DIATERMIA KONDENSATOROWA I INDUKCYJNA
Diatermia kondensatorowa wykorzystuje do nagrzania tkanek pole elektryczne. Nagrzewa ona głównie tkanki płytko położone takie jak tkanka tłuszczowa. W czasie zabiegu pacjent odczuwa ciepło co związane jest z powstawaniem energii cieplnej wewnątrz tkanek. Dawkowanie oparte jest na tych odczuciach.
Wyróżniamy dawki:
I atermiczną- pod progiem odczuwania ciepła
II oligotermiczną- minimalne, łagodne odczucie ciepła
III termiczną- przyjemne ciepło
IV hipertermiczna- silne odczucie ciepła nie przekraczające progu bólu
Czasy zabiegu:
krótki 3- 4min.
średni 5- 9min.
długi 10- 15min.
Dawki I i II oraz krótkie czasy zabiegu stosuje się na początku stadium choroby.
W schorzeniach przewlekłych zwiększa się dawkę i czasy zabiegu.
Do diatermii kondensatorowej używamy 3 rodzajów elektrod:
kondensatorowe sztywne
kondensatorowe miękkie
kondensatorowe specjalnego kształtu
Odległość elektrod kondensatorowych od skóry:
mała:1-2 cm. Tę odległość stosuje się tylko wtedy, gdy proces chorobowy występuje w podskórnej tkance tłuszczowej
średnia :3- 5 cm. Zapewnia możliwość głębszego nagrzania tkanek
bardzo duża: 6-10 cm. Taki odstęp stosuje się do głębszego przegrzania tkanek
Diatermia indukcyjna wykorzystuje do nagrzania tkanek pole magnetyczne, wokół którego zgodnie z prawami Maxwella powstaje wirowe pole elektryczne nagrzewające głównie tkanki głęboko położone takie jak mięśnie.
PRAWA MAXWELLA:
*każdej zmianie pola elektrycznego towarzyszy powstanie wirowego pola magnetycznego.
*każdej zmianie pola magnetycznego towarzyszy powstanie wirowego pola elektrycznego.
Elektroda prądów wirowych powinna być umocowana na ramieniu wysięgnika. Obudowa elektrody powinna przylegać do ciała lub być oddalona o kilka milimetrów. Nie wolno zatykać otworów wentylacyjnych znajdujących się w bocznych częściach obudowy elektrody, gdyż mogłoby to spowodować jej przegrzanie. Diploda powinna być tak rozchylona, by dobrze przylegała do konturów części ciała poddawanej zabiegowi.
Przygotowanie pacjenta do zabiegu
Przed zabiegiem należy koniecznie całkowicie odsłonić okolicę ciała poddana zabiegowi oraz zdjąć wszystkie opatrunki (np. łuska gipsowa, bandaż itp.), przedmioty metalowe (biżuteria itp.) gdyż w przeciwnym wypadku może dojść do groźnych w skutkach poparzeń. Nie wolno wykonywać zabiegów przez odzież. Przygotowując się do zabiegu pacjent kładzie się na kozetce i przyjmij wygodną dla siebie pozycję (bo w czasie zabiegu nie wolno jej zmieniać). Jeżeli pacjent ma zabieg np. na dwa kolana, to stosuje się filc, który zostanie umieszczony między kolanami, które w żadnym wypadku nie mogą w trakcie zabiegu stykać się ze sobą (grozi to zagęszczeniem linii sił pola elektromagnetycznego co w konsekwencji grozi poparzeniem). Osoba wykonująca zabieg umieszcza w niewielkiej odległości od ciała pacjenta elektrody (oddzielając je od ciała filcem, lub też zwykłą warstwą powietrza.
Bezwzględne przeciwwskazania do zabiegu:
uszkodzenia mózgu (np. padaczka lub po udarze mózgowym),
obecność w tkankach wszelkiego rodzaju implantów metalowych (śruby, płytki itp.),
wszczepiony rozrusznik serca,
skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego i oddechowego (np. przy wrzodach żołądka i dwunastnicy ,miesiączka, ciąża, gruźlica, nowotwory oraz po leczeniu promieniowaniem jonizującym.
Podane przeciwwskazania są absolutnie dyskwalifikujące pacjenta z tego zabiegu a także od przebywania w bezpośrednim sąsiedztwie aparatów wytwarzających pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości.
Głównymi wskazaniami są przewlekłe i podostre stany zapalne, choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa, nerwobóle. Wskazania ustala indywidualnie lekarz.
W metodzie tej tkanki zostają poddane działaniu impulsów o dużej mocy szczytowej, oddzielonych od siebie dostatecznie długimi przerwami, aby można było uzyskać rozproszenie ciepła. Terapia jest całkowicie atermiczna gdy średnia wartość mocy wyjściowej nie przekracza 40 W. Przy nastawieniu maksymalnej dawki tj. 60 W jest lekkie odczucie ciepła przez pacjenta. Urządzenia używane w pracowniach fizykoterapii, wytwarzają drgania elektromagnetyczne a obwody sterowania aparatu umożliwiają regulowanie trzech parametrów impulsów:
czasu trwania impulsu 60 lub 100 mikrosekund. W terapii przeciwbólowej, przeciwzapalnej oraz przeciwobrzękowej należy stosować 60 mikrosekund, 100 mikrosekund stosujemy w celu resorpcji wysięków
częstotliwości powtarzania impulsów, która może wynosić 80, 160, 300, 400, 500 lub 600 Hz w stanach ostrych należy stosować mniejsze częstotliwości, natomiast w sanach przewlekłych większe.
szczytowej mocy impulsów 300 W, 500 W, 700 W, 850 W, 1000 W. Jest to tzw penetracja, która określa głębokość wnikania pola w głąb tkanek.
Czas zabiegu:15- 20 minut
Przeciwwskazania:
- obecność elementów metalowych w polu zabiegowym
żylakowatość i owrzodzenia podudzi
zaawansowaną miażdżycę
- ciąża
nowotwory
rozrusznik serca
czynna gruźlica
ropne stany skóry
wiek dziecięcy
Wskazania:
- zwiększenia przepływu krwi i ułatwienia
odpływu krwi żylnej i chłonki (w kardiomiopatiach),
zmniejszenia skurczu mięśni,
zwiększenia obwodowego przepływu krwi,
poprawy ukrwienia tkanek zaopatrywanych przez naczynia objęte procesem chorobowym (choroba Buergera),
- pobudzenia czynności wydzielniczej
obniżenia ciśnienia tętniczego krwi (nadciśnienie tętnicze).
PRĄDY TENS ( PRZESKÓRNA STYMULACJA ELEKTRYCZNA NERWÓW)
Metodę tą wykorzystujemy do zwalczania bólu ostrego i przewlekłego.
Rodzaje prądów TENS
Konwencjonalny (standardowy)
Akupunkturowy APL
Hiperstymulacja HV
Uderzeniowy - Burst
Mikroamperowy
Metodyka wykonywania zabiegu
Anoda czynna, katoda zamyka obwód. Natężenie do odczuć pacjenta. Możemy wykonywać z 1 lub 2 obwodów.
Czas zabiegu
1h, 3-4 razy dziennie. W praktyce wskazane są zabiegi 1 raz dziennie od 10-30min.
Wskazania
- nerwobóle
- mięśniobóle
- bóle związane ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów kręgosłupa i stawów obwodowych.
Przeciwwskazania - tak jak zawsze.
IMPULSOWE POLE MAGNETYCZNE MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
Są to pola o częstotliwości do 50 Hz i kształcie impulsów o przebiegu prostokątnym, trapezowym, trójkątnym, sinusoidalnym. Częstotliwość impulsów w większości aparatów jest regulowana w zakresie od 1 do 100 Hz a indukcja pola nie przekracza 10 mT. Urządzenia składają się z części generującej oraz z aplikatorów o charakterze solenoidu lub aplikatorów płaskich.
Parametry
Kształt impulsu dobiera się w zależności od wskazania i okolicy zabiegowej.
- impulsy prostokątne - stosuje się gdy choroba dotyczy kości (świeże złamania, utrudniony zrost kostny, osteoporoza)
- impulsy trójkątne - gdy choroba dotyczy chrząstki stawowej, ścięgien oraz więzadeł.
- impulsy sinusoidalne - gdy choroba dotyczy nerwów i mięśni
Metody dobierania parametrów nie zostały naukowo zbadane!!!
Metodyka zabiegu:
Skuteczność zabiegów zależy od właściwego doboru parametrów:
częstotliwości
intensywności
czasu przerwy impulsu
czasu trwania zabiegu
liczby zabiegów
doboru odpowiedniego aplikatora
Częstotliwość
Wywiera zdecydowany wpływ na skuteczność leczenia polem magnetycznym. Podane niżej wartości mają charakter orientacyjny. Można przyjąć następujące zalecenia ogólne:
- 2-5 Hz - w stanach zapalnych i bólach ostrych
- 5-20 Hz - w podostrych stanach zapalnych, nawracających bólach, zaburzeniach krążenia tętniczego
- 20-50 Hz - w schorzeniach zwyrodnieniowych, w bólach przewlekłych
Intensywność
Intensywność i dobór strumienia pola magnetycznego jest zmienna w zależności od okresu schorzenia. Osiąga wartości niższe przy ostrych i bolesnych stanach. Wartości intensywności i częstotliwości powinny być ustawione na początku leczenia relatywnie nisko (adaptacja ustroju). Dopiero w drugiej fazie należy wybrać optymalne dawki.
Przerwa - impuls
Zabiegi zaczynamy od włączonego impulsu (pulse). Ustawiamy czas impulsu zaczynając od wartości 3 sek. Następnie codziennie przy kolejnych zabiegach o 0,5 sek mniej, aż do wartości 0,5. Przy następnym zabiegu wyłączamy impuls (pulse).
Czas trwania zabiegu
Nie powinien być krótszy niż 6min. Praktycznie najczęściej przyjmuje się 15-30min.
UWAGA
Dla modulacji MX1 i MX2 wskazane jest ustawienie czasu zabiegu jako wielokrotność 6min. (6, 12, 18, 24). W przeciwnym razie nie wszystkie modulacje zostaną w pełni zastosowane (rodzaj modulacji zmienia się automatycznie co 1min.)
Ilość zabiegów
Przeciętna ilość zabiegów w pierwszej serii 10 razy. W następnej fazie stabilizacji mogą się one odbywać 2-3 razy w tygodniu, w wyjątkowych przypadkach zabieg można wykonać 2 razy dziennie.
Terapię dobrze jest stosować o tej samej porze dnia.
UWAGA
Należy unikać wykonywania zabiegów w porze wieczornej lub nocnej, ponieważ pobudzenie organizmu może utrudniać pacjentowi zasypianie.
Zasady wykonywania zabiegów:
zabiegi powinny być wykonywane o tej samej porze dnia, nie powinny być wykonywane w późnych godzinach popołudniowych i wieczornych, ponieważ mogą spowodować bezsenność, szczególnie u ludzi starszych
pacjent powinien zdjąć zegarek, usunąć metalowe przedmioty
pacjent powinien pozostawić w pewnej odległości (do 2 m.) telefon komórkowy, karty kredytowe, aparat słuchowy
zabiegi można wykonywać przez ubranie i opatrunki gipsowe
sprawność działania aparatu sprawdza się przez włożenie do wewnątrz cewki magnesu. O sprawności aparatu świadczą drgania magnesu
Wskazania:
choroba zwyrodnieniowa stawów kończyn i stawów kręgosłupa
utrudniony zrost kości
osteoporoza
sportowe urazy mięśni, ścięgien i stawów
trudno gojące się rany
owrzodzenia i zmiany troficzne podudzi
zaburzenia krążenia obwodowego
Przeciwwskazania:
ciąża
nowotwory
czynna gruźlica
rozrusznik serca
nadczynność tarczycy
zarostowo- zakrzepowe zapalenie żył
ostre infekcje bakteryjne i wirusowe
grzybica
ELEKTROSTYMULACJA W PORAŻENIU MIĘŚNI WIOTKICH
Elektrostymulacja to zabieg, którego celem jest wywołanie skurczu mięśnia za pomocą prądu impulsowego.
Impulsy trójkątne służą do stymulacji mięśni, w których doszło do zaburzenia przewodnictwa nerwowego. Podczas działania impulsów trójkątnych na grupę mięśni, skurczowi zostają poddane tylko te odnerwione.
Czas impulsu
Elektrostymulację wykonuje się stosując czas impulsu w przedziale 1000-0,1mili/sek
Istnieje ścisła zależność między czasem trwania impulsu, a stopniem uszkodzenia nerwu czy mięśnia. Im cięższe uszkodzenia tym czas impulsu jest dłuższy.
Należy pamiętać także o tym, iż dłuższe czasy impulsu wymagają mniejszego natężenia prądu, a krótkie większego.
Czas przerwy
Jest ściśle związany z czasem impulsu. Jeżeli stosujemy długie impulsy, przerwa musi być dłuższa, natomiast przy krótkich impulsach przerwa jest krótsza. Zbyt krótka przerwa może spowodować zmęczenie mięśnia i powstanie skurczu tężcowego.
Rodzaje elektrostymulacji
Metoda jednobiegunowa - elektroda czynna jest katodą i jest to elektroda punktowa. Układa się ją w punkcie motorycznym mięśnia lub nerwu. Elektroda bierna połączona jest z anodą i jest to elektroda płytkowa, która będzie zamykała nam obwód.
Metoda dwubiegunowa - stosujemy elektrody płytkowe tej samej wielkości, ułożone są na mięśniu w miejscu przejścia brzuśca w ścięgno. Katoda ułożona jest dystalnie, anoda proksymalnie.
Czas zabiegu
Wykonują elektrostymulację musimy pamiętać, żeby mięsień nie uległ zmęczeniu, dlatego ważna jest obserwacja pacjenta i liczenie skurczów mięśni.
Wykonuje się 1 lub 2 serie liczące 5-20 skurczów.
Parametry impulsów trójkątnych w leczeniu porażeń wiotkich wg. Dillerta (Dane orientacyjne)
Stan mięśni |
Czas trwania impulsu (mili/sek) |
Czas trwania przerwy (mili/sek) |
Najcięższe uszkodzenie |
400-1000 |
2000-5000 |
Ciężkie uszkodzenie |
150-400 |
1000-3000 |
Średnie uszkodzenie |
50-150 |
500-1000 |
Nieznaczne uszkodzenie |
10-50 |
50-150 |
Nerwy najczęściej poddawane elektrostymulacji:
- strzałkowy
- piszczelowy
- udowy
- promieniowy
- łokciowy
- twarzowy