badanie pacjenta geriatria id 7 Nieznany

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Wywiad dotyczący dolegliwości (cd.)

6. Układ nerwowy i ruchu

–

Bóle głowy

–

Omdlenia, upadki bez utraty przytomności

–

Zaburzenia mowy, połykania, chrypka

–

Zaburzenia czucia, siły mięśniowej

–

Niezgrabność ruchów

–

Zaburzenia snu

–

Bóle kostno-mięśniowe

7. Narządy zmysłów

–

Zaburzenia widzenia

–

Zaburzenia słuchu

–

Zaburzenia równowagi

Wywiad dotyczący przebytych chorób:

choroba niedokrwienna serca, przebyty zawał

serca, sposób leczenia

nadciśnienie tętnicze
zaburzenia rytmu
niewydolność serca
miażdżyca tętnic kończyn dolnych
cukrzyca (rodzaj, wyrównanie, hipoglikemie,

sposób leczenia)

miażdżyca naczyń mózgu (udar niedokrwienny,

krwotoczny, TIA)

przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

Wywiad dotyczący

przebytych chorób – c.d.:

ukł. oddechowy: POChP, astma, nowotwór, gruźlica
ukł. ruchu : osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa,

złamania, stosowanie pomocy ortopedycznych

przebyte operacje

Wywiad – pozostałe elementy

Upadki

Okoliczności upadku:

miejsce, rodzaj aktywności w momencie upadku, udział

czynników zewnętrznych

Objawy poprzedzające upadek:

zawroty głowy, kołatanie serca, ból w klatce piersiowej,

duszność, osłabienie, mroczki przed oczami, zaburzenia
zwieraczy

Stwierdzenie, czy nastąpiła utrata świadomości
Relacje świadków upadku
Choroby aktualne i przebyte, stosowane leki
Przyjęte posiłki i płyny
Wywiad dotyczący upadków w przeszłości

Wywiad – pozostałe elementy

Odżywianie

Ilość i jakość posiłków
możliwość przyjmowania posiłków (stan jamy

ustnej, uzębienie, sprawność rąk itp.)

MNA (Mini Nutritional Assessment)
Ilość wypijanych płynów

leki
nałogi

papierosy
alkohol

-Ocena niedożywienia – MNA

- (Mini Nutritional Assessment)

Skrining: A-F

A. Czy ograniczenie spożywania posiłków w ostatnich 3

miesiącach wiązało się z utratą apetytu albo z zaburzeniami
połykania, żucia lub trawienia?

0 = znaczna utrata apetytu
1 = umiarkowana utrata apetytu
2 = bez utraty apetytu

B. Utrata masy ciała w ciągu ostatnich 3 miesięcy

0 = utrata > 3 kg
1 = nie wiadomo
2 = utrata 1-3 kg
3 = bez utraty

files without this message by purchasing novaPDF printer (

-MNA - skrining

C. Stopień aktywności ruchowej

0 = unieruchomiony w łóżku
1 = umiejętność opuszczania łóżka lub fotela bez

opuszczania mieszkania

2 = pełna sprawność

D. Czy pacjent w ciągu ostatnich 3 miesięcy przeszedł stres

psychiczny lub ciężką chorobę somatyczną?

0 = tak
2 = nie

E. Zaburzenia neuropsychiczne

0 = ciężka demencja lub depresja
1 = łagodna demencja
2 = bez zaburzeń psychicznych

-MNA - skrining

F. BMI (kg/m

)

0 = BMI < 19
1 = 19  BMI < 21
2 = 21  BMI 23
3 = BMI  23

Punktacja (xx/14pkt):



12 pkt: nie ma ryzyka niedożywienia, nie ma potrzeby
przeprowadzenia pełnej oceny

 11 pkt: ryzyko niedożywienia, kontynuacja oceny

MNA – pełna ocena

G. Czy pacjent mieszka w domu rodzinnym?

0 = tak
1 = nie

H. Czy pacjent zażywa więcej niż 3 leki dziennie?

0 = tak
2 = nie

I. Obecność otarć naskórka lub owrzodzeń

0 = tak
1 = nie

J. Ile pełnych posiłków pacjent spożywa dziennie?

0 = 1 posiłek
1 = 2 posiłki
2 = 3 posiłki

MNA – pełna ocena

K. Czy pacjent spożywa:

•

przynajmniej 1 produkt mleczny (mleko, ser, jogurt)
dziennie? T/N

•

posiłki oparte na roślinach strączkowych lub jajach 2 lub
więcej razy w tygodniu? T/N

•

codziennie mięso, ryby lub drób? T/N

0 = jeśli 0-1 x tak
0,5 = jeśli 2 x tak
1 = jeśli 3 x tak

L. Czy w tygodniu pacjent spożywa 2 lub więcej razy posiłki

zawierające owoce lub warzywa?

0 = nie
1 = tak

MNA – pełna ocena

M. Ile szklanek napojów pacjent wypija dziennie (woda, sok,

herbata, kawa, mleko ...)?

0 = mniej niż 3 szklanki
0,5 = 3 do 5 szklanek
1 = więcej niż 5 szklanek21  BMI 23
3 = BMI  23

N. Ocena sposobu spożywania posiłków

0 = wymaga karmienia
1 = je samodzielnie, ale z trudnością
2 = pełna samoobsługa

O. Czy pacjent ocenia, że ma jakiekolwiek zaburzenia stanu

odżywienia?

0 = duże niedożywienie
1 = nie potrafi ocenić lub umiarkowane niedożywienie
2 = nie stwierdza zaburzeń odżywienia

MNA – pełna ocena

P. Jak pacjent ocenia swój stan zdrowia w porównaniu z innymi

osobami w tym samym wieku?

0 = nie tak dobry
0,5 = nie wie
1 = tak samo dobry
2 = lepszy

Q. Obwód ramienia w połowie długości (mid-arm circumference,

MAC; cm)

0 = MAC < 21
0,5 = 21  MAC <22
1 = MAC > 22

R. Obwód łydki (calf circumference, CC; cm)

0 = CC < 31
1 = CC  31

files without this message by purchasing novaPDF printer (

MNA – interpretacja

Całkowita punktacja:

Skrining: xx pkt (/14)

Pełna ocena: yy,y pkt (/16)

Razem: zz,z pkt (/30)

Interpretacja całkowitej punktacji (zz,z):

 24 pkt = stan odżywienia dobry
17 – 23,5 pkt = ryzyko niedożywienia
< 17 pkt = niedożywienie

Ocena ryzyka niedożywienia - SCALES

adness (wg Yesavage’a)

holesterol (< 160 mg%)

lbumin (< 4 g/dl)

oss of weight (1kg/mies)

ating problems (cognitive or physical)

hopping problems or inability to prepare meals

> 2 pkt => zagrożenie niedożywieniem

Ocena ryzyka uzależnienia od alkoholu -

CAGE

1. Have you ever felt

ut down on your drinking?

2. Does criticism of your drinking

nnoy you?

3. Have you ever felt

uilty about drinking?

4. Have you ever had an „

ye opener” (a drink first

thing in the morning) to steady your nerves or to
get rid of a hangover?

1. Czy zdarzały się w Twoim życiu takie okresy,

kiedy odczuwałeś konieczność ograniczenia
swojego picia?

2. Czy zdarzało się, że różne osoby z Twojego

otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat
Twojego picia?

3. Czy zdarzało się, że odczuwałeś wyrzuty

sumienia lub wstyd z powodu swojego picia?

4. Czy zdarzało Ci się, że rano po przebudzeniu

pierwszą rzeczą było wypicie alkoholu dla
uspokojenia lub "postawienia się na nogi"?

Ocena ryzyka uzależnienia od alkoholu -

CAGE

Podczas przeciętnego tygodnia, w ciągu ilu dni

pije Pan/Pani alkohol?

Ile drinków Pan/Pani przeciętnie spożywa

podczas takiego dnia?

Jaka była największa liczba drinków wypitych

dziennie przez Pana/Panią w ciągu ostatniego
miesiąca?

Jaki rodzaj alkoholu Pan/Pani spożywa?
Jaka jest objętość drinka wypijanego przez

Pana/Panią?

Ocena ryzyka uzależnienia od alkoholu –

dodatkowe pytania

Wywiad – sytuacja rodzinna i środowiskowa

warunki mieszkaniowe (uwzględnić czynniki

ryzyka upadków!)

stan cywilny
relacje z rodziną
inni opiekunowie
kłopoty finansowe

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Wywiad – ocena stanu psychicznego

Ocena stanu psychicznego

Otępienie (np. MMSE)
Depresja (np. GDS)
Majaczenie

Ocena funkcji poznawczych –

test trzech pytań

1. Czy ostatnio częściej zdarza się, że Pan/Pani o

czymś zapomina?

2. Czy to zapominanie ma wpływ na Pana/Pani

codzienne życie?

3. Czy zdarza się, że Pana/Pani bliscy lub

znajomi czynią uwagi dotyczące Pana/Pani
pamięci?

Ocena funkcji poznawczych –

test rysowania zegara

Pacjent otrzymuje kartkę z narysowanym

okręgiem o średnicy 10 cm

prosimy pacjenta o wpisanie cyfr tak, aby

powstał zegar

prosimy pacjenta, aby narysował wskazówki

tak, aby pokazywały określoną godzinę

Ocena funkcji poznawczych –

Skrócone Badanie Stanu Umysłowego

(Mini-Mental State Examination, MMSE)

Orientacja
1. Jaki jest obecnie?

Rok

1 pkt

Pora roku

1 pkt

Dzień miesiąca

1 pkt

Dzień tygodnia

1 pkt

Miesiąc

1 pkt

2. Gdzie jesteśmy?

Kraj

1 pkt

Region kraju

1 pkt

Miasto

1 pkt

Piętro

1 pkt

Budynek, miejsce

1 pkt

Zapamiętywanie
3. Lekarz wymienia nazwy 3 przedmiotów, wypowiadając każdą
w ciągu sekundy. Pacjent powtarza te 3 nazwy.

3 pkt

Liczenie i koncentracja uwagi
4. Od liczby 100 poleca się odjąć liczbę 7, od otrzymanego
wyniku znów odejmuje się 7 itd., aż pacjent wykona 5 takich
operacji. (Lub: literowanie od końca słowa składającego się z 5
liter)

5 pkt

Pamięć świeża
5. Pacjent powinien powtórzyć trzy wcześniej zapamiętane
słowa

3 pkt

Funkcje językowe
6. Wskazując na ołówek i zegarek poleca się pacjentowi, aby
nazwał te przedmioty

2 pkt

7. Poleca się powtórzyć:
„Nie, jeśli i lub, ale”

1 pkt

8. Poleca się wykonać sekwencję trzech czynności, zgodnie z
ustnym poleceniem: „Weź kartkę papieru do prawej ręki, złóż
ją na pół i połóż na podłodze”

3 pkt

9. Poleca się przeczytać i wykonać zapisane polecenie: „Zamknij
oczy!”

1 pkt

files without this message by purchasing novaPDF printer (

10. Poleca się pacjentowi, aby napisał jakieś dowolne zdanie
(powinno zawierać podmiot i orzeczenie, być sensowne; nie
zwraca się uwagi na błędy pisowni)

1 pkt

11. Poleca się pacjentowi narysować dwa przedstawione niżej,
częściowo nachodzące na siebie pięcioboki (boki i kąty muszą
być zachowane, przecinające się boki muszą tworzyć
czworobok)

1 pkt

Całkowita liczba punktów:

Interpretacja:

 test ogólnie ocenia zdolność orientacji,
zapamiętywania, umiejętność skupienia uwagi,
liczenia, znajomość języka

 nie można postawić konkretnego rozpoznania,
ale nieprawidłowy wynik wskazuje na zaburzenia
funkcji poznawczych i konieczność dalszej
diagnostyki

 < 21 pkt (21-25 - wynik wątpliwy) zazwyczaj
wskazuje na zespół majaczeniowy lub otępienny;
może też być wynikiem ciężkiej depresji, braków w
wykształceniu, stosowania niektórych leków

Orientacyjna ocena funkcji poznawczych:

co pacjent ostatnio czytał?
czy oglądał telewizję, jaki program?
kto jest premierem, ważne aktualne wydarzenia
podać nazwy 5 miast, krajów, kolorów itp.
wymienić miesiące w kolejności chronologicznej

i odwrotnie

Wywiad – ocena nastroju

czynniki ryzyka depresji: utrata bliskiej

osoby

pytania przesiewowe:

1. Jak często w ciągu ostatniego miesiąca nękały

Pana/Panią uczucie smutku, przygnębienia lub
beznadziejności?

2. Czy zauważył Pan/Pani zmniejszenie

zainteresowania lub przyjemności z
wykonywania czynności, które zwykle
sprawiały przyjemność?

Ocena nastroju – Geriatryczna Skala Oceny

Depresji

1. Czy ogólnie jest Pan/Pani zadowolony/a z

życia? (T = 0, N = 1)

2. Czy zaniedbał/a Pan/Pani swoje

zainteresowania lub zajęcia? (T = 1, N = 0)

3. Czy ma Pan/Pani poczucie pustki w życiu? (T

= 1, N = 0)

4. Czy często czuje się Pan/Pani znudzony/a? (T

= 1, N = 0)

5. Czy zwykle jest Pan/Pani pogodny/a? (T = 0,

N = 1)

Geriatryczna Skala Oceny Depresji (cd.)

6. Czy obawia się Pan/Pani, że stanie się z

Panem/Panią coś złego? (T = 1, N = 0)

7. Czy przez większą część czasu czuje się

Pan/Pani szczęśliwy/a? (T = 0, N = 1)

8. Czy często czuje się Pan/Pani bezradny/a? (T =

1, N = 0)

9. Czy woli Pan/Pani zostać w domu niż wyjść i

spotkać się z ludźmi? (T = 1, N = 0)

10. Czy uważa Pan/Pani, że ma więcej problemów

z pamięcią niż inni? (T = 1, N = 0)

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Geriatryczna Skala Oceny Depresji (cd.)

11. Czy uważa Pan/Pani, że wspaniale jest żyć

współcześnie? (T = 0, N = 1)

12. Czy czuje się Pan/Pani goreszy/a od innych

ludzi? (T = 1, N = 0)

13. Czy czuje się Pan/Pani pełny/a energii? (T = 0,

N = 1)

14. Czy ma Pan/Pani poczucie, że sytuacja

Pana/Pani jest beznadziejna?(T = 1, N = 0)

15. Czy myśli Pan/Pani, że większości ludzi

wiedzie się lepiej niż Panu/Pani? (T = 1, N = 0)

Geriatryczna Skala Oceny Depresji -

interpretacja

0-5 pkt – bez depresji

6-10 pkt – depresja umiarkowana

11-15 pkt – depresja ciężka

Wywiad – ocena stanu funkcjonalnego

Podstawowe czynności dnia codziennego

(ADL; Activities of Daily Living) – skala
Katza

Skala Barthela-Mahoneya
Złożone czynności dnia codziennego (IADL;

Instrumental Activities of Daily Living) –
skala Lawtona

praca – zawodowa, społeczna,

zainteresowania, hobby

Ocena stopnia samodzielności podopiecznego

(skala Barthela i Mahoneya)

Nie

potrafi

pomocą

Samo-

dzielnie

1. Spożywanie posiłków

2. Przechodzenie z łóżka na wózek

3. Utrzymanie higieny osobistej

4. Korzystanie z WC

5. Mycie, kąpiel całego ciała

6. Przejście powyżej 50m

Nie

potrafi

pomocą

Samo-

dzielnie

7. Jazda na wózku inwalidzkim

8. Ubieranie się i rozbieranie

9. Kontrola zwieracza odbytu

10. Kontrola zwieracza pęcherza
moczowego

Liczba możliwych do uzyskania punktów: 0 – 100

Interpretacja:

85-100 pkt - pacjent „lekki”

II.

20-85 pkt - pacjent „średniociężki”

0-20 pkt - pacjent „ciężki”

Wywiad – ocena jakości życia

(QoL; Quality of Life)

kompleksowy sposób oceniania przez jednostkę

jej zdrowia fizycznego, stanu emocjonalnego,
samodzielności w życiu i stopnia niezależności
od otoczenia, a także relacji ze środowiskiem
oraz osobistych wierzeń i przekonań

inaczej:

sposób, w jaki pacjenci postrzegają swoje

zdrowie, jak się czują i jak oceniają
„niemedyczne” aspekty swego życia

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Metody oceny jakości życia

• Techniki ogólne (generic questionnaires)

- SF-36 (The Short Form-36

Health Survey Questionnaire)

- NHP (The Nottingham Health Profile)

- EQ-5D (an Instrument to Value Health

from the EuroQoL Group)

• Techniki specyficzne (disease-specific

questionnaires)

- MacNew (The MacNew Heart Disease

Health-related Quality of Life)

EQ-5D

• Zdolność poruszania się

 nie mam problemów z chodzeniem
 mam trochę problemów z chodzeniem
 jestem zmuszony pozostawać w łóżku

• Samoopieka

 nie mam żadnych problemów z samoopieką
 mam trochę problemów z myciem i ubieraniem się
 nie mogę sam się umyć ani ubrać

EQ-5D

• Zwykła działalność

(np. praca, nauka, zajęcia

domowe, aktywność rodzinna, zajęcia w czasie
wolnym)

 nie mam problemów z wykonywaniem moich

zwykłych czynności

 mam trochę problemów z wykonywaniem moich

zwykłych czynności

 nie mogę wykonywać moich zwykłych czynności

EQ-5D

• Ból/dyskomfort

 nie odczuwam bólu ani dyskomfortu
 odczuwam umiarkowany ból lub dyskomfort
 odczuwam krańcowy ból lub dyskomfort

• Niepokój/przygnębienie

 nie jestem niespokojny ani przygnębiony
 jestem umiarkowanie niespokojny lub

przygnębiony

 jestem krańcowo niespokojny lub przygnębiony

EQ-VAS (wzrokowa skala analogowa)

9 0

8 0

7 0

6 0

5 0

4 0

3 0

2 0

1 0

100

-Twój stan

-Zdrowia

-dzisiaj

-Najlepszy stan zdrowia, jaki można
-sobie wyobrazić jest oznaczony liczbą
-100, a najgorszy liczbą 0.

-Chcielibyśmy, abyś wskazał na skali
-jak dobry lub zły jest według Ciebie
-stan Twojego zdrowia dzisiaj.
-Zrób to rysując linię z kostki
-do jakiegokolwiek punktu na skali
-określającego, jak dobry lub zły
-jest Twój aktualny stan zdrowia.

Skala satysfakcji z życia SWLS

(Satisfaction With Life Scale)

1. Często moje życie było bliskie ideału, jaki sobie
wyobraziłem wchodząc w dorosłe życie

zdecydowanie zgadzam się
zgadzam się
raczej zgadzam się
nie mam zdania
raczej nie zgadzam się
nie zgadzam się
zdecydowanie nie zgadzam się

files without this message by purchasing novaPDF printer (

2. Jestem zadowolony/a ze swojego dotychczasowego

zdrowia

zdecydowanie zgadzam się
zgadzam się
raczej zgadzam się
nie mam zdania
raczej nie zgadzam się
nie zgadzam się
zdecydowanie nie zgadzam się

3. Jestem usatysfakcjonowany/a swoim

dotychczasowym życiem

zdecydowanie zgadzam się
zgadzam się
raczej zgadzam się
nie mam zdania
raczej nie zgadzam się
nie zgadzam się
zdecydowanie nie zgadzam się

4. W dalszym ciągu obecne są w moim

życiu rzeczy ważne, nadające mu sens

zdecydowanie zgadzam się
zgadzam się
raczej zgadzam się
nie mam zdania
raczej nie zgadzam się
nie zgadzam się
zdecydowanie nie zgadzam się

5. Jeśli mógłbym/mogłabym przeżyć swoje życie

jeszcze raz, chciałbym/chciałabym,
aby było takie jak dotychczas

zdecydowanie zgadzam się
zgadzam się
raczej zgadzam się
nie mam zdania
raczej nie zgadzam się
nie zgadzam się
zdecydowanie nie zgadzam się

punktacja w skali od 7 do 1:

zdecydowanie zgadzam się: 7 pkt
zgadzam się: 6 pkt
raczej zgadzam: się 5 pkt
nie mam zdania: 4 pkt
raczej nie zgadzam: się 3 pkt
nie zgadzam się: 2 pkt
zdecydowanie nie zgadzam się: 1 pkt

Interpretacja:

31-35 pkt: bardzo zadowolony
26-30 pkt: zadowolony
21-25 pkt: raczej zadowolony
20 pkt: obojętny
15-19 pkt: raczej niezadowolony
10-14 pkt: niezadowolony
5-9 pkt: bardzo niezadowolony

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Badanie przedmiotowe (fizykalne):

Budowa ciała:

wzrost (rozpiętość ramion), masa ciała, postawa

odżywienie

temperatura ciała (uwaga na hipotermię)

nawodnienie

II. Skóra, tkanka podskórna, narządy zmysłów:

owrzodzenia

krwiaki (skutek upadku? przemocy?), purpura senilis

znamiona

zmiany grzybicze (paznokcie, jama ustna)

zmiany łuszczycowe

półpasiec

pęknięcia w kącikach ust (niedobór wit.
B2, B6, żelaza, zakażenie grzybicze)

stan jamy ustnej (uzębienie, dziąsła, suchość)

III. Narządy zmysłów:

narząd wzroku (obwódka starcza, entropion,
ectropion, ocena pola widzenia metodą
konfrontacyjną, ostrość widzenia, badanie w
kierunku jaskry, zaćmy, dobór szkieł korekcyjnych)

narząd słuchu (orientacyjna ocena słuchu,
woskowina, aparat słuchowy)

ocena równowagi

IV. Układ krążenia:

Tętno (przez 30s):

tętnice promieniowe, udowe, podkolanowe,
grzbietowe stopy, piszczelowe tylne

cechy: częstotliwość, miarowość, wypełnienie

2. Osłuchiwanie serca:

cechy: częstotliwość, miarowość

porównanie z tętnem na kończynach (deficyt tętna?)

3. Ciśnienie tętnicze:

na obu kończynach górnych;
najpierw określić RRs palpacyjnie

poszukiwanie hipotonii ortostatycznej
- 5 min. pozycja leżąca,

pionizacja, pomiar RR po 1, 2 i 3 min.

- RRs o  20 mm Hg lub RRd  10 mm Hg
- zwrócić uwagę na HR

4. Poszukiwanie cech niewydolności serca:

sinica, przyspieszenie oddechu, „krótki oddech”

trzeszczenia u podstawy płuc

obrzęki kończyn dolnych, powiększenie wątroby,

wodobrzusze, poszerzenie żył szyjnych

5. Ocena ukrwienia kk dolnych i wydolności żylnej

tętno, ucieplenie, zabarwienie, zmiany troficzne

żylaki kk dolnych

obrzęki kończyn dolnych

6. Obecność rozrusznika serca

V. Układ oddechowy

częstotliwość oddechów (N: 16-25/min)

ruchomość klatki piersiowej

sinica,

duszność,

zmiany osłuchowe nad płucami (świsty,
furczenia, rzężenia)

V. Brzuch

badanie palpacyjne: powiększenie wątroby,
zaleganie moczu w pęcherzu, obecność mas
kałowych

wodobrzusze

ocena perystaltyki

obecność przepuklin, blizn

VI. Układ mięśniowo-szkieletowy:

1. Kręgosłup: skolioza, nadmierna kifoza,

złamania kompresyjne

2. Stawy obwodowe: powiększenie obrysu, zaczerwienienie,

tkliwość, obrzęk, ucieplenie, obecność guzków
Heberdena, Boucharda, zniekształceń typu „butonierka”
i „łabędzia szyjka”, palce młoteczkowate

3. Czynny i bierny zakres ruchu, obecność przykurczy
4. Ocena siły mięśniowej i zaników mięśniowych (zaniki,

zwł. drobnych mięśni rąk, przy prawidłowej sile
mięśniowej mogą być fizjologiczne)

files without this message by purchasing novaPDF printer (

VII. Układ nerwowy:

Ocena możliwości siadania i wstawania z krzesła

Ocena równowagi (próba na ataksję)

Koordynacja ruchów podczas chodzenia
i przemieszczania się

4. Siła i koordynacja ruchów kończyn

1) wyciągnięcie ramion i utrzymanie ich w tej samej

pozycji przy zamkniętych oczach

2) szybkie dotknięcie grzbietem ręki o drugą rękę
3) test pięta-kolano

5. Uszkodzenie nerwu promieniowego (oparcie wózka)

VII. Układ nerwowy – c.d.:

6. Czucie w stopach i rękach (czucia wibracji: normalne

starzenie się [dot. kk dolnych poniżej kolan;
nie towarzyszą mu zaburzenia czucia proprioceptywnego],
cukrzyca!)

7. Głębokie odruchy ścięgnowe (u 50% odruch

ze ścięgna Achillesa)

8. Napięcie mięśniowe ( może być pierwszym

objawem choroby Parkinsona; także w rozsianych
zmianach miażdżycowych w OUN)

9. Ocena drżeń

VII. Układ nerwowy – c.d.:

10. Objaw Babińskiego: wyraz uszkodzenia OUN; izolowany

zazwyczaj związany jest z uciskiem rdzenia kręgowego
w odcinku szyjnym, spowodowanym zmianami
zwyrodnieniowymi kręgosłupa

11. Wszelkie odchylenia stwierdzane symetrycznie, którym

nie towarzyszą inne objawy neurologiczne powinny
być traktowane jako cechy starzenia się ustroju

12. Badanie wyższych funkcji układu nerwowego

(mowa, nastrój, lęk, percepcja, funkcje poznawcze)

13. Ocena chodu

Ocena równowagi i ryzyka upadków

u osoby w podeszłym wieku

1. TUG (Timed Up and Go), in. próba 8 stóp
2. FRT (Functional Reach Test)
3. Próba Tinetti
4. DGI (Dynamic Gait Index, wskaźnik chodu

dynamicznego)

5. Skala równowagi Berg
6. Test Walkie-Talkie

FRT

osoba badana staje bokiem do ściany, z nogami w

odstępie dla siebie odpowiednim

Ramię znajdujące się bliżej ściany jest unoszone na
wysokość barku i oznacza się położenie nasady
palca środkowego

Badany pochyla się do przodu najbardziej jak to jest
możliwe, bez odrywania stóp od podłogi, bez
dotykania ściany

Oznacza się położenie nasady palca środkowego

Badanie wykonuje się 3-krotnie dla każdej strony

Wynik prawidłowy: > 25 cm

DGI

8 poleceń obejmujących

chodzenie z różną prędkością

chodzenie z jednoczesnym obracaniem głową

przechodzenie przez przeszkodę

omijanie przeszkody

wchodzenie po schodach i schodzenie ze
schodów

wykonywanie szybkich obrotów

Wynik: maksymalnie 24 punkty (≤ 19 pkt
zwiększone ryzyko upadków)

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Test walkie-talkie

cel: określenie zdolności badanego do podzielenia

uwagi na kilka zadań

Podczas chodzenia na odcinku 15 m osoba badana
jest proszona o udzielenie odpowiedzi szerszych
aniżeli wyłącznie „tak” lub „nie”

Wynik: negatywny (badany nie jest zdolny do
udzielenia odpowiedzi bez zatrzymania się) albo
pozytywny

Ocena sprawności i wydolności fizycznej

u osoby w podeszłym wieku

1. Próba marszowa (test marszu 6 [12]–minutowego)
2. Test Fullerton
3. Tor przeszkód
4. Próba Tinetti i inne próby oceniające równowagę
5. Test Pileta-Swine’a
6. Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

na bieżni ruchomej

na cykloergometrze

na ergometrze ręcznym

Tor przeszkód

Składa się z kilku-kilkunastu stacji
przedstawiających zadania czynnościowe:



otwieranie drzwi



wstawanie z krzesła



omijanie przeszkód



przekraczanie przeszkód

oraz symulacje sytuacji spotykanych w domu
i środowisku:



chodzenie po różnych typach powierzchni



chodzenie po pochylni



chodzenie po schodach

1. Otwieranie drzwi

2. Murawa

nierówna faktura,

twarde podłoże

3. Przekraczanie

przeszkód

5. Niskie stopnie

wejście na i zejście

z 8 stopni

4. Dywan

nierówna faktura,

średnio twarde podłoże

6. Kora sosny

szorstka faktura,

luźne podłoże

7. Slalom

8. Piasek

delikatna faktura,

luźne podłoże

9. Fotel

wstawanie z miękkiego,

niskiego fotela;

bez użycia rąk

10. Standardowe

stopnie

wejście na i zejście

z 4 stopni

11. i 12.

Pochylnia

wejście na

szczyt pochylni

(powierzchnia

pozioma),

obrót o 180

i zejście na dół

Tor przeszkód - kryteria oceny:

 czas potrzebny na wykonanie poszczególnych
zadań (sekundy)

czas całkowity

punktacja jakościowa poszczególnych zadań



0 = niezdolny do dokończenia zadania bez

pomocy



3 = nie obserwowano trudności ani wystąpienia

chwiejności podczas wykonywania zadania

punktacja całkowita

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Tor przeszkód - zastosowanie

 ocena ryzyka upadków
 określenie, jakie zaburzenie jest
odpowiedzialne za upadki u danej osoby
ocena wyników zabiegu, interwencji
leczniczej, programu rehabilitacyjnego itp.

Test Pileta i Swine’a

 zastosowanie: jak tor przeszkód
 elementy:

I. Ocena ryzyka podczas wykonywania
czynności lokomocyjnych i
równoważnych
II. Ocena możliwości podniesienia się po
upadku

Test Pileta i Swine’a

 ad I:

1. Przejście 5 metrów z pokonaniem 2

przeszkód imitujących progi

2. Podniesienie przedmiotu z podłogi
3. Wchodzenie na schody
4. Schodzenie ze schodów
5. Stanie na P nodze
6. Stanie na L nodze

Test Pileta i Swine’a

 ad II:

1. Z pozycji leżącej
2. Z klęku podpartego
3. Z klęku na dwóch kolanach
4. Z klęku na jednym kolanie

Test Pileta i Swine’a

 skala ocen:

0 – duże ryzyko upadków –

badany wymaga

pomocy osoby drugiej podczas wykonywania
wymienionych czynności

1 – średnie ryzyko upadków –

badany korzysta

z pomocy technicznych (np. laski, kul,
balkoników)

2 – minimalne ryzyko upadków –

badany nie

potrzebuje pomocy podczas wykonywania
wymienionych czynności

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

u osoby w podeszłym wieku

 większa czułość i mniejsza swoistość
 inne protokoły: początek przy małym wydatku

energetycznym, powolny wzrost obciążenia
(np. Naughton)

 czas trwania próby 6 – 12 min.
 mniejsza maksymalna częstotliwość rytmu serca
 zazwyczaj większe wartości skurczowego

ciśnienia tętniczego

 w okresie recovery: wolniejszy HR i RR

files without this message by purchasing novaPDF printer (

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

u osoby w podeszłym wieku – c.d.

 zdolność do wykonania wysiłku często

ograniczona przez schorzenia narządu ruchu,
naczyń obwodowych, czynniki psychologiczne

 często wykorzystuje się metodę oceny

odczuwanego zmęczenia (np. skalę Borga)

Skala Borga do oceny odczuwanego

zmęczenia wywołanego wysiłkiem

6
7

minimalne

8
9

bardzo lekkie

10
11

lekkie

12
13

umiarkowanie ciężkie

14
15

ciężkie

16
17

bardzo ciężkie

18
19

maksymalnie ciężkie

Rodzaje prób wysiłkowych

Na bieżni ruchomej

Zalety: naturalny rodzaj aktywności fizycznej
Wady:

trudności w poruszaniu się, wynikające ze
zmian w układzie ruchu, zaburzeń
sensorycznych, koordynacji ruchów,
ograniczeń emocjonalnych

trudności w utrzymaniu równowagi przy
zmianie kąta nachylenia bieżni i prędkości
przesuwu

Rodzaje prób wysiłkowych – c.d.

2. Na cykloergometrze
Zalety: można wykonać u osób z zaburzeniami

równowagi i wzroku

Wady:

odmienna fizjologiczna odpowiedź na
obciążenie wysiłkiem

brak wytrenowania często powoduje
przedwczesne zmęczenie mięśni kk dolnych,
bez ogólnego zmęczenia

Rodzaje prób wysiłkowych – c.d.

3. Na ergometrze ręcznym
Zalety:
-

można wykonać u osób z niesprawnymi
kończynami dolnymi

odzwierciedla codzienną aktywność fizyczną
takich osób

Wady:

odmienna reakcja układu krążenia na wysiłek
(zwł. mały przyrost HR)

mniejsza czułość w wykrywaniu choroby
niedokrwiennej serca

files without this message by purchasing novaPDF printer (