PATOMORFOLOGIA - NOWOTWORY ćwiczenie 1

Nowotwór = nieprawidłowa tkanka o nadmiernym i niekontrolowanym wzroście, który trwa nawet po usunięciu czynnika inicjującego ten wzrost.

2 elementy nowotworu:

1. Parenchyma (miąższ) = transformowane komórki nowotworowe

2. Podścielisko

Nowotwory:

• łagodne

• o mieszanej złośliwości

• złośliwe

• nabłonkowe

• mezenchymalne

Nabłoniak podstawnokomórkowy = carcinoma basocellulare = (slang.) baziak → głównie na twarzy, dłoniach (tam, gdzie słońce)

Raki komórek krwi → białaczki i chłoniaki.

Nowotwory nabłonkowe złośliwe to raki.

Nowotwory mezenchymatyczne złośliwe to mięsaki.

	BENIGNUM (łagodny)	MALIGNUM (złośliwy)
Zróżnicowanie	wysokie przypominające tkankę macierzystą	wysokie lub niskie
Tempo wzrostu	powolne	szybkie lub powolne
Mitozy	kilka, prawidłowe	liczne, atypowe
Rodzaj wzrostu	rozprężający, dobrze odgraniczony	naciekający
Przerzuty	brak	obecne

Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego:

1. Adenoma = gruczolak

2. Papilloma = brodawczak

3. Cystadenoma = gruczolak torbielowaty

4. Cystadenoma papillare = gruczolak torbielowato-brodawczakowaty

Polypus = polip - wyrasta z powierzchni błony śluzowej, posiada głowę i szypułę. Określenie to jest określeniem makroskopowym. Polipy mogą być nowotworowe, zapalne lub rozwojowe. Polip nie jest synonimem nowotworu.

PAPILLOMA VESICAE URINARIAE = brodawczak pęcherza moczowego

• 1% wszystkich guzów

• zwykle pojedynczy, średnica 0,5 - 2 cm

• mikroskopowo: brodawkowate struktury z naczyniowo-łącznotkankowym rdzeniem, pokryte wysoko zróżnicowanym nabłonkiem przejściowym

PAPILLOMA INTRADUCTALE MAMMAE = brodawczak wewnątrzprzewodowy sutka

• poszerzenie przewodu

• klinika: namacalny guzek

wyciek z brodawki surowiczy lub krwisty

• mikroskopowo: palczaste brodawki z rdzeniem pokryte komórkami nabłonkowymi

Nowotwory o budowie mieszanej:

1. ADENOMA PLEOMORPHICUM GLANDULAE PAROTIS

• najczęstszy w śliniance

• dobrze odgraniczony

• guzki satelitarne

• cewki gruczołowe jak normalne, tkanka łączna przechodzi nawet w chrząstkę

• FIBROADENOMA = gruczolakowłókniak

• najczęstszy łagodny nowotwór sutka

• klinika: młode kobiety 20-30 lat

• makroskopowo: „przewodziki” pokryte komórkami nabłonkowymi zatopione w łącznotkankowym podścielisku

• typy: pericanaliculare, intracanaliculare (około- i wewnątrzkanalikowe)

Nowotwory łagodne pochodzenia mezenchymalnego:

1. Fibroma = włókniak

2. Lipoma = tłuszczak

3. Chondroma = chrzęstniak

4. Leiomyoma = mięśniak gładkokomórkowy

5. Rhabdomyoma = mięśniak poprzecznie prążkowany

6. Neuromyoma = nerwiak

HAEMANGIOMA CAVERNOSUM = naczyniak jamisty

• częsty nowotwór łagodny

• nie daje objawów klinicznych

• makroskopowo: czerwono-siny guzek, średnica < 2 cm

• mikroskopowo: wyścielone komórki śródbłonka, skąpe podścielisko

LEIOMYOMA UTERI = mięśniak gładkokom. macicy

• najczęstszy nowotwór łagodny u człowieka

• lokalizacja: podsurowicówkowa

śródścienna

podśluzówkowa

• objawy: nieregularne powiększenie macicy

menorrhagia / metrorrhagia

• makroskopowo: dobrze odgraniczony, twardy, białawo-szary guz (biała kulka)

• mikroskopowo: przeplatające się wiązki komórek mięśni gładkich (przypominające prawidłowe myometrium)

SCHWANNOMA (NEURILEMMOMA, NEURINOMA)

• lokalizacja: na przebiegu nerwów obwodowych lub czaszkowych: VII, VIII (kąt mostowo-móżdżkowy), IX, XI, V, IV

• usuwany chirurgicznie bez uszkodzenia nerwu

• klinika: dorośli, 4-6 dekada, ♀:♂ = 3:1

• makroskopowo: dobrze odgraniczony, otorebkowany szarawy guz na przebiegu nerwu

• mikroskopowo: typ: Antoni A (ciałka Verocaya)

Antoni B

Zmiany nienowotworowe:

1. CHORISTOMA = odpryskowiak

• prawidłowa tkanka w innym narządzie:

• fragment nadnercza w nerce

• utkanie trzustki w błonie śluzowej jelita

• HAMARTOMA

• tkanka we właściwym miejscu, ale nie tworzy struktur architektonicznych

• może dać obraz nowotworu złośliwego (cień okrągły w płucu)

GRANULOMA PYOGENICUM

• lokalizacja: skóra, jama ustna

• szybki wzrost - kilka tygodni

• 1-5% kobiet w ciąży (regresja po porodzie)

• makroskopowo: egzofityczny guzek (średnica 1,5 cm), często owrzodziały

• mikroskopowo: skupiska naczyń krwionośnych porozdzielane pasmami tkanki łącznej, nacieki zapalne

EPULIS GIGANTOCELLULARE

• makroskopowo: dobrze odgraniczony, egzofityczny, nieotorebkowany guzek

• mikroskopowo: komórki olbrzymie wielojądrowe, tkanka łączna bogata w naczynia

Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego (Carcinoma) i mezenchymalnego (Sarcoma):

Carcinoma:

1. Carcinoma planopeitheliale

2. Adenocarcinoma

3. Carcinoma anaplasticum

Sarcoma:

1. Fibrosarcoma

2. Liposarcoma

3. Chondrosarcoma

4. Osteosarcoma

5. Angiosarcoma

6. Lymhpangiosarcoma

7. Sarcoma synoviale

8. Leiosarcoma

9. Rhabdosarcoma

Inne:

• Lymphoma

• Mesothelioma = międzybłoniak

• Malanoma = czerniak (pochodzenie neuroektodermalne)

---