danego rodzaju dowodów księgowych.

Wobec dużej różnorodności dokumentów istnieje konieczność przeprowa­dzenia odpowiedniej ich klasyfikacji. Jest ona potrzebna z wielu względów (np. zróżnicowane są zasady poprawiania poszczególnych grup dowodów, a ponadto może być różny ich obieg wewnętrzny).

Klasyfikacji dokumentów, będących dowodami księgowymi, można do­konać według różnych kryteriów.

Podział dowodów księgowych

I ze względu na jednostkę wystawiającą dowody księgowe dzieli się je na:

- obce - faktury itp.

- własne - sporządzone w jednostce

Dowody obce są to dowody sporządzone przez obce jednostki i przekaza­ne tej jednostce gospodarczej, w której staną się przedmiotem ewidencji, np. faktury dostawców za zakupione materiały. Dowody własne są to wszystkie dowody sporządzone przez tę jednostkę, w której podlegają zaewidencjo­nowaniu bez względu na ich przeznaczenie, np. faktury wystawiane dla odbiorców za sprzedane towary.

II ze względu na przeznaczenie dowody księgowe dzieli się na:

- wewnętrzne - wystawiane przez daną jednostkę na własne po­trzeby, np. karty pracy, dowody wydania materiałów,

- zewnętrzne - wystawione przez daną jednostkę z przezna­czeniem dla swych kontrahentów i im przekazywane, np. faktury dla od­biorców

III ze względu na etapy sporządzania:

- pierwotne (źródłowe) - stanowiące pierwsze pisemne stwierdzenie faktu dokonania operacji gospodarczej, np. dowody wpłaty i wypłaty gotówki)

- wtórne - sporządzane na podstawie kilku dowodów źródło­wych, np. raport kasowy, rozdzielniki zużytych materiałów

IV wg celu wystawienia

- dyspozycyjne tj. zawierające jedynie dyspozycję (polecenie) dokonania operacji gospodarczej (przykładem może tu być wezwanie do zapłaty, polecenie wyjazdu służbowego)

- wykonawcze, tj. stwierdzające fakt dokonania operacji gospo­darczej (np. faktury, listy płac)

- dyspozycyjno-wykonawcze tj. takie, które mają cechy zarówno dowodów dyspozycyjnych, jak i wykonawczych (przykładem tego typu do­wodów mogą być asygnaty kasowe i materiałowe, polecenia przelewu)

V wg treści (rodzajów) operacji gospodarczych

- gotówkowe

- bezgotówkowe

Z kolei mogą się one dalej dzielić na:

- materiałowe

- płacowe

- kosztowe

Zasady sporządzania, kontroli i przechowywania dowodów księgowych

Duże znaczenie, jakie przypisuje się dowodom księgowym, znajduje pełne odzwierciedlenie w obowiązujących zasadach ich wystawiania, opracowywa­nia, kontroli i przechowywania.

Zgodnie z tymi zasadami dowody księgowe powinny być wystawiane w sposób staranny, czytelny i trwały. Podpisy na dowodach księgowych składa się odręcznie. Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Może on być wystawiony w języku obcym, jeżeli dotyczy operacji gospodarczej z kontrahentem zagranicznym lub, gdy podmiot gospodarczy uzyskał zezwolenie na prowadzenie ksiąg rachunkowych w języku obcym. Treść dowodów powinna być pełna i zrozumiała. Dopuszczalne jest stosowa­nie ogólnie przyjętych skrótów.

Treść i wszelkie dane liczbowe dowodów księgowych nie mogą być zamazywane, przerabiane, wycierane, wyskrobywane lub usuwane innymi środkami. Błędy w dowodach księgowych można poprawiać wyłącznie przez skreślenie niewłaściwie napisanego tekstu lub liczby w sposób pozwalający odczytać tekst lub liczbę pierwotną i wpisanie tekstu lub liczby właściwej.

Dokumenty te, jako niepodlegające księgowaniu, nie są w ścisłym tego słowa znaczeniu dokumentami księgowymi.

Poprawka powinna być zaopatrzona w podpis lub skrót podpisu osoby upo­ważnionej do dokonywania zmian. Zasady te stosuje się wyłącznie do dowodów księgowych, dla których nie istnieje (ustalony odrębnymi przepi­sami) zakaz dokonywania poprawek. Natomiast zasad tych nie stosuje się do dowodów obcych, które mogą być poprawione jedynie przez wystawienie i przesłanie kontrahentowi dowodu korygującego. Dowody własne zewnętrz­ne przesłane uprzednio kontrahentowi mogą być poprawiane tylko przez wystawienie dowodu korygującego.

Dowody księgowe, przed ich zaewidencjonowaniem, muszą być odpo­wiednio opracowane. Na opracowanie dowodów składają się czynności:

1. sprawdzenie dokumentów (pod względem formalnym, rachunkowym i merytorycznym);

2. dekretowanie dokumentów;

3. segregowanie i numeracja dokumentów.

Kontrola formalna i rachunkowa polega na stwierdzeniu, czy dokument zawiera wszystkie wymagane cechy oraz czy w danych liczbowych nie wystę­pują błędy arytmetyczne. Kontrola merytoryczna obejmuje badanie prawid­łowości danych zawartych w dokumentach oraz stwierdzenie, czy wyrażona w dokumencie operacja gospodarcza była zgodna z obowiązującymi przepi­sami. Fakt dokonania kontroli dokumentu musi być odpowiednio uwidocz­niony. W adnotacji na ten temat należy umieścić datę oraz podpis osoby sprawdzającej dokument.

Następną czynnością związaną z opracowaniem dokumentów jest dekre­towanie, zwane również kwalifikowaniem. Polega ono na ustaleniu i oznacze­niu na dokumencie sposobu jego ewidencji w odpowiednich urządzeniach księgowych, czyli na podaniu tzw. korespondencji kont, oraz na zaakcep­towaniu dokumentu do księgowania.

Segregowanie dowodów polega na ułożeniu ich albo według grup rodza­jowych (np. dokumenty kasowe, bankowe, materiałowe), albo według urzą­dzeń księgowych. Podział dokumentów na właściwe grupy ma duże znacze­nie dla sprawnego przebiegu prac księgowych.

Wymienione wyżej czynności wykonują upoważnieni do nich pracownicy jednostek gospodarczych.

Jeżeli określone operacje gospodarcze są udokumentowane dwoma lub więcej dowodami albo egzemplarzami tego samego dowodu, kierownik jed­nostki ustala na stałe, który z dowodów (egzemplarzy dowodu) ma stanowić podstawę zapisów w księgach.

Dowody księgowe zawierają zazwyczaj informacje, którymi są zaintereso­wane różne komórki organizacyjne jednostki gospodarczej, dlatego też jesz­cze przed zaewidencjonowaniem tych dowodów są one przez te komórki kontrolowane i odbywają określoną drogę obiegu wewnętrznego.

Przez obieg dokumentów należy rozumieć przechodzenie ich przez różne komórki organizacyjne od momentu wpływu tych dokumentów do jednostki gospodarczej (dotyczy to dowodów obcych) lub od momentu ich sporządzenia (dotyczy dowodów własnych), aż do momentu ich zarejestrowania i złożenia w archiwum. Obieg dowodów powinien być sprawny, a droga obiegu możliwie jak najkrótsza. Powinien on być tak zorganizowany, aby:

• odpowiadał wymaganiom organizacji księgowości i strukturze organi­zacyjnej jednostki gospodarczej, co stwarza możliwości eliminacji zbędnych dróg obiegu i w rezultacie przyczynia się do oszczędności czasu i środków;

• zapewniał terminowe i równomierne docieranie kompletnej dokumen­tacji do komórek księgowości, dzięki czemu możliwe jest bieżące prowadze­nie ewidencji księgowej;

• umożliwiał łatwe odszukanie dokumentu na każdym etapie jego obie­gu i podczas jego przechowywania.

Dowody księgowe mają swoją moc dowodową nie tylko w okresie ich księgowania — jako uzasadnienie zapisów księgowych, lecz także w okresach późniejszych — jako podstawa kontroli działalności gospodarczej jednostki, a także jako podstawa dochodzenia praw. Dlatego dowody te należy starannie przechowywać w odpowiednio zorganizowanych archiwach.

Dowody księgowe powinny być przechowywane w siedzibie podmiotu gospodarczego lub jego zakładów. Przejściowo mogą się znajdować w innej jednostce, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych. Po zakoń­czeniu księgowań dotyczących okresu sprawozdawczego wszelkie dowody i ich zestawienia należy układać w porządku i kolejności dostosowanych do sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz przechowywać w sposób zapewniający nienaruszalność i łatwe odszukanie.

Wydanie dowodów księgowych ze zbiorów może nastąpić wyłącznie za pisemną zgodą kierownika jednostki gospodarczej.

Podmioty gospodarcze przekazują do archiwów państwowych tę część dokumentacji, która stanowi materiały archiwalne trwale przechowywane według ściśle określonych zasad. Przechowuje się natomiast poniższe dowody pozostające w jednostce gospodarczej:

1. odcinki paragonowe lub inne dowody kasowe — co najmniej przez okres, jaki upłynie do chwili rozliczenia osób, którym powierzono składniki aktywów objęte sprzedażą detaliczną;

2. listy płac lub inne dowody potrzebne do ustalenia rent i emerytur — przez okres ustalony w przepisach określających zasady wymiaru rent i emerytur (nie krócej niż 5 lat);

3. wszelkie inne dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne, księgi rachunkowe, sprawozdania finansowe za okresy nie kończące roku oraz inne akta — 5 lat;

4. dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, po­życzek, kredytów oraz umów handlowych, roszczeń dochłodzonych w po­stępowaniu cywilnym lub objętych postępowaniem karnym albo podatko­wym — przez 5 lat od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym operacje, transakcje i postępowania zostały ostatecznie zakoń­czone, spłacone, rozliczone lub przedawnione;

5. dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji — 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczenia reklamacji;

6. dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości — przez okres nie krótszy niż 5 lat od upływu jej ważności.

Okresy przechowywania dokumentów oblicza się od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zawarto w aktach księgo­wych.

Konta jako urządzenie księgowego

Konto - służy do ewidencjonowania operacji gospodarczych zgodnie z zasadą podwójnego zapisu

Dostarcza informacji o:

- stanie początkowym ewidencji

- bieżących zmianach przedmiotów ewidencji na skutek operacji gospodarczych

- stanie końcowym przedmiotu ewidencji

Konto składa się z:

- numer i nazwa

- stron: lewa (debetowa) i prawa (kredytowa)

Zapisywanie po stronie debetowej nosi nazwę obciążenia konta, zapisywania w ciężar konta bądź też debetowaniem. Z kolei po stronie kredytowej mamy do czynienia z uznawaniem konta, zapisywaniem na dobro konta bądź też kredytowaniem konta.

Każde konto posiada saldo początkowe, obroty debetowe i kredytowe oraz saldo końcowe

Dt (Wn) (Ma) Ct

Rodzaje kont:

- aktywne, czyli takie, które związane są z aktywami bilansu. Gdzie stan początkowy jest ujmowany po stronie debetowej, natomiast stan końcowy po stronie kredytowej. Saldo końcowe zapisywane po stronie kredytowej nosi nazwę salda debetowego

- pasywne - są ściśle powiązane ze składnikami ujętymi w pasywach bilansu. Saldo początkowe wpisywane jest po stronie kredytowej, stan końcowy po stronie debetowej. Saldo końcowe, które jest saldem kredytowym po stronie debetowej.

Saldo - różnica pomiędzy obrotami obu stron kont.

Saldo końcowe robi się po skosie od salda początkowego

Zadanie

W magazynie MODA na dzień 01.01.2008 znajdowały się materiały o wartości 25.000 zł. Wciągu miesiąca nastąpiły operacje gospodarcze:

-wydano do produkcji 200 m tkaniny A 22zł/m

- przyjęto do magazynu tkaninę B 3zł/m - 500 m

- wydano do produkcji tkaninę B 3zł/m - 100 m

-przyjęto do magazynu 900 szt. guzików 0,10 zł/szt.

- przyjęto do magazynu 800 m tkaniny G - 25zł/m

- zwrot dostawcy całej dostawy

Dt Magazyn Ct
25.000 - Sp.	4.400
1.500	300
90	20.000
20.000
46.590	24.700
	21.890 - Sk.
46.590	46.590
=

Reguła podwójnego zapisu polega na:

- zaksięgowaniu operacji na 2 kontach

- zaksięgowaniu tej samej kwoty na 2 kontach

- zaksięgowaniu po 2 różnych stronach obydwu kont

Związek między dwoma kontami przy księgowaniu danych operacji to tzw. korespondencji kont

Zadanie

Salda początkowe następujących kont:

- środki trwałe - 20.000

- środki trwałe w budowie - 10.000

-materiały - 3.800

- produkty gotowe - 500

- rachunek bankowy - 4.500

- fundusz założycielski - 18.000

- fundusz przedsiębiorstwa - 10.000

- kredyty bankowe - 9.000

- zobowiązania wobec dostawców - 1.800

Zaksięgowano następujące operacje gospodarcze:

1. sprzedaż produktów gotowych odbiorcy, zapłata nastąpi później - 500 zł

2. spłata zobowiązań wobec dostawców z kredytu bankowego - 1.000 zł

3. wpływ na rachunek bankowy należności od odbiorców - 500 zł

4. spłata kredytu z rachunku bankowego - 4.000 zł

Dt środki trwałe Ct
20.000 - Sp.
20.000		20.000
20.000		20.000
=
Dt prod. gotowe Ct
500 - Sp.	500^1
500	500
-

Dt środki trwałe w bud. Ct
10.000- Sp.
10.000	10.000 - Sk.
10.000	10.000
=
Dt materiały Ct
3.800- Sp.
3.800	3.800 - Sk.
3.800	3.800
=

Dt rach. bankowy Ct
4.500 - Sp.	4.000^4
500^3
5.000	4.000
	1.000 - Sk.
5.000	5.000
=
Dt kredyt bankowy Ct
4.000^4.	9.000 - Sp.
	1.000^2
4.000	10.000
6.000 - Sk.
10.000	10.000
=

Dt zobowiązania Ct
1.0000^2	1.800 - Sp.
1.000	1.800
800 - Sk.
1.800	1.800
=
Dt f. założycielski Ct
	18.000 - Sp.
18.000 - Sk.	18.000
18.000	18.000
=

Dt f. przedsiebiorstwa Ct
	10.000 - Sp.
10.000 - Sk.	10.000
10.000	10.000
=
Dt należności Ct
500^1	500^3
500	500
=

Błędy księgowe

Jednym ze sposobów poprawiania błędów księgowych jest wniesienie zapisu korygującego, czyli tzw. storna.

Wyróżniamy następujące rodzaje storna:

1. storno czarne - gdzie zapis korygujący jest zapisem zrealizowanym za pomocą liczb dodatnich. Tutaj następuje dalsze wyodrębnienie na:

- storno całkowite, które polega na zapisie korygującym na tych samych kontach, na których dokonano zapisu błędnego, lecz po przeciwnych stronach konta

- storno częściowe - w przypadku popełnienia błędu, który polegał na zaksięgowaniu na prawidłowych stronach konta niewłaściwej kwoty operacji dokonuje się korekty w mniejszej lub większej kwocie

2. storno czerwone - polega na zaksięgowaniu za pomocą liczb ujemnych na tych samych kontach i w tych samych kwotach co zapis błędny

Zadanie

Zakupiono u dostawcy materiały, które przyjęto do magazynu w kwocie 100.000 zł.

Dt należności od odb.Ct
100 000	100 000
Dt kasa Ct
100 000	100 000

1.

2.

1. zapis błędny

2.storno czarne całkowite

Dt materiały. Ct
100 000
Dt zob. wobec dost. .Ct
	100 000

3.

3. zapis poprawny

Zadanie

Zakupiono u dostawcy materiały, które przyjęto do magazynu w kwocie 100.000 zł.

Dt towary . .Ct
100 000	100 000
Dt materiały. . Ct
100 000

Dt zob. wobec dost. .Ct
	100 000

1.

1. zapis błędny

2. storno czarne częściowe

Zadanie

Pobrano środki pieniężne z banku do kasy w kwocie 200.000 zł.

Dt rach. bankowy .Ct
	200 000 50 000
Dt kasa Ct
150 000 50 000

1.

2.

1. zapis błędny

2. storno czarne częściowe

Zadanie

Zakupiono u dostawcy materiały, które przyjęto do magazynu w kwocie 100.000 zł.

Dt należności od odb.Ct
	100 000
Dt towary Ct
100 000

1.

2.

Dt zob. wobec dost. Ct
	100 000
Dt materiały Ct
100 000

3

1. zapis błędny

2. storno czerwone - zapis korygujący

3. zapis prawidłowy

Zadanie

Pobrano środki pieniężne z banku do kasy w kwocie 200.000 zł.

Dt rach. bankowy .Ct
	300 000
Dt kasa Ct
300 000

1.

2.

1. zapis błędny

2. storno czerwone - zapis korygujący

Zadanie

W pewnym przedsiębiorstwie sprawdzano poprawność zapisu na kontach i stwierdzono na niektórych z nich błędne księgowania. Popraw księgowania za pomocą strona czarnego lub czerwonego

1. otrzymano od odbiorcy weksel za sprzedane wyroby gotowe na kwotę 4..000 zł, gdzie operacja ta została zaksięgowana na kontach „Debet - zobowiązania wekslowe oraz Kredyt - produkty gotowe”

2. zakupiono za gotówkę materiały w kwocie 1.000 zł i operacja ta została zaksięgowana na kontach ” Debet -materiały oraz Kredyt - rachunek bankowy - 2.000 zł”

3. z rachunku bankowego spłacono zobowiązania wobec pracowników w wysokości 1.800 zł, co zostało zaksięgowane na kontach „Debet -rachunek bankowy oraz Kredyt - zobowiązania wobec dostawców”

4. odbiorca przelał należności na rachunek bankowy w wysokości 2.000 zł co zostało zaksięgowane „Debet - rachunek bankowy oraz Kredyt - należności od odbiorców”

1.

Dt zob. wekslowe Ct
4 000	4 000
Dt wyroby gotowe Ct
	4 000
Dt inne zob. pien. Ct
	4 000

2.

Dt materiały Ct
1 000
Dt rach. bankowy .Ct
	2 000

Dt kasa Ct
	1 000

Dt zob. wobec dost Ct
1 800	1 800

3.

Dt rach. bankowy .Ct
1 800	1 800 1 800
Dt zob. wobec prac. Ct
1 800

4.

Dt rach. bankowy Ct
2 000
Dt nal.od odbior. Ct
	2 000

Konta syntetyczne i analityczne

Kotna syntetyczne są to takie konta, które możemy podzielić w celu uszczegółowienia. To uszczegółowienie polega na przyporządkowaniu do konta syntetycznego kont analitycznych związanych bezpośrednio z charakterem konta, które chcemy uszczegółowić, czyli np. kontem syntetycznym może być konto towary, natomiast kontami analitycznymi mogą być konta towary A, towary B, towary C itd. Te konta analityczne funkcjonują tak jak konto syntetyczne jednakże zapis na nich będzie zapisem jednokrotnym powtarzalnym w miarę potrzeb można stosować analityki wielopoziomowe, co daje bardziej szczegółowy obraz.

Podział kont, który służy do uzyskania bardziej szczegółowych operacji może być:

1. podział poziomy, gdzie cechą charakterystyczną jego jest to, że konta powstałe po podziale przyjmują wszystkie funkcje konta dzielonego

2. podział pionowy, którego cechą charakterystyczną jest to, że konta powstałe po podziale przyjmują tylko wyróżnione funkcje konta dzielonego np. kontem podstawowym będzie konto środki trwałe, natomiast kontem korygującym będzie konto odpisy umorzeniowe środków trwałych, przy korespondencji kontem amortyzacja

Łączenie konto

Metoda netto

Przy łączeniu kont metodą netto to konto powstałe po łączeniu wykazuje saldo debetowe lub kredytowe w zależności od zapisów na danym koncie i przykładem takiego konta jest konto rozrachunki z kontrahentami A, które powstało w wyniku połączenia kont należności od kontrahentów A i zobowiązań wobec kontrahentów A.

Ewidencja zakupu

Metody wyceny materiałów (ewidencja)

1. wg zmiennych cen ewidencyjnych

- metoda wg cen zakupu

- metoda wg cen nabycia

cena nabycia - cena zakupu + koszty transportu

Zadanie

Dokonaj ewidencji materiałów wg cen rzeczywistych:

1. faktura XAT od dostawcy A za zakupione materiały

1. wartość materiałów - 800 zł

2. koszty transportu - 200 zł

3. podatek VAT - 220 zł

4. wartość netto - 1220 zł

2. PZ na materiały przyjęte do magazynu

2/I wariant w cenie zakupu - 800 zł

2/II wariant w cenie nabycia - 1000 zł

3. WZ wydano do zużycia połowę materiałów

3/I wariant w cenie zakupu - 400 zł

3/II wariant w cenie nabycia - 500 zł

rozrachunki z dostawcą
	1220 ^1d
rozrachunki z tyt. VAT
^1c220

materiały
^2/I 800 ^2/II1000	400 ^3/I 500 ^3/II

rozliczenie zakupu
^1a800 ^1b200	800 ^2/I 1000 ^2/II

zużycie materiału
^3/I 400 ^3/II500

Możliwa jest także ewidencja wg cen stałych planowanych.

Wartość rozchodu materiałów oraz zapasów w przypadku zmiennych cen rzeczywistych można ustalić wg jednej z następujących zasad:

1. metoda fifo (pierwsze weszło, pierwsze wyszło) - tutaj wycenia się rozchód materiałów zaczynając od ceny najwcześniejszej, a po jej wyczerpaniu wg ceny dostawy kolejnej

2. metoda lifo (ostatnie weszło, pierwsze wyszło) - tutaj wycenia się rozchód materiałów wg ceny dostawy ostatniej, a po jej wyczerpaniu wg ceny dostawy poprzedzającej

3. metoda ceny przeciętnej czyli ustala się średnią cenę zapasu magazynowego.

Zadanie

Stan zapasów materiałów w magazynie na początek okresu wynosi 100 szt. Po 10zł/szt. Dokonaj wyceny rozchodu materiałów metodami fifo, lifo i ceny przeciętnej i zaksięguj operacje na kontach.

1. faktura VAT od dostawcy A za materiały

a) wartość netto 150 szt./12zł = 1800 zł

b) VAT naliczony 22% = 369 zł

c) wartość brutto 2196 zł

2. PZ na materiały przyjęte od dostawcy B 100 szt. - 7zł/szt. = 700 zł

3. faktura VAT od dostawcy B za materiały

a) wartość netto 100 szt./7zł = 700 zł

b) VAT naliczony 22% = 154 zł

c) wartość brutto 854 zł

4. faktura VAT od dostawcy C za materiały

a) wartość netto 100 szt./10zł = 1000 zł

b) VAT naliczony 22% = 220 zł

c) wartość brutto 1220 zł

5. PZ na materiały przyjęte od dostawcy A 150 szt. - 12zł/szt. = 1800 zł

6. PZ na materiały przyjęte od dostawcy D 100 szt. - 8zł/szt. = 800 zł

7. RW (rozchód wewnętrzny) wydano do zużycia 300 szt. Materiałów

450 szt. - łączna ilość szt. w magazynie

1. metoda fifo

100szt. * 10zł/szt. = 1000 zł 50szt. * 12zł/szt. = 600 zł

100szt. * 7zł/szt. = 700 zł 100szt. * 8zł/szt. = 800 zł

100szt. * 12zł/szt. = 1200 zł 1400 zł

2900 zł

2. metoda lifo

100szt. * 8zł/szt. = 800 zł 50szt. * 7zł/szt. = 350 zł

150szt. * 12zł/szt. = 1800 zł 100szt. * 10zł/szt. = 1000 zł

50szt. * 7zł/szt. = 350 zł 1350 zł

2950 zł

3. metoda ceny przeciętnej

C_j = 4300/450 = 9,55 zł - cena jednostkowa

300*9,55 zł = 2865 zł

rozrachunki z dostawcą
	2196 ^1c 854 ^3c 1220 ^4c

4300 - 2865 = 1435 - zapasy

rozrachunki z tyt. VAT
^1b396 ^3b154 ^4b220
materiały
^Sp.1000 ^2700 ^51800 ^6800	2900 ^7a 2950 ^7b 2865 ^7c

rozliczenie zakupu
^1a1800 ^3a700 ^4a1000	700 ^7a 1800 ^7b 800 ^6
zużycie materiałów
^7a2900 ^7b2950 ^7c2865

Ewidencja kosztów

Przedsiębiorstwa mogą ewidencjować koszty na 3 sposoby:

1. tylko w układzie RODZAJOWYM (zespół 4)

2. tylko w układzie FUNKCJONALNYM (zespół 5)

3. w układzie MIESZANYM (układ rodzajowy i funkcjonalny jednocześnie)

Ewidencja układu rodzajowego kosztów odpowiada nam na pytanie: jakie koszty (jakiego rodzaju koszty) ponosi przedsiębiorstwo.

Ewidencja kosztów w układzie funkcjonalnym odpowiada na pytanie ile wynosi jednostkowy techniczny koszt wytworzenia wyrobu gotowego.

Najlepszym rozwiązaniem jest dla przedsiębiorstwa ewidencja kosztów w układzie rodzajowym i funkcjonalnym jednocześnie.

Konta układu rodzajowego:

- zużycie materiałów i energii

- usługi obce

- podatki i cła

- ubezpieczenie społeczne i inne świadczenia

- wynagrodzenie

- amortyzacja

- pozostałe koszty (rodzajowe)

Konta układu funkcjonalnego:

- koszty produkcji (koszty działalności produkcyjnej

- koszty wydziałowe

- koszty sprzedaży

- koszty działalności pomocniczej, bytowej, socjalnej

- koszty zarządu

- rozliczenie kosztów działalności

Najlepszym rozwiązaniem z punktu widzenia zakresu informacji jest ujmowanie w przedsiębiorstwie kosztów na kontach układu rodzajowego i funkcjonalnego jednocześnie. Przy tym sposobie ewidencji konta kosztów zespołu 4 grupują koszty proste np. wg rodzaju, które równolegle są przeksięgowane na konto kosztów zespołu 5 za pośrednictwem konta „Rozliczenie kosztów”.

Ewidencja kosztów wg tej metody przebiega w 2 etapach:

1. to ewidencja kosztów w układzie rodzajowym

2. to rozliczenie kosztów rodzajowych na miejscu ich powstania za pośrednictwem konta „Rozlicznie kont”

Ewidencja kosztów w zespole 4 i5

różne konta
konta kosztów rodzajowych
wynik finansowy

Etap I.

1.

Operacje:

1. ewidencja kosztów w układzie rodzajowym

2. przeniesienie kosztów rodzajowych na wynik finansowy

Etap II

rozliczenie kosztów

koszty działalności produkcyjnej

3.

3. rozliczenie kosztów rodzajowych na konta kosztów działalności

Schemat rozliczenia kosztów produkcji:

1. Rozliczenie kosztów rodzajowych na działalność produkcyjną

2. Przeksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia produkcji

3. Przejecie produktu do magazynu wg planowanego kosztu zakupu

4. Wydania produktów z magazynu do sprzedaży

5. Przeksięgowanie kosztu własnego sprzedanych produktów

rodzaje kosztów R.
produkty
koszty dział. produk.
koszt własny sprzedanych produktów

rozli. kosztów produktów

Ewidencja materiałów wg stałych cen ewidencyjnych:

1. stała cena ewidencyjna (przez cały okres rozliczeniowy wznieca się )

2. odchylenia od cen ewidencyjnych (różnice w cenie zakupów)

Konto odchylenia od cen ewidencyjnych służy do ujmowania różnic pomiędzy cenami zakupu a przyjętymi cenami ewidencyjnymi i jest to zarazem konto tzw. korygujące (do konta materiały).

Odchylenia mogą mieć postać:

- odchyleń debetowych (dodatnie), które to występują wtedy, kiedy rzeczywista cena zakupu jest większa od ceny ewidencyjnej

- odchyleń kredytowych (ujemnych), powstających w sytuacji, kiedy rzeczywista cena zakupu jest niższa od ceny ewidencyjnej

Rozliczenie odchyleń odbywa się z wykorzystaniem metody „narzutu przeciętnego” gdzie istnieje konieczność obliczenia tzw. współczynnika odchyleń materiałów.

Narzut odchyleń na materiały rozkodowane

Wo - współczynnik odchyleń

Sp - stan początkowy

Sk - stan końcowy

Zadanie

Stan zapasów materiału w magazynie na początku okresu to 200 szt. po 10 zł. Przy założeniu, że jednostka jest płatnikiem VAT.

Treść operacji:

1. Faktura VAT od dostawcy A za materiały

a) wartość netto 150 szt./12zł = 1800 zł

b) VAT naliczony 22% = 369 zł

c) wartość brutto 2196 zł

2. PZ na materiały przyjęte od dostawcy A 150szt. - 10 zł/szt. = 1500 zł

(10zł - cena ewidencyjne)

3. PK (polecenie księgowania) odchylenie od ceny ewidencyjnej materiałów od dostawcy A (300 zł - debetowe)

4. PZ na materiały przyjęte od dostawcy B 100szt. - 10 zł/szt. = 1000 zł

5. Faktura VAT od dostawcy B za materiały

a) wartość netto 100 szt./11zł = 1100 zł

b) VAT naliczony 22% = 242 zł

c) wartość brutto 1342 zł

6. PK (polecenie księgowania) odchylenie od ceny ewidencyjnej materiałów od dostawcy B

7. PK na 300 szt. materiałów 300 szt. - 10zł/szt. = 3000 zł

8. PK odchylenia przypadających na wydanie do zużycia materiałów (rzutu i narzutu)

odch. od ceny mater.
^3 300 ^6100	270^8
zob. wobec dost.
	2196 ^1c 1342 ^5c
rozrach. z tyt. VAT
^1b 396 ^5b 242

materiały
^Sp 2000 ^2 1500 ^41000	3000 ^7

rozliczenie zakupu
^1a 1800 ^5a 1100	1500 ^2 300 ^3 1000 ^4 100 ^6
zużycie materiałów
^73000 ^8 270

10 zł - cena ewidencyjna

Wo zużycie

No = 0,09 * 3000 = 270 ⁸

3000 + 270 = 3270 - zużycie faktyczne

Zadanie

Ewidencja wyniku finansowego przedsiębiorstwa handlowego. Obroty kont wynikowych na koniec roku są następujące: wartość sprzedanych towarów g cen zakupu - 21.000 zł, koszty handlowe - 10.000 zł, koszty zarządu - 7.000 zł, koszty sprzedaży - 1.200 zł, pozostałe koszty operacyjne - 1.300 zł, koszty finansowe - 200 zł, straty nadzwyczajne - 2.400 zł, usługi obce - 4.000 zł, sprzedaż produktów - 134.000 zł, wynagrodzenia pracowników - 15.000 zł, amortyzacja środków trwałych - 2.200 zł, pozostałe przychody operacyjne - 2.800 zł, przychody finansowe - 100 zł, zyski nadzwyczajne - 1.200 zł, zużycie materiałów - 2.400 zł.

Przeksięguj obroty kont na konto „Wynik finansowy”

koszty handlowe
^2 10000	10000 ^2
koszty zarządu
^3 7000	7000 ^3
koszty finansowe
^6 200	200 ^6
koszty sprzedaży
^4 1200	1200 ^4

wynik finansowy
^1 21000 ^2 1000 ^37000 ^41200 ^51300 ^6 200 ^72400 ^16 236000 66700 71400 138100	134000 ^9 2800 ^12 100 ^13 1200 ^14 138100 138100

straty nadzwyczajne
^7 2400	2400 ^7
zużycie materiałów
^15 2400	2400 ^15
zyski nadzwyczajne
^14 1200	1200 ^14

amortyzacja śr. trwa.
	1200 ^11
sprzedaż produktów
^9134000	134000 ^9
rozliczenie kosztów
^8 4000 ^1015000 ^11 1200 ^15 2400 ­­­­ 236000	236000 ^16

poz. koszty operacyj
^5 1300	1300 ^5

wartość sprz. wg cen
^121000	21000^1

Rozrachunki i roszczenia

1. niedobory i nadwyżki - równowartości ilościowych różnic wywołane różnymi czynnikami

2. szkody - różnice jakościowe powodujące zmniejszenie wartości zapasów wywołane przez zniszczenie, uszkodzenie.

Szkody i niedobory niezawinione:

- pozorne - są spowodowane np. błędami w dokumentacji, błędami w pomiarze itp.

- te, które stanowią ubytki naturalne mieszczące się w granicach normy

- niezawinione - np. wypadki losowe

- zawinione - te, które występują na skutek przywłaszczenia mienia lub spowodowane przez osoby materialnie odpowiedzialne

Zadanie

W wyniku inwentaryzacji (spis z natury) stwierdzono:

1a. niedobór materiałów w kwocie 200zł

1b. nadwyżkę materiałów 170 zł

1c. nadwyżkę gotówki 80 zł

2. część nadwyżki materiałów skompensowano z niedoborem 70 zł

3. odpisano nadwyżki materiałów których przyczyn nie ustalono 60zł

4. pozorne nadwyżki materiałów odpisano na zmniejszenie kosztów 40 zł

5. nadwyżkę gotówki odpisano na pozostałe koszty operacyjne 80 zł

6. odpisano na straty nadzwyczajne niedobór spowodowany wypadkiem losowym 130 zł

kasa
^1c 80
materiały
^1b170			­ 200 ^1a
straty nadzwyczajne
^6 130

rozrachunki pozostałe
^1a 200 ^270 ^360 ^440 ^580	170 ^1b 80 ^1c 70 ^2 130 ^6

pozostałe przychody operacyjne
	60 ^3 80 ^5
zużycie materiałów
^4 40

należności i zobowiązania - rozrachunki - bezsporne rozrachunki i bezsporne zobowiązania

należności i zobowiązania - roszczenia - bark akceptacji całości lub części należności bądź zobowiązania

Rodzaje kont do ewidencji rozrachunków:

- z odbiorcami

- z dostawcami

- z tytułu VAT

- z tytułu innych podatków (np. odsetki, kary, grzywny)

- z ZUS

- inne rozrachunki publiczno-prawne

- z tytułu wynagrodzeń

- inne rozrachunki z pracownikami

- pozostałe rozrachunki

-odpisy aktualizujące rozrachunki

Zadanie

W analizowanym okresie występują następujące operacje gospodarcze:

1. wypłacono zaliczki do rozliczenia, w tym na koszty podróży służbowej 500 zł

2. dostarczono rachunki kosztów podróży służbowej obciążający działalność operacyjną 580 zł

3. wypłacono różnice wynikające z rozliczenia delegacji 80 zł

4. ustalono należności od pracowników z tytułu:

a.) sprzedaży wyrobów, robót i usług (wartość netto) 90 zł

b.) VAT-u należnego wykazanego w rachunkach 20 zł

c.) zwrotu opłat za rozmowy telefoniczne gotówką 40 zł

5. zarachowano zobowiązania zakładu wobec pracowników z tytułu:

a.) ekwiwalentów za zużytą odzież 60 zł

b.) nagrody związanej z zastosowaniem projektów wynalazczych 800 zł

c.) odpraw pośmiertnych 150 zł

d.) ryczałtu na przejazdy własnym samochodem 70 zł

Saldo początkowe konta „Kasa” - 1.000 zł

kasa
^Sp1000		500 ^1 80 ^3 40 ^4c
sprzedaż produktów
	90 ^4a
rozrachunki z tyt. VAT
	20 ^4^b

inne rozrachunki z pracownikami
^1 500 ^380 ^4a90 ^4^b20 ^4c40 730	580 ^2 60 ^5a 800 ^5b 150 ^5c 70 ^5d 1660
pozostałe koszty rodzajowe
^2 580 ^5b800 ^5c150 ^5d70
ubez. społeczne i inne
^5^a 60

stan zobowiązań wobec pracowników wynosi 930 zł

Zadanie

Salda wybranych kont księgi głównej oraz ksiąg pomocniczych kształtowały się następująco:

Materiały - 21.000 zł w tym:

- materiały podstawowe 10.000 zł

- materiały pomocnicze 5.000 zł

- paliwo 3.000 zł

- części zamienne maszyn i urządzeń 2.000 zł

- inne materiały 1.000 zł

Kasa - 20.000 zł

Rachunek bieżący - 100.000 zł

Operacje:

1. faktura opłacona gotówką za zakupione i otrzymane paliwo 11.000 zł

2. faktura płatna przelewam za zakupione i otrzymane materiały podstawowe 6.000 zł

3. faktura płatna przelewem za zakupione i otrzymane materiały pomocnicze 4.000 zł

4. WP - spłacono przelewam zobowiązania z tytułu zakupionych materiałów podstawowych 6000 zł

5. za zgodą dostawcy zwrócono część materiałów pomocniczych o wartości 1.500 zł

6. podjęto gotówkę z banku do kasy 12.000 zł

7. wypłacono pracownikowi zaliczkę na zakup części zamiennych do maszyn i urządzeń 8.000 zł

8. faktura opłacona gotówką za zakupione i przyjęte części zamienne 8.000 zł

materiały
^Sp 21000 ^111000 ^26000 ^34000 ^46000 ^88000	1500 ^5
kasa
^Sp 20000 ^612000	11000 ^1 8000 ^7
zob. wobec dostawców
^4 4000 ^51500	6000 ^2 4000 ^3
rachunek bankowy
^Sp 100000	6000 ^4 12000 ^6

materiały pomocnicze
^Sp 5000 ^34000
paliwo
^Sp 3000 ^111000
części zamienne
^Sp 2000 ^88000
materiały podstawowe
^Sp 10000 ^26000 ^46000

inne materiały
^Sp 1000
inne rozrachunki z pracownikami
^7 8000	8000 ^8

Zadanie

Salda początkowe kont w księdze rachunkowej Spółki „beta” na dzień 01.12 wynoszą:

Środki trwałe 150.000 zł

Materiały 50.000 zł

Towary 60.000 zł

Należności od odbiorców 40.000 zł

Zobowiązania wobec dostawców 100.000 zł

Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń 30.000 zł

Kapitał zakładowy 250.000 zł

Kapitał rezerwowy 70.000 zł

Rachunek bieżący 50.000 zł

Operacje:

1. podjęto gotówkę z konta do kasy 20.000 zł

2. zakupiono za gotówkę i przyjęto do magazynu materiały o wartości 10.000 zł

3. wypłacono z kasy wynagrodzenia 5.000 zł

4. przekazano na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy pracowników pozostałą kwotę zobowiązań z tytułu wynagrodzeń 25.000 zł

5. zaciągnięto kredyt (krótkoterminowy) środki z przyznanego kredytu wpłynęły na rachunek bankowy 85.000 zł

6. spłacono przelewem ze środków posiadane na rachunku zobowiązania wobec dostawców 25.000 zł

7. zakupiono samochód, który przyjęto do używania. Zapłata faktury nastąpi w terminie późniejszym 60.000 zł

kasa
^1 20000	10000 ^2 5000 ^3
rachunek bankowy
^Sp 50000 ^585000	20000 ^1 25000^4 25000 ^6
zob. wobec dostawców
^6 25000	100000 ^Sp 60000 ^7
środki trwałe
^Sp 150000 ^760000

towary
^Sp 60000
materiały
^Sp 50000 ^210000
zob. z tyt. wynagrodzeń
^35000 ^425000	30000 ^Sp
kredyt
	85000 ^5

kapitał rezerwowy
	70000 ^Sp
kapitał zakładowy
	150000 ^Sp
należności od odbiorców
^Sp 40000

Zadanie

W spółce Alfa salda wybranych kont wynoszą:

Materiały 20.000 zł

Kasa 10.000 zł

Rachunek bieżący 100.000 zł

Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń 8.000 zł

Podatek dochodowy 5.000 zł

Operacje:

1. wypłacono z kasy wynagrodzenia naliczone za ubiegły miesiąc (wg listy płac) 8.000 zł

2. wydano z magazynu do zużycia w produkcji materiały o wartości 10.000 zł

3. zakupiono za gotówkę i wydano bezpośrednio do zużycia materiały biurowe 2.000 zł

4. faktura płatna przelewem wystawiona dla odbiorcy na sprzedana usługę 50.000 zł

5. PŁ - w wyniku powodzi zniszczeniu uległ zapas materiałów o wartości 1.000 zł

6. WS - na rachunek bieżący wpłynęło odszkodowanie przyznane z PZU na pokrycie strat losowych 800zł

7. lista płac za grudzień - wynagrodzenie brutto 20.000 zł

8. naliczono odpis wyrównawczy z tytułu podatku dochodowego 2.000 zł

materiały
^Sp 20000	10000 ^2
kasa
^Sp 10000	8000 ^1 2000 ^3
rachunek bankowy
^Sp 100000
zob. z tyt. wynagrodzeń
^1 8000	8000 ^Sp

koszty
^2 10000 ^32000
należności od odbiorców
^4 50000
przychody ze sprzedaży
	50000 ^4

podatek dochodowy
	5000 ^Sp

straty nadzwyczajne

Zadanie

W spółce „Alfa” wystąpiły w okresie sprawozdawczym następujące operacje:

1. Faktura od dostawcy za zakupione i przyjęte towary (płatna przelewem) 50.000 zł

2. WZ - wydano towary sprzedane odbiorcy 50.000 zł

3. Faktura wystawiona dla odbiorcy za sprzedane towary (płatna przelewem) 60.000 zł

zob. wobec dostawców
	50000 ^1
należności od odbiorców
^3 60000
wartość towarów sprzedanych
^2 50000

towary
^1 50000	50000 ^2
przychody ze sprzedaży
		60000 ^3

Zadanie

Koszty działalności podstawowej-produkcja 80.000 zł

1. Przyjęto z produkcji do magazynu wyroby gotowe, których koszt wytworzenia wynosi 75.000 zł

2. WZ - wydano z magazynu wyroby sprzedane, których koszt wytworzenia wyniósł 60.000 zł

3. Faktura płatna przelewem wystawiona dla odbiorcy za sprzedane wyroby 70.000 zł

wyroby gotowe
^1 75000	60000 ^2
koszty działalności podstawowej
^Sp 80000	75000 ^1
koszt wytworzenia sprzedanych towarów
^2 60000
należności od odbiorców
^3 70000

przychody ze sprzedaży produktów
	70000 ^3

Wynik sprzedaży brutto -10.000 zł (przychody ze sprzedaży produktów - koszt wytworzenia sprzedanych towarów).

Wartość wyrobów gotowych (produkcja) niezakończona wycena w koszcie wytworzenia - 5.000 zł (koszty działalności podstawowej).

Wartość zapasów produktów w koszcie wytworzenia - 20.000 zł (koszty działalności podstawowej - koszt wytworzenia sprzedanych towarów).

Wartość zapasu wyrobów gotowych wycenionych w koszcie wytworzenia - 15.000 zł (wyroby gotowe).

Zadanie

Środki trwałe 200.000 zł

Umorzenie środków trwałych 50.000 zł

Materiały 50.000 zł

Rozrachunki z odbiorcami 40.000 zł

Rozrachunki z dostawcami 100.000 zł

Kasa 10.000 zł

Rachunek bieżący 100.000 zł

Kredyt bankowy (krótkoterminowy) 80.000 zł

Kapitał zakładowy 120.000 zł

Przychody ze sprzedaży wyrobów 250.000 zł

Koszt wytworzenia wyrobów 130.000 zł

Koszty ogólnego zarządu 70.000 zł

Pozostałe koszty operacyjne 20.000 zł

Przychody finansowe 30.000 zł

Straty nadzwyczajne 8.000 zł

Podatek dochodowy 2.000 zł

Operacje:

1. Rw - wydano materiały do zużycia w produkcji - 10.000 zł

2. Rachunek opłacony gotówką za zakupione i wydane do zużycia w komórkach zarządu materiały biurowe - 2.000 zł

3. WB - spłacono ratę zaciągniętego kredytu - 20.000 zł

4. Faktura za telefon (opłacona gotówką) - 1.000 zł

5. Faktura płatna przelewem wystawiona dla odbiorcy za sprzedane wyroby - 52.000 zł

6.Lista płac za grudzień. Wynagrodzenie brutto w tym:

- pracowników zatrudnionych przy wytworzeniu wyrobów - 12.000 zł

- pracowników zarządu - 8.000 zł

7. Pk - umorzenie - amortyzacja środków trwałych w tym:

- maszyny i urządzenia - 2.000 zł

- budynki zarządu - 8.000 zł

8. Pw - koszty wytworzenia wyrobów przyjętych do magazynu - 29.000 zł

9. Rk - odpis wyrównawczy podatku dochodowego nadpłata wynosi - 500 zł

środki trwałe
^Sp 200000
umorzenie środków trwałych
	50000^Sp
materiały
^Sp 50000	10000^1
rozrachunki z odbiorcami
^Sp 40000 ^552000

rozrachunki z dostawcami
	100000^Sp
kasa
^Sp 10000	2000 ^2 1000 ^4
rachunek bieżący
^Sp 100000	20000 ^3
kredyt bankowy
20000 ^3	80000 ^Sp

kapitał zakładowy
	120000^Sp
przychody ze sprzedaży wyrobów
	250000^Sp 52000 ^5
koszty wytworzenia wyrobów
^Sp 130000 ^8 28000
koszty ogólnego zarządu
^Sp 70000 ^22000 ^41000 ^6a8000 ^7b2000

pozostałe koszty operacyjne
^Sp 20000
przychody finansowe
	30000^Sp
straty nadzwyczajne
^Sp 8000

podatek dochodowy
^Sp 2000	500 ^9

koszty działalności podstawowej
^1 10000 ^6a12000 ^7a8000	29000^8

wyroby gotowe
^710000

rozrachunki z budżetem
^9500

koszty z ty. wynagrodzeń
	20000 ^6

Zadanie

Salda wybranych kont syntetycznych w księdze głównej spółki „alfa” na dzień 005.02. kształtowały się następująco:

Kasa 20.000 zł

Rachunek bieżący 350.000 zł

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 5.000 zł

1. Kw - wypłacono zaległe wynagrodzenie za miesiąc styczeń - 5.000 zł

2. Lista płac:

1. wynagrodzenie brutto - 100.000 zł

2. podatek dochodowy - 18.000 zł

3. składka ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych - 24.807 zł

3. Rk - składka z tytułu ubezpieczeń społecznych, funduszu pracy i FGŚP - 20.410 zł

4. WB - przelew tytułem wypłaty wynagrodzenia z banku na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy pracowników - 57.193 zł

rachunek bieżący
^Sp 350000	57193^4
rozrachunki z ZUS
	24807 ^2c 20410 ^3
kasa
^Sp 20000	5000^1

rozrachunki z budżetami
	18000^2b
koszty wg rodzajów działalności
^2a100000 ^320410

rozrachunki z tyt. wynagrodzeń
^1 5000 ^2b18000 ^2c24807 ^457193	5000^Sp 100000 ^2a

Zadanie

Salda wybranych kont księgi głównej „Alfa” na dzień 01.09 kształtowały się następująco:

Udziały i akcje 100.000 zł

Krótkoterminowe papiery wartościowe 15.000 zł

Kasa 20.000 zł

Rachunek bieżący 80.000 zł

Rozrachunki z odbiorcami 50.000 zł

We wrześniu miały miejsce następujące operacje:

1. Nota obciążeniowa wystawiona dla kontrahenta tytułem naliczenia odsetek zwłoki - 2.000 zł

2. WB

1. Bankowa nota obciążeniowa tytułem odsetek od kredytu obrotowego - 3.500 zł

2. Bankowa nota obciążeniowa tytułem odsetek środków pieniężnych na rachunek bieżący - 2.000 zł

1. Dokonano sprzedaży udziałów o wartości w cenie nabycia - 50.000 zł

2. Kwota należna z tytułu sprzedaży udziałów - 60.000 zł

3. Dokonano gotówkowej odsprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych o wartości w cenie zakupu - 1.000 zł

4. KP - przyjęcie gotówki z tytułu odsprzedaży papierów - 1.500 zł

udziały i akcje
^Sp 100000	50000^3
krótkoterminowe papiery wartościowe
^Sp 15000	1000^5
kasa
^Sp 20000 ^61500
przychody finansowe
	2000^1 2000 ^2b 60000 ^4 1500 ^6

rachunek bieżący
^Sp 80000 ^2b2000	3500^2a
rozrachunki z odbiorcami
^Sp 50000 ^12000
pozostałe rozrachunki
^4 60000
koszty finansowe
^2a 3500 ^350000 ^51000

Zadanie

Środki trwałe 100.000 zł

Umorzenie środków trwałych 50.000 zł

Materiały 60.000 zł

Kasa 30.000 zł

Rachunek bieżący 90.000 zł

Rozrachunki z odbiorcami 60.000 zł

Rozrachunki z dostawcami 20.000 zł

Na saldo konta Dt „rozrachunki z odbiorcami/dostawcami” składa się:

- należności od PPU „Beta” 45.000 zł

- należności od PHU „Gamma” 15.000 zł

Saldo Ct stanowiło

- zobowiązania wobec PPU „Delta” 20.000 zł

Operacje:

1. WB - wypłata należności od PHU „Gamma” - 15.000 zł

2. Faktura od PPU „Eta” za zakupione i otrzymane materiały (zapłata nastąpi w terminie późniejszym) - 20.000 zł

3. WB - uregulowano przelewem część zobowiązań wobec PPU „Delta” - 10.000 zł

4. Rachunek opłacony gotówką na zużyte i wydane bezpośrednie do zużycia materiały biurowe - 5.00 zł

rozrachunki z Gamma
^Sp 15000	15000^1
zobowiązania od Eta
	20000^2
rozrachunki z Beta
^Sp 45000
rozrachunki z Delta
^3 10000	20000^Sp

środki trwałe
^Sp 100000
materiały
^Sp 60000 ^220000
rachunek bieżący
^Sp 90000 ^115000
kasa
^Sp 30000 ^45000

rozrachunki z dostawcami
^3 10000	20000^Sp 20000 ^2
rozrachunki z odbiorcami
^Sp 60000	15000 ^1
umorzenie środków trwałych
	50000^Sp

koszty ogólne
	5000^4

100 000

100 000

100 000

100 000

1000

---