19 grudnia 2013, Nahotko

TEMAT: Formaty i rekordy w bibliotecznych systemach komputerowych – Format MARC 21

Format (SCHEMAT) – co to jest?



Sposób przedstawienia danych w postaci czytelnej dla maszyny cyfrowej



Określa zasady uporządkowania danych, ujednolicenia ich formy i odpowiedniego
oznaczania.

Podstawową jednostką w każdym formacie jest : REKORD.

-Elementarna forma organizacji danych w zautomatyzowanym systemie bibliotecznym lub
informacyjnym, zawierająca dane o jednym obiekcie (bibliograficznym).

-Rekordy składają się z pól i podpól, zawierających poszczególne rodzaje danych

Rodzaje rekordów w zautomatyzowanych systemach bibliotecznych

-Rekordy opisu bibliograficznego (rekordy bibliograficzne):

a) opis bibliograficzny

b) hasła ujednolicone i inne punkty dostępu

c) informacje do przetwarzania danych, numery, kody, itp.)

-Rekordy kartoteki haseł wzorcowych

-Rekordy opisu egzemplarza lub zasobu

Rekord opisu bibliograficznego:

-Zawiera opis bibliograficzny dokumentu, dla którego rekord został utworzony, główne hasło
dostępu dla rekordu, hasła dodatkowe oraz inne punkty dostępu do rekordu nie kontrolowane
kartoteką haseł wzorcowych (np. tytuł właściwy odmiany tytułu), informacje niezbędne do
prawidłowego przetwarzania danych (etykiety, kody podpól, wskaźniki pól itp.);

-umożliwia jednoznaczną identyfikację dokumentu, dla którego sporządzono rekord, określa
powiązania dokumentu opisanego w rekordzie z innymi dokumentami opisanymi w bazie (np. tego
samego autora lub należącymi do tej samej serii), określa klucze dostępu pozwalające na
zlokalizowanie rekordu w bazie.

Rekord Kartoteki Haseł wzorcowych (KHW)

Zawiera:
-hasło, dl aktórego rekord został utworzony
-tropy, zob. zawierające warianty hasła rekordu (terminy odrzucone); odsyłacz całkowity
-tropy zob. też, zawierające hasła związane z hasłem rekordy; są to terminy przyjęte, które mogą
występować w roli hasła
-odsyłacze orientacyjne uzupełniające, kierujące do kategorii haseł
-uwagi o zakresie stosowania hasła oraz inne informacje wykorzystywane przy tworzeniu rekordu

pozycji podstawowej
-informacje niezbędne do prawidłowego przetwarzania danych

Typy pozycji KHW (wg IFLA GARE)

-Pozycje podstawowe dla terminów przyjętych;_
-Pozycje odsyłaczowe do określania związków między terminami(odsyłacze ogólne i uzupełniające)
-pozycje wyjaśniające jako odsyłacze orientacyjne dla terminów przyjętych (uzupełniające) i
odrzuconych.

Kartoteka haseł wzorcowych (KHW) – do czego służy

Określa:

-zbiór terminów i ich funkcje w KHW (terminy przyjęte i odrzucone)
-relacje między terminami
-zakres stosowania terminów

Rodzaje KHW:

-KHW osobowych i korporatywnych
-KHW tytułów ujednoliconych (dokumentów i serii)
-KHW haseł przedmiotowych

Rekord opisu zasobu:
Zasób trzech typów dokumentów:
-wydawnictwa zwartego jednoczęściowego
-wydawnictwa zwartego wieloczęściowego
-Wydawnictwa ciągłego
Może zawierać dane:
-Charateryzujące egzemplarz
-O miejscu przechowywania zasobu
-potrzebne do opracowania, przechowywania i udostępniania zbioru
-informacje o wersji