ANALIZA EKONOMICZNO-FINANSOWA

(materiały do wykładu prowadzonego przez dr Z. Fengler)

I. MATERIAŁY ŻRÓDŁOWE WYKORZYSTYWANE W ANALIZIE

Ogół materiałów wykorzystywanych w analizie ekonomiczno-finansowej można podzielić na dwie grupy:

1. materiały wewnętrzne, zawierające dane o przedsiębiorstwie,

2. materiały zewnętrzne, informujące o otoczeniu przedsiębiorstwa.

Materiały wewnętrzne mogą mieć charakter:

• ewidencyjny. Materiały ewidencyjne (liczbowe) mają podstawowe znaczenie i wynikają z prowadzonej w przedsiębiorstwie ewidencji. Ich źródłem jest m. in.:

• księgowość,

• kalkulacja,

• sprawozdawczość finansowa i rzeczowa,

• poprzednie analizy ekonomiczne,

• plany,

• raporty biegłych rewidentów.

• pozaewidencyjny. Są to m.in.:

• protokoły z różnych zebrań w przedsiębiorstwie,

• sprawozdania i protokoły z posiedzeń zarządu i rady nadzorczej,

• protokoły pokontrolne,

• informacje uzyskane w trakcie prowadzenia rozmów oraz wywiadów z pracownikami przedsiębiorstwa i banku finansującego.

Informacje pozaewidencyjne są dla analizy równie cenne, jak dane ewidencyjne. Pozwalają one bowiem ustalić, jakie były przyczyny i skutki niektórych zjawisk oraz właściwie zinterpretować odchylenia w kształtowaniu się tych zjawisk.

Podstawowym źródłem informacji wykorzystywanych w analizie ekonomicznej są sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa sporządzane w formie standardowej, uregulowanej przepisami prawa, tj. bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych.

Duże znaczenie informacyjne mają noty uzupełniające do głównych pozycji bilansu i rachunku zysków i strat.

Materiały zewnętrzne dotyczą przede wszystkim informacji o głównych konkurentach i sytuacji branży, w której działa przedsiębiorstwo. Takich informacji dostarczają m.in.:

• sprawozdania finansowe publikowane przez przedsiębiorstwa, które mają taki obowiązek prawny,

• publikacje GUS,

• publikacje w prasowe,

• prospekty emisyjne spółek handlowych,

• wyspecjalizowane firmy dysponujące bazą wskaźników finansowych charakteryzujących poszczególne branże,

• wywiadownie gospodarcze.

II. SKŁADNIKI BILANSU

A. AKTYWA TRWAŁE

I. WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

Wartości niematerialne i prawne - są to nabyte przez jednostkę prawa majątkowe , nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do użytkowania na potrzeby jednostki.

1. Koszty zakończonych prac rozwojowych

2. Wartość firmy

3. Inne wartości niematerialne i prawne, np.:

• licencje,

• koncesje,

• prawa do wynalazków, znaków towarowych, wzorów użytkowych lub zdobniczych,

• know-how,

• prawa do korzystania z programów komputerowych.

4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne.

II . RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

1. Środki trwałe - rzeczowe aktywa trwałe, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby przedsiębiorstwa.

1. grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntów),

2. budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej,

3. urządzenia techniczne i maszyny,

4. środki transportu,

5. inne środki trwałe, m.in.:

• ruchomości biurowe,

• narzędzia i przyrządy,

• księgozbiory,

• dzieła sztuki.

2. Środki trwałe w budowie (środki trwałe w okresie budowy, montażu, ulepszenia).

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie.

III. NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE

Należności o okresie spłaty w okresie dłuższym niż rok (bez należności z tytułu dostaw i usług).

IV. INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE

Inwestycje - aktywa, które nie są użytkowane przez przedsiębiorstwo, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowych.

1. nieruchomości,

2. wartości niematerialne i prawne,

3. długoterminowe aktywa finansowe m.in. ;

• udziały lub akcje,

• obligacje,

• pożyczki długoterminowe

inne inwestycje długoterminowe m.in.:

• metale szlachetne,

• dzieła sztuki.

V. DŁUGOTERMINOWE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

1. aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

2. rozliczenia międzyokresowe kosztów, np.:

• koszty większego remontu środka trwałego, jeśli będzie on użytkowany,

• koszty przygotowania nowej produkcji, gdy będzie ona w przyszłości przynosić przychody.

B. AKTYWA OBROTOWE

I. ZAPASY

1. materiały,

2. półprodukty i produkty w toku,

3. produkty gotowe,

4. towary,

5. zaliczki na dostawy.

II. NALEŻNOŚCI

1. z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych,

inne (np. kaucje, odszkodowania, od pracowników, roszczenia z tytułu odsetek),

dochodzone na drodze sądowej:

• należności kwestionowane przez dłużnika,

• należności skierowane na drogę sądową dla uzyskania prawa do ich ściągnięcia, w celu zapobieżenia przedawnieniu.

III. INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE

1. krótkoterminowe aktywa finansowe m.in. ;

• udziały lub akcje przeznaczone do obrotu w danym roku,

• obligacje i weksle o terminie wykupu od 3 do 12 miesięcy,

• pożyczki krótkoterminowe,

• środki pieniężne

• w kasie i na rachunkach bankowych,

• inne środki pieniężne (m.in. czeki i weksle obce płatne w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące),

2. inne inwestycje krótkoterminowe (m.in. kontrakty terminowe, kontrakty opcyjne, umowy przyszłe - forwerds)

IV. KRÓTKOTERMINOWE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

A. KAPITAŁ (fundusz) WŁASNY

I. KAPITAŁ (fundusz )PODSTAWOWY

II. NALEŻNE WPŁATY NA KAPITAŁ PODSTAWOWY (-)

III. UDZIAŁY (AKCJE) WŁASNE (-)

IV. KAPITAŁ (fundusz ) ZAPASOWY

V. KAPITAŁ (fundusz ) Z AKTUALIZACJI WYCENY

VI. POZOSTAŁE KAPITAŁY (fundusze) REZERWOWE

VII. ZYSK (STRATA) Z LAT UBIEGŁYCH

VIII. ZYSK (STRATA) NETTO

B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

I. REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

1. rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2. rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne (m. in. nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne, niewykorzystane urlopy)

• długoterminowa

• krótkoterminowa

3. pozostałe rezerwy (na pewne lub prawdopodobne straty z operacji gospodarczych; np. z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji innym podmiotom, jeśli ich sytuacja jest niepewna; skutków toczącego się postępowania sądowego)

• długoterminowe

• krótkoterminowe

II. ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

1. kredyty i pożyczki

2. tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

3. inne zobowiązania (np. zobowiązania z tytułu opłat notarialnych, opłat sądowych, zobowiązania wobec kontrahentów z tytułu wpłaconych wadiów)

III. ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

1. kredyty i pożyczki,

2. z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych,

3. inne zobowiązania finansowe,

4. z tytułu dostaw o okresie wymagalności

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

5. zaliczki otrzymane na dostawy,

6. zobowiązania wekslowe,

7. z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych,

8. z tytułu wynagrodzeń,

9. inne (np. zobowiązania z tytułu dywidendy, wobec pracowników),

10. fundusze specjalne (np. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych).

IV. ROZLICZENIA MIEDZYOKRESOWE

1. Ujemna wartość firmy.

2. Inne rozliczenia międzyokresowe (np. a). rozliczenia miedzyokresowe kosztów napraw gwarancyjnych, koszty badania sprawozdań finansowych, b). rozliczenia miedzyokresowe przychodów - równowartość otrzymanych od kontrahentów środków za świadczenia, które zostaną wykonane w przyszłych okresach sprawozdawczych, dotacje i subwencje przeznaczone na nabycie lub wytworzenie środków trwałych.

• długoterminowe

• krótkoterminowe

Aktywa stałe = majątek trwały

+ należności z tytułu dostaw i usług

powyżej 12 miesięcy

Kapitał stały = kapitał własny

+ rezerwa z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

+ pozostałe rezerwy długoterminowe

+ zobowiązania długoterminowe

+ zobowiązania z tytułu dostaw i usług o okresie

wymagalności powyżej 12 miesięcy

+ ujemna wartość firmy oraz inne rozliczenia

międzyokresowe długoterminowe

Aktywa bieżące = majątek obrotowy

- należności z tytułu dostaw i usług

powyżej 12 miesięcy

Zobowiązania bieżące = rezerwy krótkoterminowe

+ zobowiązania krótkoterminowe

-zobowiązania z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności powyżej 12 miesięcy

+rozliczenia międzyokresowe krótko-

terminowe

Sposoby obliczania kapitału obrotowego netto

• I sposób :

Aktywa bieżące - Zobowiązania bieżące

Interpretacja : Jest to ta część aktywów bieżących, która pozostałaby w przedsiębiorstwie po uregulowaniu wszystkich zobowiązań bieżących.

• II sposób :

Kapitał stały - Aktywa stałe

Interpretacja : Jest to ta część kapitału stałego, która finansuje aktywa bieżące ( majątek obrotowy pomniejszony o należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy).

.

Poziomy kapitału obrotowego netto

Sytuacja I

Kapitał obrotowy netto > 0

Aktywa stałe Kapitał stały

Aktywa bieżące Kapitał obrotowy netto

Zobowiązania

bieżące

Sytuacja II

Kapitał obrotowy netto = 0

Aktywa stałe Kapitał stały

Aktywa bieżące Zobowiązania

bieżące

Sytuacja III

Kapitał obrotowy netto < 0

Aktywa stałe Kapitał stały

Kapitał obrotowy netto

Zobowiązania

Aktywa bieżące bieżące

Czynniki wpływające na zmiany poziomu kapitału obrotowego netto

Zwiększenie kapitału obrotowego netto	Zmniejszenie kapitału obrotowego netto
Zwiększenie kapitału stałego	Zmniejszenie kapitału stałego
emisja akcji	umorzenie akcji
zyski zatrzymane	pokrycie strat
emisja obligacji	wykup własnych obligacji
zaciąganie kredytów długoterminowych	spłata kredytów długoterminowych
Zmniejszenie aktywów stałych	Zwiększenie aktywów stałych
umorzenie składników majątku trwałego	zakup rzeczowych składników majątku trwałego
sprzedaż rzeczowych składników majątku trwałego	zakup wartości niematerialnych i prawnych
sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych	zakup długoterminowych papierów wartościowych i udziałów obcych
sprzedaż długoterminowych papierów wartościowych i udziałów obcych	udzielenie pożyczek długotermino-wych innym podmiotom
zmniejszenie pożyczek długotermino-wych udzielonych innym podmiotom

Zmiana poziomu kapitału obrotowego netto

Wskaźniki liczone w ramach analizy struktury majątkowo-kapitałowej

1. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym (“złota reguła bilansowa”)

Kapitał własny

≥ 1

Aktywa stał e

2. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym (“złota reguła

bankowa”)

Kapitał stały

≥ 1

Aktywa stał e

3. Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego zobowiązaniami krótkoterminowymi.

Zobowiązania bieżące

≤ 1

Aktywa bieżące

4. Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałem obrotowym netto.

Kapitał obrotowy netto

≥ 0

Aktywa bieżące

Ocena stopnia zaspokojenia zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto

W ocenie tej stosuje się dwie metody :

• metodę statystyczną (uproszczoną)

• metodę szczegółową

W metodzie statystycznej wykorzystuje się dwa wskażniki :

1. kapitał obrotowy netto

aktywa bieżące - środki pieniężne

Za dobry stan finansowania środków uważa się sytuację, gdy wskażnik ten ≥ 0.5

2. kapitał obrotowy netto

× 360 sprzedaż roczna

Za dobry stan finansowania środków uważa się sytuację , gdy kapitał obrotowy netto wystarcza na sfinansowanie obrotu w okresie 1-3 miesięcy .

W metodzie szczegółowej ustala się różnicę pomiędzy kapitałem pracującym i zapotrzebowaniem na to źródło finansowania aktywów bieżących.

Kapitał obrotowy netto - Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto

gdzie zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto oblicza się następująco :

(aktywa bieżące -inwestycje krótkoterminowe)

-

(zobowiązania bieżące - kredyty i pożyczki krótkoterminowe - zobowiązania z tyt. emisji dłużnych papierów wartościowych - zaliczki otrzymane na dostawy) + zobowiązania przeterminowane

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

1. PRZYCHODY

1. Przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług).

2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów (łącznie ze sprzedażą wyrobów, tzw. towarów własnych, w sieci własnych punktów sprzedaż detalicznej).

3. Pozostałe przychody operacyjne (przychody nie związane bezpośrednio z podstawową działalnością podmiotu):

• zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych,

• przychody z likwidacji składników majątku trwałego,

• rozwiązane rezerwy (z wyjątkiem dotyczących operacji finansowych),

• nadwyżki inwentaryzacyjne majątku,

• odpisane przedawnione zobowiązania,

• korekty odpisów aktualizujących wartość aktywów niefinansowych,

• otrzymane odszkodowania, kary i grzywny,

• otrzymane darowizny, dotacje, subwencje i dopłaty,

• odpisy rat dotacji, subwencji i dopłat dokonywane równolegle do amortyzacji sfinansowanych z tych źródeł środków trwałych oraz prac rozwojowych,

• odpis ujemnej wartości firmy,

• przychody otrzymywane z czynszów oraz usług świadczonych we własnych obiektach socjalnych,

• dofinansowanie utrzymania obiektów socjalnych z ZFŚS,

• otrzymane przez jednostkę nieodpłatnie składniki majątku.

4. Przychody finansowe (wpływy lub kwoty należne):

• dywidendy (z tytułu udziałów lub z obcych akcji),

• zyski ze zbycia inwestycji (krótko- i długoterminowych),

• odsetki od:

• lokat na rachunkach (z wyjątkiem środków ZFŚS),

• obligacji obcych,

• udzielonych pożyczek (w tym także odsetki za zwłokę w spłacie rat),

• od przeterminowanych należności,

• nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi ustalona przy spłacie należności i zobowiązań oraz przy wycenie środków pieniężnych, udziałów i papierów wartościowych.

2. KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW

1. Koszty działalności operacyjnej obejmują wszystkie koszty proste związane z prowadzeniem działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej poniesione w celu uzyskania określonych przychodów.

1. W wersji porównawczej koszty te obejmują:

• koszty wg rodzajów skorygowane o zmianę stanu produktów,

• wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie nabycia;

2. W wersji kalkulacyjnej koszty te obejmują:

• koszt wytworzenia sprzedanych produktów (koszty materiałów i robocizny bezpośredniej oraz koszty wydziałowe),

• koszty sprzedaży (np. prowizje agentów, opakowania zbiorcze, podatek akcyzowy, koszty transportu, załadunku i wyładunku, koszty ubezpieczenia transportu, koszty reklamy i promocji, koszty udziału w targach i wystawach),

• koszty ogólnego zarządu (np. wynagrodzenia pracowników zarządu i administracji, koszty funkcjonowania organów nadzorczych, koszty reprezentacji, zużycia materiałów biurowych, usługi i opłaty związane z funkcjonowaniem zarządu),

• wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie nabycia.

2. Pozostałe koszty operacyjne:

• strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych,

• koszty likwidacji środków trwałych,

• wartość umorzonych, przedawnionych należności, od których nie dokonano odpisu aktualizujacego,

• rezerwy utworzone na pewne i prawdopodobne straty (z wyjątkiem tych, które dotyczą operacji finansowych),

• odpisy aktualizujące wartość aktywów niefinansowych,

• zapłacone i wymagające zapłacenia odszkodowania, kary i grzywny,

• koszty postępowania spornego,

• przekazane darowizny,

• koszty utrzymania własnych obiektów socjalnych (bez kosztów bezpośrednich usług świadczonych w tych obiektach).

3. Koszty finansowe:

• odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz emitowanych przez jednostkę obligacji i innych papierów wartościowych,

• odsetki i dyskonto od wyemitowanych przez jednostkę obligacji,

• odsetki zwłoki,

• straty ze zbycia inwestycji (krótko- i długoterminowych),

• prowizje od otrzymanych kredytów i pożyczek,

• nadwyżka ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi,

• odpisy z tytułu aktualizacji wartości inwestycji.

4. Zyski i straty nadzwyczajne; skutki finansowe zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki

• zyski nadzwyczajne:

• przyznane lub otrzymane od zakładów ubezpieczeniowych odszkodowania za straty w składnikach majątkowych spowodowane zdarzeniami losowymi,

• równowartość nadających się do dalszego wykorzystania składników majątkowych objętych zdarzeniami losowymi.

• straty nadzwyczajne:

• wartość szkód spowodowana zdarzeniami losowymi nie objęta ubezpieczeniem lub różnica między wartością szkód a przyznanym lub otrzymanym odszkodowaniem,

• koszty usuwania skutków zdarzeń losowych w części nie objętej ubezpieczeniem.

5. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto:

• podatek dochodowy,

• wpłaty przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa z zysku po opodatkowaniem podatkiem dochodowym na rzecz budżetu państwa.

Dla celu obliczenia podatku dochodowego wynik brutto powiększa się o koszty nie uznawane za koszty uzyskania przychodów w świetle przepisów podatkowych, tzw. koszty nieuzasadnione. Koszty te obejmują m.in.:

• koszty reprezentacji i reklamy w części przekraczającej 0,25% ogółu przychodów;

• amortyzację od samochodów osobowych w części przekraczającej graniczną wartość wynoszącą 20 tys. EURO ich wartości początkowej;

• odsetki karne z tytułu nieterminowego regulowania różnego rodzaju zobowiązań, np. z tytułu nieterminowego regulowania podatków;

• różnego rodzaju zapłacone lub naliczone kary i grzywny.

Doliczenie do wyniku finansowego kosztów nieuzasadnionych powiększa podstawę opodatkowania. Stąd podatek dochodowy odniesiony do wyniku finansowego brutto przekracza poziom nominalnej obowiązującej stopy podatku.

Podstawa opodatkowania może być mniejsza od wyniku brutto. Wynika to z:

1. z występowania przychodów nie zaliczanych do dochodów do opodatkowania, do których zalicza się m.in.:

• naliczone, nie otrzymane odsetki;

• otrzymane dywidendy;

• dodatnie różnice kursowe.

2. odliczenia od dochodu m.in.:

• dochodów opodatkowanych za granicą, w krajach z którymi Polska posiada umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania;

• darowizn na określone cele, stanowiących do 10% dochodu;

• dochodów uzyskanych w wolnej strefie ekonomicznej;

• strat z lat ubiegłych.

Podatek dochodowy w rachunku zysków i strat ustala się w wymiarze księgowym. Obejmuje on:

• część bieżącą,

• cześć odroczoną.

Część bieżąca to podatek dochodowy w wymiarze fiskalnym, który stanowi zobowiązanie podatkowe za dany rok obrotowy.

Część odroczona stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku na koniec i początek danego okresu sprawozdawczego, oprócz odroczonego podatku dochodowego rozliczanego z kapitałem własnym (np. w przypadku przeszacowania inwestycji długoterminowych w powiązaniu z kapitałem z aktualizacji wyceny).

Przewaga rezerw nad aktywami na odroczony podatek dochodowy zwiększa łączne obciążenie podatkowe. Natomiast przewaga aktywów zmniejsza je.

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

(wariant porównawczy)

1. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

2. Koszty wg rodzajów

3. Zmiana stanu produktów

4. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów (2-3)

5. Wartość sprzedanych towarów i materiałów (w cenie nabycia)

6. Wynik na sprzedaży (1-4-5)

7. Pozostałe przychody operacyjne

8. Pozostałe koszty operacyjne

9. Wynik operacyjny (6+7-8)

10. Przychody finansowe

11. Koszty finansowe

12. Wynik na działalności gospodarczej (9+10-11)

13. Zyski nadzwyczajne

14. Straty nadzwyczajne

15. Wynik brutto (12+13-14)

16. Podatek dochodowy

17. Pozostałe obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

18. Wynik netto (15-16-17)

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

(wariant kalkulacyjny)

1. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

2. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów (techniczny koszt wytworzenia)

3. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

4. Wynik brutto na sprzedaży(1-2-3)

5. Koszty sprzedaży

6. Koszty ogólnego zarządu

7. Wynik na sprzedaży (4-5-6)

8. Pozostałe przychody operacyjne

9. Pozostałe koszty operacyjne

10. Wynik operacyjny (7+8-9)

11. Przychody finansowe

12. Koszty finansowe

13. Wynik na działalności gospodarczej (10+11-12)

14. Zyski nadzwyczajne

15. Straty nadzwyczajne

16. Wynik brutto (13+14-15)

17. Podatek dochodowy

18. Pozostałe obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

19. Wynik netto (16-17-18)

Wstępna analiza rachunku zysków i strat obejmuje:

• ustalenie i ocenę zmian poszczególnych pozycji przychodów, kosztów i wyników;

• badanie struktury rachunku wyników, struktury przychodów i kosztów ich uzyskania;

• badanie relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami wyniku finansowego.

Ustalenie wpływu zmian przychodów i kosztów na wynik ze sprzedaży

Zysk ze sprzedaży (Z) można wyrazić następującą formułą:

Z = S (1- u)

Gdzie:

S - przychód ze sprzedaży produktów,

u - udział kosztów działalności operacyjnej w przychodach ze sprzedaży (wskaźnik poziomu kosztów).

Zmiana zysku na sprzedaży (Δ Z):

Δ Z= Z₁ - Z₀

Zysk na sprzedaży w roku bazowym:

Z₀ = S₀ (1- u₀)

Zysk na sprzedaży przy wzroście przychodów i bazowej wielkości wskaźnika poziomu kosztów:

Z_s = S₁ (1- u₀)

Zmiana zysku w wyniku zmiany przychodów ze sprzedaży:

Δ Z_s = Z_s - Z₀

Faktyczny zysk na sprzedaży:

Z₁ = S₁ (1- u₁)

Zmiana zysku w wyniku zmiany wskaźnika poziomu kosztów:

Δ Z_u = Z₁ - Z_s

Badanie relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami rachunku wyników:

• relacja zysku z działalności =
  
  

operacyjnej do zysku ze sprzedaży

• relacja zysku brutto do zysku =
  

z działalności operacyjnej

• relacja zysku brutto =
  
  
  
  x 100%

do zysku ze sprzedaży

• relacja zysku netto do =
  

ze sprzedaży

• efektywna stopa =
  

opodatkowania

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM

OPERACYJNEGO

WYNIKU FINANSOWEGO

1. Wolumen i struktura asortymentowa sprzedaży (q)

2. Cena zbytu poszczególnych asortymentów (c)

3. Koszt jednostkowy poszczególnych asortymentów (k)

ETAPY ANALIZY CZYNNIKOWEJ

1. Ustalenie zmiany wyniku finansowego (przyrostu lub spadku) okresu

sprawozdawczego w stosunku do jego poziomu w okresie poprzednim lub w

stosunku do planu.

2. Ustalenie wolumenu sprzedaży, cen i kosztów jednostkowych poszczegól-

nych asortymentów w okresie sprawozdawczym i w okresie poprzednim lub

przyjętych w planie.

3. Rozliczenie wpływu zmiany czynników kształtujących wynik operacyjny na

na zmianę jego poziomu.

Przy rozliczeniu wpływu czynników kształtujących wynik operacyjny (Z) wykorzystuje się następującą formułę:

Z =
-

gdzie:

q

- ilość sprzedanych wyrobów i-tego asortymentu,

c
- cena i-tego asortymentu,

k
- koszt jednostkowy i-tego asortymentu,

n - ilość asortymentów

Zmiana wyniku operacyjnego(
Z):

Z = Z
- Z

gdzie:

Z
- wynik operacyjny okresu bazowego (lub planowany)

Z
- wynik operacyjny w okresie sprawozdawczym

Rozliczenie wpływu czynników kształtujących wynik opera- cyjny przy wykorzystaniu metody kolejnych podstawień.

Z
=


-

Z
=

-

Zmiana wyniku finansowego pod wpływem zmiany ilości i struktury asortymentowej sprzedaży (
Z
):

Z
= Z
- Z

Z
=
-

Zmiana wyniku finansowego pod wpływem zmian cen (
Z
):

Z
= Z
- Z

Z
=
-

Zmiana wyniku finansowego pod wpływem zmian kosztów jednostkowych (
Z
):

Z
= Z
- Z

Dla oddzielenia wpływu zmian wolumenu sprzedaży i zmian struktury asortymentowej wykorzystuje się dwa wskaźniki:

1. Wskaźnik dynamiki sprzedaży wg cen bazowych (d
)

d
=

2. Wskaźnik dynamiki sprzedaży wg bazowych kosztów jednostkowych (d

d
=

Ustalenie wartości wyniku operacyjnego, gdyby była tylko zmiana wolumenu sprzedaży Z

Z
= Z₀ × d_k

Ustalenie zmiany wyniku operacyjnego, pod wpływem zmiany wolumenu sprzedaży ΔZ_q

ΔZ_q = Z_q - Z_{0 _}

Ustalenie zmiany wyniku operacyjnego, pod wpływem zmiany struktury asortymentowej sprzedaży ΔZ_s

ΔZ_s = Z_qs - Z_q

34

---