Antropologia religijna

1

Antropologia religijna

"Oto człowiek!" – to zawołanie namiestnika rzymskiego Poncjusza Piłata o Jezusie

z Nazaretu nabrało w religijnej kulturze europejskiej symbolicznego

antropologicznego znaczenia. Ecce homo, Hieronim Bosch (1450-1516), olej na

płótnie.

Antropologia religijna lub teologiczna –

część doktryny religijnej, teologii, której

przedmiotem jest natura człowieka,

pochodzenie, sens jego istnienia, ukazane w

relacji do Stwórcy, Boga, Absolutu. Z

kwestiami antropologicznymi ściśle

związana jest doktryna zbawcza danej

religii.

Zagadnienia

Wśród podstawowych zagadnień

antropologii religijnej znajduje się struktura

metafizyczna ludzkiej osoby, m.in. kwestia

natury i pochodzenia duszy i jej związku z

ciałem.

Znaczące są różnice w nauczaniu, między

katolickim postrzeganiem duszy jako

nieśmiertelnej, a doktryną Świadków

Jehowy, którzy nauczają, że dusza umiera

wraz z ciałem. Z koncepcjami

antropologicznymi związany jest dystans

tych ostatnich do transfuzji krwi

[1][2]

.

Również doktryna buddyjska, nauczająca o

wędrówce dusz zakłada zupełnie odmienną

koncepcję antropologiczną niż np.

chrześcijaństwo, które uznaje eschatologiczne zmartwychwstanie ciał i jedność duchowo-cielesną osoby.

Antropologia chrześcijańska

Podstawową cechą antropologii chrześcijańskiej jest jej chrystologiczny charakter. Według wiary chrześcijańskiej

powołanie człowieka najlepiej ukazane jest w osobie Jezusa Chrystusa. Wyraził to m.in. Sobór watykański II

odnosząc tajemnicę osoby ludzkiej do tajemnicy Słowa, które stało się człowiekiem (por. J 1,14):

Tajemnica człowieka wyjaśnia się naprawdę dopiero w tajemnicy Słowa Wcielonego. Albowiem Adam, pierwszy człowiek,
był figurą przyszłego, mianowicie Chrystusa Pana. Chrystus, nowy Adam, już w samym objawieniu tajemnicy Ojca i Jego
miłości objawia w pełni człowieka samemu człowiekowi i okazuje mu najwyższe jego powołanie. (Gaudium et spes 22)

[3]

Najwyższym powołaniem człowieka, które ukazuje Chrystus jest zdolność do więzi z Bogiem. Zdolność tę osoba

ludzka ma dzięki temu, że została stworzona na obraz Boga (por.Rdz 1,26-27), jest istotą rozumną, wolną i zdolną

do miłości

[4]

.

Antropologia religijna

2

Ta istotna prawda o antropologii chrześcijańskiej była w centrum nauczania Jana Pawła II w czasie jego pierwszej

pielgrzymki do Polski w czerwcu 1979r. Na pl. Zwycięstwa (dziś Piłsudskiego) w Warszawie mówił:

Kościół przyniósł Polsce Chrystusa – to znaczy klucz do rozumienia tej wielkiej i podstawowej rzeczywistości, jaką jest
człowiek. Człowieka bowiem nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa. A raczej: człowiek nie może siebie sam do
końca zrozumieć bez Chrystusa. Nie może zrozumieć ani kim jest, ani jaka jest jego właściwa godność, ani jakie jest jego
powołanie i ostateczne przeznaczenie. Nie może tego wszystkiego zrozumieć bez Chrystusa

[5]

.

W przemówieniu do młodzieży akademickiej przed kościołem św. Anny w Dniu Zesłania Ducha Świętego, Papież

mówił o godności człowieka, o tym jaka jest miara jego wielkości. Stwierdził, że są różne miary człowieka, różne

kryteria, np. miara sił fizycznych, którymi dysponuje, miara zmysłów, które umożliwiają mu kontakt z zewnętrznym

światem, a także miara inteligencji, która sprawdza się poprzez wielorakie testy czy egzaminy. Jednak według

Papieża najbardziej o wielkości człowieka decyduje to, że ma on serce, które napełnić może tylko Duch Święty:

Pomyślcie, młodzi przyjaciele, jaka jest miara serca ludzkiego, skoro napełnić je może tylko Bóg. Duch Święty.

[6]

Papież wskazywał również, że dostrzeżenie tej godności i wielkości człowieka może się dokonać jedynie dzięki

wrażliwości, którą nazwał teologiczną, mając na myśli cnoty teologalne

[7]

.

Przypisy

[1] Singelenberg R. (Department of Cultural Anthropology, University of Utrecht, The Netherlands). The blood transfusion taboo of Jehovah's

Witnesses: origin, development and function of a controversial doctrine (http:/

/

www.

ncbi.

nlm.

nih.

gov/

pubmed?term=The blood

transfusion taboo of Jehovah's Witnesses: origin, development and function of a controversial doctrine). „Social Science Medicine”. 31 (1990).

s. 515-23.

[2] Raanan Gillon (Imperial College School of Medicine, London University). Refusal of potentially life-saving blood transfusions by Jehovah’s

Witnesses: should doctors explain that not all JWs think it’s religiously required? (http:/

/

jme.

bmj.

com/

content/

26/

5/

299.

full.

pdf).

„Journal of Medical Ethics”. 26 (2000). s. 299-301.

[3] Konstytucja "Gaudium et Spes" (http:/

/

www.

kns.

gower.

pl/

vaticanum/

gaudium.

htm). 7 grudnia 1965 r.. [dostęp 2012-08-26].

[4] Donald P. Asci: The Conjugal Act as a Personal Act.A study of the Catholic Concept of the Conjugal Act in the Light of Christian

Anthropology. s. 65-66.

[5] Pielgrzymka do Ojczyzny. Przemówienia i homilie Ojca Świętego Jana Pawła II. Warszawa: 1981, s. 47.

[6] Kazanie Jana Pawła II do młodzieży przy kościele św. Anny w Warszawie (http:/

/

adoratio.

pl/

pl/

historia/

teksty-zrodlowe/

1072-kazaniejana-pawla-ii-do-mlodziezy-przy-kosciele-sw-anny-w-warszawie-1979). 3 czerwca 1979. [dostęp 2012-08-26].

[7] Krzysztof Broszkowski OP. Od moralizmu do postawy teologicznej. Jak pomóc penitentom przeżyć owocną spowiedź?. [= http:/

/

www.

pastoralne.

pl/

poradnik-spowiednika/ „Poradnik spowiednika”]. Marzec 2012, s. C6 - 34. Warszawa: Wydawnictwa Pastoralne.

Antropologia religijna

3

Bibliografia

• Agaësse, Paul SJ: L'anthropologie chrétienne selon saint Augustin : image, liberté, péché et grâce. Paryż:

Médiasèvres, 2004, s. 197. ISBN 2-900388-68-6.

• Donald P. Asci: The Conjugal Act as a Personal Act.A study of the Catholic Concept of the Conjugal Act in the

Light of Christian Anthropology. San Francisco: Ignatius Press, s. 364. ISBN 0-89870-844-3.

• Dajczer, Tadeusz: Buddyzm w swej specyfice i odrębności wobec chrześcijaństwa. Warszawa: Wyd. Archidiecezji

Warszawskiej, 1993, s. 379. ISBN 8385706232.

• Granat, Wincenty: Osoba ludzka : próba definicji. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne, 1961, s. 283.

• Karpp, Heinrich: Probleme altchristlicher Anthropologie. Biblische Anthropologie und philosophische

Psychologie bei den Kirchen-vatern des dritten Jahrhunderts. Gütersloh: G. Bertelsmann Verlag, 1950.

• Łucarz, Stanisław SJ: Grób czy świątynia? : Problematyka cielesności w antropologii Klemensa

Aleksandryjskiego (http:/

/

www.

lucarz.

jezuici.

pl/

patrologia/

rozprawa.

pdf). Kraków: Wyższa Szkoła

Filozoficzno-Pedagogiczna «Ignatianum» – WAM, 2007, s. 276. ISBN 978-83-7318-926-3.

• Scola, Angelo, Marengo, Gilfredo, Prades López, Javier: Osoba ludzka : antropologia teologiczna. Poznań:

Pallottinum, 2005, s. 415, seria: Amateca : Podręczniki Teologii Katolickiej 15.

Źródła i autorzy artykułu

4

Źródła i autorzy artykułu

Antropologia religijna  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=32565391  Autorzy: Aradek, Jacaldinho1, Nutaj, Quodvultdeus, SpiderMum, Wiggles007, Wookie90, 4 anonimowych
edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Ecce homo by Hieronymus Bosch.jpg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Ecce_homo_by_Hieronymus_Bosch.jpg  Licencja: Public Domain  Autorzy: Jarekt, Melkom,
Mylius, Vincent Steenberg, Wknight94, Zolo, 1 anonimowych edycji

Plik:Quote-alpha.png  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Quote-alpha.png  Licencja: GNU Free Documentation License  Autorzy: Aotake, Kenmayer, PetjaTouru, Sanguinez

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/