projekt geomorfologia, Opis form mapa 1, Charakterystyka form:


Charakterystyka form:

- Morena denna- rodzaj moreny, której materiał skalny pochodzący z niszczenia podłoża i materiału wytopionego z lodowca, transportowany jest przez lodowiec w jego dolnej części. Po stopieniu lodowca następuje odsłonięcie moreny dennej w postaci lekko falistych równin, charakterystycznych m.in. Niżu środkowoeuropejskiego. Moreny denne znajdują się na północ od wzgórz moreny czołowej. Wyróżniamy m.in. morenę denną płaską i morenę denną falistą.

- Morena czołowa końcowa- rodzaj moreny powstającej wzdłuż czoła lodowca lub lądolodu w czasie stagnacji w okresie jego etapowego zaniku. Zbudowana jest z gliny zwałowej, ma ona charakter wału, garbu, wzgórza lub ciągu wzgórz, często o znacznych rozmiarach, powstającego w wyniku:

- Sandr jest to rozległy, bardzo płaski stożek napływowy zbudowany ze żwirów i piasków osadzonych i wypłukanych przez wody pochodzące z topnienia lądolodu. Powstaje podczas recesji lub postoju lądolodu na jego przedpolu. Przykładem pola sandrowego w Polsce mogą być np. Bory Tucholskie czy Bełchatów.

- Kemy jest to forma ukształtowania powierzchni ziemi: garb, pagórek lub stoliwo o wys. od kilku do kilkunastu metrów i średnicy kilkuset metrów, o kształcie stożka lub z płaskim wierzchołkiem i stromymi zboczami. Tworzą go warstwowo ułożone piaski, mułki i żwiry osadzane w szczelinach i zagłębieniach w obrębie lądolodu, martwego lodu, bądź między sąsiednimi lobami lodowca przez wody roztopowe (kem fluwioglacjalny) lub wody stojące (kem limnoglacjalny). Wyznacznik deglacjacji arealnej lodowca. Jest przeciwną formą ukształtowania do ozu.

- Oz jest to wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lodowcem lub w jego szczelinach. Jest długim, wijącym się wałem lub ciągiem pagórków. Ozy powstają podczas postoju lub cofania się lądolodu w czasie deglacjacji. Często tworzą się w dnach rynien subglacjalnych. W Polsce występują m. in. na Pojezierzu Dobrzyńskim, w okolicach Grójca, w okolicach Poznania oraz na Pomorzu (jednym z większych zespołów ozów jest rezerwat przyrody Ozy Kiczarowskie koło Stargardu Szczecińskiego). Bardzo ciekawym przykładem na Pojezierzu Suwalskim jest oz turtulski. Największym ozem na świecie jest Punkaharju w Finlandii.

- Drumliny jest to forma ukształtowania powierzchni ziemi pochodzenia glacjalnego. Jest to niskie, owalne wzgórze (długość do około 1 km, wysokość 5 - 60 m) o podłużnym, asymetrycznym profilu (bardziej stromy stok występuje od strony, z której nasuwał się lądolód). Drumliny zbudowane są zwykle z gliny lodowcowej, osadów fluwioglacjalnych, niekiedy zawierają materiał skalny lub materiał podłoża wyciśnięty przez lodowiec. Powstawały prawdopodobnie z materiału deponowanego przez lądolód (morena) przekształconego później w wyniku nacisku lodu, detersji oraz działalności wód lodowcowych. Drumliny występują zazwyczaj gromadnie, ułożone wachlarzowato lub równolegle do siebie, tworząc pole drumlinowe.

- Zagłębienia bezodpływowe są to najzwyczajniej jeziora.

- Jeziora rynnowe (subglacjalne)- są większym objawem erozji polodowcowej. Są to wąskie i długie jeziora o głębokości kilku lub kilkunastu kilometrów wcięte bądź luźne utwory plejstoceńskie, bądź w tak lite skały jak granity. Jeziora te ułożone są równolegle do siebie a poprzecznie do dawnego zlodowacenia. Rynny jeziorne zostały wyrzeźbione przez strumienie podlodowcowe znajdujące się pod ciśnieniem.

- Rynna subglacjalna jest to silnie wydłużone obniżenie o stromych zboczach i nie wyrównanym dnie utworzone pod lodowcem w wyniku erozji wód subglacjalnych. Orientacja rynny subglacjalnej jest na ogół zgodna z kierunkiem ruchu lodowca. Na obszarze dawnego lodu lub jęzora lodowcowego rynny subglacjalnej rozchodzą się wachlarzowato. Rynny subglacjalne zachowały się w skutek zakonserwowania(w czasie deglacjacji) przez bryły lodu martwego.

- Depresja końcowa jest to obszar poniżej średniego poziomu oceanu światowego. Płytkie depresje występują w obszarach nadmorskich i są oddzielone od morza pasami wydm; głębokie depresje we wnętrzu kontynentów występują w zapadliskach tektonicznych.



Wyszukiwarka