http://www.wtg-gniazdo.org
http://www.wtg-gniazdo.org
NAZWY DAWNYCH ZAWODÓW i STATUSÓW
NAZWY DAWNYCH ZAWODÓW i STATUSÓW
(społecznych, majątkowych, innych)
(społecznych, majątkowych, innych)
glosariusz niemiecko-polski
z przykładami odręcznego zapisu w pruskich aktach USC (1874-1918)
z terenu Wielkopolski
opracowała
Liliana Molenda
Czerwiec 2013
http://www.wtg-gniazdo.org
rakarz, hycel
Abdecker
Ackerbesitzer posiadacz rolny (status)
mieszczanin-rolnik, tj. rolnik osiadły
Ackerbürger
na gospodarstwie w mieście (status)
Ackervogt włodarz polny
Ackerwirt(h) gospodarz rolny
Administrator administrator, zarzÄ…dca
Altersrentenempfänger
pobierajÄ…cy rentÄ™ starczÄ…, emeryt
(status)
Altersrenten=Empfänger
Altsitzer dożywotnik (status)
Amme mamka
1. ekonom, rzÄ…dca jakiegoÅ› terenu:
powiatu, klucza,
Amtmann
2. starosta, przełożony,
3. urzędnik
2
http://www.wtg-gniazdo.org
1. posłaniec miejski,
Amtsbote
2. woz
ny
Ansiedler kolonista, osadnik (status)
Anstreicher malarz pokojowy
Apothekenbesitzer posiadacz/właściciel apteki (status)
Apotheker aptekarz
Apothekergehülfe pomocnik aptekarza, dawniej:
aptekarczyk
Apothekergehilfe
Arbeiter robotnik, pracownik
Arbeitsmann robotnik
Architect
architekt
Architekt
dawniej: lekarz praktyczny, tj.
praktische Arzt praktykujÄ…cy prywatnie, zajmujÄ…cy
siÄ™ prywatnÄ… praktykÄ…
3
http://www.wtg-gniazdo.org
dożywotnik (wycużnik, wymiernik,
wymownik), gospodarz  na
emeryturze , który z powodu wieku
Ausgedinger przekazał gospodarstwo w zamian
za dożywotnie utrzymanie
(dożywocie, wycug, wymiar,
wymowÄ™)  status
Ausgedingerswitwe wdowa po dożywotniku (status)
dożywotnik (wycużnik, wymiernik,
Auszügler
wymownik), j.w. (status)
czeladnik piekarski, dawniej:
Bäckergeselle
piekarczyk
Å‚aziebnik starszy, starszy Å‚aziebny,
Bademeister pracownik/posługacz w łaz
ni
publicznej
Bahnarbeiter robotnik kolejowy
1. urzędnik kolejowy,
Bahnbeamte
2. kolejarz
Bahnhof(t)svorsteher
zawiadowca stacji
Bahnhof(t)s=Vorsteher
Bahninspektor inspektor kolejowy
zawiadowca odcinka drogowego,
Bahnmeister
toromistrz
4
http://www.wtg-gniazdo.org
Bahnwärter strażnik kolejowy
Barbier golarz
Bataillonsschreiber pisarz batalionowy
dawniej: elew budownictwa,
Baueleve
uczeń/adept szkoły budowlanej
(status)
chłop, gospodarz wiejski, rolnik,
Bauer
dawniej: kmieć (status)
budowniczy, mistrz budownictwa
Baugewerksmeister (po szkole budowlanej i egzaminie
państwowym)
posiadacz gruntu włościańskiego
Bauergutsbesitzer
(status)
Bautechniker technik budowlany
Bauunternehmer przedsiębiorca budowlany
Beamte urzędnik, oficjalista
5
http://www.wtg-gniazdo.org
Bediente służący
Bergarbeiter górnik, klęsarz
Bergmann górnik
1. posiadacz, dawniej: posesor,
Besitzer posiedziciel,
2. właściciel (status)
Bettler żebrak
Bierverleger składownik piwa
Bilderhändler obraz
nik
Bildhauer rzez
biarz, snycerz
Bote posłaniec, goniec
Böttchermeister mistrz bednarski
6
http://www.wtg-gniazdo.org
Brauer piwowar, mielcarz, słodownik
posiadacz/właściciel browaru,
Brauereibesitzer
browarnik
Brauereigehilfe pomocnik browarski
Bremser hamulcowy
Brenner gorzelnik, gorzelany, destylator
Brennereiheizer palacz w gorzelni
Brennereiverwalter zarzÄ…dca (administrator) gorzelni
Brennknecht pomocnik/wyrobnik gorzelniczy
Brettschneider tracz, pilarz tartaczny
Briefträger listonosz
7
http://www.wtg-gniazdo.org
Brotverkäuferin sprzedawczyni chleba
Brunnenbaumeister mistrz studniarski
Buchbinder introligator
1. właściciel drukarni,
Buchdrucker
2. drukarz
Buchhalter księgowy
chłop małorolny; właściciel małego
gospodarstwa rolnego z chałupą i
niewielkim kawałkiem ziemi (status);
Büdner
w Wielkopolsce nazwa często
utożsamiana z chałupnikiem i w
tym znaczeniu stosowana
Büffet(t)ier bufetowy, bufeciarz
Bureaugehülfe
pomocnik biurowy
Bureaugehilfe
Bureauvorsteher kierownik/naczelnik biura
mieszczanin, obywatel (miasta) -
Bürger
status
8
http://www.wtg-gniazdo.org
Bürgermeister burmistrz
Bürstenfabrikant fabrykant szczotek
Bürstenmacher szczotkarz
robotnik drogowy, osoba
zatrudniona przy budowie drogi
Chausseearbeiter
(szosy)
Chausseeaufseher
nadzorca dróg (szos)
Chaussee=Aufseher
Chausseeeinnehmer poborca opłaty drogowej (za
użytkowanie szosy, przejazd)
Chaussee=Einnehmer
Cirkusbesitzer właściciel cyrku (status)
koncypient:
Concipient 1. początkujący urzędnik,
2. referent biurowy, adwokacki
Conditor
cukiernik
Konditor
Conrector
zastępca dyrektora szkoły
Konrektor
9
http://www.wtg-gniazdo.org
Commis 1. urzędnik,
2. sprzedawca, subiekt
Kommis
Cultusbeamte(r) urzędnik gminy wyznaniowej, np.
żydowskiej
Kultusbeamte(r)
dekarz
Dachdecker
krawcowa damska (specjalizujÄ…ca
Damenschneiderin
się w szyciu odzieży damskiej)
Deputatarbeiter deputatnik, robotnik deputatowy
Destillateur destylator, gorzelnik
1. służący, sługa,
Diener 2. pomocnik handlowy, subiekt,
3. urzędnik
Dienstknecht służący, sługa
Dienstmädchen sÅ‚użąca
Dienstmagd służąca, dawniej: dziewka służebna
10
http://www.wtg-gniazdo.org
Dienstmann posługacz, sługa
Direktor
dyrektor
Director
1. posłaniec powiatowy/okręgowy,
Distriktsamtsbote
2. woz
ny powiatowy/okręgowy
Dominialarbeiter robotnik dworski (w rolnictwie)
rendant (skarbnik, kasjer, poborca)
Dominialrendant
dworski
Dränageschachtmeister majster meliorant
Drechslermeister mistrz tokarski
Droschkenbesitzer posiadacz/właściciel dorożki (status)
małżonka, żona (status)
Ehefrau
Ehemann małżonek, mąż (status)
11
http://www.wtg-gniazdo.org
Eigentümer wÅ‚aÅ›ciciel (status)
Einlieger komornik (status)
Einsasse mieszkaniec (status)
komornik, mieszkaniec, lokator
zamieszkały np. u gospodarza na
Einwohner
wsi, dzierżawca mieszkania, domu
(status)
Eisenbahnarbeiter robotnik kolejowy
1. urzędnik kolejowy,
Eisenbahnbeamte(r)
2. kolejarz
Eisenbahnschaffner konduktor kolejowy
Eisenbahnstationsdiätar
dietariusz stacyjny (na kolei)
Eisenbahn=Stations=Diätar
Eisendreher tokarz żelaza
robotnik pracujÄ…cy przy robotach
Erdarbeiter
ziemnych
12
http://www.wtg-gniazdo.org
Exekutor egzekutor (sÄ…dowy), komornik
robotnik fabryczny
Fabrikarbeiter
Fährmann przewoz
nik (na promie rzecznym)
Feldhüter polowy, stróż (dozorca) polny
Felwebel feldfebel, sierżant
Feldläufer parobek do pÅ‚uga, brony; rataj
Feldwächter strażnik polowy, wartownik
Fischer rybak
Fischergehilfe pomocnik rybacki
Fleischermeister mistrz rzez
nicki
13
http://www.wtg-gniazdo.org
Fohlenknecht parobek zajmujÄ…cy siÄ™ z
rebiętami
Förstaufseher gajowy
Förster leÅ›niczy, leÅ›nik
1. żona,
Frau 2. kobieta,
3. pani (status)
panna, panienka, dawniej:
Fräulein
szlachcianka (status)
posiadacz/właściciel gospodarstwa
Freistellenbesitzer (dawniej: gospodarstwa wolnego od
pańszczyzny) - status
posiadacz/właściciel gospodarstwa
Freisteller (dawn. gospodarstwa wolnego od
pańszczyzny) - status
Friedhofswächter dozorca/stróż cmentarny
Friseur fryzjer
Fuhrmann woz
nica, furman
14
http://www.wtg-gniazdo.org
posiadacz/właściciel furmanki
Fuhrwerksbesitzer
(status)
Futtermeister prowiantowy
robotnik w ogrodnictwie
Gartenbauarbeiter
1. zagrodnik (status) ,
Gärtner
2. ogrodnik (profesja)
dzierżawca (arendarz) oberży
Gasthofpächter
(status)
Gastwirt(h) karczmarz, dawniej: gościnny
Gefangenenafuseher strażnik więzienny, dozorca
więz
niów
Gefangenen=Aufseher
Gemeindeälteste
starszy gminy (wyznaniowej),
Gemeinde=Aelteste
parafii; prezbiter
Gemeindeschäfer owczarz gminny
1. wójt,
Gemeindevorsteher
2. sołtys
15
http://www.wtg-gniazdo.org
berittene Gendarm żandarm konny
Genossenschaftsdirector
dyrektor spółdzielni
Genossenschafts=Director
Geometer geometra
Gerbermeister mistrz garbarski
Gerichtsvollzieher komornik sÄ…dowy, egzekutor
Geschäftsreisende komiwojażer
kucharka, gotujÄ…ca dla czeladzi,
Gesindeköchin
służby dworskiej
Getreidehändler handlarz zbożem, kupiec zbożowy
Getreidemakler pośrednik (makler, faktor) zbożowy
Glaser szklarz
16
http://www.wtg-gniazdo.org
Glasermeister mistrz szklarski
Glashüttenpächter dzierżawca huty szkÅ‚a (status)
Glasmacher szklarz, robotnik szklarski
Glasschleifer szlifierz szkła
palacz w hucie szkła, robotnik,
troszczÄ…cy siÄ™ o odpowiedniÄ…
Glasschürer
temperaturÄ™ pieca do produkcji
szkła kobaltowego
Grenzaufseher strażnik graniczny
posiadacz gruntu, ziemianin,
Grundbesitzer
obywatel ziemski (status)
młynarz specjalizujący się w
Grützmacher
produkcji kasz
Güterbodenarbeiter robotnik magazynowy
administrator/zarzÄ…dca majÄ…tku
Gutsadministrator
(ziemskiego)
17
http://www.wtg-gniazdo.org
robotnik w majÄ…tku, robotnik
Gutsarbeiter
dworski
1. właściciel majątku (ziemskiego),
dziedzic, obszarnik, właściciel
Gutsbesitzer ziemski,
2. posiadacz majÄ…tku (ziemskiego),
posiadacz dóbr, posesor (status)
Gutsinspector administrator majÄ…tku (ziemskiego)
dzierżawca majątku (ziemskiego),
Gutspächter
posesor (status)
Gutsverwalter (za)rzÄ…dca majÄ…tku (ziemskiego)
Gymnasiallehrer nauczyciel gimnazjalny
Gymnastiker gimnastyk (np. w cyrku)
półkmieć, połownik, półrolnik (status)
Halbbauer
Halbgärtner półzagrodnik (status)
Haltestellenvorsteher naczelnik stacji
18
http://www.wtg-gniazdo.org
Handelsgärtner ogrodnik-handlarz
Handlungsgehilfe subiekt, pomocnik handlowy
Handwerker rzemieślnik
główny nauczyciel (w większych
Hauptlehrer szkołach); kierownik/dyrektor szkoły
(w małych szkołach wiejskich)
Hausbesitzer posiadacz/właściciel domu (status)
Haushälter zarzÄ…dca domu
Hausierer domokrążca
dawniej: komornik, najemca stancji
Hausmann
(domu, izby) - status
1. handlarz
Händler
2. handlowiec, kupiec
Häuer
górnik, rębacz
Hauer
19
http://www.wtg-gniazdo.org
chałupnik, chłop-posiadacz
niewielkiej chałupy z ogródkiem,
bez ziemi, więc często
Häusler
wynajmujÄ…cy siÄ™ do pracy u innych
lub też świadczący usługi
rzemieślnicze (status)
Hebamme położna; dawniej: akuszerka
Heildiener sanitariusz
Heizer palacz, robotnik obsługujący piec
Hilfsbremser pomocnik hamulcowego
pomocnik dozorcy dz
wigu
Hilfskrahnwärter zaÅ‚adunkowo-rozÅ‚adunkowego,
żurawia (np w porcie rzecznym)
pomocnik starszego
manewrowego, starszego
Hilfsrangi(e)rmeister
przetokowego (osoby ustawiajÄ…cej
wagony kolejowe)
Hilfsweichensteller pomocnik zwrotniczego
Hirte pasterz, pastuch
piecowy, robotnik zatrudniony przy
Hochofenarbeiter
obsłudze pieca hutniczego
20
http://www.wtg-gniazdo.org
Hofeknecht parobek dworski
Holzhändler handlarz drewnem
dawniej: ubogi mężczyzna,
przeważnie starszy, schorowany,
który znalazł stałe schronienie i
Hospitalit
opiekę w szpitalu, najczęściej
prowadzonym przez siostry
zakonne (status)
dawniej: uboga kobieta, przeważnie
starsza, schorowana, która znalazła
Hospitalitin stałe schronienie i opiekę w
szpitalu, najczęściej prowadzonym
przez siostry zakonne (status)
Hotelier hotelarz
Hotelbesitzer posiadacz/właściciel hotelu
Hülfsbahnwärter
pomocnik dróżnika kolejowego
Hilfsbahnwärter
Hutmacher kapelusznik
Hutmachermeister mistrz kapeluszniczy
Hüttenarbeiter hutnik
21
http://www.wtg-gniazdo.org
Hüttenschmiede kowal hutniczy
inżynier
Ingenieur
Inspektor
inspektor
Inspector
Invalide inwalida (status)
Invalidenrentenempfänger
pobierajÄ…cy rentÄ™ inwalidzkÄ… (status)
Invalidenrenten=Empfänger
panna, panienka, dziewica (status)
Jungfer
1. kawaler
Junggeselle
2. panna (status)
Jungviehhirt pasterz młodego bydła
kamerdyner
Kammerdiener
Kämmereikassenrendant
Kämmerei=Kassen=Renda rendant (skarbnik) kasy miejskiej
nt
22
http://www.wtg-gniazdo.org
1.kierownik wydziału finansowego
miasta,
Kämmerer 2. rendant,
3. dawniej: ochmistrz,
4. dawniej: guwerner
Kannonier kanonier
Kantinenpächter dzierżawca kantyny/stołówki
Kantor
kantor
Cantor
Kanzlist kancelista
Käsefabrikant fabrykant sera
Kasernenwärter strażnik w koszarach
chałupnik, chłop-posiadacz
niewielkiej chałupy z ogrodem, bez
ziemi, więc często wynajmujący się
Kät(h)ner
do pracy u innych lub też
świadczący usługi rzemieślnicze
(status)
Kaufmann kupiec
Kellner kelner
23
http://www.wtg-gniazdo.org
Kind dziecko (status)
Kirchendiener kościelny
Kleiderhändler handlarz odzieżą
Klempner blacharz
Klempnermeister mistrz blacharski
Knecht parobek
Koch/Köchin kucharz/kucharka
Kohlenhändler handlarz wÄ™glem
Kommissionär komisant, dawniej: komisjoner
koszykarz (rzemieślnik wyplatający
Korbmacher różnego typu wyroby, najczęściej z
wikliny, słomy)
24
http://www.wtg-gniazdo.org
Korbmachermeister mistrz/majster koszykarski
nadzorca dz
wigu portowego
(żurawia), troszczący się o
Krahnmeister załadunek i rozładunek towarów w
portach i miastach handlowych nad
wielkimi rzekami
Krämer kramarz
Krankenpfleger pielęgniarz, sanitariusz
Kriegsinvalide inwalida wojenny (status)
Krüger karczmarz
Kuhfütterer oborowy, parobek do krów
Kuhhirt pasterz krów
ogrodnik artystyczny, artysta-
Kunstgärtner
ogrodnik
Kupferschmied kotlarz
25
http://www.wtg-gniazdo.org
Kupferschmiedemeister mistrz kotlarski
Kürschnermeister mistrz kuÅ›nierski
Kutscher woz
nica, stangret
lakiernik
Lacki(e)rer
Lageraufseher
dozorca składu, magazynu
Lager=Aufseher
1. magazynier, składownik,
Lagerhalter
2. właściciel magazynu
Landarbeiter robotnik rolny
Landbriefträger listonosz wiejski
Landmesser mierniczy, geodeta
Landwirt(h) gospodarz rolny, rolnik
26
http://www.wtg-gniazdo.org
Lazaret(h)wärter sanitariusz, pielÄ™gniarz, salowy
Lehrer nauczyciel
Leibgedinger dożywotnik (status)
Leinweber tkacz, płóciennik
nadzorca przewodów
Leitungsaufseher
(okablowania)
Locomotivführer kierowca parowozu, maszynista
Lokomotivheizer palacz parowozowy
Lohnschänker pÅ‚atny (najemny) szynkarz
Losmann komornik (status)
Lumpensammler gałganiarz, łachmaniarz (profesja)
27
http://www.wtg-gniazdo.org
służąca, dawniej: dziewka
Magd
Makler makler, pośrednik, faktor
Maler malarz
Malergehilfe pomocnik malarski
Marionettenspieler aktor w teatrze marionetek
Maschi(e)nenheizer palacz maszynowy
Maschinenagent ajent/pośrednik maszynowy
Maschinenreisende komiwojażer maszynowy
Maschinenwärter dozorca maszyn
Maschinist maszynista
28
http://www.wtg-gniazdo.org
Maurer murarz
Maurergeselle czeladnik murarski
Maurerpolier podmajstrzy murarski
Maurerpolierer gładziarz murarski, szpachlarz
1. dawniej: mleczarz,
Meier 2. dawniej: zarzÄ…dca majÄ…tku
ziemskiego, urzędnik
aspirant wojskowy, kandydat
Militairanwärter
wojskowy
Militairinvalide
inwalida wojskowy (status)
Militair=Invalide
Molkereibesitzer właściciel mleczarni
Monteur monter
Müller mÅ‚ynarz
29
http://www.wtg-gniazdo.org
Müllermeister mistrz mÅ‚ynarski
Mutter matka (status)
Mützenmacher czapnik
stróż nocny
Nachtwächter
Nagelschmiedemeister mistrz gwoz
dziarski
Nä(t)herin
szwaczka
Näh(t)erin
nadleśniczy
Oberförster
Obergärtner starszy ogrodnik
Oberlehrer starszy nauczyciel
Oberschwester siostra przełożona
30
http://www.wtg-gniazdo.org
Oberzolleinnehmer starszy poborca ceł, starszy celnik
Obstpächter handlarz owocami
Ochsenhirt pasterz wołów
Ochsenknecht rataj, wolarz, parobek do wołów
Oekonom
ekonom
Ökonom
Ofenfabrikant fabrykant pieców
Ofensetzer zdun
Omnibuskutscher woz
nica omnibusu konnego
Organist organista
organmistrz - budowniczy organów,
Orgelbauer często również ich projektant i
konstruktor
31
http://www.wtg-gniazdo.org
Ortsarme ubogi/a (status)
sołtys, zwierzchnik społeczności
Ortsschulze
wiejskiej (funkcja, stanowisko)
Ortssteuererheber
Ortssteuer=Erheber poborca podatkowy
sołtys, zwierzchnik społeczności
Ortsvorsteher
wiejskiej (funkcja, stanowisko)
dzierżawca (status)
Pächter
pantoflarz - rzemieślnik,
wytwarzający miękkie, domowe
Pantoffelmacher
obuwie bez cholewek: pantofle,
kapcie
rentier; osoba, utrzymujÄ…ca siÄ™ z
Partikulier
własnych środków, żyjąca z
Particulier
dochodów od kapitału (status)
Pastor pastor
piernikarz (cukiernik specjalizujÄ…cy
Pfefferküchler
się w wyrobie pierników)
Pferdeknecht fornal, parobek do koni
32
http://www.wtg-gniazdo.org
Photograph fotograf
Platzarbeiter robotnik placowy
Polizeidiener
policjant, funkcjonariusz policji
Polizei=Diener
Polizeisergeant sierżant policji
Postagent agent pocztowy
Postamtsvorsteher
naczelnik urzędu pocztowego
Postamts=Vorsteher
Postassistent asystent pocztowy
pocztylion:
1. woz
nica dawnego, konnego
Postillon pojazdu pocztowego,
przewożącego ludzi i przesyłki,
2. dawniej: listonosz
konwojent pocztowy, konduktor
Postschaffner
pocztowy
Postsecretair
sekretarz pocztowy
Postsekretair
33
http://www.wtg-gniazdo.org
leśnik/leśniczy prywatny
Privatförster
(niepaństwowy)
rentier; osoba, utrzymujÄ…ca siÄ™ z
Privatier własnych środków, żyjąca z
dochodów od kapitału (status)
Professor profesor
Propsteipächter dzierżawca probostwa (status)
Proviantsamtsassistent
asystent urzędu aprowizacyjnego
Proviantsamts=Assistent
rataj, oracz, wolarz
Rattay
1. (prawn.) aplikant,
Referendar
2. nauczyciel stażysta
Regimenter regimentarz
1. komiwojażer
Reisende
2. podróżny
rencista, osoba pobierajÄ…ca rentÄ™
Rentenempfänger
(status)
34
http://www.wtg-gniazdo.org
Rendant rendant (skarbnik, kasjer, poborca)
Rentier rentier (status)
restaurator:
1. właściciel restauracji,
Restaurateur
2. artysta, zajmujÄ…cy siÄ™
konserwowaniem dzieł sztuki
Riemer siodlarz, rymarz
Rittergutsbesitzer posiadacz dóbr rycerskich (status)
Ritterguts=General=Bevol
lmächtigte peÅ‚nomocnik generalny dóbr
rycerskich
Rittergutsgeneralbevollmäc
htigte
Röhrenmeister mistrz rurarski, dawniej: rurmajster
siodlarz, rymarz
Sattler
Sattlermeister mistrz rymarski
1. nadszybowy, majster szybowy,
Schachtmeister 2. majster w budownictwie
podziemnym
35
http://www.wtg-gniazdo.org
1. owczarz,
Schäfer
2. pasterz
Schäferknecht parobek owczarski
Schaffer dawniej: rządca, włodarz
mistrz owczarski, zatrudniany
Schafmeister
zwłaszcza w dużych owczarniach
Schänker karczmarz, szynkarz
Schänkersfrau żona karczmarza (status)
Schankwirt(h) szynkarz
robotnica dniówkowa, wyrobnica,
Scharwerkerin
robotnica niewykwalifikowana
Schiffbauer budowniczy statków/okrętów
Schiffer szyper
36
http://www.wtg-gniazdo.org
Schiffsführer kapitan statku, szyper
Schlachthausaufseher nadzorca rzez
ni
Schlachthausinspektor inspektor rzez
ni
Schleifermeister mistrz szlifierski
kobieta, dostarczajÄ…ca Å‚upane
Schleisserin
drzazgi smolne (żywiczne), łuczywo
rzemieślnik wyrabiający sprzączki,
Schliessenmacher
klamry itd.
Schlossdiener służący pałacowy/zamkowy
Schlosser ślusarz
Schlossermeister mistrz ślusarski
Schmied kowal
37
http://www.wtg-gniazdo.org
Schmiedegeselle czeladnik kowalski
Schneider krawiec
Schornsteinfeger kominiarz
Schrankenwärter rogatkowy, dróżnik przejazdowy
Schuhmacher szewc
Schulknabe uczeń (status)
Schullehrer nauczyciel
sołtys:
1. zwierzchnik społeczności
Schulze wiejskiej (funkcja, stanowisko)
2. dawniej: wolny gospodarz-
osadnik, zasadz
ca (status)
Schwarzviehhändler handlarz bydÅ‚em
Schweinhändler handlarz Å›winiami
38
http://www.wtg-gniazdo.org
Schwester siostra (status)
Seiler powroz
nik
Selterwasserfabrikant fabrykant wody sodowej
Siebmacher sitarz
Sohn syn (status)
Stabschläger drwal
Stadtdiener woz
ny, sługa miejski
Stadtwachtmeister wachmistrz miejski
Standesbeamte(r) urzędnik stanu cywilnego
Stallknecht stajenny, koniuch
39
http://www.wtg-gniazdo.org
Stationsvorsteher naczelnik stacji
Steinmetz kamieniarz
Steinmetzgehülfe
pomocnik kamieniarza
Steinmetzgehilfe
Steinschläger tÅ‚uczkarz kamieni
Steinsetzer brukarz
posiadacz/właściciel gospodarstwa,
Stellbesitzer
nieruchomości (realności) - status
Stellmacher kołodziej, stelmach
Stellmachergeselle czeladnik kołodziejski
Steueraufseher inspektor podatkowy
Steuereinnehmer poborca podatkowy
40
http://www.wtg-gniazdo.org
Steuersekretär sekretarz podatkowy, urzÄ™dnik
skarbowy
Steuer=Sekretär
Strassenbahnschaffner konduktor tramwajowy
Streckenarbeiter robotnik torowy
służąca, dawniej: izdebna,
Stubenmagd
pokojowa
pokojówka, dawniej: izdebna,
Stubenmädchen
młodsza, pokojowa
Student student (status)
Stukateur
sztukator
Stuckateur
Subdirector
wicedyrektor, zastępca dyrektora
Subdirektor
robotnik dniówkowy, dniówkarz,
najemnik (robotnik najemny),
Tagearbeiter
wyrobnik
robotnik dniówkowy, dniówkarz,
Tagelöhner najemnik (robotnik najemny),
wyrobnik
41
http://www.wtg-gniazdo.org
robotnik telegraficzny, kablowiec,
Telegraphenarbeiter monter/konserwator okablowania
telegraficznego
Telegraphenbeamte telegrafista
Tierarzt weterynarz
Tischler stolarz
Tischlermeister mistrz stolarski
Tochter córka (status)
1. garncarz,
Töpfer
2. zdun
1. mistrz garncarski,
Töpfermeister
2. mistrz zduński
torfmistrz, pracownik nadzorujÄ…cy
Torfmeister
wydobycie torfu w torfiarni
zegarmistrz
Uhrmacher
42
http://www.wtg-gniazdo.org
1. podoficer,
Unterofficier
2. kapral
sprzedawczyni, ekspedientka
Verkäuferin
Viehhändler handlarz bydÅ‚em
Viehhirt pasterz bydła
Viehpächter najemca bydÅ‚a
Viehtreiber poganiacz bydła
1. wójt,
Vo(i)gt
2. włodarz
adwokat ludowy, obrońca (tzw.
Volksanwalt
obrońca ludu)
Volksschullehrer nauczyciel w szkole powszechnej
Vollziehungsbeamte komornik (sÄ…dowy), egzekutor
43
http://www.wtg-gniazdo.org
majster, brygadzista, dawniej:
Vorarbeiter
przodownik, postawnik
pierwszy żniwiarz, główny żniwiarz,
Vorschnitter
zarządzający grupą żniwiarzy
posiadacz/właściciel folwarku
Vorwerksbesitzer
(status)
Vorwerkspächter dzierżawca folwarku (status)
stróż, dozorca, wartownik, strażnik
Wächter
Wagenknecht woz
nica
Waldarbeiter robotnik leśny
Waldwärter strażnik leÅ›ny
Walzer walcownik
Wäscherin praczka
44
http://www.wtg-gniazdo.org
Weichensteller zwrotniczy
Werkarbeiter robotnik fabryczny
werkmajster, dawniej: przodownik
Werkführer lub też przewodnik fabryczny,
kierownik
Wirt(h) gospodarz
Wirt(h)in gospodyni (rolniczka)
gospodyni (kobieta prowadzÄ…ca
Wirt(h)schafterin
komuÅ› dom)
Wirt(h)schaftsauszügler dożywotnik gospodarczy (status)
Wirt(h)schaftsbeamte urzędnik gospodarczy, oficjalista
posiadaczka/właścicielka
Wirt(h)schaftsbesitzerin
gospodarstwa (status)
Wirt(h)schaftsinspektor
inspektor gospodarczy
Wirt(h)schafts=Inspektor
45
http://www.wtg-gniazdo.org
Wirt(h)schaftsvogt ekonom
Wirt(h)spächter gospodarz-dzierżawca
Wirt(h)ssohn syn gospodarza (status)
Wit(t)we wdowa (status)
Wit(t)wer wdowiec (status)
Witwfrau wdowa (status)
Wurstfabrikant fabrykant kiełbas, kiełbaśnik
technik dentystyczny
Zahntechniker
ceglarz, cegielnik, robotnik
Ziegeleiarbeiter
pracujÄ…cy w cegielni
ceglarz, cegielnik, majster (mistrz)
Ziegelmeister
ceglarski
46
http://www.wtg-gniazdo.org
Ziegelstreicher ceglarz, zgarniacz (cegły)
Ziegler ceglarz, cegielnik
ogrodnik dekoracyjny, tj.
Ziergärtner specjalizujÄ…cy siÄ™ w ogrodnictwie
ozdobnym
Zigarrenfabrikant fabrykant cygar
osoba wytwarzajÄ…ca cygara,
Zigarrenmacher
producent cygar
Zimmermann cieśla
Zinkschmelzer cynkownik, stapiacz cynku
Zolleinnehmer poborca ceł, celnik
Züchnermeister mistrz płócienniczy
Zuschneider krojczy, przykrawacz, przycinacz
47