UKŁAD POKARMOWY 11.10.2011 r.
przewód pokarmowy:
-jama ustna z językiem i zębami
-jama gardłowa
-przełyk
-żołądek
-j. cienkie
-j. grube
Gruczoły p. pokarmowego (gruczoły ślinowe, wątroba, trzustka)
Jama ustna
wysłana błoną śluzową w skład której wchodzą:
-nabłonek
-łącznotkankowa blaszka właściwa błony śluzowej
Błona śluzowa
-okolice biorące udział w żuciu (PODNIEBIENIE TWARDE, CZĘŚCIOWO DZIĄSŁA, BRODAWKI NITKOWATE)-nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
-pozostała część j. ustnej- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
Na podniebieniu miękkim i na wewnętrznej powierzchni policzków znajduje się bł. podśluzowa
-w błonie śluzowej właściwej i bł. podśluzowej j. ustnej z wyjątkiem podniebienia twardego i dziąseł znajdują się gruczoły śluzowe, surowicze i mieszane
DZIĄSŁO
-błona śluzowa pokrywająca przestrzenie międzyzębowe i otaczająca szyjkę zęba
-pokryte jest nabłonkiem wielowarst. płaskim rogowaciejącym, pod którym jest blaszka właściwa bł. śluzowej
-w blaszce właściwej: limfocyty, makrofagi i komórki plazmatyczne
WARGA
Fałd skórno-mięśniowy pokryty skórą
-skórą owłosioną od strony zewnętrznej
-błoną śluzową od strony wewnętrznej
Czerwień wargi pokryta skórą nieowłosioną znajduje się miedzy
-skórą
-błoną śluzową
Środkową część wargi zajmuje mięsień szkieletowy okrężny ust
JĘZYK
składa się z:
trzonu mięśniowo-łącznotkankowego (przednie 2/3)
nasady (tylna 1/3)
pokryty jest bł. śluzową tworzącą brodawki, boczna i dolna powierzchnia pokryta jest błoną śluzową mającą wielowarstwowy nabłonek płaski nierogowaciejący
Brodawki języka:
-brodawki nitkowate
-brodawki grzybowate
-brodawki okolone
-brodawki liściaste
brodawki nitkowate
-stożkowatego kształtu uwypuklenia blaszki właściwej błony śluzowej
-najliczniejsze na języku
-pokryte wielowarstwowym nabłonkiem płaskim rogowaciejącym
-posiadają liczne receptory dotyku
brodawki grzybowate
-pokryte wielowarstwowym nabłonkiem płaskim nierogowaciejącym
-zajmują tylno-górną powierzchnię języka
-w ścianach bocznych posiadają kubki smakowe
brodawki okolone
-pokryte wielowarstwowym nabłonkiem płaskim nierogowaciejącym
-położone w jednym szeregu (układają się w kształt litery V), wzdłuż bruzdy granicznej języka
-liczba najczęściej, w nabłonku znajdują się liczne kubki smakowe
-w dnie rowków brodawek występują ujścia gruczołów surowiczych (gruczoły Ebnera)
Brodawki liściaste
-pokryte wielowarstwowym nabłonkiem płaskim, który czasami posiada cienką warstwę rogową
-występują w górno-bocznej, tylnej powierzchni języka tworząc szeregi
-w nabłonku znajdują się kubki smakowe
KUBKI SMAKOWE
-jasne beczułkowate zgrupowanie komórek jest ich od 2000-5000
-każdy skupia 150 receptorów
-komórki receptorowe mają na biegunach szczytowych mikrokosmki
-smak słodki i słony rozpoznają brodawki koniuszka języka, kwaśny -brodawki na brzegach języka, gorzki-podstawa języka
TKANKA MIĘŚNIOWA JĘZYKA
-komórki mięśniowe języka są komórkami mięsni poprzecznie prązkowanych, szkieletowych
-miedzy komórkami mięśniowymi występuje tkanka łączna właściwa luźna sródmięsnej i omięsnej oraz części wydzielnicze gruczołów Ebnera
- mięśnie układają się w 3 kierunkach: podłużnym, poprzecznym i dolno grzbietowym
GARDŁO
-miejsce krzyżowania się przewodu pokarmowego z układem oddechowym
-składa się z części nosowej, ustnej i krtaniowej
-ściana gardła posiada cztery warstwy: bł. śluzową, podśluzową, mięśniową i błonę zewnętrzną (włóknistą)
-w okolicy gardła stykającej się z pokarmem: nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
-w części nosowej: nabłonek wielorzędowy urzęsiony
-w strefie przejściowej: wielowarstwowy walcowaty
-bł. śluzowa zawiera nieliczne gruczoły śluzowo-surowicze
ŚLINIANKI
-1 przyuszna (surowicza)
-2 podżuchwowa (surowiczo-śluzowa)
-3 podjęzykowa (śluzowo-surowicza)
GRUCZOŁ ŚLINOWY PRZYUSZNY
-otoczony torebką łącznotkankową, której odnogi wnikają w głab narządu dzieląc go na płaty i płaciki
-miąższ posiada części wydzielnicze i przewody wyprowadzające
-podstawową jednostką wydzielniczą gruczołu jest pęcherzyk zbudowany z komórek surowiczych
-pęcherzyki stanowią 90% masy narządu a 10% stanowią przewody wyprowadzające i zrąb
PĘCHERZYKI WYDZIELNICZE
-otoczone komórkami mioepitelialnymi, których skurcz wyciska wydzielinę z ich światła
-na zewnątrz kom. mioepitelialnych występują naczynia włosowate z nich przenika woda i elektrolity do światła pęcherzyków- mieszają się z białkami i tworzą płyn surowiczy
-płyn surowiczy przepływa z pęcherzyków do cienkich przewodów wyprowadzających- wstawek
WSTAWKI I PRZEWODY WYPROWADZAJĄCE
-wysłane jednowarstwowym nabłonkiem sześciennym
-wstawki przechodzą w szerokie przewody prążkowane-wysłane jednowarstwowym nabłonkiem sześciennym lub walcowatym ( w podstawnych częściach komórki występują liczne mitochondria, tworząc prążki)
- z przewodów prążkowanych płyn przepływa do przewodów miedzypłacikowych i miedzyplatowych, a z nich do przewodu Stensona (wspólny przewód przyusznicy)- w okolicy 2 zębów trzonowych uchodzi on do j. ustnej
GRUCZOŁ ŚLINOWY PODŻUCHWOWY
-wydzielanie mieszane: surowiczo-śluzowe
-80%- komórki surowicze, 5% komórki śluzowe, 15% zrąb i przewody wyprowadzające
-częsi wydzielnicze:pęcherzyki i cewki
-cewki zbudowane są z komórek śluzowych
-pęcherzyki z komórek surowiczych
-wydzielnicza przepływa do wstawek i przewodów prązkowanych- następnie do dużych przewodów przechodzących w przewody wspólne (Whartona)- ujście za dolnymi siekaczami
GRUCZOŁ ŚLINOWY PODJĘZYKOWY
-wydzielanie mieszane: śluzowo-surowicze
-60% komórki śluzowe, 30% komórki surowicze, 10% zrąb i przewody wyprowadzające
-cześć wydzielniczą stanowią cewki zbudowane z komórek śluzowych i surowiczych układające się w półksiężyce surowicze (Gianuzziego)
PRZEŁYK
-przewód o długości ok. 25cm i średnicy 2-3cm
-łączy gardło z częścią wpustową żołądka
-ściana ma typową dla przewodu pokarmowego czterowarstwową budowę (błona śluzowa, podśluzowa, mięśniowa i przydanka)
- światło wysłane jest wielowarstwowym nabłonkiem płaskim, nierogowaciejącym
-blaszka właściwa błony śluzowej przełyku zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej-nieliczne grudki limfatyczne
-pod błoną śluzową znajduje się blaszka mięśniowa błony śluzowej-kilka warstw miocytów gładkich
-błona podśluzowa-tkanka łączna właściwa z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi
-błona mięśniowa złożona jest z wewnętrznej warstwy okrężnej i zewnętrznej podłużnej
-przydanka- tkanka łączna właściwa