Rozwój moralny
- dwa nurty badań:
Postępowanie moralne - zachowania dzieci w sytuacjach moralnych.
Rozumowanie moralne - znajomość, rozumienie problemów i zasad moralnych.
Założenia leżące u podstaw badań nad rozwojem zdolności dziecka do rozumowania moralnego
Etapy rozwoju poznawczego stanowią podstawy rozwoju moralnego.
Aby wyjaśnić postępowanie moralne należy poznać zdolność rozumowania dziecka oraz jego wiedzę o problemach moralnych.
Postępowanie moralne cechuje się znaczną stałością w różnych sytuacjach, co wskazuje na jedność rozumowania moralnego i postępowania moralnego.
Rozwój moralny przebiega stadialnie, tak jak poznawczy.
Metody badań j.piageta nad rozwojem moralnym
Obserwacja zabaw w kulki w celu znalezienia odpowiedzi na pytania: jak dzieci tworzą reguły oraz jak ich przestrzegają.
Badanie zdolności dziecka do moralnej oceny sytuacji i do rozstrzygnięcia kwestii: czy dane zachowanie jest właściwe czy nie; czy dana osoba powinna być ukarana.
Fazy stosowania i świadomości reguł gry
Ruchowa i indywidualna - do 2 r.ż.
Manipulacja kulami według własnych chęci
Reguła nie jest przymusowa
Egocentryczna - 2 - 5 r.ż.
Naśladowanie w zachowaniu zasad wcześniej zaobserwowanych. Brak dążenia do znalezienia partnera, w czasie gry z innymi brak dążenia do wygrania.
Przekonanie o istnieniu stałych reguł, które są święte i nietykalne, pochodzą od dorosłych.
Współdziałanie - 7, 8 - 9 r.ż.
Kazde dziecko dąży do uzyskania przewagi nad innymi, co stwarza potrzebę wzajemnej kontroli i ujednolicenia reguł (zasady obowiązują na czas danej gry).
Reguła traktowana jest jako efekt wzajemnej umowy.
Kodyfikacja reguł - od 11, 12 r.ż.
Przekonanie o tym, że grupa nie tylko ustala reguły, ale może je zmieniać. Reguły s.a. niezbędne do tego, by gra była uczciwa
Reguły można przekształcić pod warunkiem uwzględn ienia opinii ogółu
Dylematy moralne w badaniach j.piageta
- przypadek i niezręczność
- kradzież
- kłamstwo
- kara i sprawiedliwość
Model rozwoju moralnego j.piageta
- anomia moralna - brak wrodzonego poczucia dobra i zła
- stadium 1. - 2 - 4 r.ż.
Egocentryzm. W zabawach i grach dzieci nie stosują reguł, kierują się własnym interesem
- stadium 2 - 5 - 7 r.ż.
Realizm moralny - rozumowanie bazuje na obiektywnych i fizycznych aspektach sytuacji
Heteronomia moralna - przekonanie, że reguły społeczne są narzucone z zewnątrz przez autorytety, nie mogą się zmieniać.
Odpowiedzialność obiektywna - ocena sytuacji moralnej dokonywana jest ze względu na fizyczne i obiektywne konsekwencje.
Immanentna sprawiedliwość - przekonanie o tym, że ilekroć zostanie naruszona reguła, musi wówczas nastąpić kara, nawet gdy to naruszenie nie zostanie wykryte..
- stadium 3 - 8 - 11 r.ż.
Relatywizm moralny - w rozumowaniu brane są pod uwagę intencje osoby.
Autonomia moralna - reguły pochodzą z wewnątrz. Są umowami, które stworzyli ludzie, żeby sobie wzajemnie pomagać.