Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

1

Zadanie egzaminacyjne
Pracodawca urządził stolarnię w pomieszczeniu o powierzchni 700 m

2

i wysokości

5 metrów. Zatrudnił sześciu mężczyzn wykonujących pracę w systemie

jednozmianowym od godziny 7

00

do 15

00

. Do zakresu ich obowiązków należy

przenoszenie wyrobów oraz obsługa maszyn stolarskich, takich jak: pilarka tarczowa,

frezarka dolnowrzecionowa i górnowrzecionowa oraz szlifierka taśmowa do drewna.

Materiał obrabiany to twarde, suche drewno typu dąb, buk. Przenoszone wyroby nie

stwarzają zagrożeń wypadkowych, a ich masa nie przekracza 10 kg.

Dokonaj analizy i oceny stanowiska pracy stolarza pod względem spełnienia

wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. Oceń ryzyko zawodowe związane z pracą

na tym stanowisku.

Projekt realizacji prac powinien zawierać:
1. Tytuł wynikający z treści zadania.
2. Założenia do projektu, czyli dane niezbędne do wykonania zadania wynikające
z treści zadania i załączonej dokumentacji.
3. Ocenę pomieszczenia stolarni i stanowiska pracy stolarza pod względem warunków
środowiska pracy.
4. Wykaz zagrożeń na stanowisku pracy stolarza według klasyfikacji: fizyczne,
chemiczne, biologiczne i psychofizyczne z uwzględnieniem podziału na: szkodliwe
i niebezpieczne.
5. Ocenę ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza metodą Wstępnej Analizy
Ryzyka PHA (formularz karty analizy ryzyka zawodowego na stanowisku pracy według
metody PHA zamieszczono w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ).
6. Wykaz instrukcji, znaków bezpieczeństwa, odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej i zbiorowej, jakie pracodawca musi zapewnić na stanowisku pracy
stolarza.
7. Wykaz działań prowadzących do likwidacji zagrożeń oraz zmniejszenia ryzyka
zawodowego na stanowisku pracy stolarza.

Do opracowania projektu realizacji prac wykorzystaj:
- Wyniki pomiarów i oględzin dokonanych w pomieszczeniu pracy na stanowisku pracy

stolarza - Załącznik 1.

- Wyciąg z normy PN EN 12464-1:2002 Wykaz wymagań oświetleniowych - Załącznik 2.
- Wybrane akty prawne (wyciągi) - Załącznik 3.

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji,

preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym
lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U. z 2004 r. Nr 280 poz. 2771.
z późniejszymi zmianami),

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

2

• Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz.
1650),

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna.
(Dz.U. Nr 36, poz. 409),

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r.

w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy. (Dz.U. 2002 Nr 217, poz. 1833 z późniejszymi
zmianami).

o Stopnie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy - Załącznik 4.

oraz

o formularz karty analizy ryzyka zawodowego na stanowisku pracy według metody

PHA zamieszczony w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 180 minut.

Załącznik 1.

Wyniki pomiarów i oględzin dokonanych w pomieszczeniu pracy

na stanowisku pracy stolarza

1. Natężenie oświetlenia / wskaźnik równomierności 550 lx / 0.70
2. Pyły drewna twardego 0,4 mg/m

3

4. Poziom natężenia dźwięku w odniesieniu do 8 godz. ekspozycji L

EX,8h

= 95 dB

5. Oświetlenie mieszane: naturalne, sztuczne
6. Temperatura pomieszczenia pracy 18

0

C

7. Powierzchnia podłogi gładka, równa, nieśliska

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

3

Załącznik 2.

Wyciąg z normy PN EN 12464-1:2002 Wykaz wymagań oświetleniowych

Rodzaj wnętrza, zadania

lub czynności

Em [lx]

UGR

L

R

a

UWAGI

Praca przy strugnicy stolarskiej,
klejenie, montaż

300

25

80

Polerowanie, malowanie, stolarstwo
dekoracyjne

750

22

80

Prace przy maszynach do obróbki
drewna, np. tłoczenie, żłobienie,
struganie, profilowanie, frezowanie
wpustów, cięcie, piłowanie, zagłębianie

500

19

80

Zapobieganie efektom

stroboskopowym

Wybór drewna na fornir

750

22

90

T

CP

≥ 4000 K

Załącznik 3.

Wybrane akty prawne

(wyciągi)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji,

preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym

lub mutagennym w środowisku pracy

(Dz.U. z 2004 r. Nr 280 poz. 2771. z późniejszymi zmianami)

Wykaz 4.
Procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji, preparatów
lub czynników rakotwórczych lub mutagennych

1. Produkcja auraminy.
2. Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych

węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych
i pakach węglowych.

3. Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów, dymów

i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków.

4. Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów.
5. Prace związane z narażeniem na pył drewna twardego (dąb i buk).

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

4

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

(tekst jednolity: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650)

Pomieszczenia pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 20. 1. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:

1) 3 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe

dla zdrowia;

2) 3,3 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące

występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

Rozdział 3

Ogrzewanie i wentylacja

§ 30. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju
wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania)
nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają.
W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna

i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna.

(Dz. U. Nr 36, poz. 409)

Na podstawie art. 237

15

§2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze
obrabiarek do drewna i urządzeń technicznych do obróbki drewna, zwanych dalej
"obrabiarkami".
§ 2. Pracownicy obsługujący obrabiarki powinni:

1) stosować nakrycie głowy całkowicie zakrywające włosy oraz odzież roboczą

bez odstających i luźno zwisających części,

2) wykonywać pracę zgodnie z instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi,

3) przed przystąpieniem do czyszczenia, konserwacji lub naprawy obrabiarek

wyłączyć napęd i zasilanie oraz zabezpieczyć je przed przypadkowym
uruchomieniem,

4) po wykonanej naprawie nie uruchamiać obrabiarek bez zezwolenia przełożonego.

§ 3.1. Obrabiarki powinny być wyposażone w zespoły urządzeń zaciskowych

i dociskowych, w celu zabezpieczenia obrabianego materiału przed przypadkowym
odrzutem lub wyrzutem.
2. Pracownicy obsługujący obrabiarki, w których pod wpływem sił skrawania może
nastąpić odrzucenie lub wyrzucenie obrabianego materiału, powinni wykonywać pracę
przy takich obrabiarkach poza strefą zagrożoną odrzutem lub wyrzutem.
§ 11. 1. Podczas obsługi pilarek tarczowych powinny być spełnione następujące
wymagania:

1)pilarki powinny być wyposażone w osłony piły,

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

5

2)przy ręcznym posuwie materiału powinny być stosowane prowadnice ciętego

materiału,

3)przy zmechanizowanym posuwie materiału należy stosować urządzenia podające i

odbierające,

4)przy cięciu materiałów o małych wymiarach oraz w końcowej fazie cięcia

wzdłużnego do dosuwania przedmiotu do piły pilarki należy stosować odpowiednie
popychacze wykonane z tworzywa sztucznego, drewna lub sklejki.

2. Pilarki tarczowe przewidziane do wzdłużnego cięcia drewna lub płyt powinny być
wyposażone w nastawny klin rozszczepiający, zabezpieczający przed zakleszczeniem
lub odrzutem obrabianego przedmiotu.
3. Dopuszcza się mocowanie osłony górnej tarczy piły na klinie rozszczepiającym w
przypadku, gdy średnica zewnętrzna tej tarczy, jaka może być zastosowana w pilarce
zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi, nie przekracza 315
mm; w takim przypadku klin rozszczepiający powinien być wykonany w sposób
zapewniający dostateczną wytrzymałość zamocowania osłony górnej.
4. Pilarki tarczowe wzdłużne, jedno- i wielopiłowe, górnowrzecionowe z posuwem
zmechanizowanym powinny być wyposażone na całej szerokości w:

1)dwa rzędy zapadek przeciwodrzutowych,
2)osłonę ochronną służącą do wychwytywania drobnych odpadów powstających w

toku procesu produkcyjnego, zainstalowaną przed zapadkami przeciwodrzutowymi.

5. Niedopuszczalne jest hamowanie obrotów tarczy piły pilarek tarczowych poprzez

boczne dociskanie jej kawałkiem drewna lub innym materiałem.
Strona 5 z 7
§ 17. Podczas obsługi frezarek:

1) pionowych dolnowrzecionowych osłony powinny całkowicie zakrywać

niepracującą część narzędzia tnącego,

2) górnowrzecionowych osłona znajdująca się ponad obrabianym materiałem

powinna całkowicie zakrywać uchwyt i część narzędzia tnącego.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r.

w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych

dla zdrowia w środowisku pracy.

(Dz. U. 2002 Nr 217, poz. 1833 z późniejszymi zmianami)

B. Pyły

Najwyższe dopuszczalne stężenie

Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia

mg/m

3

włókien w cm

3

Pyły drewna:

a) pyły drewna, z wyjątkiem pyłów drewna twardego,
takiego jak buk i dąb

- pył całkowity

1

4

-

b) pyły drewna twardego, takiego jak buk i dąb

- pył całkowity

1

2

-

c) pyły drewna mieszane zawierające pył drewna twardego,
takiego jak buk i dąb

- pył całkowity

1

2

1

Pył całkowity - zbiór wszystkich cząstek otoczonych powietrzem w określonej objętości powietrza.

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

6

Załącznik 4.

Stopnie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

Dokonując oceny zidentyfikowanego zagrożenia, należy zadać dwa podstawowe pytania
wynikające z definicji ryzyka:
• Jakie skutki, wypadkowe lub chorobowe, mogą powstać pod wpływem zagrożenia?
• Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia rozpoznanych skutków wypadkowych

lub chorobowych?

Ocena ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy w oparciu o metodę

Wstępnej Analizy Zagrożeń PHA Preliminaty Hazard Analysis polega na
zidentyfikowaniu zagrożeń, sytuacji i zdarzeń niebezpiecznych mogących powstać we
wszystkich składnikach rozpatrywanego systemu. Metoda identyfikuje możliwości oraz
podaje jakościową ocenę stopnia możliwego urazu lub utraty zdrowia.

Stopnie oceny stosowane w metodzie PHA

Poziom ryzyka

R

Stopień szkód

S

Prawdopodobieństwo

P

1.

Znikome urazy, lekkie
szkody

Bardzo nieprawdopodobne

2.

Lekkie uszkodzenia,
wymierne szkody

Mało prawdopodobne,
zdarzające się raz na 10 lat

3.

Ciężkie uszkodzenia,
znaczne szkody

Doraźne wydarzenie
(raz w roku)

4.

Pojedyncze wypadki
śmiertelne, ciężkie szkody

Dosyć częste wydarzenie
(np. raz w miesiącu)

5.

Zbiorowe wypadki
śmiertelne, szkody na
bardzo dużą skalę na
terenie zakładu

Częste regularne
wydarzenie (np. raz w
tygodniu)

6.

Zbiorowe wypadki
śmiertelne, szkody na dużą
skalę poza terenem zakładu

Duże prawdopodobieństwo
wydarzenia

Poziom ryzyka R = S stopień szkód x P prawdopodobieństwo

R (od 1 do 4) – ryzyko małe - oznacza poziom ryzyka do zaakceptowania bez dokonywania zmian,
R (od 5 do 9) – ryzyko średnie - oznacza poziom ryzyka do przyjęcia po weryfikacji, na stanowisku pracy
należy dokonać zmiany,
R (od 10 do 36) – ryzyko duże - oznacza poziom ryzyka nie do przyjęcia.

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

7

1. Opis zadania egzaminacyjnego

Zdający egzamin z zakresu zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy wykonywali
zadanie egzaminacyjne wynikające z opisanego w standardzie wymagań
egzaminacyjnych zadania o treści ogólnej:

Wykonanie analizy i oceny określonego stanowiska pracy pod względem
wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii i ryzyka zawodowego,
a także określenie działań w kierunku poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny
pracy.

2. W rozwiązaniu zadania egzaminacyjnego ocenie podlegały następujące

elementy:

I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.

II. Założenia do opracowania projektu wynikajace z treści zadania i załączonej

dokumentacji.

III. Ocena pomieszczenia stolarni i stanowiska pracy stolarza pod względem warunków

środowiska pracy.

IV. Wykaz zagrożeń na stanowisku pracy stolarza według klasyfikacji: fizyczne,

chemiczne, biologiczne i psychofizyczne z uwzględnieniem podziału na: szkodliwe i
niebezpieczne.

V. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza metodą Wstępnej Analizy

Ryzyka PHA.

VI. Wykaz instrukcji, znaków bezpieczeństwa, odzieży roboczej oraz środków ochrony

indywidualnej i zbiorowej.

VII. Wykaz działań prowadzących do likwidacji zagrożeń oraz zmniejszenia ryzyka

zawodowego na stanowisku pracy stolarza.

VIII. Praca egzaminacyjna jako całość (logika układu treści, poprawność terminologiczna

i merytoryczna, przejrzystość).

Ad I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.

Większość zdających sformułowało tytuł pracy odpowiednio do zakresu opracowania
i treści zadania, w sposób krótki, zwięzły. Nieznaczna część zdających pominęła w tytule
pracy element oceny ryzyka zawodowego.

Przykład poprawnie sformułowanego tytułu pracy:

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

8

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

9

Ad II. Założenia do opracowania projektu wynikające z treści zadania
i załączonej dokumentacji.

Większość zdających poprawnie sformułowała i zapisała założenia wynikające zarówno
z treści zadania, jak i z analizy załączników. Zdarzały się prace, w których zdający nie
wymienili rodzaju materiału poddawanego obróbce w stolarni, sposobu oświetlenia
pomieszczenia lub stanu posadzki w stolarni.

Przykład opracowanych założeń:

Ad III. Ocena

pomieszczenia

stolarni i stanowiska pracy stolarza

pod względem warunków środowiska pracy.

Większość zdających poprawnie oceniła opisywaną stolarnię i stanowisko pracy stolarza
pod względem warunków środowiska pracy. Zdarzały się rozwiązania, w których zabrakło
porównania warunków stanowiskowych (oświetlenie, pyły, poziom natężenia dźwięku,
wysokość i temperatura pomieszczenia, stan posadzki) z wymaganiami określonymi
w normach oraz oceny tych warunków w świetle obowiązujących aktów prawnych.

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

10

Przykłady oceny stolarni i stanowiska pracy stolarza pod względem warunków
środowiska pracy:

Przykład 1.

Przykład 2.

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

11

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

12

Ad IV. Wykaz zagrożeń na stanowisku pracy stolarza według klasyfikacji: fizyczne,
chemiczne, biologiczne i psychofizyczne z uwzględnieniem podziału
na: szkodliwe i niebezpieczne.

Większość zdających sporządziła wykaz zagrożeń na stanowisku pracy stolarza.

Zdarzały się prace, w których zdający mieli problem z prawidłowym zaklasyfikowaniem
wymienianych zagrożeń do odpowiedniej grupy: fizycznych, chemicznych, biologicznych
lub psychofizycznych oraz z podziałem tych zagrożeń na szkodliwe i niebezpieczne.
Analizując rozwiązania, zaskakujące jest, że wśród podstawowych zagrożeń w stolarni,
zdający na ogół pomijali zagrożenie pożarem i/lub wybuchem.

Przykład wykazu zagrożeń na stanowisku pracy stolarza:

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

13

Ad V. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza metodą Wstępnej
Analizy Ryzyka PHA.

Zdecydowana większość zdających opisała w załączonej KARCIE ANALIZY RYZYKA
zagrożenia na stanowisku pracy stolarza i ich przyczyny oraz skutki zagrożeń i sposoby
zmniejszenia ryzyka ich wystąpienia. Tylko nieliczni zdający potrafili prawidłowo
oszacować ryzyko zawodowe przed i po redukcji zagrożeń na stanowisku pracy stolarza
metodą Wstępnej Analizy Ryzyka PHA.

Przykład oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza:

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

14

Ad

VI.

Wykaz instrukcji, znaków bezpieczeństwa, odzieży roboczej

oraz środków ochrony indywidualnej i zbiorowej.

Większość zdających sporządziła wykaz instrukcji, znaków bezpieczeństwa, odzieży
roboczej oraz środków ochrony indywidualnej i zbiorowej. W niewielkiej ilości rozwiązań
znalazły się ogólne zapisy o znakach bezpieczeństwa, bez sprecyzowania przeznaczenia
tych znaków. Niektórzy zdający mieli problem z wypisaniem środków ochrony zbiorowej,
które pracodawca powinien zapewnić na stanowisku pracy stolarza. Analizując
rozwiązania można stwierdzić, że zdający sporadycznie w wykazie instrukcji wymienili
„Instrukcję BHP na stanowisku pracy stolarza”.
Przykładowe opracowanie elementu zadania egzaminacyjnego:

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

15

Ad VII. Wykaz działań prowadzących do likwidacji zagrożeń oraz zmniejszenia
ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza.

Większość zdających sporządziła wykaz przykładowych działań prowadzących
do likwidacji zagrożeń oraz zmniejszenia ryzyka zawodowego na stanowisku pracy
stolarza. Planowane działania w pracach niektórych zdających były niepełne
lub nieuporządkowane.
Przykład rozwiązania VII elementu zadania egzaminacyjnego:

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 315[01]

16

Ad VIII. Praca egzaminacyjna jako całość.

Większość prac była przejrzysta, poprawna pod względem terminologicznym

i merytorycznym. Niektóre prace miały charakter opisowy bez wyróżnienia poszczególnych
elementów projektu. Zdarzały się jednak prace mało czytelne, napisane niedbale,
z licznymi skreśleniami i poprawkami.