1

KONKURS GEOGRAFICZNY

dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego

w roku szkolnym 2009/2010

12 lutego 2010 roku – zawody II stopnia (rejonowe)

Na rozwiązanie zadań masz 90 minut.
Czytaj uważnie polecenia, pisz starannie.
Powodzenia.

Zadanie nr 1 rozwiąż, korzystając z rysunku poziomicowego.

Zadanie 1. (0 – 4)
a) Odczytaj wysokość bezwzględną punktu C.
…................................................................
b) Wpisz różnicę wysokości między punktem C i punktem B.
…...............................................................
c) Podkreśl, który punkt – C czy D – leży na bardziej stromym stoku.
d) Wpisz nazwę formy terenu, w obrębie której leży punkt B.
…...............................................................

Zadanie 2. (0 – 1)
Oblicz skalę rysunku poziomicowego, wiedząc, że na mapie odległość w linii prostej między
punktami E i H wynosi 4 cm, a w rzeczywistości 4,8 km.
Obliczenia:





Odpowiedź: ….......................................................................................................................................

2

Zadanie 3. (0 – 1)
Oblicz i wpisz wartość długości geograficznej, na której położone jest Chicago, jeśli Słońce góruje
nad nim o 7 godzin i 16 minut później niż w Warszawie (52°N,21°E).
Obliczenia:





Odpowiedź:.............................................................................................................................................

Zadanie 4. (0 – 1)
Skrajne punkty Europy wyznaczają współrzędne: na północy 71°08'N, na południu 35°58'N,
na zachodzie 9°27'W, na wschodzie 68°41'E. Rozciągłość równoleżnikowa kontynentu wynosi:
a) 35°10',
b) 61°41',
c) 78°08',
d) 59°14'.

Zadanie 5. (0 – 2)
Na rysunkach przedstawiono pozorną wędrówkę Słońca nad horyzontem w pierwszych dniach pór
roku na różnych szerokościach geograficznych. Przyporządkuj każdemu z rysunków właściwy opis
pozornej wędrówki Słońca po sferze niebieskiej w pierwszych dniach pór roku.

a) Widoma wędrówka Słońca na zwrotniku Raka.
b) Widoma wędrówka Słońca na równiku.
c) Widoma wędrówka Słońca na biegunie północnym.
d) Widoma wędrówka Słońca na kole podbiegunowym północnym.

Zadanie 6. (0 – 1)
Polecenia wykonaj na podstawie ilustracji.
a) Podaj nazwę pory roku na półkuli północnej,
której dotyczy kartka z kalendarza.
…........................................................................
b) Czy rok 2009 był rokiem przestępnym?
…........................................................................

3

Zadanie 7. (0 – 2)
Mapa przedstawia przebieg średnich miesięcznych temperatur powietrza na obszarze Polski
w styczniu. Podkreśl właściwe stwierdzenia tak, aby powstałe zdania były prawdziwe.

a) Izotermy średnich miesięcznych temperatur powietrza na obszarze Polski w styczniu mają
przebieg południkowy/równoleżnikowy.
b) Średnie miesięczne temperatury powietrza na obszarze Polski w styczniu rosną wraz
z przesuwaniem się na wschód/zachód.
c) Najniższe średnie miesięczne temperatury powietrza w styczniu występują na Nizinie
Śląskiej/Pojezierzu Suwalskim.

Zadanie 8. (0 – 2)
Podanym typom klimatu przyporządkuj charakterystyczne dla nich uprawy.

oliwki i owoce cytrusowe, proso i sorgo,
pszenica i buraki cukrowe, ryż i herbata

a) klimat monsunowy – …......................................................
b) klimat umiarkowany ciepły – ….........................................
c) klimat podzwrotnikowy (śródziemnomorski) – …......................................
d) klimat zwrotnikowy suchy – …..........................................

Zadanie 9. (0 – 2)
Obok każdej z wymienionych formacji roślinnych wpisz literę, którą oznaczono typowe dla niej
rośliny.
a) tajga – …............ A – świerki, modrzewie
b) tundra – …......... B – baobaby, akacje
c) sawanna – …...... C – kakaowce, liany
d) las równikowy – …...... D – mchy, porosty
E – pinie, oleandry

Zadanie 10. (0 – 1)
Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj skał, wybierz ich nazwy i wpisz je w odpowiednie miejsca.

przeobrażone (metamorficzne), magmowe głębinowe, magmowe wylewne,

osadowe chemiczne, osadowe organiczne

a) Wskutek nagromadzenia szczątków roślin i zwierząt powstały skały …..........................................
b) Wskutek przemiany skał magmowych lub osadowych pod wpływem wysokiej temperatury i
ciśnienia powstały skały …........................................................

4

Zadanie 11. (0 – 2)
Poniższym terminom przyporządkuj litery odpowiednich definicji.
a) dorzecze – …..................
b) dział wodny – …............
c) źródło – …......................

A. Obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do jednej rzeki.
B. Granica pomiędzy dorzeczami.
C. Obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do jednego morza.
D. Miejsce, w którym wody podziemne wypływają na powierzchnię terenu.

Zadanie 12. (0 – 1)
Podkreśl nazwy trzech mórz śródlądowych.

Morze Północne, Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne,

Morze Norweskie, Morze Czarne, Morze Ochockie

Zadanie 13. (0 – 2)
Podanym atrakcjom przyrodniczym przyporządkuj państwa, w których one występują.

Islandia, Norwegia, Australia, Wenezuela

a) fiordy – …............................................................
b) gejzery – ….........................................................
c) wodospad Salto Angel – ….................................

Zadanie 14. (0 – 1)
Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach.

a) Miejsce we wnętrzu Ziemi, z którego rozchodzą się fale sejsmiczne, to epicentrum/
hipocentrum.
b) Siłę trzęsienia Ziemi określa się najczęściej w skali Beauforta/Richtera.

Zadanie 15. (0 – 2)
Podkreśl w każdej grupie element, który nie spełnia kryterium przyporządkowania.

a) pradolina, sandr, wzgórze moreny czołowej, cyrk lodowcowy

b) stalagmit, mogot, stalaktyt, jaskinia
c) dolina V-kształtna, meander, ławice, dolina U-kształtna

Zadanie 16. (0 – 2)
Na podstawie podanych opisów rozpoznaj typy gleb występujące w Polsce i wpisz ich nazwy.

a) Występują głównie pod lasami iglastymi, powstały na podłożu piaszczystym, zajmują 15%
powierzchni kraju. ….............................................
b) Wyróżniają się dużą zawartością próchnicy, lecz zajmują tylko 1% powierzchni kraju, ich skałą
macierzystą jest less. ….........................................
c) Skałą macierzystą tych gleb są skały węglanowe, m.in. wapienie, kreda, gipsy, gleby żyzne; są
trudne w uprawie. ….............................................

5

Zadanie 17. (0 – 3)
Podanym niżej elementom środowiska naturalnego przyporządkuj po dwa parki narodowe,
w których są one objęte ochroną.

Ojcowski Park Narodowy, Słowiński Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy,

Ś

więtokrzyski Park Narodowy, Kampinoski Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy

a) wydmy – …........................................................................................................................................
…............................................................................................................................................................
b) jaskinie krasowe – ….........................................................................................................................
…............................................................................................................................................................
c) obszary bagienne i torfowiska – ........................................................................................................
…............................................................................................................................................................

Zadanie 18. (0 – 1)
Wybierz dwa zdania zawierające tylko prawdziwe informacje. Oznaczające je litery wpisz
w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

a) Niewielka koncentracja ludności na wyżynie Dekan wynika z występowania zimnego klimatu.
b) Czynnikiem sprzyjającym koncentracji ludności na wyspie Jawa są żyzne gleby wulkaniczne.
c) Półwysep Labrador ma niewielką gęstość zaludnienia z powodu bariery wodnej.
d) Czynnikiem sprzyjającym koncentracji ludności na Nizinie Gangesu są żyzne gleby aluwialne
i monsunowy klimat.

Zdania prawdziwe: …........, .............

Zadanie 19. (0 – 3)
Poniższa tabela prezentuje średnią długość życia kobiet i mężczyzn w wybranych krajach.

Kraj

Ś

rednia długość życia

mężczyzn

Ś

rednia długość życia

kobiet

Bangladesz

58

59

Indie

62

64

Meksyk

69

75

Polska

69

77

Szwecja

77

82

Japonia

77

84

Rocznik statystyczny 2002 r.

a) Porównaj dane i zapisz wnioski dotyczące:
– długości życia Polaków w porównaniu z długością życia ludności w wybranych krajach,
…............................................................................................................................................................
…............................................................................................................................................................
– długości życia kobiet i mężczyzn w Polsce.
…............................................................................................................................................................
…............................................................................................................................................................
b) Sformułuj prawidłowość dotyczącą związku między długością życia mieszkańców a poziomem
gospodarczym kraju.
…............................................................................................................................................................
…............................................................................................................................................................
…............................................................................................................................................................

6

Zadanie 20. (0 – 2)
Korzystając z wykresu i danych w tabeli, wykonaj polecenia.

Rok

1950

1960

1970

1980

1990

2000

Liczba ludności (w mln)

25,0

29,8

32,6

35,6

38,2

38,6

Rocznik statystyczny Polski 2002 r.

a) Na podstawie wykresu odczytaj współczynnik przyrostu naturalnego w roku 1980.

Odpowiedź:............................................................................................................................................

b) Oblicz, o ile zwiększyła się liczba ludności Polski w roku 1980 w wyniku przyrostu naturalnego.
Obliczenia:






Odpowiedź:............................................................................................................................................

Zadanie 21. (0 – 1)
Posługując się danymi z tabeli, wybierz właściwą odpowiedź i obwiedź ją kółkiem.

Kraj

Zbiory pszenicy

(w mln ton)

Plony pszenicy

(w q/ha)

Wskaźnik

mechanizacji

(liczba ha/1 ciągnik)

Wskaźnik nawożenia

(w kg NPK na 1 ha)

A

32,4

25,1

72,2

53,0

B

30,8

47,5

12,0

270,0

C

23,0

73,0

13,8

180,0

D

2,6

14,0

38,2

23,2

a) kraje B i D – gospodarka ekstensywna, kraje A i C – gospodarka intensywna;
b) kraje A i D – gospodarka intensywna, kraje B i C – gospodarka ekstensywna;
c) kraje B i C – gospodarka intensywna, kraje A i D – gospodarka ekstensywna;
d) kraje A i B – gospodarka intensywna, kraje C i D – gospodarka ekstensywna.

7

Zadanie 22. (0 – 2)
Oznacz literą P zdanie prawdziwe, a literą F zdanie fałszywe.
a) Rozwój przemysłu wysokiej technologii wymaga wysokich nakładów ze względu na bardzo duże
koszty badań naukowych. …...
b) Każdy przemysł zaliczany do grupy ,,high-technology” zużywa duże ilości surowców. …..
c) Lokalizacja wielu zakładów przemysłu wysokiej technologii uzależniona jest od czystego
powietrza. …..
d) Najstarszą na świecie technopolią jest Krzemowa Dolina w USA. …..

Zadanie 23. (0 – 1)
Uporządkuj chronologicznie (od najstarszego) wymienione poniżej etapy pogłębiania współpracy
i rozszerzania Unii Europejskiej. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym
na odpowiedź.
a) Wprowadzenie wspólnej waluty euro.
b) Traktat z Maastricht.
c) Wprowadzenie waluty euro na Słowacji.
d) Przyjęcie Polski w struktury UE.

1. …......... 2. ….......... 3. …........... 4. …...........