Psychologia społeczna, 3a


Ja i wizerunek własnej osoby” B.Wojciszke

JA = - ciało (+ jego obraz i ocena)

- wiedza o sobie (struktura ja)

- tożsamość (nadaje poczucie ciągłości „ja” w czasie i zmieniających się sytuacjach oraz odróżnia nas od innych)

- zdolność i skłonność do dokonywania wyborów, działań celowych i samoregulacji

+ wartości, które dzielimy z innymi:

- kochani przez nas ludzie

- pełnione role

- wyznawane przez nas wartości i normy

Dowody na złożoność i bogactwo JA jako struktury wiedzy:

Złożoność JA (różne koncepcje):

emocje `agitacyjne' odwrotnie

Źródła treści zawartych w ja:

POZYTYWNE ZŁUDZENIA - siebie spostrzegamy lepiej:

są pożyteczne - utrzymanie człowieka w dobrej kondycji psychicznej, zachowanie aktywnej postawy wobec życia.

Naprawdę:

Funkcje Ja:

TEORIA PRZEDMIOTOWEJ SAMOŚWIADOMOŚCI - uwaga człowieka może być w dowolnym momencie skoncentrowana albo na jakimś fragmencie świata zewnętrznego, albo na samym sobie [czyli kiedy człowiek postępuje zgodnie ze swoimi postawami i wartościami a kiedy nie] - przedmiotowa samoświadomość ↓

Czynniki wywołujące autokoncentrację:

przyczyny załamania lub niedostatków samokontroli:

Ponieważ pierwszy proces jest w dużym stopniu automatyczny, a drugi w dużym stopniu kontrolowany, to pojawienie się drugiego zadania w większym stopniu zdezorganizuje drugi proces niż pierwszy.

Uderzającą własnością ja jest jego zdolność i nieustająca skłonność do koncentrowania się na sobie, przede wszystkim w postaci aktów samooceny SAMOOCENA to afektywna reakcja człowieka na samego siebie `gorąca', intensywna emocja lub `zimny', zintelektualizowany sąd. Własności: wysokość, jasność, stałość w czasie

Samoocena związana z:

Osoby o wysokiej samoocenie cechują się:

Niska samoocena

  • Nie doceniają sympatii wzbudzonej w partnerze

  • niżej oceniają swoje szanse sukcesu w działaniu zadaniowym, więc wkładają w nie mniej wysiłku, co prowadzi do faktycznego spadku uzyskanych wyników w porównaniu do osoby z wysoką samooceną

Samoocena działa więc na zasadzie błędnego koła: w porównaniu z osobami o samoocenie wysokiej, osoby o niskiej samoocenie spostrzegają świat społeczny i swoje w nim szanse w sposób mniej optymistyczny co zniechęca je do podejmowania wysiłków co obniża uzyskiwane wyniki co utwierdza je w poczuci niskiej wartości.

Motywy związane ze strukturą ja:

AUTOWALORYZACJA - dążenie do obrony, podtrzymania lub nasilenia dobrego mniemania o sobie - ludzie przejawiają bardzo konkretną skłonność do formułowania pochlebnych sądów na temat własnej osoby.

EFEKT BYCIA LEPSZYM NIŻ PRZECIĘTNIE - przeciętny człowiek uważa siebie za lepszego niż przeciętnie pod niemalże każdym względem [silniejszy przy cechach pozytywnych niż negatywnych, moralnych niż sprawnościowych kontrolowanych (np. życzliwość) niż niekontrolowanych (np. zdolność); spada, wraz ze spadkiem abstrakcyjności porównań (słabszy, gdy się porównamy z konkretnym studentem, niż ze studentami w ogóle) i wraz ze wzrostem natężenia osobistego kontaktu z obiektem porównań]