Przykładowy sprawdzian wiadomości i umiejętności

Układ okresowy pierwiastków (wersja A)

Poziom podstawowy 45min

1. Wykonaj polecenie:

a) wyjaśnij mechanizm powstawania wiązania koordynacyjnego

b) podaj liczbę niesparowanych elektronów w atomie fosforu

c) podaj symbol chemiczny pierwiastka którego atom posiada następującą konfigurację [Kr]5s1

d) określ położenie w układzie okresowym (podaj numer grupy, nr okresu, nazwę) pierwiastka,

którego atom ma następująca konfigurację elektronów walencyjnych 6s26p3

e) dla atomu pierwiastka E o konfiguracji 1s22s22p63s23p63d104s24p64d105s25p5 podaj:

I. liczbę elektronów walencyjnych

II. blok energetyczny do którego należy pierwiastek E

III. numer grupy

IV. numer okresu

V. wzór tlenku, w którym pierwiastek E ma najwyższą wartościowość

VI. wzór wodorku pierwiastka E

2. Wiązanie typu σ powstanie w wyniku nałożenia się orbitali:

I. s i px II. px i px III. py i py IV. pz i pz

3. Wskaż zapis, który przedstawia konfigurację elektronów walencyjnych borowców.

a) ns1 b) ns2 c) ns1np2 d) ns2np1

4. Wypisz numery zdań, które są fałszywe:

I. atomy pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego mają taką samą liczbę

elektronów walencyjnych

II. atomy pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego mają taki sam ładunek

jądra,

III. wszystkie aniony są mniejsze niż ich macierzyste atomy

IV. elektroujemność to zdolność do przyciągania elektronów.

5. Wybierz grupę substancji, która zawiera wyłącznie związki o budowie jonowej

I. CO2, HCl, KCl, II. H2S, CaS, SO3 III. MgO, MgCl2, H2S

IV. Na2O, CaS, NaBr

6. Napisz trzy właściwości związków, w których przeważa jonowy charakter wiązania.

7. Korzystając ze skali elektroujemności wg Paulinga, ustal rodzaj wiązania chemicznego występującego

w związkach podanych poniżej. Narysuj wzory elektronowe tych substancji: Cl2, HBr, BaO

8. Fluor, chlor i brom to pierwiastki, które należą do tej samej grupy układu okresowego. Oznacza to, że

mają:

I. jednakową liczbę elektronów walencyjnych

II. różną liczbę elektronów walencyjnych

III. jednakową liczbę powłok elektronowych

IV. jednakową ilość protonów w jądrze

9. Korzystając z układu okresowego pierwiastków uzupełnij poniższe zdanie:

a) Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, to pierwiastki należące do jednego okresu. Promień atomowy tych

pierwiastków …… (maleje/rośnie) wraz ze wzrostem liczby atomowej.

10. Określ rodzaj wiązań w cząsteczce HNO3. Narysuj wzory elektronowe i kreskowe tego związku.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

Opracowała: mgr Agata Wiśniewska

Sprawdzian wiadomości i umiejętności

Układ okresowy pierwiastków (wersja B)

Poziom podstawowy 45min

1. Wykonaj polecenie:

a) wyjaśnij mechanizm powstawania wiązania jonowego

b) podaj liczbę niesparowanych elektronów w atomie fosforu

c) podaj symbol chemiczny pierwiastka którego atom posiada następującą konfigurację [Xe]5s2

d) określ położenie w układzie okresowym (podaj numer grupy, nr okresu, nazwę) pierwiastka,

którego atom ma następująca konfigurację elektronów walencyjnych 5s2

e) podaj jak zmieniają się w układzie okresowym właściwości pierwiastków:

I. zwiększenie się właściwości metalicznych (GRUPA)

II. zwiększenie się promienia atomu (GRUPA, OKRES)

III. zwiększenie się wartości elektroujemności (GRUPA, OKRES)

IV. zmniejszenie się maksymalnej wartościowości względem tlenu(OKRES)

V. zwiększenie się zdolności do tworzenia kationów (OKRES)

2. Wiązanie typu π powstanie w wyniku nałożenia się orbitali:

I. s i px II. px i px III. py i py IV. pz i pz

3. Wskaż zapis, który przedstawia konfigurację elektronów walencyjnych tlenowców.

f) ns1 b) ns2 c) ns2np4 d) ns2np1

4. Wypisz numery zdań, które są fałszywe:

I. atomy pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego mają taką samą liczbę

elektronów walencyjnych

II. atomy pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego mają taki sam ładunek

jądra,

III. wszystkie aniony są mniejsze niż ich macierzyste atomy

IV. elektroujemność to zdolność do przyciągania elektronów.

5. Wybierz grupę substancji, która zawiera wyłącznie związki o wiązaniu kowalencyjnym

spolaryzowanym.

I. Na2O, CaS, NaBr II. H2S, CaS, SO3 III. CO2, HCl, H2O, IV. MgO, MgCl2, H2S

6. Napisz trzy właściwości związków, w których przeważa jonowy charakter wiązania.

7. Korzystając ze skali elektroujemności wg Paulinga, ustal rodzaj wiązania chemicznego występującego

w związkach podanych poniżej. Narysuj wzory elektronowe tych substancji: N2, HF, MgO

8. Brom, chlor i fluor to pierwiastki, które należą do tej samej grupy układu okresowego. Oznacza to, że

mają:

I. jednakową liczbę elektronów walencyjnych

II. różną liczbę elektronów walencyjnych

III. jednakową liczbę powłok elektronowych

IV. jednakową ilość protonów w jądrze

9. Korzystając z układu okresowego pierwiastków uzupełnij poniższe zdanie:

a) C, Si, Ge, Sn, Pb to pierwiastki należące do jednej grupy układu okresowego, w której obrębie

promień atomowy …… (maleje/rośnie) wraz ze wzrostem liczby atomowej.

10. Określ rodzaj wiązań w cząsteczce H3PO4. Narysuj wzory elektronowe i kreskowe tego związku.

Test sprawdzający z chemii dla klasy I LO i T z działu: budowa atomu i wiązania

Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.

Liczba nukleonów

As

Okres 3, grupa 14

Okres 4, grupa 2

Test sprawdzający z chemii z działu: budowa atomu i wiązania chemiczne jest pomocnym narzędziem do zbadania osiągnięć uczniów klas pierwszych z w/w działu. Zawiera różne rodzaje zadań na wzór zadań w arkuszach maturalnych. Kartoteka testu zawiera wyszczególnione czynności ucznia powiązane z numerem zadań, poziomami wymagań i kategorią celów. Test można wykorzystać podczas sprawdzianu w klasach pierwszych liceum i technikum, jako powtórkę przed sprawdzianem lub przed egzaminem maturalnym. Jest przeznaczony jako pomoc zarówno dla nauczycieli jak i dla uczniów. Anna Grych - nauczyciel chemii i technologii informacyjnej w ZSTiO im.S.Żeromskiego w Częstochowie Informacja do zadań 1-7 Dany jest pierwiastek .   Zadanie 1 . (1 pkt) Uzupełnij poniższą tabelkę. pierwiastek Liczba atomowa Z Liczba masowa A Liczba protonów Liczba elektronów Liczba neutronów

Zadanie 2 . (1 pkt) Określ położenie arsenu w układzie okresowym łącząc symbol pierwiastka z miejscem w układzie okresowym (kolumna 2).   Kolumna 1 Kolumna 2 Okres 3, grupa 16 As Okres 4, grupa 17 Okres 4, grupa 15

Zadanie 3 . ( 4 pkt) Rozpisz konfiguracje elektronowe dla atomu arsenu czterema sposobami: a) powłokowym, b) orbitalowym, c) klatkowym, d) skróconym ( z konfiguracją gazu szlachetnego). a)……………………………………………………………………………………………. b)……………………………………………………………………………………………. c)……………………………………………………………………………………………. d)……………………………………………………………………………………………. Zadanie 4 . (2 pkt) Uzupełnij tabelkę dotyczącą atomu arsenu:   Symbol powłoki walencyjnej Orbitale walencyjne Liczba elektronów walencyjnych Liczba elektronów niesparowanych Zadanie 5 . (1 pkt) Jaki jon powstaje z atomu arsenu ? Napisz jego symbol i nazwę. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Zadanie 6. (1 pkt) Określ liczbę protonów, elektronów i neutronów dla jonu arsenu. Zaznacz właściwą odpowiedź. Liczba protonów Liczba neutronów Liczba elektronów A 75 33 33 B 33 42 33 C 33 42 36 D 36 42 30 Zadanie 7 . ( 2 pkt) Wypełnij tabelkę dotyczącą konfiguracji jonu arsenu. Jon arsenu Konfiguracja elektronowa sposobem orbitalowym Symbol gazu szlachetnego Zadanie 8. (2 pkt) Podkreśl izotopy w podanej grupie. Uzasadnij odpowiedź. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….   Zadanie 9. (3 pkt) Oblicz masę atomową siarki wiedząc, że występuje ona w postaci mieszaniny izotopów o składzie ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. Zadanie 10. (1 pkt) Podaj symbol i nazwę izotopu wodoru, który w jądrze ma dwa neutrony. …………………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 11. (2 pkt) Jądro promieniotwórczego radu uległo jednej przemianie α i następnie jednej przemianie β . Podaj schemat ciągu tych przemian podając symbole pierwiastków w postaci zapisu . …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. Zadanie 12. (3 pkt) W pojemniku znajduje się 400 mg pierwiastka promieniotwórczego o okresie półtrwania 4 dni. Ile mg pierwiastka pozostanie po upływie 20 dni. Wykonaj tabelkę oraz wykres ilustrujący zależność masy próbki od czasu. Z wykresu odczytaj prawidłową odpowiedź. Zadanie 13. (1 pkt) Uszereguj zbiór pierwiastków: arsen, tlen, brom, azot, fluor według wzrostu wartości elektroujemności: ……………………………………………………………………………………………….. Informacja do zadań 14 i 15 Dane są cząsteczki: siarkowodór, czterochlorek węgla, bromowodór, chlor. Zadanie 14. (2 pkt) Która z powyższych cząsteczek jest najbardziej polarna? Uzasadnij odpowiedź. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Zadanie 15. (2 pkt) W których z w/w cząsteczkach występuje zerowy moment dipolowy? Uzasadnij odpowiedź. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. Zadanie 16. (3 pkt) Dane są substancje: tlenek rubidu, woda, chlorowodór, chlorek sodu, azot, dwusiarczek węgla.. Określ typ wiązania w tych substancjach wpisując je do tabelki. Typ wiązania Substancja Kowalencyjne Kowalencyjne spolaryzowane Jonowe Zadanie 17. (2 pkt) Narysuj wzór elektronowy kropkowy i kreskowy dla cząsteczki amoniaku Informacja do zadań 18 i 19 Dane są cząsteczki: Cl2, S2, P2, H2. Zadanie 18. (2 pkt) W której cząsteczce występuje wiązanie kowalencyjne potrójne? Uzasadnij odpowiedź. …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… Zadanie 19. (4 pkt) Uzupełnij tabelkę. Cząsteczka Liczba wiązań σ Liczba wiązań π Zadanie 20. (1 pkt) Spośród podanych niżej właściwości zaznacz te, którymi charakteryzują się związki o wiązaniach jonowych: A. posiadają strukturę krystaliczną, B. posiadają niską temperaturę topnienia, C. posiadają wysoką temperaturę topnienia, D. w stanie stałym nie przewodzą prądu, E. w stanie stałym przewodzą prąd. Zadanie 21. (1 pkt) W której parze związków występują wiązania koordynacyjne? A. HCl i H2O B. HNO3 i H2SO4 C. NaCl i CaO D. Cl2 i S2 Zadanie 22. (3 pkt) Podaj po jednym przykładzie cząsteczki (wzór sumaryczny) do każdego kształtu według tabelki.   Kształt cząsteczki Przykład cząsteczki - wzór sumaryczny Tetraedryczny Trygonalny Liniowy Zadanie 23. (1 pkt) Które określenie dotyczące właściwości pierwiastków należących do 2 grupy układu okresowego jest prawdziwe: A. W miarę wzrostu masy atomowej wzrasta elektroujemność pierwiastków. B. W miarę wzrostu masy atomowej maleje charakter zasadowy tlenków. C. W miarę wzrostu masy atomowej maleje reaktywność pierwiastków. D. W miarę wzrostu masy atomowej wzrasta reaktywność pierwiastków. Kartoteka testu Model odpowiedzi i schemat punktowania Nr zad. Przewidywany model odpowiedzi Punktacja za czynność Punktacja sumaryczna 1 As - kolejne liczby: 33,75, 33, 33, 42, 75 1 1 2 As - okres 4, grupa 15 (V A) 1 1 3 a) K2 L8 M18 N5 b) 1s22s22p63s23p64s23d104p3 c) sposób klatkowy (graficzny)-podpowłoka walencyjna 4s24p3 d) [Ar]: 3d104s24p3 1 1 1 1 4 4 Symbol powłoki walencyjnej N Orbitale walencyjne 4s24p3 Liczba elektronów walencyjnych 5 Liczba elektronów niesparowanych 3   Za dwie odp. 1 pkt 2´1 2 5 As + 3e-→ As3- symbol - As3- nazwa - anion arsenu trójujemny 1 1 6 Odp. C 1 1 7 As3- / 1s22s22p63s23p64s23d104p6 / Kr 1 pkt za konfigurację 1 pkt za gaz szl. 2 8 izotopy mają tę samą liczbę atomową, a różnią się liczbą masową -liczbą neutronów 1 1 2 9 Należy zastosować poniższy wzór, podstawić odpowiednie dane i obliczyć masę. M1,2.. -masy atomowe izotopów, p1,2…- zawartości % izotopów Całościowe wykonanie zadania to 3 pkt 3 10 T - tryt 1 1 11   1 1 2 12 Tabelka-1 Wykres-1 Odczyt- 1 1 13 As, Br, N, O, F 1 1 14 Najbardziej polarna jest cząsteczka HBr, gdyż ma największą różnicę elektroujemności spośród pozostałych równą 0,7 Wskazanie cząsteczki 1 pkt, uzasadnienie 1 pkt 2 15 Cząsteczki CCl4 i Cl2 mają symetryczną budowę niepolarną, wypadkowy moment dipolowy równy jest zero. Wskazanie cząsteczek 1 pkt, uzasadnienie 1 pkt 2 16 Typ wiązania Substancja Kowalencyjne N2, CS2 Kowalencyjne spolaryzowane H2O, HCl Jonowe NaCl, Rb2O 1 1 1 3 17   1+1 2 18 P2 - występuje potrójne wiązanie pomiędzy dwoma atomami fosforu widoczne na wzorze elektronowym lub uzasadnienie typu: każdy atom fosforu ma 5 el. walencyjnych, do wspólnego wiązania oddają po 3 elektrony, co tworzy 3 pary elektronowe, czyli wiązanie potrójne. Wskazanie cząsteczki 1 pkt, uzasadnienie 1 pkt 2 19 Cząsteczka Liczba wiązań σ Liczba wiązań π Cl2 1 0 S2 1 1 P2 1 2 H2 1 0   1 1 1 1 4 20 Odp. A, C, D 1 1 21 Odp. B 1 1 22 Kształt cząsteczki Przykład cząsteczki - wzór sumaryczny Tetraedryczny Np. CH4 ( lub NH3 , H2O) Trygonalny Np. SO2 (lub BF3, BH3) Liniowy Np. CS2 (lub BeH2 , CO2)   1 1 1 3 23 Odp. D 1 1

---