zlotnik jubiler 731[06] z1 02 n

,,Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Piotr Korsak

Montaż wyrobów złotniczych
731[06].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Recenzenci:
Jerzy Laskowski
Franciszek Olczyk

Opracowanie redakcyjne:
Mirosław Muraszkowski

Konsultacja:
Zenon W. Pietkiewicz

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej ”Montaż wyrobów
złotniczych” 731[06].Z1.02 zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
złotnik-jubiler.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Montaż wyrobów poprzez lutowanie twarde. Podstawy lutowania

5.1.1 Ćwiczenia

5. 2.

Zgrzewanie i gwintowanie

5.2.1. Ćwiczenia

5. 3. Technika nitowania. Wady występujące przy montażu wyrobów

5.1.1 Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie złotnik-jubiler 731[06].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie powinni korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metod projektowania,

−

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy

uczniów,

pracy

zespołowej.

celu

przeprowadzenia

sprawdzianu

wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym
w punkcie 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju zadania.

W rozdziale tym zamieszczono również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i osiągnięć w nauce,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcje dla nauczyciela, instrukcje dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Schemat układu jednostek modułowych w module 731[06].Z1

„Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo-jubilerskich”.

Moduł 731[06].Z1

Montaż i obróbka wykańczająca
wyrobów złotniczo-jubilerskich.

731[06].Z1.01

Stosowanie przepisów bhp przy montażu

i obróbce wykańczającej wyrobów

złotniczo-jubilerskich.

731[06].Z1.02

Montaż wyrobów złotniczych.

731[06].Z1.06

Naprawa wyrobów złotniczo-jubilerskich.

731[06].Z1.04

Mechaniczne metody obróbki

wykańczającej.

731[06].Z1.05

Chemiczne i elektrochemiczne

metody obróbki wykańczającej.

731[06].Z1.03

Oprawianie kamieni jubilerskich.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać wyroby złotnicze pochodzące z różnych okresów historycznych,

−

przestrzegać przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

−

rozpoznawać podstawowe materiały stosowane w złotnictwie i jubilerstwie,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

projektować wyroby złotniczo-jubilerskie,

−

rozróżniać maszyny i narzędzia stosowane w złotnictwie i jubilerstwie.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:

−

wykonać prace przy montażu wyrobów złotniczych zgodnie z obowiązującymi przepisami

bhp i ochrony przeciwpożarowej,

−

zorganizować

stanowisko

prac

montażowych

zgodnie

wymaganiami

technologicznymi, zasadami ergonomii, przepisami bhp i ochrony przeciwpożarowej,

−

zaprojektować wyroby złotniczo- jubilerskie,

−

rozróżnić technologie montażu wyrobów złotniczo-jubilerskich,

−

wyjaśnić zjawiska fizyczne zachodzące podczas montażu wyrobów,

−

rozróżnić właściwości i zastosowanie materiałów używanych do montażu,

−

rozróżnić narzędzia i urządzenia stosowane do montażu wyrobów,

−

określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń stosowanych do montażu wyrobów,

−

odczytać dokumentację technologiczną w zakresie niezbędnym do wykonania zadań,

−

ocenić stan techniczny narzędzi i urządzeń,

−

przeprowadzić bieżące konserwacje narzędzi i urządzeń,

−

sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,

−

zebrać i dokonać selekcji odpadów metali szlachetnych,

−

wykonać operacje montażu z zastosowaniem lutowania, zgrzewania, gwintowania,

nitowania,

−

ocenić jakość wykonanych prac oraz ujawnić przyczyny powstawania wad,

−

wykorzystać PN i BN.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: złotnik-jubiler 731[06]
Moduł: „Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo-jubilerskich.” 731[06].Z1

Jednostka modułowa: „Montaż wyrobów złotniczych” 731[06].Z1.02

Temat: Zaplanuj i wykonaj montaż pierścionka na podstawie rysunku złożeniowego.
Cel

ogólny:

Kształtowanie

umiejętności

planowania

wykonywania

montażu

z zastosowaniem lutowania i zgrzewania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zaplanować montaż wyrobu,

−

odczytać dokumentację technologiczną,

−

rozróżnić narzędzia i urządzenia służące do montażu ręcznego,

−

wykonać operację montażu z zastosowaniem lutowania i zgrzewania.

Metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 180 minut.
Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do lutowania,

−

rysunek złożeniowy,

−

elementy pierścionka,

−

stanowisko do zgrzewania,

−

palnik,

−

pęseta,

−

pilnik,

−

ciecz chłodząca.

Przebieg zajęć:
1. Wyjaśnienie tematu zajęć.
2. Zapoznanie uczniów z celem ćwiczenia.
3. Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Zapoznanie uczniów z instrukcją ćwiczenia.
5. Przebieg ćwiczenia:

−

uczeń planuje kolejność wykonywania połączeń,

−

nauczyciel sprawdza poprawność planowania,

−

uczeń zgrzewa punktowo elementy ażurowe pierścionka,

−

lutuje elementy ażurowe,

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

−

opiłowuje zlutowany element,

−

ustawia na stanowisku do lutowania element ażurowy i obrączkę pierścionka,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia,

−

uczeń lutuje pierścionek,

−

sprawdza prawidłowość połączeń.

−

uczeń kończy pracę.

6. Uczeń porządkuje miejsce pracy.
7. Przygotowuje ćwiczenie do prezentacji.
8. Prezentuje efekt pracy.
9. Uczeń analizuje przebieg ćwiczenia.
10. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny wykonania ćwiczenia.

Zakończenie zajęć

−

wnioski,

−

podsumowanie ćwiczenia.

Praca domowa

Na podstawie literatury przygotuj informacje dotyczące urządzeń, którymi posługiwałeś

się podczas montażu

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej

zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ...................................................................
Modułowy program nauczania: złotnik-jubiler 731[06]
Moduł: „Montaż i obróbka wykańczająca wyrobów złotniczo-jubilerskich.”

731[06].Z1

Jednostka modułowa: „Montaż wyrobów złotniczych” 731[06].Z1.02

Temat: Wykonanie połączenia ruchomego nitowanego zawiasu bransolety.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania połączeń nitowanych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić narzędzia i urządzenia służące do nitowania,

−

określić zasady użytkowania narzędzi i urządzeń służących do nitowania,

−

wykonać połączenie nitowane.

Metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów

−

indywidualna.

Czas: 90 minut
Środki dydaktyczne:

−

bransoleta,

−

druty różnej średnicy,

−

wiertarka i frez lub wiertło,

−

szczypce do cięcia,

−

kowadło,

−

młotek,

−

pilnik, papier ścierny.

−

uczeń dobiera średnicę i długość drutu na nit,

−

nauczyciel sprawdza poprawność doboru,

−

uczeń trasuje lub nawierca gniazdo,

−

wkłada nit do otworu i zaklepuje go z obu stron,

−

sprawdza funkcjonowanie połączenia,

−

opiłowuje i zeszlifowuje powierzchnię nitu

−

uczeń kończy pracę.

6. Uczeń porządkuje stanowisko pracy.
7. Dokonuje prezentacji materiału
8. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny zajęć.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Zakończenie zajęć

−

wnioski,

−

podsumowanie ćwiczenia.

Praca domowa

Przygotuj informacje dotyczące innych niż w ćwiczeniu zastosowań połączeń

nitowanych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej

zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

5. ĆWICZENIA

5.1. Montaż wyrobów poprzez lutowanie twarde. Podstawy

lutowania

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj narzędzia i urządzenia potrzebne do montażu ręcznego z zastosowaniem

lutowania twardego pilnikiem gazowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien przygotować:
przy stole złotniczym:

1) przygotować płytkę węglową, bądź szamotową,
2) palnik jubilerski o określonej dyszy,
3) narzędzie chwytowe do trzymania przedmiotu,
4) lut,
5) lutówkę,
6) urządzenie do trawienia, mycia i suszenia,
7) zaprezentować przygotowane narzędzia,
8) dokonać poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia jubilerskie,

−

urządzenia jubilerskie,

−

materiały jubilerskie.

Ćwiczenie 2

Sporządź zapotrzebowanie na materiały potrzebne do montażu 10 pierścionków

składających się z 3 elementów: obrączki i dwóch ażurowych opraw kamieni.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Uczeń powinien:

1) wyliczyć liczbę elementów składowych wyrobu,
2) określić masę jednego wyrobu,
3) określić masę serii wyrobów,
4) określić próbę i masę lutu potrzebnego do wykonania serii,
5) określić ilość potrzebnej lutówki,
6) zaprezentować efekt swojej pracy,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

waga jubilerska,

−

menzurka.

Ćwiczenie 3

Zorganizuj stanowisko montażowe zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami

ergonomii, przepisami bhp i ochrony przeciwpożarowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) umieścić na stole złotniczym stolik do lutowania,
2) przygotować uchwyt do mocowania przedmiotów,
3) przygotować miękki, cienki drut stalowy do skręcania elementów,
4) przygotować palnik z wymiennymi dyszami,
5) przygotować lutówkę,
6) przygotować luty,
7) przygotować naczynia i płyny do trawienia i mycia,
8) wszystkie urządzenia i narzędzia umieścić pod wyciągiem.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiały do lutowania,

−

narzędzia,

−

stanowisko do lutowania.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Ćwiczenie 4

Przylutuj zapięcie do broszy na podstawie rysunku złożeniowego.

Rysunek 8 do ćwiczenia 2 na stronie 14 „Poradnika dla ucznia”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem,
2) zaplanować kolejność lutów,
3) przygotować stanowisko, potrzebne materiały,
4) umocować pierwszy element na odpowiednim miejscu,
5) przylutować go,
6) schłodzić wyrób,
7) umocować drugi element na odpowiednim miejscu,
8) przylutować go,
9) wytrawić wyrób,
10) sprawdzić jakość połączeń lutowanych,
11) zaprezentować efekt wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał do lutowania,

−

narzędzia,

−

stanowisko do lutowania.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

5.2. Zgrzewanie i gwintowanie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku złożeniowego przeanalizuj możliwość zastosowania znanych Ci

technik montażu. Pierścionek ażurowy składany z elementów piłowanych.

Rysunek 12 do ćwiczenia 1 na stronie 20 „Poradnika dla ucznia”.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem złożeniowym,
2) sprawdzić w jaki sposób zaprojektowano połączenie podbicia pierścionka z szyną,
3) przeanalizować jaką technikę montażu należy zastosować przy łączeniu elementów,
4) uwzględnić możliwości pracowni złotniczej do zastosowania zaprojektowanych operacji

montażu,

5) zaprezentować efekt swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przyrządy do sporządzania notatek,

−

rysunek złożeniowy projektu pierścionka.

Ćwiczenie 2

Wykonaj gwint w wywierconym otworze.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zmierzyć średnicę otworu,
2) dobrać odpowiednie gwintowniki,
3) nasmarować gwintowniki olejem,
4) wprowadzić do otworu pierwszy gwintownik,
5) nagwintować,
6) wyprowadzić gwintownik,
7) wprowadzić do otworu drugi gwintownik,

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

8) nagwintować,
9) wyprowadzić gwintownik,
10) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia,
11) zaprezentować efekt wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał z wywierconym otworem,

−

suwmiarka,

−

komplet gwintowników,

−

olej narzędziowy.

Ćwiczenie 3

Wykonaj kulkę z dwóch półkul.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) natrasować element w skali 1:1 na blasze i ukształtować go zgodnie z projektem,
2) wyciąć element piłką włosową,
3) opiłować,
4) ukształtować półkule,
5) dopiłować pilnikiem tak, żeby po złożeniu tworzyły kulę,
6) grzać elementy i je zlutować,
7) opiłować,
8) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

piłka jubilerska,

−

blacha,

−

przybory do trasowania,

−

nożyce kształtowe,

−

zgrzewarka punktowa,

−

stanowisko do lutowania,

−

palnik,

−

pilnik.

Ćwiczenie 4

Dokonaj montażu pierścionka na podstawie rysunku z ćwiczenia 1 według

zaplanowanych technik montażu.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem,
2) przygotować stanowisko do montażu,
3) przeprowadzić zaplanowane procesy montażu,
4) zaprezentować efekt swojej pracy,
5) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zgrzewarka punktowa,

−

stanowisko do lutowania,

−

luty,

−

palnik,

−

ciecz probiercza.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

5.3. Technika nitowania. Wady występujące przy montażu

wyrobów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie1

Wykonaj połączenie nitowane ruchome zawiasu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko i narzędzia do pracy,
2) dobrać odpowiednią średnicę i długość nitu,
3) nafrezować gniazda w otworze,
4) włożyć nit w otwór,
5) zaklepać nit,
6) opiłować powierzchnię,
7) zeszlifować powierzchnię,
8) sprawdzić funkcjonowanie połączenia,
9) zaprezentować efekt swojej pracy.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

bransoleta,

−

frez,

−

różnej średnicy druty o przekroju okrągłym,

−

szczypce do cięcia,

−

pilnik,

−

kowadło,

−

młotek,

−

papier ścierny.

Ćwiczenie 2

Usuń wadę nieszczelnie zalutowanej spoiny.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy,
2) dokładnie obejrzeć miejsce lutowania,
3) zdecydować o sposobie usunięcia wady,
4) w zależności od wybranej metody przeprowadzić proces,
5) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt swojej pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wyrób z nieprawidłowo wykonaną spoiną lutowaną,

−

stanowisko do lutowania,

−

luty różnej twardości,

−

palnik,

−

pęseta.

Ćwiczenie 3

Ustal i zlikwiduj przyczynę luzu w zawiasie nitowanym.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć zawias,
2) ustalić przyczynę luzu,
3) wybrać sposób jej zlikwidowania,
4) w zależności od wybranej metody przeprowadzić naprawę,
5) sprawdzić prawidłowość jej wykonania,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kolczyk,

−

młotek,

−

kowadło,

−

zagławiacz,

−

punktak,

−

wiertarka z wałkiem giętkim,

−

wiertło,

−

druty o przekroju okrągłym,

−

suwmiarka.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Ćwiczenie 4

Zaprojektuj i wykonaj broszę z półfabrykatów. Zastosuj metody montażu przez lutowanie,

zgrzewanie i nitowanie.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć dostępne półfabrykaty,
2) zaprojektować broszę,
3) zaplanować sposób jej montażu i kolejność czynności,
4) przygotować stanowisko pracy i narzędzia niezbędne do wykonania ćwiczenia,
5) wykonać kolejne czynności montażowe,
6) sprawdzić poprawność wykonanych połączeń,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania

–

uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

półfabrykaty,

−

notatnik i przybory do rysowania,

−

stanowisko i narzędzia do lutowania,

−

stanowisko do zgrzewania,

−

stanowisko do nitowania.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż wyrobów
złotniczych”

Test składa się z 20 zadań:

−

zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan Testu

Klucz odpowiedzi

Cel operacyjny

ego

ria

aga

Poprawna odpowiedź

Określić temperaturę lutowania
w lutowaniu twardym.

Określić w zależności od czego
dobieramy lut.

Określić

funkcję

lutówek

w procesie lutowania.

…topników…

Określić, od czego zależy moc
zgrzewarki

zgrzewania

punktowego.

…grubości…oporności…

Określić, z czego wykonana jest
elektroda

zgrzewarce

punktowej.

Określić proporcje otworu do
wykonania

gwintu

gwintownika.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Określić, jakie powinno być
oznaczenie

gwintownika

zgrubnego.

Określić

element

łączący

w procesie nitowania.

…nitu…

Określić budowę gwintownika.

…chwytowej…

10.

Określić zastosowanie wodnego
roztworu boraksu.

11.

Określić powód powstawania
przebarwienia spoiny.

12.

Określić sposób poprawienia
powstałych

procesie

zgrzewania.

13.

Wymienić

rodzaje

lutów

używanych do montażu. Podać
temperatury ich topnienia.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił luty miękkie, średnie
i twarde oraz podał temperatury ich
topnienia.

14.

Wymienić

warunki,

jakie

powinien spełniać lut używany
do montażu.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił 5 warunków

15.

Opisać

proces

zgrzewania

oporowego.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
podał

definicję

zgrzewania,

wymienił niezbędne narzędzia i
urządzenia
oraz podał prawidłową kolejność
czynności.

16.

Podać

sposób

gwintowania

otworów.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił

niezbędne

urządzenia

podał

prawidłową

kolejność

czynności.

17.

Opisać

proces

wykonania

połączenia

nitowanego

nieruchomego.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił

niezbędne

urządzenia

i podał prawidłową kolejność
czynności.

18.

Wymienić i opisać wady, jakie
mogą

wystąpić

wskutek

wadliwie

przeprowadzonego

procesu lutowania.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił i opisał 7 wad.

19.

Opisać, w jaki sposób można
zlikwidować luz w nitowanym
zawiasie bransolety.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił

niezbędne

urządzenia

i podał prawidłową kolejność
czynności.

20.

Wymienić metody usuwania
wad połączeń nitowanych.

Uczeń wymienił zadanie, jeżeli
wymienił 4 wady opisał sposób ich
usuwania.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Przedstaw cel pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób zasady wypełniania karty odpowiedzi testu.
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi.
8. Podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego ( rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań.
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych, niskie wyniki testu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Wpisz imię i nazwisko na kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących montażu wyrobów złotniczych.
5. Zadania: 1, 2, 5, 6, 7, 10, 11, 12, są to zadania wyboru wielokrotnego i tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa; zadania 3, 4, 8, 9, są to zadania z luką, w zadaniach 13, 14,
15, 16, 17, 18, 19, 20 należy udzielić krótkiej odpowiedzi.

6. Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),

−

w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce,

−

w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

−

I część – poziom podstawowy – (pytania 1 – 14),

−

II część – poziom ponad podstawowy – (pytania 15 – 20).

9. Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego

rozwiązanie na później i rozważ ponownie gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. W lutowaniu twardym temperatura lutowania wynosi powyżej:

a) 200°C,
b) 750°C,
c) 700°C,
d) 100°C.

2. Lut dobieramy w zależności od:

a) rodzaju lutówki,
b) przeznaczenia wyrobu,
c) masy lutowanych wyrobów,
d) temperatury topnienia.

3. Lutówki pełnią rolę ………. w procesie lutowania.

4. Moc zgrzewarki w zgrzewaniu punktowym zależy od ………….. zgrzewanych

elementów i …………….. metalu zgrzewanego.

5. Elektroda w zgrzewarce punktowej wykonana jest:

a) ze złota,
b) z miedzi,
c) ze srebra,
d) z platyny.

6. Otwór przygotowany do wykonania gwintu powinien być w stosunku do gwintownika:

a) większy,
b) mniejszy,
c) taki sam,
d) nie ma znaczenia.

7. Gwintownik zgrubny ma na części mocującej:

a) jedno nacięcie lub cyfrę 1,
b) dwa nacięcia lub cyfrę 2,
c) jedno nacięcie lub cyfrę 2,
d) dwa nacięcia i cyfrę 1.

8. Proces połączenia dwóch elementów za pomocą ………………. nazywamy nitowaniem.

9. Gwintownik składa się z części …………………. i części roboczej.

10. Wodnego roztworu boraksu używamy jako:

a) lutówki,
b) lutu,
c) roztworu chłodzącego,
d) roztworu wytrawiającego.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

11. Przebarwienie spoiny w lutowaniu to efekt:

a) zbyt wysokiej temperatury,
b) źle dobranej barwy lutu,
c) zbyt małej ilości lutu,
d) zbyt dużej ilości lutu.

12. Wady powstałe w procesie zgrzewania możemy poprawić poprzez:

a) zmianę lutu,
b) ponowne zgrzanie,
c) stosowanie topników,
d) prawidłowy dobór nitów.

13. Określ, jakiego rodzaju lutów używamy w montażu wyrobów i podaj temperatury ich

topnienia.

14. Określ, jakie warunki powinien spełniać lut używany do montażu wyrobów.

15. Opisz proces zgrzewania oporowego.

16. Wyjaśnij, jaki sposób gwintujemy otwór.

17. Opisz proces nitowania nieruchomego.

18. Wymień wady mogące wystąpić przy połączeniach lutowanych i opisz czym się

charakteryzują.

19. Opisz, w jaki sposób można zlikwidować szczelinę w połączeniu lutowanym dwóch

elementów.

20. Opisz, jakie są metody usuwania wad połączeń nitowanych.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

„Montaż wyrobów złotniczych”

Zakreśl poprawną odpowiedź

wpisz brakujące części zdania

Nr
zadania

Odpowiedź

Punkty

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Razem:

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż wyrobów
złotniczych”

Test składa się z 20 zadań:

−

zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego

−

zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan Testu

Klucz odpowiedzi

Cel operacyjny

ego

ria

aga

Poprawna odpowiedź

Określić technikę wykonywania
połączeń rozłącznych.

Określić

zakres

temperatur,

którym

działa

pasta

lutownicza.

Określić

funkcję

topników

w procesie lutowania.

…zabezpieczają powierzchnię …

Określić, od czego zależy siła
docisku

zgrzewaniu

punktowym.

…grubości…rodzaju…

Określić,

źródło

ciepła

wydzielanego

procesie

zgrzewania.

Określić, prawidłowe proporcje
średnicy pręta który będziemy
gwintować narzynką

Określić, ile razy w procesie
gwintowania narzynka nakręcana
jest na pręt.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Określić,

jakie

połączenie

wykonujemy montując zawias
ruchomy.

9. Określić budowę gwintownika.

…roboczej …

10.

Określić

postać

lutów

używanych do montażu

pasty

lutownicze,

druty,

paski

blachy

11.

Określić powód powstawania
chropowatej powierzchni gwintu.

12.

Określić proces, w którym może
powstać wklęśnięcie spoiny

13.

Wymienić warunki, jakie należy
spełnić, aby uzyskać połączenie
lutowane.

Uczeń

wykonał

zadanie,

jeżeli

wymienił 3 warunki.

14.

Wymienić

warunki,

jakie

powinien spełniać lut używany
do montażu.

Uczeń

wykonał

zadanie,

jeżeli

wymienił 5 warunków

15.

Opisać proces montażu elementu
techniką zgrzewania.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli podał
definicję

zgrzewania,

wymienił

niezbędne

urządzenia

podał

prawidłową kolejność czynności.

16.

Podać

sposób

gwintowania

prętów.

Uczeń

wykonał

zadanie,

jeżeli

wymienił

niezbędne

urządzenia

podał

prawidłową

kolejność

czynności.

17.

Opisać

proces

wykonania

połączenia

nitowanego

ruchomego.

Uczeń

wykonał

zadanie,

jeżeli

wymienił

niezbędne

urządzenia

podał

prawidłową

kolejność

czynności.

18.

Wymienić wady, jakie mogą
wystąpić

połączeniach

gwintowanych i określić, na
czym polegają.

Uczeń wymienił zadanie, jeżeli
wymienił 7 wad.

19.

Opisać, w jaki sposób można
zlikwidować luz w połączeniu
lutowanym dwóch elementów.

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił

niezbędne

urządzenia

podał

prawidłową

kolejność

czynności.

20.

Wymienić metody usuwania wad
połączeń lutowanych.

Uczeń wymienił zadanie, jeżeli
wymienił 4 wady.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych, niskie wyniki testu.

Instrukcja dla ucznia

odpowiedź jest prawidłowa; zadania 3, 4, 8, 9, są to zadania z luką, w zadaniach 13, 14,
15, 16, 17, 18, 19, 20 należy udzielić krótkiej odpowiedzi.

6. Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),

−

w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce,

−

w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

−

I część – poziom podstawowy – (pytania 1 – 14),

−

II część – poziom ponad podstawowy – (pytania 15 – 20).

9. Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego

rozwiązanie na później i rozważ ponownie gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Połączenia rozłączne to połączenia przez:

a) lutowanie,
b) gwintowanie,
c) zgrzewanie,
d) nitowanie.

2. Pasta lutownicza działa w zakresie temperatur:

a) 100°C – 300°C,
b) 300°C – 400°C,
c) 900°C – 1000°C,
d) 550°C – 880°C.

3. Topniki używane w procesie lutowania:

4. Siła docisku w zgrzewaniu punktowym zależy od …………….. zgrzewanych elementów i

……… metalu.

5. Zgrzewanie to proces, w którym ciepło wydziela się pod wpływem:

a) przepływu prądu,
b) ogrzewania palnikiem,
c) ogrzewania w piecu,
d) tarcia.

6. Średnica pręta, który będziemy gwintować powinna być w stosunku do narzynki:

a) mniejsza,
b) większa,
c) taka sama,
d) nie ma znaczenia.

7. Narzynka w procesie gwintowania nakręcana jest na pręt:

a) trzy razy,
b) jeden raz,
c) od 2 do 5 razy,
d) wielokrotnie.

8. Montując zawias ruchomy, wykonujemy połączenie:

a) nitowania ruchomego,
b) nitowania nieruchomego,
c) zgrzewania,
d) lutowania.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

9. Gwintownik składa się z części ………..i chwytowej.

10. W jakiej postaci używamy lutów do montażu wyrobów?

11. Chropowata powierzchnia gwintu otworu może być spowodowana:

a) przegrzaniem,
b) złym wytrawieniem,
c) brakiem smarowania,
d) złym doborem narzynki.

12. Wklęśnięcie spoiny to wada powstała w procesie:

a) gwintowania,
b) zgrzewania,
c) nitowania,
d) lutowania.

13. Opisz, jakie warunki należy spełnić aby otrzymać połączenie lutowane.

14. Opisz, jakie warunki powinien spełnić lut używany do montażu.

15. Opisz proces montażu wyrobów techniką lutowania.

16. Wyjaśnij, jaki sposób gwintujemy pręty.

17. Opisz proces wykonania połączenia nitowanego ruchomego.

18. Opisz, jakie wady występują w połączeniach gwintowanych i na czym polegają.

19. Opisz, w jaki sposób można zlikwidować szczelinę w połączeniu lutowanym dwóch

elementów.

20. Opisz, jakie są zasady usuwania wad połączeń lutowanych.

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

„Montaż wyrobów złotniczych”

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania

Nr
zadania

Odpowiedź

Punkty

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Razem:

Projekt wspó

łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

7. LITERATURA

1. Dylak T.W.: Złotnik zawód jakich mało. Wydana nakładem autora
2. Florow A.W.: Artystyczna obróbka metali. PWN , Warszawa 1989
3. Knobloch M.: Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977
4. Knobloch M.: Metaloplastyka. WNT, Warszawa 1976
5. Knobloch M.: Polska biżuteria. ZN imienia Ossolińskich, Wrocław 1980
6. Koskowski A. i Piotrowski P.: Podstawy Ślusarstwa, Wydawnictwo Przemysłu lekkiego,

Warszawa 1965

7. Pallai S.: Metaloplastyka użytkowa. WNT, Warszawa 1990
8. Poradnik egzaminacyjny dla kandydatów na czeladników i mistrzów w rzemiośle

złotnictwo. HWiU „LIBRA” Warszawa 1981

9. Poradnik egzaminacyjny w rzemiośle złotnictwo. Centralny Związek Rzemiosła,

Warszawa 1981

10. Samek J.: Polskie złotnictwo. ZN imienia Ossolińskich, Wrocław 1988
11. Samek J.: Polskie rzemiosło artystyczne.WaiF, Warszawa 1984
12. Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957

Internet
Strona aktualna na dzień 30 maja 2006:

−

www.pat-rodent.com.