STRATEGIE FINANSOWE PRZEDSIĘBIORSTW (ćw.) - Innowacyjne instrumenty finansowania działalności przedsiębiorstwa

I. Fundusze private equity i venture capital

1. Scharakteryzuje finansowanie private equity i venture capital (PE/VC)

private equity  termin oznaczający inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym, w celu osiągnięcia średnio- i długoterminowych zysków z przyrostu wartości kapitału.

Private equity może być wykorzystane na rozwój nowych produktów i technologii, zwiększenie kapitału obrotowego, przejmowanie spółek lub też na poprawę i wzmocnienie bilansu spółki.Venture capital jest jedną z odmian private equity

Pojęcie Private Equity składa się z trzech segmentów inwestycji kapitałowych:

• Venture capital

• Buyout capital

• Mezzanine capital

Venture Capital to inwestycja w nowe, prywatne przedsięwzięcia. Głównym celem podmiotów zajmujących się tego typu finansowaniem jest pomoc rozwijającym się przedsiębiorstwom w trudnym okresie "dojrzewania".

Korzyści

• Przedsiębiorstwa finansowane przez Private Equity z reguły rozwijają się szybciej niż przedsiębiorstwa pozbawione takiej formy wsparcia. Jest to możliwe dzięki połączeniu kapitału i doświadczenia wnoszonego przez inwestorów.

• Private Equity pozwala realizować ambicje założycieli spółki, jak również zapewnia stabilne warunki do podejmowania decyzji strategicznych.

• Nadrzędnym celem inwestorów jest dążenie do wzrostu wartości firmy.

• Fundusze Private Equity często działają w połączeniu z innymi instytucjami finansowymi i mogą pomóc w pozyskaniu całego finansowania dla danego przedsięwzięcia.

• Dzięki finansowaniu przez Private Equity nie ma konieczności publikowania raportów o planowanych zyskach (konieczność taka istnieje, kiedy spółka pozyskuje kapitały poprzez giełdę).

2. Fundusze private equity finansują przedsiębiorstwa na każdym etapie ich życia:

• finansowanie nowych przedsięwzięć we wczesnej fazie rozwoju -

Inwestycje w tej fazie to inwestycje w przedsiębiorstwa, o których wiadomo, że posiadają dobry produkt, ale brak im środków zarówno na stworzenie stabilnej organizacji jak i dalszą ekspansje. Z ich sukcesem rynkowym nadal łączy się ryzyko. Przedsiębiorstwo w tej fazie może pozyskać o wiele więcej środków niż w poprzednich fazach. Przedsiębiorstwa w tej fazie wykazują szybko rosnące przychody i zaczynają osiągać stałe zyski na poziomie operacyjnym.

• finansowanie ekspansji -

Przedsiębiorstwo w tej fazie rozwoju to przedsiębiorstwo o już ustabilizowanej pozycji rynkowej, które nie ma zazwyczaj problemów z brakiem środków na finansowanie obecnej działalności. Gwarantem dalszego sukcesu takiego przedsiębiorstwa jest jednak jego dalsza ekspansja (zarówno organiczna jak i poprzez przejęcia).

• finansowanie wykupu -

Transakcje wykupu to transakcje, które mają na celu przejęcie całości przedsiębiorstwa od obecnych właścicieli. Przykładowo, celem przejęcia mogą być dojrzałe przedsiębiorstwa rodzinne o ustabilizowanej pozycji rynkowej, których właściciele poszukują sposobności zdyskontowania swoich wysiłków lub też pragną tego ich następcy prawni. Przejęcie wszystkich udziałów przedsiębiorstwa może być dokonane m.in. przez:

• fundusz private equity (można mówić wtedy o institutional buyout, czyli IBO)

• zespół zarządzający przedsiębiorstwem (management buyout, czyli MBO)

• grupę menadżerów nie związanych ze spółką (management buyin, czyli MBI)

• wspólnie przez obecny zespół zarządzający i zewnętrzną grupę menadżerów (buyin-management-buyout, czyli BIMBO)

3. Finansowanie przedsiębiorstw poprzez fundusze PE/VC ma charakter finansowania pośredniego, ponieważ… Finansowanie pośrednie polega na inwestycjach dokonywanych za pośrednictwem wyspecjalizowanych instytucji - funduszy venture capital. Cały kapitał pochodzi od inwestorów i zorganizowany jest w postaci odpowiedniej struktury prawnej. Inwestorzy kapitałowi poprzez wniesienie wkładu do wspólnej masy kapitałowej, obejmują w zamian udziały w wysokości stosownej do wniesionej kwoty. Kapitał pochodzący od jednego inwestora stanowi cześć środków kierowanych na różne projekty, często z różnych branż i na różnym etapie rozwoju. Zróżnicowanie portfela inwestycyjnego wpływa korzystnie na stopę zwrotu oraz poziom ryzyka inwestycji, zatem niepowodzenie jednego projektu jest amortyzowane przez pozostałe, udane przedsięwzięcia.

4. 
   
   

5. Korzystne i niekorzystne skutki korzystania przez przedsiębiorstwa z funduszy PE/VC

Korzystne skutki korzystania z funduszy PE/VC Venture capital finansuje ryzykowne przedsięwzięcia, bez wymaganych zabezpieczeń. Korzystne jest to dla przedsiębiorstw w fazie powstawania projektu (seed financing) czy zakładania firmy (start-up financing), kiedy potrzeby kapitałowe są duże, a kredyt bankowy jest niedostępny z powodu rygorystycznych przepisów i procedur banku; Venture capital to również wsparcie niefinansowe. Oprócz kapitału, inwestor dostarcza know-how, wiedzę swoich specjalistów. Obejmując udziały zostaje wspólnikiem, a więc monitoruje działania spółki oraz bierze na siebie część ryzyka inwestycji. Dla przedsiębiorcy jest to korzystne, gdyż z venture capital mają wspólny cel: odnieść sukces i zwiększyć wartość przedsiębiorstwa; Zwiększenie kapitału własnego poprawia dostęp do innych form finansowania. Wniesienie kapitału powoduje zwiększenie kapitału zakładowego (poprawia się struktura kapitałowa w bilansie i tak jak w przypadku otrzymania kredytu nie ma szans na kolejny dług, tak tutaj z sytuacji niedostępnego finansowania, kredyt staje się łatwym do pozyskania źródłem finansowania); Wejście inwestora venture capital poprawia wizerunek przedsiębiorstwa. Dla podmiotów zewnętrznych jest to sygnał, iż inwestor widzi szanse na sukces tego przedsięwzięcia i chce w niego zainwestować. Dodatkowo przedsiębiorstwo zostało szczegółowo sprawdzone przez inwestora, co nie zdarza się podczas oceny wniosku kredytowego; Możliwość zachowania tajemnicy informacji istotnych dla spółki, a czego nie można ukryć przy pozyskaniu kapitału poprzez ofertę publiczną. Wtedy należy publikować dane, raporty, plany inwestycyjne, które są dostępne również dla konkurencji; Finansowanie poprzez venture capital nie wiąże się z regularną spłatą kapitału oraz odsetek, tak jak to wygląda przy zaciąganiu kredytu inwestycyjnego. Inwestorzy nie są zainteresowani wypłatą bieżącego zysku, dzięki czemu rośnie wartość przedsiębiorstwa. Spłata kapitału następuje w momencie sprzedaży udziałów; Venture capital (w zależności od warunków umowy) może nie mieć wpływu na bieżącą działalność spółki, dzięki czemu jej właściciel sprawuje nad nią całkowitą kontrolę; Wejście inwestora wiąże się z wprowadzeniem mechanizmów kontroli i sprawozdawczości. Wiedza przedsiębiorców na temat finansów jest niska, a pomoc inwestora przy planowaniu i podejmowaniu decyzji na podstawie analizy danych, a nie intuicji zwiększa szansę na rozwój firmy;

Niekorzystne skutki korzystania z funduszy PE/VC Zmiana struktury kapitałowej wiąże się z częściową utratą kontroli nad spółką Oznacza to konieczność dzielenia się zyskami, podziałem władzy oraz liczeniem się ze zdaniem partnera; Venture capital należy do droższych form finansowania. Mylnie mogłoby się wydawać, że jego koszt jest niski, gdyż na początku nie ma spłaty kapitału jak to ma miejsce przy kredycie bankowym. Jednak w momencie wyjścia inwestora okazuje się często, że spółka za tanio sprzedała swoje udziały, bo wartość firmy wzrosła kilkakrotnie.  Tak będzie jeśli przedsiębiorstwo osiągnie sukces. Równie często zdarzają się nietrafne inwestycje (właściciele muszą się zdecydować co wybrać: posiadanie małej firmy tylko dla siebie, czy np. 60 proc., ale dużej). Koszt kapitału można szacować na poziomie 20 - 30 proc w skali roku. Występuje zależność kosztu tego rodzaju finansowania w zależności od udziału inwestora w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Im ten udział jest mniejszy, tym koszt pozyskania kapitału będzie wyższy. Fundusz rekompensuje sobie w ten sposób brak kontroli nad spółką; Wycena akcji jest niższa, niż w przypadku oferty publicznej; Długi czas pozyskiwania inwestora. Mija ok. 6 - 12 miesięcy od momentu kontaktu z venture capital, do jego wejścia do spółki. Pozyskanie kredytu bankowego zajmuje zdecydowanie mniej czasu Kilkuletnie zaangażowanie się inwestora venture capital. To jednak nie jest wadą samą w sobie, bowiem czas działa na korzyść spółki - zwiększa się jej wartość rynkowa (o ile cele są realizowane zgodnie z planem); Po wyjściu inwestora może dojść do przejęcia przedsiębiorstwa przez osoby niepożądane przez właściciela. To ryzyko można ograniczyć już na początku, kiedy ustala się warunki dezinwestycji.  Zagrożenie pojawi się, kiedy strony zdecydują się na pozyskanie inwestora branżowego. Finansowanie venture capital jest dobrym rozwiązaniem tylko dla niektórych przedsiębiorstw. Te, w fazie ekspansji są w stanie finansować się bez inwestora, przy wykorzystaniu kredytu bankowego oraz osiąganych zysków. Korzyści venture capital przeważają nad jego wadami, to jednak do przedsiębiorcy należy ostateczny wybór rodzaju finansowania. Każde przedsiębiorstwo znajduje się na innym etapie rozwoju, działa na innym rynku, oferuje inne produkty, stąd rodzaj finansowania musi zostać indywidualnie dopasowany.

II. Fundusze business angels

1. Anioły biznesu to … jest zamożną osobą, która przeznacza kapitał na finansowanie przedsięwzięć będących we wczesnych fazach rozwoju, w zamian za mniejszościowy pakiet udziałów w firmie. Anioły zawsze inwestują swoje własne fundusze, w przeciwieństwie do venture capitals, które zarządzają pewną pulą środków innych kapitałodawców zgromadzonych w profesjonalnym funduszu.

2. Finansowanie przedsiębiorstw poprzez anioły biznesu ma charakter finansowania bezpośredniego





3. Korzystne i niekorzystne skutki korzystania przez przedsiębiorstwa z funduszy business angels

Korzystne skutki korzystania z funduszy business angels Koszty due diligence i negocjacji przy realizacji inwestycji przez Anioła Biznesu będzie zawsze niższy niż w przypadku Funduszu Venture Capital; Monitoring inwestycji w wykonaniu Aniołów Biznesu jest o wiele bardziej efektywny i zazwyczaj mniej kosztowny w porównaniu do działań Funduszu Venture Capital; Anioł Biznesu, ze względu na to, iż inwestuje własne pieniądze, jest bardzo elastycznym partnerem, ale i bardziej stanowczym; Anioł Biznesu, ze względu na to, iż jest blisko zarządzających, może szybko reagować na błędne decyzje operacyjne; Anioł Biznesu to zazwyczaj przedsiębiorca, a nie finansiści jak reprezentanci Funduszu Venture Capital; Anioł Biznesu może zainwestować w przedsiębiorstwo, pomimo, że opcje "wyjścia z inwestycji" nie są jasno określone w momencie dokonywania inwestycji.

Niekorzystne skutki korzystania z funduszy business angels Konieczność częściowej utraty kontroli nad spółką, co oznacza konieczność dzielenia się zyskami, podziałem władzy oraz liczeniem się ze zdaniem partnera. 2. Relatywnie krótszy, niż w przypadku dużych instytucjonalnych inwestorów, horyzont inwestycyjny Anioła Biznesu. 3. Niższe zasoby finansowe Anioła Biznesu mogą stanowić element opóźniający realizację niektórych inwestycji lub konieczność pozyskania dodatkowych inwestorów. 4. Rozbieżne wizje rozwoju oraz konflikty osobiste na linii inwestor - przedsiębiorca. 5. Możliwość pełnej utraty kontroli nad spółką już na wczesnym etapie prowadzenia działalności.

4. Porównanie finansowania poprzez fundusze PE/VC i anioły biznesu

Wyszczególnienie	Private equity	Anioły biznesu
Specyfika inwestorów	Formalni	nieformalni
Kto podejmuje decyzję o inwestowaniu środków	Fundusz	Osoby prywatne które wniosły kapitał
Rozmiar i mnogość przedsięwzięć inwestycyjnych	Zazwyczaj średnie i duże firmy . Inwestycje na poziomie kilkunastu nawet do kilkaset mln $	Zazwyczaj małe firmy, startujące na rynku lub szukające ekspansji. Inwestycje na poziomie kilkuset tysięcy do paru milionów $
Zasięg przedsięwzięć inwestycyjnych	Duże firmy, np. takie jak google itp. (google w przeszłości także korzystało z funduszu VC)	Małe firmy, potrzebujące takiego kapitału, który są w stanie zainwestować, głównie w większych miastach itp.
Sposób wycofania się z przedsięwzięcia	Sprzedaż udziałów firmy	?

III. Instrumenty hybrydowe i złożone (mezzanine)

1. Instrumenty finansowe hybrydowe to wszelkie instrumenty finansowe, które łączące standardowe instrumenty pochodne (kontrakty futures, opcje i swapy) z innymi instrumentami finansowymi, zwykle dłużnymi, np. obligacjami a w szczególności:

• …………………i ……………………

• …………………i ……………………

• …………………i …………………… (mezzanine)

2. Do instrumentów hybrydowych zawierających element pochodny zalicza się:

• ………………………………………………………………………………………… - dają ich posiadaczom prawo do uzyskania w przyszłości udziałów przedsiębiorstwa

• ………………………………………………………………………………………… - dają ich posiadaczom przywileje podobne do wierzycielskich

3. Do instrumentów dłużnych z prawami finansowania udziałowego zalicza się:

• obligacje zamienne (np. obligacje zamienne na akcje) -

• są to papiery wartościowe uprawniające posiadacza do zamiany ich na akcje. Obligacje zamienne są rodzajem złożonych instrumentów finansowych, które posiadają składnik dłużny oraz element pochodny, czyli prawo do zamiany długu na udziały.

• Obligatariusz (posiadacz obligacji) ma prawo, w ustalonych warunkach, żądać zamiany obligacji na akcje.

• obligacje wymienne -

instrument bardzo podobny do obligacji zamiennych, podstawową różnicą jest fakt, że zamiana obligacji następuję na akcje/udziały podmiotu innego niż emitent obligacji.

• obligacje z warrantem -

finansowanie, w ramach, którego spółka ponosi koszt finansowania w postaci kuponu odsetkowego, pozostałe koszty ponoszone są przez właścicieli podobnie jak w przypadku pożyczki z prawem do udziału w kapitale w postaci warranta.

4. Do instrumentów udziałowych z prawami finansowania dłużnego zalicza się akcje uprzywilejowane, np:

2.1. Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu 3

2.2. Uprzywilejowanie w zakresie dywidendy. 3

2.3. Uprzywilejowanie w zakresie podziału majątku w przypadku likwidacji spółki 3

2.4. Inne, osobiste uprawnienia posiadacza akcji 4

2.5. Świadectwa założycielskie 4

5. Finansowanie mezzanine łączy cechy finansowania dłużnego i kapitałowego. Obejmuje różnorodne instrumenty finansowe o cechach, które plasują je pomiędzy środkami własnymi, a zwykłymi kredytami.

6. Przedsiębiorstwa korzystające z finansowania mezzanine, to:

•  Korzystają z niego średnie spółki, osiągające przychody na poziomie kilkudziesięciu milionów złotych, jak również transnarodowe giganty, których obroty mierzy się w miliardach dolarów.

• Finansowanie mezzanine stosowane jest przez podmioty działające zarówno w szybko rosnących, jak i stabilnych branżach

• działające na rynkach krajów rozwijających się i w krajach rozwiniętych

7. Scharakteryzuj pożyczkę podporządkowaną, jako typową formę finansowania mezzanine

pożyczka udzielana jednostce zależnej przez kontrolującą ją jednostkę dominującą (tzw. wierzyciela podporządkowanego). Charakteryzuje się ona tym, iż w przypadku upadłości, pożyczkodawca zaspokajany jest na końcu, co sprawia, że pożyczka ta cechuje się większym ryzykiem. Udzielana jest ona najczęściej poprzez obligacje podporządkowane emitowane przez podmiot zależny, a kupowane przez podmiot dominujący.

Najczęściej ten rodzaj pożyczki wykorzystują banki, pomagając w ten sposób w rozwoju swojej spółki zależnej. Dzieje się tak dlatego, że pożyczki podporządkowane są zdecydowanie tańszym źródłem kapitału niż emisja akcji.

Studium przypadków: Zadaniem studentów (w sekcjach) jest przedstawienie przykładów instrumentów innowacyjnych, z których mogą korzystać przedsiębiorstwa w Polsce (np. funduszu venture capital, zrzeszenia aniołów biznesu, instrumentów hybrydowych) lub/i projektów, które zostały przy ich pomocy sfinansowane. Źródło: informacje udostępniane przez przedsiębiorstwa (np. na stronach internetowych)

Inwestor zy

Fundusz PE/VC

Przedsiębiorstwa

Wkład kapitału

Pozyskanie kapitału

Zysk z tyt. Sprzedaży udziałów w spółce

Zysk rozłożony na poszczególnych inwestorów

Osoby prywatne

Przedsiębiorstwo

kapitał

zysk

………

---