Wykład 5 - 1 XII 2005r.

Uwarunkowania polityki

1. polityka a ideologia

Ideologia wg Eatwella (rozszerzona)

„względnie spójny zespół przekonań oraz twierdzeń o charakterze opisowym i normatywnym, koncentrujące się wokół problematyki natury ludzkiej, procesu historycznego, ładu społecznego”

Wg Wiatra względnie spójny system twierdzeń (poglądów), którego cecha wyróżniającą jest funkcjonalny związek z interesami jakiejś grupy społecznej

Na ideologię składają się:

• wartości

• poglądy dotyczące społeczeństwa, człowieka, oceny istniejącej rzeczywistości dyrektywy do właściwego działania, żeby było tak jak chcemy

Twierdzenie ideologiczne mogą być:

• fałszywe

• raczej skuteczność jakiejś grupy, a nie prawdziwość

• czasem dla zaspokojenia nagłej sytuacji ( rasizm)

Ideologie wpływają na politykę przez pewne struktury:

• partie polityczne

• ruchy społeczne

• środowiska opiniotwórcze

• środowiska intelektualne

Wpływ Ideologii na Politykę (I P)

• stanowią intelektualną _{(uzasadniona rola)} podstawę do działań politycznych

• spełniają rolę integracyjną (skupiają wyznawców)

• pełnią rolę mobilizacyjna (skłaniają do działań; co robić?)

• służyły do przebudowy prądów (leninizm, maoizm)

Wpływ Polityki na Ideologię (P I)

• politycy decydują (aktualizują) o ideologii, o jej kształcie, co zmienić by ja dostosować do nowych rzeczy, decydują o zasięgu danej ideologii

• koncepcja „końca wieku ideologii” wraz z rozwojem różnice w ideologii nie będą tak duże

• dopóki będzie istnieć podział na lewice i prawice będzie jakaś ideologia

2. polityka a moralność

moralność - system normatywny opierający się na ocenianiu czynu jako dobry / zły ; pewna kategoria dobro / zło

Relatywizm moralny

• ok. 60% badanych, twierdzi ze czyn należy od okoliczności; nie ma jednego dobra

• zawsze można moralnie usprawiedliwić pewien czyn

• w/w - tak było dawniej , ale teraz się tez tak zdarza

• istnieje wiele moralności, kategorii czynów, które większość uważa za pozytywne / negatywne

• np. wyznanie (religia) nie ujednolica moralność, nie zawsze normy religijne są tożsame z normami moralnymi

• „penisywizm” przyzwolenie na pewne działanie

• moralność w polityce stanowi jej ważną część

• stanowiska jak powinno wyglądać oddziaływanie moralności na politykę?

1. moralistyczne (separastyczne)

• polityka _{( zajmuje się relacjami miedzy grupami, kategoriami społecznymi)} ≠ moralność _{(odnosi się do relacji miedzy jednostkami)}

• norma „nie zabijaj” co innego znaczy w moralności a co innego w polityce

2. moralistyczne (perfekcjonistyczne)

• działania polityczne powinny być działaniami moralnymi

• bezwzględny prymat zasad moralnych nad dziedzinami politycznymi

• czy jesteśmy w stanie wskazać kategorie polityków, którzy tak postępują?

• A jeśli polityk lamie normy moralne(kłamstwo) to czy przestaje być politykiem?

3. mahiavelistyczne

• ważne jest zrealizowanie celu, nie ważne jakimi drogami

4. realistyczne

• zasada „mniejsze zło”

• działania polityczne powinny zgadzać się z moralnością, ale jeśli nie, to należy wybrać „mniejsze zło”

• uzasadnienie dla wyboru stanu wojennego w 1981r.

3. polityka a prawo

prawo stanowione

politycy stanowią prawo sankcje prawne przez państwo (politycy) lub przez przymus (państwo)

oddzielenie prawa od bieżących spraw politycznych prawo powinno być stabilne, powinno istnieć dłużej niż politycy

wg Hayek instytucjonalizacja prawa _{(teksty Ulickiej)}

• izba polityczna - normy bieżące, ustawy budżetowe i funkcja kontrolna

• izba - stanowienie prawa, tworzona przez starszych z doświadczeniem na kadencje 15 - letnią

wg Offe kapitalizm polityczny wprowadzają politycy; jak stwierdzić, ze nie robią tego „pod siebie?”; na ile polityce potrafią wznieść się ponad swoje interesy

Wpływ Prawa na Politykę (Pr Po)

1. prymat prawa nad polityką

• to co w konstytucji państwo prawa

• wyłącznie działań politycznych z poglądów indywidualnych, partykularnych

2. prymat polityki nad prawem

• prawo to instrument, który ma służyć działaniom politycznym

• trzeba dostosować prawo (PRL)

3. wykluczenie prawa; władza polityczna

• wola władzy najważniejsza

Co Prawo może wobec Polityki zrobić? (Pr Po)

• co polityka może zrobić a czego nie?

• określa część norm politycznych

• legitymizuje prawo polityczne

• uzasadnia cześć norm politycznych oraz cześć działań politycznych

• wynik kompromisu politycznego

• dostosowuje się do zmian spowodowanych przez polityków muszą to utrwalić w prawie silne ciążenie prawo jako instrument

4. polityka a kultura

• relacje miedzy polityką a prawem polityka jest podatna

• relacje między polityka a kulturą nie podatna na działania polityków; trudno jej cos narzucić; ważny jest czas (przetrwa pokolenia)

Wpływ Kultury na Polityką ( K P)

• dawniej była „szkoła kultury i osobowości”

kultura jako matryca kształtuje osobowość człowieka

narzuca pewne działanie

wg Durkheima „świadomość społeczna kształtuje otoczenie, kultura nie dotyczy jednostki czy społeczeństwa”

• przeszłość na bieżące skutki ma duży wpływ

• należy zmierzać do tego co jest wartościowe

• kształtują się wzory działania (zachowań) siła fizyczna czy negocjacje; siła kompromisu ; liczy się człowiek lub wspólnota

• kwestia możliwych śródków do zastosowania:

• eliminacja fizyczna przeciwników politycznych (w określonych krajach)

• określa sposób wpływania na władzę:

• władza jest powiązana z wieloma rzeczami

• władza jako „sacrum” - pochodzi od Boga

• władza jako prestiż

• władza jako bogactwo

• decyduje o wyborze różnych rozwiązań ustrojowych

Koncepcja Luipart'a demokracje: dla społeczeństwa jednorodnego ; segmenty kulturowe, religijne

Huntington co charakteryzuje:

1. wschód (Chiny)

• istnieje przekonanie o państwie opiekuńczym i dyscyplinowanym

• prawo jako harmonia zachowań jednostek

2. zachód

• w demokracjach glos należy do jednostek

• prawo gwarantuje autonomie jednostek

Wg Br. Gołębiowskiego kultura dzieli się na:

1. kulturę bytu

• zachowanie konsumenckie

• społeczne,

• istnienie

2. kulturę symboliczną

• nauka/ historia / sztuka

Polityka jest częścią świata jako kultury

Polityka wpływa na sposób współdziałania osób

Polityka pod postacią instytucji politycznych, norm, wartości i wzorów politycznych

Polityka jest związana ze światem kultury symbolicznej, pewne wzory, z religii/ nauki pewne modyfikacje.

Częścią polityki symbolicznej jest język

Więź z kultura bytu obowiązują zachowania konsumpcyjne na działania polityczne

Wpływ Polityki na Kulturę (P K)

• w kulturze proces globalizacji (masowe) amerykanizacja (pewne wzory, jednolitość, cele czerpane z USA)

• kultura jest różnicowana lokalnie kultura różnych warstw społecznych czy grup wyznaniowych

• globalizacja, ale też podziały regionalne

Wykład 6 15 XII 2005r.

5. polityka a ekonomika

---