20120614 zalozenia do ustawy budzetowej 2013id 28213

RADA MINISTRÓW

ZAŁO

ENIA

PROJEKTU BUD

ETU PA

STWA

NA ROK 2013

Warszawa

czerwiec 2012 r.

Spis tre

WST

P............................................................................................................................ 2

OCENA BIE

ŻĄ

CEJ SYTUACJI MAKROEKONOMICZNEJ ........................................... 4

ZAŁO

ENIA PROJEKTU BUD

ETU PA

STWA NA 2013 R........................................ 8

AŁOŻENIA MAKROEKONOMICZNE

............................................................................................... 8

ODSTAWOWE UWARUNKOWANIA PROGNOZY DOCHODÓW BUDŻETU PAŃSTWA

........................ 12

ODSTAWOWE UWARUNKOWANIA W OBSZARZE WYDATKÓW BUDŻETU PAŃSTWA

..................... 14

Wst

Wyniki polskiej gospodarki na przestrzeni ostatnich kilku lat, pomimo silnych zawirowa

w otoczeniu zewn

trznym, wskazuj

na jej wyj

tkow

odporno

ść

na szoki.

W okresie kumulacji

wiatowego kryzysu finansowego Polska, jako jedyne pa

stwo w UE i jedno z nielicznych w

OECD, odnotowała wzrost gospodarczy w 2009 r. (o 1,6%). W

ród czynników, które pomogły w

utrzymaniu wzrostu gospodarczego w tym okresie nale

y wymieni

stymulacj

fiskaln

postaci znacznej redukcji klina podatkowego zwi

kszaj

cej dochody do dyspozycji gospodarstw

domowych, oraz istotnego przyspieszenia inwestycji publicznych finansowanych w du

stopniu z funduszy UE. Pogarszaj

ce si

warunki zewn

trzne, pomimo wdro

onego impulsu

fiskalnego były na tyle niekorzystne,

e polska gospodarka nie unikn

ła spowolnienia, co z kolei

w poł

czeniu z antycykliczn

polityk

fiskalna spowodowało pogorszenie si

sytuacji finansów

publicznych.

Poprawa sytuacji gospodarczej u naszych najwi

kszych partnerów handlowych, w tym

głównie w Niemczech i okres szybszego wzrostu popytu prywatnego przejawiaj

cy si

ywieniu, po dwóch latach spadku, inwestycji sektora prywatnego, stabilnym wzro

cie

konsumpcji prywatnej i pozytywnym wkładzie we wzrost PKB ze strony eksportu netto, został

wykorzystany do silnego zmniejszenia deficytu sektora rz

dowego i samorz

dowego, przy

ograniczeniu jego negatywnego, krótkookresowego wpływu dla wzrostu gospodarczego.

Pomimo du

ej skali konsolidacji fiskalnej w 2011 r. (deficyt sektora rz

dowego i samorz

dowego

został obni

ony z 7,8% PKB do 5,1% PKB), realne tempo wzrostu gospodarczego przyspieszyło

do 4,3% w porównaniu z 3,9% w 2010 r. Patrz

c na cały okres 2009 -2011 to skumulowany

wzrost był najwy

szy w UE.

Perspektywy wzrostu gospodarczego na

wiecie w najbli

szych latach według aktualnych

prognoz uległy znacznemu pogorszeniu. Wszystko wskazuje,

e rok 2012 b

dzie okresem

spowolnienia

wiatowego PKB, przy czym relatywnie silne b

dzie ono w strefie euro (spadek

PKB o -0,3% r/r) i w konsekwencji w UE (0,0% r/r), czyli w obszarze gospodarczym, który jest

najwi

kszym partnerem handlowym Polski. Gospodarka

wiatowa wchodzi w kolejny etap

kryzysu, który z uwagi na wyst

powanie wysokiej nierównowagi fiskalnej i w konsekwencji silny

wzrost zadłu

enia sektora publicznego, mo

na nazwa

kryzysem fiskalnym. Konieczno

ść

redukcji deficytów finansów publicznych w poszczególnych pa

stwach UE oraz silna awersja do

ryzyka przy niepewnych perspektywach wzrostu gospodarczego znajdzie odzwierciedlenie w

wyra

nym spowolnieniu realnej gospodarki UE. Oczekuje si

wprawdzie,

e od 2013 r. wzrost

gospodarczy b

dzie przyspieszał, jednak jego tempo b

dzie ni

sze ni

w latach 2010-2011 i

wyra

nie ni

sze ni

w okresie przed kryzysem finansowym.

Zgodnie z zaleceniami KE i planami Rz

du RP, Polska w 2012 r. zredukuje nadmierny

deficyt w sposób wiarygodny i trwały. Sprzyja

temu mechanizmy ograniczaj

ce wzrost

wydatków sektora rz

dowego i samorz

dowego, m. in. wydatkowa reguła dyscyplinuj

ca,

odnosz

ca si

do wydatków dyskrecjonalnych i nowych wydatków prawnie zdeterminowanych

(tzw. nowych sztywnych), zamro

enie nominalnego funduszu wynagrodze

podsektora

centralnego, czy stopniowa redukcja udziału w PKB inwestycji publicznych (w roku ubiegłym

udział ten wyniósł 5,8% i był najwy

szy w UE). Realizacja zaplanowanej konsolidacji fiskalnej

wzmocni wiarygodno

ść

i fundamenty polskiej gospodarki. Pozwala ona równie

nie tylko na

unikni

cie ryzyka zwi

zanego z przekroczeniem przez dług publiczny drugiego progu

ostro

ciowego (55% PKB), ale przede wszystkim na wej

cie, ju

od 2012 r., na

cie

oznaczaj

redukcj

długu publicznego w relacji do PKB. Wraz z realizacj

zaplanowanych

działa

konsolidacyjnych zostan

równie

stworzone warunki do wprowadzenia stabilizuj

cej,

relacj

deficytu sektora rz

dowego i samorz

dowego do PKB, reguły wydatkowej.

Zaplanowane działania w ramach realizacji strategii konsolidacji fiskalnej zostały dobrane

tak, aby doprowadzi

do relatywnie szybkiego obni

enia nierównowagi finansów publicznych

przy jednoczesnej minimalizacji potencjalnie negatywnych skutków ograniczenia popytu

publicznego na wzrost gospodarczy w Polsce. Ma to szczególne znaczenie w obliczu

oczekiwanego spowolnienia w gospodarce

wiatowej. Obni

enie kosztów osobowych

administracji publicznej zmniejsza presj

na wzrost wynagrodze

w skali całej gospodarki

prowadz

c do wzrostu jej konkurencyjno

ci, co dzi

ki zwi

kszaniu udziału w rynkach

eksportowych, skutkowa

dzie wzrostem zatrudnienia i przyspieszeniem wzrostu

gospodarczego.

Charakter kolejnego kryzysu oraz silna awersja do ryzyka na rynkach finansowych, s

czynnikami, które wspieraj

konieczno

ść

kontynuowania przyj

tej

cie

ki konsolidacji fiskalnej.

Jednym ze skutków działa

zmniejszaj

cych deficyt i dług w relacji do PKB b

dzie utrzymanie, a

w perspektywie równie

i podniesienie ratingów wiarygodno

ci kredytowej kraju. Ni

sza premia

za ryzyko i zwi

zany z tym ni

szy koszt dost

pu do kapitału b

dzie miał pozytywny wpływ na

koszty obsługi zobowi

sektora publicznego, ale równie

znajdzie odzwierciedlenie w

koszcie finansowania działalno

ci gospodarczej sektora prywatnego. Poszerzenie dost

pu do

zewn

trznego finansowania przy zmniejszaj

cej si

premii za ryzyko ograniczy negatywne

skutki kryzysu zadłu

enia w strefie euro. W konsekwencji poprawa i pó

niejsza stabilizacja

sytuacji finansów publicznych b

dzie sprzyja

długookresowemu wzrostowi gospodarczemu.

Ocena bie

żą

cej sytuacji makroekonomicznej

Dynamika aktywno

ci w gospodarce

wiatowej w 2011 r. obni

yła si

, w głównej mierze za

spraw

krajów rozwini

tych, m.in. USA, Japonii i strefy euro. Wolniej rosły

wiatowy handel

i produkcja przemysłowa. Negatywny wpływ na koniunktur

gospodarcz

w tym okresie miały:

silny wzrost cen surowców naturalnych, katastrofa naturalna w Azji oraz przede wszystkim

trwaj

cy kryzys zadłu

eniowy w strefie euro, który wpłyn

ł na wzrost awersji do ryzyka na

wiatowych rynkach finansowych. Znalazło to odzwierciedlenie we wzro

cie rentowno

papierów skarbowych, przede wszystkim w krajach o najwi

kszym zadłu

eniu, co oznaczało

sto dalszy wzrost kosztów obsługi długu publicznego. Napi

cia na rynku długu przeło

yły si

tak

e na wy

sze koszty finansowania sektora bankowego, co w poł

czeniu ze zwi

kszonymi

wymogami kapitałowymi oraz wzrostem awersji do ryzyka przyczyniło si

do zaostrzenia

warunków kredytowych dla podmiotów sektora niefinansowego, zwłaszcza w krajach

europejskich.

Te czynniki oraz trwaj

cy po kryzysie finansowym z lat 2008/09 proces dostosowa

w bilansach sektora finansowego i niefinansowego przyczyniły si

do obni

enia tempa wzrostu

gospodarki UE w 2011 r., na któr

przypada ok. 80% polskiego eksportu. PKB w UE w 2011 r.

zwi

kszył si

o 1,5%, wobec 2% w 2010 r. i był ni

szy od prognoz formułowanych przed rokiem.

W jeszcze wi

kszym stopniu obni

yła si

dynamika popytu krajowego, zarówno

konsumpcyjnego, jak i inwestycyjnego. W efekcie import UE, który jest główn

determinant

zewn

trznego popytu na polskie towary, zwi

kszył si

tylko o ok. 4%, wobec 9,8% rok

wcze

niej. Szybciej rósł wprawdzie import Niemiec, z którymi Polska utrzymuje najsilniejsze

kontakty handlowe, ale i w tym wypadku zanotowano spadek tempa wzrostu.

Osłabienie aktywno

ci gospodarczej wpłyn

ło na pogorszenie dynamiki obrotów handlowych

krajów, których rynki s

kluczowe dla polskiego eksportu. Mimo to, wyniki polskiego eksportu,

zwłaszcza pod koniec 2011 r., okazały si

zaskakuj

co dobre, szczególnie uwzgl

dniaj

spadek PKB i importu UE (tak

e Niemiec) w IV kw. ub. r. Przyczyniło si

do tego m.in.

relatywnie du

e osłabienie złotego w II połowie roku, które wpłyn

ło na popraw

konkurencyjno

ci cenowej polskich produktów. Zgodnie z danymi BIS, mi

dzy majem i grudniem

ub.r. nast

piła deprecjacja realnego efektywnego kursu złotego o 13%, który w ostatnim

miesi

cu 2011 r. osi

ł najsłabszy poziom od marca 2009 r. Wzrostowi sprzeda

zagranicznej sprzyjał tak

e niewielki spadek relatywnych jednostkowych kosztów pracy

w przetwórstwie przemysłowym. Powy

sze czynniki przyczyniły si

do wzrostu udziału polskiego

eksportu w imporcie UE, co pozwoliło ograniczy

negatywne skutki spowolnienia gospodarczego

i wymiany handlowej u naszych głównych partnerów.

Wzrost produkcji przemysłowej w całym 2011 r. wyniósł niemal 8%. W porównaniu

z pocz

tkiem obecnej fazy o

ywienia, tj. ze styczniem 2009 r., w grudniu 2011 r. poziom

produkcji sprzedanej przemysłu (oczyszczony z waha

sezonowych) był o prawie 1/3 wi

kszy.

Relatywnie dobre wyniki eksportu oraz wysokie inwestycje publiczne wspierały wzrost produkcji

w bran

ach przetwórstwa przemysłowego kieruj

cych znaczn

ęść

swojej produkcji na rynki

zagraniczne oraz powi

zanych z bran

żą

budowlan

Na wysokim poziomie przez cały ub.r. utrzymywała si

dynamika aktywno

ci inwestycyjnej.

To efekt wysokich nakładów w sektorze instytucji rz

dowych i samorz

dowych na inwestycje

infrastrukturalne oraz poprawy inwestycji w sektorze prywatnym, zwłaszcza przedsi

biorstw.

Tym ostatnim sprzyjały dobre wyniki finansowe firm oraz relatywnie korzystne warunki

finansowania w sektorze bankowym. W 2011 r., po dwóch latach spadku, nakłady brutto na

rodki trwałe wzrosły o 8,1% w porównaniu do 2010 r. Najwy

dynamik

odnotowały te

inwestycje budowlane, które nie były powi

zane z budownictwem mieszkaniowym. W 2011 r.

wyra

nie wzrosły te

inwestycje w

rodki transportu, wci

ąż

niska była natomiast dynamika

nakładów inwestycyjnych w maszyny i urz

dzenia oraz budownictwo mieszkaniowe.

Poprawa aktywno

ci gospodarczej, w tym wzrost inwestycji, dobre wyniki finansowe

przedsi

biorstw, pozytywnie wpłyn

ły na wzrost popytu na prac

w 2011 r. Chocia

w całym

2011 r. poziom przeci

tnego zatrudnienia w sektorze przedsi

biorstw był a

o 3,2% wy

szy ni

w 2010 r., to jednak od pocz

tku 2011 r. notowano wyra

ne spowolnienie rocznego tempa

wzrostu zatrudnienia z 4,1% w I kwartale do 2,1% w IV kwartale. W poszczególnych kwartałach

2011 r. tempo wzrostu zatrudnienia zmniejszało si

we wszystkich sektorach. Dzi

ki dobrym

wynikom w sektorze przedsi

biorstw, przeci

tne zatrudnienie w gospodarce narodowej bez

jednostek małych (jednostki małe – zatrudniaj

ce do 9 osób) w 2011 r. zwi

kszyło si

o 1,9%

w porównaniu z rokiem poprzednim. Ministerstwo Finansów szacuje

e przeci

tne zatrudnienie

w gospodarce narodowej (w pełnej zbiorowo

ci) w 2011 r. wzrosło o około 1,7% w skali roku.

Pomimo rosn

cego popytu na prac

w 2011 r. miał miejsce przyrost liczby bezrobotnych. Liczba

bezrobotnych zarejestrowanych w urz

dach pracy na koniec 2011 r. wyniosła 1.982,7 tys. osób i

była o 28 tys. osób (tj. o 1,4%) wy

sza w porównaniu z ko

cem 2010 r. W tym samym okresie

Wst

pne dane dotycz

ce przeci

tnego zatrudnienia w gospodarce narodowej w pełnej zbiorowo

ci zostan

opublikowane przez GUS w Małym Roczniku Statystycznym Polski 2012 w lipcu br., natomiast ostateczne dane w
tym zakresie uka

żą

w Roczniku Statystycznym Rzeczpospolitej Polskiej 2012 na przełomie 2012 i 2013 r.

rednioroczna stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła z 12,1% do 12,4%. Wzrostowi

bezrobocia towarzyszył wzrost aktywno

ci zawodowej.

W 2011 r. wzrostowi zatrudnienia towarzyszyła ograniczona presja płacowa. Siła

przetargowa pracowników w negocjacjach płacowych była ograniczana przez wci

ąż

relatywnie

wysoki poziom bezrobocia. Przeci

tne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wzrosło

nominalnie o 5,4% w porównaniu do 2010 r., w tym w sektorze przedsi

biorstw o 5% (realnie

odpowiednio o 1,1% i 0,6%).

Niska dynamika dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych oraz relatywnie wysoka

inflacja nie sprzyjały wzrostowi konsumpcji prywatnej, zwłaszcza w II połowie ub.r., kiedy

zanotowano spowolnienie tempa wzrostu tej kategorii. W 2011 r. zanotowano tak

e pierwszy w

historii spadek spo

ycia publicznego. Było to efektem konsolidacji fiskalnej .

Wysoka dynamika aktywno

ci inwestycyjnej i – szerzej – akumulacji (zapasy utrzymały

dodatni wkład we wzrost PKB) nie była w stanie zrównowa

słabszych wyników konsumpcji

ogółem. W efekcie obni

yło si

tempo wzrostu popytu krajowego. To z kolei przeło

yło si

osłabienie tempa wzrostu importu, do czego przyczyniło si

tak

e osłabienie kursu złotego.

W przeciwie

stwie do 2010 r., dynamika eksportu w 2011 r. okazała si

sza od importu, co

oznaczało dodatni wkład eksportu netto we wzrost PKB. Zmniejszeniu skali nierównowagi

zewn

trznej sprzyjał równie

wzrost nadwy

ki transferów bie

żą

cych, spowodowany głównie

wzrostem dodatniego salda przepływów finansowych z bud

etem UE, klasyfikowanych na

rachunku bie

żą

cym. Dobre wyniki finansowe przedsi

biorstw bezpo

redniego inwestowania

przeło

yły si

natomiast na niewielki wzrost deficytu dochodów. W rezultacie, w całym 2011 r.

szacowany deficyt rachunku bie

żą

cego spadł do 4,3% PKB, z 4,6% PKB w 2010 r. Co wa

ne,

był on w ponad 90% finansowany napływem netto kapitału długookresowego, tj. zagranicznymi

inwestycjami bezpo

rednimi i

rodkami na rachunku kapitałowym, na którym klasyfikowana jest

kszo

ść

europejskich funduszy strukturalnych.

W 2011 r.

rednie tempo wzrostu PKB utrzymywało si

na relatywnie wysokim i stabilnym

poziomie (1% kw/kw, sa). W efekcie w 2011 r. PKB wzrósł w Polsce o 4,3%, tj. o 0,4 pkt. proc.

cej ni

rok wcze

niej. Obserwowany od drugiej połowy 2010 r. wysoki wzrost gospodarczy

pozwolił, uwzgl

dniaj

c szacowane tempo potencjalnego wzrostu PKB w latach 2010-11 w

wysoko

ci ok. 3,5-3,7%, na domkni

cie ujemnej luki produktowej (zdefiniowanej jako odchylenie

bie

żą

cej aktywno

ci gospodarczej od długookresowego trendu) na przełomie 2010 i 2011 r.

Szacowana w 2011 r. luka była dodatnia, jednak jej skala (ok. 0,6%) była wyra

nie ni

sza ni

okresie szczytu koniunktury z 2008 r., kiedy wyniosła 2,0%.

rednioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2011 r. wyniósł 4,3%. We

wszystkich miesi

cach roku inflacja w uj

ciu r/r kształtowała si

wyra

nie powy

ej celu NBP,

wynosz

cego 2,5%. Główne przyczyny wzrostu cen wynikały z czynników zewn

trznych:

wysokich cen surowców na rynkach

wiatowych i – spowodowanego wzrostem globalnej awersji

do ryzyka – osłabienia złotego. Inflacja bazowa (tj. CPI po wył

czeniu

ywno

ci i energii) w

okresie od stycznia do lipca 2011 r. kształtowała si

poni

ej celu inflacyjnego, a na koniec roku,

na skutek osłabienia złotego, wzrosła do 3,1% r/r. W pierwszych dwóch miesi

cach 2012 r.

inflacja CPI kształtowała si

nieco powy

ej 4%, a w marcu obni

yła si

do 3,9%. Inflacja bazowa

natomiast wyra

nie zmniejszyła si

w tym okresie, powracaj

c do poziomu zbli

onego do celu

inflacyjnego.

Ryzyko wzrostu presji płacowej i inflacyjnej, zwi

zane z kontynuacj

ywienia

gospodarczego w Polsce, wzrostem zatrudnienia oraz silnym wzrostem cen surowców na

rynkach

wiatowych, spowodowało zacie

nienie polityki pieni

ęż

nej w I połowie 2011 r. W tym

okresie Rada Polityki Pieni

ęż

nej czterokrotnie podniosła stopy procentowe NBP, ł

cznie o 1 pkt

proc., w tym stop

referencyjn

do poziomu 4,5%. W II połowie 2011 r., pomimo inflacji

pozostaj

cej wyra

nie powy

ej celu, pogorszenie perspektyw wzrostu gospodarczego skłoniło

RPP do utrzymania stóp procentowych na niezmienionym poziomie. Kolejna podwy

ka stóp,

o 0,25 pkt. proc., miała miejsce dopiero w maju 2012 r.

W 2011 r. kształtowanie si

kursu złotego było w du

ym stopniu determinowane czynnikami

o charakterze globalnym. Po umocnieniu si

polskiej waluty w okresie marzec–czerwiec, w

II połowie 2011 r. złoty si

osłabiał. Polska waluta traciła na warto

ci w zwi

zku z silnym

wzrostem awersji do ryzyka na globalnych rynkach finansowych, w wyniku pogorszenia

perspektyw wzrostu gospodarki

wiatowej oraz obaw o rozprzestrzenienie si

kryzysu

zadłu

eniowego w strefie euro. NBP kilkakrotnie interweniował w tym okresie na rynku

walutowym w celu ograniczenia nadmiernej zmienno

ci kursu złotego. Na pocz

tku 2012 r.,

wraz ze wzrostem „apetytu na ryzyko” na

wiatowych rynkach finansowych i coraz lepszym

postrzeganiem Polski jako miejsca inwestycji, kurs złotego zyskał wprawdzie na warto

ci, jednak

z pocz

tkiem II kw. br., wzrost niepewno

ci dotycz

cej dalszego pozostawania Grecji w strefie

euro, spowodował ponowne osłabienie kursu złotego.

Zało

enia projektu bud

etu pa

stwa na 2013 r.

Zało

enia makroekonomiczne

W latach 2012-2013, podobnie jak w roku poprzednim, przebieg sytuacji gospodarczej

w Polsce b

dzie wypadkow

kształtowania si

koniunktury w Unii Europejskiej,

cie

i struktury realizowanej w Polsce konsolidacji fiskalnej oraz obserwowanych tendencji

demograficznych, w szczególno

ci ubytku ludno

ci w wieku produkcyjnym i zmian aktywno

zawodowej Polaków.

Bie

żą

ca ocena kondycji gospodarczej głównego partnera handlowego Polski nie jest

optymistyczna. Wprawdzie, pomimo spadku PKB w IV kw. 2011 r., gospodarce Unii Europejskiej

udało si

unikn

ąć

tzw. technicznej recesji (ujemna dynamika kw/kw przez dwa kwartały z rz

du),

realny PKB w I kw. 2012 r. pozostał na poziomie z kwartału poprzedniego. Zgodnie z obecn

prognoz

, w całym 2012 r. realny wzrost gospodarki UE b

dzie bliski zera. Oznacza to wyra

korekt

prognoz w stosunku do prognoz formułowanych jeszcze rok temu, kiedy oczekiwano,

wraz z popraw

sytuacji gospodarczej po kryzysie finansowym, PKB w UE w 2012 r. wzro

nie

realnie o 2,1%. Wraz z korekt

prognoz wzrostu PKB UE zmianie uległa równie

prognoza

wzrostu importu tego obszaru gospodarczego, stanowi

cego indykator popytu na polski eksport.

Obecnie oczekuje si

e po wzro

cie o 4,0% w 2011 r., w 2012 r. import UE wzro

nie realnie

jedynie o 0,5%, tj. znacznie mniej ni

zakładane rok temu 6,3%, czy szacowane na etapie

prognozy do ustawy bud

etowej na 2012 r. 2,9% wzrostu. Aktualna ocena wskazuje,

e sytuacja

w Unii Europejskiej zacznie si

stopniowo poprawia

w II połowie br. Szacuje si

e wraz z

wychodzeniem gospodarki europejskiej z recesji realne tempo wzrostu importu UE przyspieszy

do 3,9% w 2013 r.

Po okresie silnego wzrostu inwestycji publicznych w Polsce, które w 2011 r. osi

ły

rekordowy poziom w relacji do PKB, b

cy równocze

nie najwy

szym w całej UE, oczekuje

e w kolejnych latach udział inwestycji w PKB b

dzie si

stopniowo obni

. Zwi

zane jest

to m. in. z wykorzystaniem w poprzednich latach znacznej cz

ęś

rodków unijnych, których

Polska jest beneficjentem w ramach obecnej perspektywy finansowej – w konsekwencji na

kolejne lata perspektywy tych

rodków zostało odpowiednio mniej. W rezultacie prognozowany

udział inwestycji publicznych w PKB spada z 5,8% w 2011 r. do 5,2% w 2012 r. i 3,9% w 2013 r.

Jednak negatywne konsekwencje w postaci ograniczenia popytu publicznego powinny zosta

złagodzone przyspieszeniem popytu prywatnego wraz z popraw

koniunktury w UE.

Spo

ycie publiczne b

dzie uwarunkowane realizowan

cie

konsolidacji finansów

publicznych. Przyj

to,

e w cz

ęś

ci zwi

zanej z kosztami pracy nominalny fundusz wynagrodze

podsektora centralnego w 2012 r. nie zmieni si

, a przeci

tne wynagrodzenie w podsektorze

samorz

dowym wzro

nie w tempie zbli

onym do wzrostu wynagrodze

w sektorze rynkowym.

Zamro

enie nominalnego funduszu wynagrodze

podsektora centralnego przewidziane jest

równie

na 2013 r. Wyj

tkiem s

wzrosty wynagrodze

przewidziane w ramach ju

podj

tych

zobowi

, w tym wynikaj

ce z obowi

zuj

cych aktów normatywnych oraz wzrosty

wynagrodze

zwi

zane ze skutkami przechodz

cymi podwy

ek zrealizowanych w 2012 r.

Prognozuje si

e przeci

tne wynagrodzenie w podsektorze samorz

dowym wzro

nie w tempie

zbli

onym do wzrostu wynagrodze

w sektorze rynkowym. W zakresie wzrostu zu

ycia

redniego w cz

ęś

ci finansowanej ze

ródeł krajowych oczekuje si

e w latach 2012-2013, w

zwi

zku z działaniem reguły dyscyplinuj

cej realny wzrost zostanie ograniczony do 1% rocznie.

Kolejnym czynnikiem, który stanowi istotne uwarunkowanie prezentowanej prognozy, jest

ubytek ludno

ci w wieku produkcyjnym. Przygotowuj

c prognoz

zało

ono,

e podj

te przez

d działania, polegaj

ce na znacznym ograniczeniu mo

liwo

ci przechodzenia na

wcze

niejsz

emerytur

oraz podniesieniu wieku emerytalnego, pozwol

– przy utrzymaniu

obecnych tendencji w zakresie aktywno

ci zawodowej – ograniczy

negatywne skutki

demograficzne dla rynku pracy. W efekcie w latach 2012-2013 poda

pracy wzro

nie.

Ze wzgl

du na silne spowolnienie tempa wzrostu popytu zewn

trznego w 2012 r. szacuje

e realne tempo wzrostu eksportu w Polsce w 2012 r. zwolni w stosunku do wyniku z roku

ubiegłego. Pozostanie ono jednak wy

sze ni

tempo wzrostu rynków eksportowych, co jest

zwi

zane z przewidywanym kształtowaniem si

kursu złotego i utrzymuj

znaczn

popraw

konkurencyjno

ci w obszarze jednostkowych kosztów pracy polskich producentów. W

kolejnym roku, wraz z popraw

koniunktury na polskich rynkach eksportowych oczekuje si

przyspieszenia tempa wzrostu tej kategorii ekonomicznej.

Utrzymuj

ca si

wysoka konkurencyjno

ść

polskich przedsi

biorstw wzgl

dem partnerów

handlowych, pomimo relatywnie niekorzystnej sytuacji w otoczeniu zewn

trznym, znajduje

odzwierciedlenie w ich dobrych wynikach finansowych. Zakłada si

e sytuacja ta b

dzie mie

miejsce równie

w roku bie

żą

cym, co stanowi wa

ne wsparcie dla prognozowanego wzrostu

inwestycji prywatnych. Po ich przyspieszeniu w roku ubiegłym, równie

w 2012 r. spodziewany

jest wzrost tej kategorii ekonomicznej, chocia

nieco ni

szy. Dalszego przyspieszenia tempa

wzrostu mo

na si

spodziewa

w roku kolejnym, wraz z popraw

sytuacji gospodarczej w UE.

sze tempo wzrostu popytu inwestycyjnego w roku bie

żą

cym, w poł

czeniu z zało

skal

spowolnienia w otoczeniu zewn

trznym, skutkowa

dzie osłabieniem popytu na prac

Prognozuje si

e przeci

tne zatrudnienie w gospodarce narodowej w roku bie

żą

cym wzro

nie

o 0,2% w porównaniu do 1,7% w roku ubiegłym. Uwzgl

dniaj

c jednak spodziewany wzrost

aktywno

ci zawodowej, mo

na oczekiwa

e zwi

kszenie liczby pracuj

cych b

dzie zbyt małe,

by zapobiec nieznacznemu wzrostowi stopy bezrobocia. Zgodnie z prognoz

, w 2012 r.

rednioroczna stopa bezrobocia rejestrowanego zwi

kszy si

do 12,6%. W kolejnym roku

prognozy, wraz z oczekiwanym przyspieszeniem wzrostu liczby pracuj

cych, stopa bezrobocia

zacznie spada

, pomimo oczekiwanej kontynuacji wzrostu aktywno

ci zawodowej Polaków.

Utrzymuj

ca si

wysoka stopa bezrobocia wraz z rosn

poda

żą

pracy (wskutek

oczekiwanego wzrostu aktywno

ci zawodowej) oraz planowanym zamro

eniem funduszu

wynagrodze

w wi

kszo

ci jednostek podsektora rz

dowego i ubezpiecze

społecznych b

znacz

co ogranicza

wzrost wynagrodze

w gospodarce. Prognozuje si

e w 2012 r. realne

tempo wzrostu wynagrodze

wyniesie 0,9%, w porównaniu do 1,1% w roku ubiegłym. Oznacza

to,

e rok bie

żą

cy b

dzie ju

czwartym z kolei, gdy realne tempo wzrostu wynagrodze

jest

wyra

nie ni

sze ni

wzrost wydajno

ci pracy. W roku przyszłym, wraz z oczekiwan

popraw

sytuacji na rynku pracy, obni

stop

bezrobocia i popraw

perspektyw gospodarki

wiatowej, prognozowane jest przyspieszenie realnego tempa wzrostu wynagrodze

Sytuacja na rynku pracy oraz niski prognozowany wzrost płac pozwalaj

oczekiwa

w 2012 r. realny wzrost dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych nie przekroczy 1%,

w porównaniu z 0,4% w 2011 r. Przy zało

eniu spadku stopy oszcz

dno

ci oraz uwzgl

dniaj

pozytywny wpływ na konsumpcj

prywatn

efektów zwi

zanych z organizacj

EURO 2012,

na oczekiwa

e realny wzrost konsumpcji prywatnej w roku bie

żą

cym wyniesie 2,1%. W

kolejnym roku, zakładaj

c stabilizacj

stopy oszcz

dno

ci, realny wzrost spo

ycia prywatnego

powinien by

zgodny z szacowanym wzrostem dochodów do dyspozycji.

Prognozuje si

e po silnym wzro

cie zapasów w 2011 r., ich kontrybucja we wzrost PKB w

roku bie

żą

cym b

dzie ujemna i wyniesie minus 0,2 pkt. proc. W 2013 r., wraz z oczekiwanym

przyspieszeniem popytu finalnego, wkład we wzrost PKB ze strony tej kategorii ekonomicznej

powinien by

dodatni.

Kształtowanie si

popytu finalnego, obok kursu walutowego, b

dzie podstawow

determinant

wzrostu importu w Polsce. Oczekuje si

e w 2012 r. realny wzrost importu b

dzie

wolniejszy ni

eksportu, co pozwoli utrzyma

dodatni

kontrybucj

eksportu netto we wzrost

PKB, jednak na poziomie nieco ni

szym ni

w 2011 r. W 2013 r., wraz z przyspieszeniem popytu

w kraju, dynamika importu b

dzie si

zwi

ksza

. Struktura rosn

cego popytu, implikuj

przyspieszenie wzrostu importu, b

dzie ogranicza

wkład we wzrost PKB ze strony eksportu

netto. Znajdzie to równie

odzwierciedlenie w pogorszeniu salda obrotów towarowych, co z kolei

dzie wa

nym czynnikiem determinuj

cym saldo rachunku bie

żą

cego w bilansie płatniczym.

Zakładaj

c niewielkie pogorszenie ujemnego salda dochodów, głównie w zwi

zku z

oczekiwanym kształtowaniem si

dochodów osi

ganych przez zagranicznych inwestorów

bezpo

rednich, przewiduje si

e deficyt rachunku bie

żą

cego, po spadku do 3,5% PKB w

2012 r., w roku kolejnym lekko si

pogł

bi. Co istotne, oczekuje si

jednak,

e b

dzie on w

kszo

ci finansowany napływem kapitału długookresowego, tj. zagranicznymi inwestycjami

bezpo

rednimi i

rodkami klasyfikowanymi na rachunku kapitałowym (głównie europejskimi

funduszami strukturalnymi).

W przypadku inflacji prognozuje si

e utrzyma si

ona na wysokim poziomie równie

w 2012 r.

rednioroczny CPI w roku bie

żą

cym wyniesie 4,0% w porównaniu z 4,3% w roku

ubiegłym. Wysoki poziom tego wska

nika zwi

zany jest z jego silnym wzrostem pod koniec

2011 r. m.in. wskutek wcze

niejszej deprecjacji kursu złotego. W przyszłym roku, przy zało

eniu

stabilizacji cen na rynkach surowcowych, presja inflacyjna b

dzie si

zmniejsza

, a CPI b

dzie

zbli

do celu inflacyjnego NBP. W okresie prognozy tempo i skala zmian stóp

procentowych NBP b

determinowane przez post

puj

ce o

ywienie gospodarcze,

konsolidacj

finansów publicznych, popraw

sytuacji na rynku pracy oraz kształtowanie si

kursu walutowego i oczekiwa

inflacyjnych. Po stronie czynników zagranicznych istotne b

natomiast decyzje głównych banków centralnych na

wiecie w zakresie polityki pieni

ęż

nej.

W całym horyzoncie prognozy oczekiwane jest utrzymanie si

tendencji aprecjacyjnej

złotego.

rednioroczna deprecjacja w 2012 r. jest natomiast wynikiem silnego osłabienia złotego

pod koniec ubiegłego roku i utrzymania si

relatywnie słabego kursu na pocz

tku roku

bie

żą

cego. Stopniowemu umacnianiu si

polskiej waluty powinny sprzyja

silne fundamenty

polskiej gospodarki, w tym relatywnie niewielki deficyt rachunku bie

żą

cego, napływ inwestycji

zagranicznych oraz spadek premii za ryzyko zwi

zany z ograniczeniem nierównowagi finansów

publicznych. Istotnym czynnikiem ryzyka dla prognozy kursu złotego pozostaje jednak

niepewno

ść

wiatowych rynkach finansowych, a w szczególno

ci ewentualny nagły wzrost

awersji do ryzyka zwi

zany z kryzysem strefy euro.

Podsumowuj

c, prognozuje si

e podstawowe - z punktu widzenia projektu bud

etu

stwa - wska

niki makroekonomiczne w horyzoncie prognozy do 2013 r. b

kształtowa

zgodnie z tablic

TABLICA 1. PODSTAWOWE WSKA

NIKI MAKROEKONOMICZNE W LATACH 2011-2013

Wyszczegółnienie

jedn.

2011

2012

Prognoza

2013

Prognoza

Procesy realne

PKB

104,3

102,5

102,9

Eksport

107,5

103,0

106,5

Import

105,8

101,7

106,1

Popyt krajowy

103,6

101,9

102,7

Spo

ycie

102,1

101,8

102,5

- prywatne

103,1

102,1

102,7

- publiczne

98,7

100,9

101,5

Akumulacja

109,6

101,9

103,5

- nakłady brutto na

rodki trwałe

108,1

102,7

100,8

PKB w cenach bie

żą

cych

mld zł

1 524,7

1 612,7

1 694,8

Ceny

Dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych

rednioroczna

104,3

104,0

102,7

Wynagrodzenia

Przeci

tne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej

zł

3 400

3 567

3 765

Nominalny wzrost przeci

tnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej

105,4

104,9

105,6

Realny wzrost przeci

tnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej

101,1

100,9

102,8

Nominalny wzrost przeci

tnego wynagrodzenia w sektorze przedsi

biorstw

105,0

105,7

Rynek pracy

Przeci

tne zatrudnienie w gospodarce narodowej

101,7

100,2

100,6

Stopa bezrobocia rejestrowanego (

rednio w okresie)

12,4

12,6

12,4

Podstawowe uwarunkowania prognozy dochodów bud

etu pa

stwa

Na wysoko

ść

dochodów bud

etowych w 2013 r. wpływ b

miały przede wszystkim

czynniki makroekonomiczne. W 2013 r. przewiduje si

przyspieszenie tempa wzrostu

gospodarczego w uj

ciu realnym do 2,9%, w porównaniu do 2,5% wzrostu PKB w 2012 r.

Nale

y jednak pami

e przyspieszenie wzrostu gospodarczego nie przeło

y si

w takim

samym stopniu na wzrost dochodów podatkowych. Z uwagi na prognozowane ograniczenie

inwestycji publicznych, b

cych wynikiem zmniejszenia si

rodków z bezzwrotnej pomocy

uzyskiwanej w ramach obecnej perspektywy finansowej UE oraz prowadzonej konsolidacji

fiskalnej, nale

y spodziewa

negatywnych konsekwencji dla tempa wzrostu bazy

podatkowej.

Obok sytuacji makroekonomicznej na poziom dochodów bud

etowych wpływ b

miały

planowane zmiany w systemie podatkowym. Jednak skutki planowanych zmian w 2013 r.,

w porównaniu do efektów zmian w podatkach w latach poprzednich, b

stosunkowo

niewielkie.

W zakresie podatku akcyzowego planowana jest podwy

ka akcyzy od wyrobów tytoniowych,

która jest bezpo

rednio zwi

zana z konieczno

osi

gni

cia minimalnego, wymaganego

prawem wspólnotowym, poziomu opodatkowania tych wyrobów.

Zgodnie z Dyrektyw

Rady 2003/96/WE z 27.10.2003 od listopada 2013 r. Polska jest

zobowi

zana do obj

cia podatkiem akcyzowym gazu ziemnego do celów opałowych.

Przewiduje si

jednak wprowadzenie zwolnie

dla bardzo szerokiej grupy podmiotów

potencjalnie obj

tych tym podatkiem. W zwi

zku z tym nie zakłada si

zwi

kszenia dochodów

bud

etowych z tego tytułu.

W zakresie podatku od osób fizycznych (PIT) w 2013 r. planuje si

wprowadzenie rocznego

limitu kwotowego w zakresie stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów dla podatników

osi

gaj

cych przychody z praw autorskich, który wyniesie 1/2 kwoty stanowi

cej górn

granic

pierwszego przedziału skali podatkowej, tj. 42.764 zł. Oznacza to,

e podatnik osi

gaj

przychody z praw autorskich w wysoko

ci nieprzekraczaj

cej kwoty 85.528 zł nadal b

dzie

korzysta

z ww. preferencji podatkowej bez ograniczenia. Dla podatników osi

gaj

cych wy

sze

przychody, ryczałtowe koszty wynios

maksymalnie 42.764 zł (podatnik nadal b

dzie miał prawo

do odliczenia kosztów uzyskania przychodów w wysoko

ci faktycznie poniesionych, o ile

zostan

odpowiednio udokumentowane). Zmiana ta b

dzie miała pozytywny wpływ na dochody

podatkowe pocz

wszy od 2013 r.

Na dochody bud

etu pa

stwa z PIT w 2013 r. wpływ miał b

dzie równie

efekt

wprowadzonej w 2012 r. nowej ulgi podatkowej, maj

cej na celu promowanie dodatkowego

indywidualnego ubezpieczenia emerytalnego (w ramach Indywidualnych Kont Zabezpieczenia

Emerytalnego – IKZE) i zwi

kszenia dzi

ki temu oszcz

dno

ci prywatnych.

W 2013 r. nie planuje si

zmian wysoko

ci progów podatkowych, stawek, zryczałtowanych

kosztów uzyskania przychodu oraz kwoty zmniejszaj

cej podatek. Oznacza to,

kontynuowany b

dzie proces nieznacznego podwy

szania efektywnego obci

ąż

enia podatkiem

PIT, którego beneficjentami s

, podobnie jak w przypadku innych, wymienionych zmian w PIT,

bud

et pa

stwa i samorz

d terytorialny.

Na wysoko

ść

wpływów z podatków od działalno

ci gospodarczej (głównie CIT) w 2012 r. i

2013 r. wpływ b

dzie miała zmiana sposobu płacenia grudniowej zaliczki podatku dochodowego

od osób prawnych oraz od osób fizycznych prowadz

cych działalno

ść

gospodarcz

. Zmiana ta

polegaj

ca na zlikwidowaniu tzw. podwójnej zaliczki w grudniu, stanowi realizacj

postulatów

wysuwanych przez

rodowiska biznesowe. Ma ona ułatwi

przedsi

biorcom rozliczanie

bie

żą

cych nale

ci podatkowych i spowodowa

popraw

płynno

ci przedsi

biorstw pod

koniec roku.

ród innych czynników zwi

kszaj

cych dochody bud

etu pa

stwa, pocz

wszy od 2013 r.,

nale

y wymieni

dodatkowe dochody z tytułu sprzeda

y uprawnie

do emisji gazów

cieplarnianych oraz z opłat za prawo do dysponowania zasobami cz

stotliwo

ci radiowych, co

ąż

e si

z procesem udost

pniania do celów cywilnych cz

stotliwo

ci zarezerwowanych

dotychczas na potrzeby obronne.

W 2013 r. planowane s

tak

e zmiany podatkowe, które nie b

jednak wpływa

wysoko

ść

dochodów bud

etowych w 2013 r. Do zmian tych nale

żą

likwidacja ulgi z tytułu

wydatków na u

ytkowanie sieci Internet oraz zmiany w zakresie ulgi na wychowywanie dzieci. W

tym ostatnim przypadku efektem zmiany ma by

nie skutek finansowy dla bud

etu pa

stwa, ale

przede wszystkim bardziej sprawiedliwe adresowanie pomocy pa

stwa.

Podstawowe uwarunkowania w obszarze wydatków bud

etu pa

stwa

Z uwagi na dalsze d

ąż

enie do ograniczenia deficytu w relacji do PKB, na 2013 r. konieczna

jest oszcz

dna konstrukcja finansów bud

etu pa

stwa po stronie wydatkowej. Szczególnie

istotne jest

cisłe przestrzeganie tymczasowej reguły wydatkowej, wprowadzaj

cej mechanizm

ograniczaj

cy wzrost wydatków publicznych. Reguła ta została uj

ta w ramy prawne w 2011 r.

nowelizacj

ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Polega ona na redukcji wydatków o charakterze uznaniowym, a wi

c niewynikaj

cych

z istniej

cych ustaw reguluj

cych wydatki publiczne oraz nowych wydatków prawnie

zdeterminowanych. Wzrost ww. wydatków nie powinien przekracza

1% w uj

ciu realnym.

Dzi

ki stosowaniu reguły nast

powa

dzie stopniowe ograniczenie wielko

ci sektora

publicznego w gospodarce oraz zahamowanie szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce.

Reguła wydatkowa odnosi si

do wydatków elastycznych, które stanowi

ok. 25% wszystkich

wydatków bud

etu pa

stwa.

Reguły wydatkowej nie stosuje si

do wydatków prawnie zdeterminowanych, w

ród których

główne pozycje stanowi

−

wydatki na obsług

długu publicznego,

−

wydatki na obron

narodow

szacowane zgodnie z zapisami ustawy z dnia 25 maja

2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych

Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz. 570, z pó

n. zm.),

−

wydatki na infrastruktur

transportu l

dowego ustalane zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 16

grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu l

dowego (Dz. U. Nr 267, poz.

2251, z pó

n. zm.) w wysoko

ci nie mniejszej ni

18% planowanych na dany rok

wpływów z podatku akcyzowego od paliw silnikowych,

−

wysoko

ść

składki do bud

etu Unii Europejskiej, okre

lona w trakcie procedury

bud

etowej UE, w której bior

udział Komisja Europejska (jako autor projektu bud

etu

UE), Rada UE oraz Parlament Europejski,

−

subwencja dla jednostek samorz

du terytorialnego proponowana zgodnie z zapisami

ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorz

du terytorialnego

(j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 80, poz. 526, z pó

n. zm.),

−

dotacje do Funduszu Ubezpiecze

Społecznych i Funduszu Emerytalno-Rentowego

Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przeznaczone na sfinansowanie wypłat

wiadcze

emerytalno-rentowych gwarantowanych przez pa

stwo.

Skuteczne ograniczanie deficytu sektora finansów publicznych wymaga, aby zasadami

wynikaj

cymi z tymczasowej reguły wydatkowej, na etapie prac nad projektem ustawy

bud

etowej na 2013 r., obj

ąć

plany wydatków w pozostałych jednostkach sektora finansów

publicznych, nad którymi sprawuj

nadzór członkowie Rady Ministrów.

Przewiduje si

e w 2013 r., co do zasady, fundusz wynagrodze

w jednostkach sektora

finansów publicznych pozostanie na poziomie z 2012 r. Wyj

tkiem s

wynagrodzenia sektora

samorz

dowego oraz zwi

kszenia wynagrodze

wynikaj

ce z ju

podj

tych zobowi

, w tym

z obowi

zuj

cych aktów normatywnych oraz zwi

kszenia wynagrodze

zwi

zane ze skutkami

przechodz

cymi podwy

ek zrealizowanych w 2012 r.

Powy

sze zało

enia zostały zastosowane przy opracowaniu Wieloletniego Planu

Finansowego Pa

stwa (WPFP), który stanowi podstaw

przygotowywania projektu ustawy

bud

etowej na kolejny rok bud

etowy. Zgodnie z regulacjami zawartymi w ustawie z dnia 27

sierpnia 2009 r. o finansach publicznych deficyt bud

etu pa

stwa okre

lony w WPFP na

najbli

szy rok bud

etowy jest wi

ążą

cy, gdy

w projekcie ustawy bud

etowej na dany rok

bud

etowy, przedstawianym przez Rad

Ministrów Sejmowi, poziom deficytu nie mo

e by

kszy ni

poziom deficytu ustalony na ten rok bud

etowy w WPFP. Obowi

zuj

cy WPFP

2012-2015 przewiduje deficyt bud

etu pa

stwa na 2013 r. nie wy

szy ni

32 mld zł.