Okręgi przemysłowe

1. Rodzaje przestrzennych form koncentracji przemysłu

•

Ośrodek przemysłowy – miejscowość posiadająca zakłady przemysłowe

•

Okręg przemysłowy – obszar o dużym nagromadzeniu zakładów

przemysłowych, które wykazują ze sobą powiązania produkcyjne

•

Technopolie – ośrodki z dominacją przemysłów wysokiej techniki

.

1. Cechy okręgu przemysłowego:

•

Składa się z przynajmniej kilku ośrodków

•

Posiada znaczny odsetek ludności zatrudnionej w przemyśle

•

Skupia znaczny potencjał wytwórczy na niewielkim obszarze

•

Duża część zakładów pracy wykazuje powiązania produkcyjne

2. Podział okręgów przemysłowych ze względu na miejsce lokalizacji:

•

Okręgi surowcowe – są lokalizowane w miejscach występowania surowców

mineralnych (najczęściej węgla lub rud metali). Zlokalizowano w nich
najczęściej przemysły: górnictwo, energetyka, hutnictwo, przemysł
elektromaszynowy, koksochemiczny, nawozów azotowych.
W okręgach tego typu rozwijają się również przemysły o znaczeniu lokalnym
takie jak: włókienniczy, spożywczy, materiałów budowlanych, środków
czystości.
W KWR okręgi tego typu ulegają restrukturyzacji. Należą do nich:

1) Okręg Północny we Francji,
2) Okręg Reńsko – Westfalski (zagłębie Ruhry) w Niemczech
3) Okręg Górnośląski w Polsce (pierwsza faza restrukturyzacji)

W KSR okręgi tego typu nadal mają bardzo duże znaczenie. Dominuje w nich
nadal górnictwo, hutnictwo, przemysł ciężkich maszyn i urządzeń, metalowy,
elektroenergetyczny. Przykładami takich okręgów są:

1) Belo Horizonte w Brazylii
2) Szaba w Republice Kongo
3) Okręg Uralski w Rosji
4) Okręg Doniecki na Ukrainie
5) Minas Gerais w Brazylii

•

Okręgi wielkomiejskie – wytworzyły się w aglomeracjach miejskich.

Występują tu takie gałęzie przemysłu jak: elektromaszynowy, kosmetyczno-
perfumeryjny, środków piorących, spożywczy (gł. słodycze i napoje),
odzieżowy i futrzarski, farmaceutyczny, poligraficzny. Wszystkie te
działalności mają znaczenie ponad lokalne.
Do okręgów tego typu należą:

1) Okręg Paryski
2) Okręg Londyński
3) Okręg Mediolanu
4) Okręg Turynu
5) Okręg Warszawski
6) Okręg Poznański
7) Okręg Moskiewski i inne

•

Okręgi portowe – wykształciły się w miastach portowych na bazie surowców

dowożonych drogą morską. Do dominujących w tego rodzaju okręgach
przemysłów należą: hutnictwo metali, przemysł elektromaszynowy,

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

petrochemiczny, spożywczy (rybny), produkcja nawozów fosforowych,
stoczniowy. Przykłady:

1) Okręg Marsylii
2) Rotterdam (największy w świecie port przeładunku importowanej

ropy naftowej)

3) Tokio-Kawasaki-Jokohama
4) Nowy Jork
5) Bombaj w Indiach

Przegląd wybranych okręgów surowcowych w świecie.

NAZWA OKRĘGU

SUROWCE W
OPARCIU O KTÓRE
ROZWINĄŁ SIĘ
PRZEMYSŁ

NAJWAŻNIEJSZE

OŚRODKI

UWAGI

YORKSHIRE-
HUMBERSIDE

Węgiel kamienny,
rudy Fe, rudy Zn i Pb

Leeds, Sheffield

Upadek znaczenia
górnictwa, rozwój
przem.
elektromaszynowego,
hutnictwo na bazie
rudy importowanej

ZAGŁĘBIE
PÓŁNOCNE WE
FRANCJI

Węgiel kamienny,
len

Lille, Tourcing,
Roubaix

Spadek wydobycia
węgla, rozwój przem.
farmaceutycznego,
elektromaszynowego
i poligraficznego

OKRĘG
PÓŁNOCNEJ
NADRENII W
NIEMCZECH

Węgiel kamienny,
brunatny, rudy Zn i
Pb, sól potasowa

Essen, Dusseldorf,
Kolonia

Spadek produkcji
górniczej, hutniczej,
przem. sodowego i
nawozów sztucznych.
Wzrost znaczenia
petrochemii i p.
elektromaszynowego

GOP W POLSCE

Węgiel kamienny,
rudy Zn i Pb

Katowice, Zabrze,
Ruda Śląska

ZAGŁĘBIE
DONIECKIE NA
UKRAINIE

Węgiel kamienny i
rudy Fe (z Krzywego
Rogu)

Donieck, Charków,
Dniepropietrowsk

OKRĘG URALSKI W
ROSJI

Rudy Fe, Cu, Zn i
Pb, srebro, azbest,
boksyty, uran, węgiel
brunatny

Jekatierynburg,
Czelabińsk,
Magnitogorsk

OKRĘG KUŹNIECKI
W ROSJI

Węgiel kam., rudy
Fe, Zn i Pb

Nowosybirsk,
Nowokuźnieck

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

FUSHUM-ANSHAN
W CHINACH

Węgiel kamienny,
rudy Fe, magnezyt,
mangan

Fushin, Dandong

OKRĘG PÓŁNOCNY
– OKOLICE PEKINU
W CHINACH

Węgiel kamienny,
ropa naftowa, rudy
Fe

Pekin, Tjanjin

OKRĘG DAMODAR
W INDIACH

Węgiel kamienny,
rudy Fe

Kalkuta, Asansol

WITWATERSRAND
W RPA

Węgiel kamienny,
uran, złoto, platyna,
diamenty, żelazo,
ołów, fosforyty

Johannesburg,
Germiston

SHABA W
DEMOKRATYCZNEJ
REPUBLICE KONGO

Cu, Au, Ag i uran

Lubumbaski, Kalwezi

OKRĘG
PÓŁNOCNO-
WSCHODNI W USA

Węgiel kamienny,
rudy Fe

Pittsburgh, Filadelfia,
Baltimore, Nowy Jork

Hutnictwo oparte na
rudach
importowanych

OKRĘG
PRZYJEZIORNY W
USA

Rudy Fe i Cu

Chicago, Detroit

Import surowców,
rozwój p.
elektromasz., i
mięsnego

MINAS GERAIS W
BRAZYLII

Rudy Fe, cyna, złoto,
uran, boksyty

Belo Horizonte,
Uberaba

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Główne okręgi przemysłowe świata. Geografia społeczno-ekonomiczna. Poziom rozszerzony.
WSzPWN

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Okręgi przemysłowe Polski. Geografia społeczno-ekonomiczna. Poziom rozszerzony.

WSzPWN

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com