Nie na sprzedaz.

Podróze po obiektach kultury

L i t w i e

Kulturalny wypoczynek na

PL

Państwowy Departament Turystyki przy Ministerstwie Gospodarki

Gedimino pr. 38, LT-01104 Wilno, Litwa

Tel. [phone], faks [phone], e-mail: [e-mail]

www.tourism.lt

www.Lithuania.travel

Publikację opracowała Sp. z o.o. „VIP Viešosios informacijos partneriai“.

Zdjęcia na okładkach: fotograf Monika Požerskytė.

W publikacji wykorzystano fotografie A. Vengrysa, A. Žebrauskasa, A. Žygavičiusa, D. Garbačiauskienė, D. Matvejeva,

D. Vitkauskaitė, G. Karosasa, G. Lukoševičiusa, J. Lebednykasa, K. Driskiusa, K. Kantautasa, K. Petronisa, K. Stalnionytė,

L. Ciūnysa, L. Druknerytė, Ž. Biržietytė, L. Jonaitisa, L. Medelisa, M. Kaminskasa, M. Požerskytė, N. Skrudupaitė,

P. Lileikisa, R. Anusauskasa, R. Eitkevičiusa, R. Požerskisa, R. Sederevičiusa, V. Aukštaitisa, V. Balkūnasa, V. Kirilovasa,

Z. Rotautasa, archiwum fotografii PDT.

Autorzy tekstów: Aušrinė Šėmienė, Kristina Stalnionytė.

Redaktorzy: Justyna Kozlovskaja, Honorata Šocik.

Projektowo-wydawnicza Sp. z o.o. KOPA.

Centra informacji turystycznej na Litwie

CIT w Olicie (lit. Alytus)

al. Rotušės 14A, LT-62141 Olita

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.alytus-tourism.lt

CIT w Oniksztach (lit. Anykščiai)

ul. Gegužės 1, LT-29106 Onikszty

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.antour.lt

CIT w Birsztanach (lit. Birštonas)

ul. B. Sruogos 2, LT-59206 Birsztany

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.visitbirstonas.lt

CIT w Birżach (lit. Biržai)

ul. J. Janonio 2, LT-41148 Birże

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.visitbirzai.lt

CITB w Druskienikach (lit.

Druskininkai)

ul. Gardino 3, Druskieniki

Tel. [phone]

M.K. Čiurlionio ul. 65,

LT-66164, Druskieniki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.info.druskininkai.lt

CIT w rejonu kłajpedzkim (lit.

Klaipėdos rajono)

ul. Kvietinių 5, LT-96122 Gargždai

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.klaipedadistrict.lt

CIT w Ignalinie

ul. Ateities 23, LT-30121 Ignalina

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.ignalinatic.lt

Żydowskie Centrum Kulturalno-

Informacyjne

ul. Mėsinių 3A/5,LT-01133 Wilno

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jewishcenter.lt

CITB w Janowie (lit. Jonava)

ul. Vasario 16-osios 1,

LT-55171 Janów

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jonavosvic.lt

CITB w Janiszkach (lit. Joniškis)

ul. Žemaičių 9, Janiszki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jvic.lt

CIT w Jurborku (lit. Jurbarkas)

ul. Vydūno 19, LT-74118 Jurbork

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jurbarkotic.lt

CIT regionu kowieńskiego i Biuro

Konferencyjne

al. Laisvės 36, LT-44240 Kowno

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.kaunastic.lt

CIT w Kownie przy UAB „Mūsų odisėja“

ul. M. Valančiaus 19, LT-44275, Kowno

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.musuodiseja.lt

CIKT w Kojszedarach (lit. Kaišiadorys)

ul. Gedimino 48, LT-56121 Kojszedary

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.verslas.kaisiadorys.lt

CITB w rejonu Kiejdanach (lit.

Kedainių rajono)

pl. Didžiosios Rinkos

6, LT-57248 Kiejdany

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.kedainiutvic.lt

CIKT w Kłajpedzie (lit. Klaipėda)

ul. Turgaus 7, LT-91247 Kłajpeda

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.klaipedainfo.lt

Centrum kultury im.

M. K. Sarbiewskiego

ul. Kolegijos 5, Kroże, rej. kielmski

(lit. Kražiai, Kelmės rajonas)

Tel. [phone],

[phone], [phone]

E-mail: [e-mail];

[e-mail]

www.kraziai.lt

CIT w Łoździejach (lit. Lazdijai)

ul. Vilniaus 1, LT-67106 Łoździeje

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail],

[e-mail]

www.lazdijai-turizmas.lt

Łoździejskie CIT w pobliżu granicy

z Polską

w. Janaslavas 10, rej. łoździejski

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.lazdijai-turizmas.lt

CITB w Możejkach (lit. Mažeikiai)

ul. Ventos 8A, LT-89103 Możejki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.infocentras.mazeikiai.lt

CITB w Molatach (lit. Molėtai)

ul. Inturkės 4, LT-33141 Molaty

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.infomoletai.lt

CIKT w Nidzie „Agila“

ul. Taikos 4, LT-5872, Nerynga

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.visitneringa.lt

CIT w Pokrojach (lit. Pakruojis)

ul. Parko 5, LT-83139

Wieś Pakruojis, rej. pokrojski

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.pakruojistic.lt

CIT w Połądze (lit. Palanga)

ul. Kretingos 1, LT-00132 Połąga

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.palangatic.lt

CIT okręgu poniewieskiego

pl. Laisvės 11, LT-35200 Poniewież

(lit. Panevėžys)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.panevezysinfo.lt

CIT w Poswolu (lit. Pasvalys)

ul. P. Avižonio 6, LT-39149 Poswol

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.pasvaliomuziejus.lt

CITB w Rosieniach (lit. Raseiniai)

ul. Muziejaus 5, LT-60122 Rosienie

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.rvic.lt

CITB w Rakiszkach (lit. Rokiškis)

ul. Kauno 7, LT-42115 Rakiszki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.rokiskiotic.lt

CIT Muzeum Diecezji Żmudzkiej

ul. S.Daukanto 6, Wornie (lit. Varniai),

rej. telszański (Telšių rajonas)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.varniai-museum.lt

Wydział Kultury i Turystyki Rejonu

Szkudy (Skuodo raj.)

ul. Gedimino 1, LT-98124 Szkudy

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.skouds.lt

CIT euroregionu Szeszupy

ul. V.Kudirkos 61/1, LT-71126 Szaki

(lit. Šakiai)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

http://tic.sesupe.lt

CIT w Szawlach (lit. Šiauliai)

ul. Vilniaus 213, LT-76348 rej. szawels-

ki (lit. Šiaulių rajonas)

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

http://tic.siauliai.lt

www.siauliai-events.lt

CITB rejonu szawelskiego

ul. J. Basanavičiaus 7, Kurszany (lit.

Kuršėnai),

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.siauliurajonas.lt

CITB rejonu szawelskiego

wieś Jurgaičiai, gmina Meškuičių,

rej. Szawle

Tel. [phone]

Email: [e-mail]

www.siauliurajonas.lt

CIT Muzeum w Szyłokarczmie

(lit. Šilutė)

ul. Lietuvininkų 36, Szyłokarczma

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.silutesmuziejus.lt

CIT w Święcianach (lit. Švenčionys)

pl. Laisvės 3, LT-18111 Święciany

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.svic.lt

CIT w Taurogach (lit. Tauragė)

ul. Vytauto 60, LT-72253 Taurogi

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.taurage.lt

CIT w Telszach

pl. Turgaus 21, LT-87122 Telsze

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.telsiaitic.lt

CIT pielgrzymkowe w Cytowianach

(lit. Tytuvėnai)

ul. Maironio 1, Cytowiany, rej. kielmski

(lit. Kelmės rajonas)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.tytuvenai.eu

CIT w Trokach (lit. Trakai)

ul. Vytauto 69, LT- 21001 Troki

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.trakai-visit.lt

CITB w Wiłkomierzu (lit. Ukmergė)

pl. Kęstučio 2-2/ ul. Vienuolyno 14-2,

LT-20130 Wiłkomierz

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.ukmergeinfo.lt

CIT w Ucianie (lit. Utena)

ul. Stoties 39, LT-28134 Uciana

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.utenainfo.lt

Muzeum w Wiejsiejach (lit. Veisiejai)

ul. Vytauto 47, Wiejsieje., rej. łoździejski

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.lazdijai-turizmas.lt

CITB w Wyłkowyszkach

(lit. Vilkaviškis)

pl. J. Basanavičiaus 7, LT-70101

Wyłkowyszki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.vilkaviskisinfo.lt

CIT w Wilnie

ul. Vilniaus 22, LT-01119 Wilno

Tel. [phone]

ul. Didžioji 31, Wilno

Tel. [phone]

Rodūnios kelias 2-1

[phone]

ul. Šventaragio 2, Vilnius

E-mail: [e-mail]

www.vilnius-tourism.lt

CIT w Jeziorosach (lit. Zarasai)

pl. Sėlių

22, LT-32110 Jeziorosy

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.zarasai.lt

*

CIT – Centrum Informacji Turystycznej

CITB – Centrum Informacji Turystycznej

i Biznesowej

CIKT – Centrum Informacji Kulturalnej i

Turystycznej

CRT – Centrum Rekreacji i Turystyki

01

Znalazłeś się

na Litwie!

„...po raz pierwszy odwiedziłem Litwę, gdy topniał śnieg. Zupełnie przypadkowo zatrzymałem

się tutaj podczas podróży z Zachodu na Wschód, z jednej starej kultury w inną – zupełnie odmien-

ną. Śpieszyłem się, więc naprawdę nie zamierzałem zatrzymać się. Jednak, gdy tak jechałem przez

Litwę,

ogarnęło mnie jakieś

, przedtem nigdzie indziej nie doświadczone

,

poczucie przestrzeni i

wolności

. I chęć powrotu...

Więc latem

wróciłem tutaj z całą rodziną

. Wszechobecna zieleń wciąż jeszcze wzbudzała to

oszałamiające uczucie przestrzeni i wolności.

Najczystsze zasoby źródeł wody

,

wody mineral-

ne

, mnogość jezior i rzek, wpadających do morza, nadal oczarowywały. Nawet deszcze! Tutaj są

one jakieś inne – przytulne, romantyczne, zachęcające do wejścia do staromiejskiej piekarni, re-

stauracji z wędzonymi rybami lub sklepiku z bursztynowymi upominkami.

Dzieci napluskały się do syta, wciąż jeszcze dzielą się wrażeniami o tajemniczym i posiadającym

wyjątkową aurę miejscu –

Górze Krzyży

, gdzie wśród tysięcy innych krzyżyków zostawiły też swój.

A najwspanialsze jest to, że jesienią, zupełnie nieoczekiwanie, interesy znowu sprowadziły mnie

na Litwę! Zdumiewające, zwłaszcza jeśli przypomnę,

że życzenie powrotu

pomyślałem sobie w

lecie, stojąc na płycie spełnienia życzeń w sercu

Wilna

,

na placu Katedralnym

. Może ona napraw-

dę ma magiczną moc?

Więc tym razem ufałem temu krajowi, gdyż spotkałem tu wielu pracowitych,

spokojnych ludzi

,

którzy potrafili i

rzetelnie pracować

, i z serca się bawić. Zwłaszcza „podżezować” i pokibicować

swej ulubionej drużynie koszykarskiej. Będąc z nimi zapomniałem nawet, że nie jestem stąd!

I piwo

tutaj było najsmaczniejsze

, i tutejsza osobliwość kulinarna – „

cepeliny

“ –

pycha

... Raz nawet

sobie pomyślałem, że chciałbym tutaj mieszkać...“

Fragment z pamietnika Johna M.

Wilno

1 | Zamki wileńskie / 05
2 | Litewskie Muzeum Narodowe / 06
3 | Wileńska Bazylika Archikatedralna / 06
4 | Uniwersytet Wileński / 07
5 | Pałac Prezydencki / 09
6 | Ulice Zamkowa (Pilies) i Wielka (Didżioji) / 10
7 | Pałac Kongresowy w Wilnie / 12
8 | Narodowy Teatr Opery i Baletu / 12
9 | Republika Zarzecze / 14
10 | Kościół św. Piotra i Pawła / 15
11 | Zespół kościołów św. Anny oraz św. Franciszka
z Asyżu (Bernardyńskiego) / 16
12 | Ostra Brama / 17

Okolice Wilna

13 | Zamek w Trokach / 18
14 | Karaimska wystawa etnograficzna / 20
15 | Pałac dworu w Zatroczu / 20
16 | Kościół św. Trójcy w Suderwie / 21
17 | Grodziska Kiernowa / 22
18 | Miejscowość Dubinki (Dubingiai) / 23
19 | Park Europy / 24
20 | Młyn w Lubowie / 24

Kowno i okolice

21 | Plac Ratuszowy / 25
22 | Dom Perkuna / 26
23 | Kościół Witolda Wielkiego / 27
24 | Zamek w Kownie / 27
25 | Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa / 28
26 | Kolejka linowa na Zielonym Wzgórzu / 29
27 І Zespół klasztorny w Pożajściu / 29
28 | Litewskie Muzeum Bytu Ludowego / 30

Litwa Środkowa

29 | Grodzisko Wielony / 32
30 | Zamek w Raudaniu / 33
31 | Zamek Giełgudów / 34
32 | Kościół Ewangelicko - Reformowany / 34
33 | Synagoga w Kiejdanach / 35

Auksztota

34 | Kościół w Połuszach / 37
35 | Muzeum Dawnego Pszczelarstwa / 37
36 | Muzeum Ceramiki Vytautasa Valušisa / 38

37 | Dwór w Rakiszkach / 38
38 | Zamek w Birżach / 39
39 | Dwór w Pokrojach / 40
40 | Miejska galeria sztuki w Poniewieżu / 41
41 | Auksztocki kompleks kolejki wąskotorowej / 41
42 | Muzeum Aniołów / 42
43 | Muzeum Konia / 42
44 | Litewskie Muzeum Etnokosmologiczne / 44

Litwa Południowa – Dzukia i Suwalszczyzna

45 | Grodzisko w Birsztanach albo
Wzgórze Witolda / 45
46 | Grodzisko Merecz / 46
47 | Zervynos / 46
48 | Park Grūtas / 47
49 | Dom – muzeum M. K. Čiurlionisa / 48
50 | Liszkawa / 48
51 | Muzeum Emilii Plater w Kopciowie / 49
52 | Dwór Paežeriai i Muzeum
Ziemi Wyłkowyskiej / 50
53 | Dwór w Zypliai / 50

Żmudź

54 | Góra Krzyży / 52
55 | Willa Chaima Frenkla w Szawlach / 53
56 | Katedra Św. Antoniego Padewskiego / 53
57 | Dwór w Płungianach / 54
58 | Muzeum Zimnej Wojny / 54
59 | Spichrz dworu w Płotelach
i Muzeum Zapustów / 55
60 | Pałac w Szwekszniach I kościół
Św. Jakuba Apostoła / 56
61 | Bazylika Narodzenia Najświętszej
Maryi Panny w Szydłowie / 57

Szlakiem bursztynowego wybrzeża

62 | Muzeum Bursztynu w Połądze / 58
63 | Wzgórze Biruty / 59
64 | Pałac w Kretyndze / 60
65 | Starówka Kłajpedy / 60
66 | Muzeum Zamkowe w Kłajpedzie / 61
67 | Litewskie Muzeum Morza / 62
68 | Nida / 63
69 | Muzeum etnograficzne - chata rybacka / 64
70 | Dom-muzeum Thomasa Manna / 64

Treść

Malown-

icza trasa

Obiekt

kultury

1

2

3

4

5

6

11

12

21

22

23

24

Zamki wileńskie
Litewskie Muzeum

Narodowe
Wileńska Bazylika

Archikatedralna
Uniwersytet Wileński
Pałac Prezydencki
Ulice Zamkowa

(Pilies) i Wielka

(Didżioji)
Zespół kościołów

św. Anny oraz św.

Franciszka z Asyżu

(Bernardyńskiego)
Ostra Brama

Plac Ratuszowy

Dom Perkuna

Kościół Witolda

Wielkiego

Zamek w Kownie

Starówka

WILEŃSKA

Starówka

KOWIEŃSKA

Gediminas Hill

początek trasy

begining of the

route

pl. R

otušės

ul. Pilies

al. Gedimino

Wzgórze Giedymina

pl. R

otušės

ul. Muitinės

pl. R

otušės

pl. R

otušės

ul. Arklių

ul. Rūdinink

ų

ul. V

ok

iečių

ul. T

rakų

ul. Didžioji

ul. Mair

onio

ul. Š

v. Kazimier

o

ul. Subačiaus

ul. M. Daukšos

ul. Mair

onio

ul. Bokšt

o

ul. Univ

er

sit

et

o

ul. Š

v. Ignot

o

ul. Liejyklos

ul. T

ot

orių

ul. Pilies

ul. Papilio

ul. Aleksot

o

ul. J

. Naugar

duk

o

ul. V. Sladk

evičiaus

ul. Vilniaus

ul. Vilniaus

ul. M. Daukšos

ul. J

. J

ablonsk

io

ul. A

. Mapu

ul. M. Daukšos

ul. K

umelių

ul. M. V

alančiaus

ul. P

alangos

początek

trasy

początek

trasy

04

Wilno jako stolica jest współczesnym

politycznym, gospodarczym i naukowym
centrum kraju, jednak zwiedzających naj-
bardziej zachwyca starodawna architektura
– cechująca się północnym opanowaniem,
a jednocześnie bardzo przytulna. Wszyscy
czują się tutaj jak w domu. I Ty to odczujesz,
szczególnie gdy w niedzielny poranek będą
rozbrzmiewać donośne dzwony, a na Sta-
rówce będzie unosił się zapach kawy.

Starówka wileńska, określana mianem

perły Baroku, w 1994 r. została wpisana na
listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Starówka wileńska

Aleja Gedimino

Ulica Literatų

Miasto czerwonych

dachów i donośnych

dzwonów
Wilno

Wilno

05

Zamek Górny, albo Baszta Giedymina

* ul. Arsenalo 5, Vilnius
* Tel. [phone]
* Czynne: maj – wrzesień, codziennie w
godz. 10–19; październik-kwiecień,
II-VII w godz. 10–17
* Płatne. * www.lnm.lt

Pierwsza osada na górze powstała w okre-

sie neolitu. Zamek został wzniesiony w XIII–
XIV w. Był on rezydencją prawie wszystkich
władców Litwy. Zamek przebudowywano i
powiększano. W XV-XVII w. Wilno było jed-
nym z najważniejszych miast Europy.

Murowana część zamku składała się z

dwóch części –

Górnej i Dolnej

. Najlepiej

zachowała się zachodnia baszta obronna,
nazywana

Basztą Giedymina

, która jest do-

stępna dla zwiedzających. Rozciąga się stąd
wspaniała panorama Wilna z pięknymi czer-
wonymi dachami, wśród których wznoszą
się wieże kościelne i biały Pałac Władców.

U podnóża Góry Giedymina znajduje się

wyciąg

, którym można wjechać na szczyt

(ul. Arsenalo 5). Działa w okresie maj-wrze-
sień codziennie w godz. 10-19; w okresie
październik-kwiecień od wtorku do nie-
dzieli w godz. 10-18.

Taras widokowy na wieży Giedymina

Pałac Władców (Zamek Dolny)

Renesansowy piec w Pałacu Władców

1 | Zamki wileńskie

WAŻNE OBIEKTY:

Wilno

Litewskie Muzeum Narodowe Pałac

Wielkich Książąt Litewskich

* pl. Katedralny 4, Vilnius
* Tel. [phone]
* www.valdovurumai.lt

Zamek Dolny, który niegdyś stał u pod-

nóża Baszty Giedymina, na początku XIX w.
został ostatecznie zniszczony i rozebrany.
Muzeum Narodowe - Pałac Wielkich Książąt
Litewskich - czynne od lipca 2013 r.

Baszta Giedymina;

Wyciąg na Basztę Giedymina.

06

Wilno

2 | Litewskie Muzeum Narodowe

* ul. Arsenalo 1, Wilno
* Tel. [phone]
* Czynne: maj-wrzesień, II–VI – w godz. 10–17,
VII – w godz. 10–15; październik-kwiecień,
III–VII w godz. 10–17 * Płatne. * www.lnm.lt

Jest to najstarsza i posiadająca najbardziej

okazałe zbiory placówka muzealna na Li-
twie. Muzeum powstało dzięki historykowi
Eustachemu Tyszkiewiczowi w XIX w. na ba-
zie Muzeum Starożytności. Jeden z działaczy
litewskich dr Jonas Basanavičius z Muzeum
Starożytności i zbiorów Litewskiego Towa-
rzystwa Naukowego zaczął tworzyć Litews-
kie Muzeum Historyczno-Etnograficzne.

W muzeum umieszczono bogate eks-

pozycje

archeologiczne, etnograficzne i

historyczne

. Odbywają się tu zajęcia edu-

kacyjne, a w czwartki - wieczory historii kul-
tury. Przyjdź na nie koniecznie.

Na placu Katedralnym, obok Zamków,

niczym biały łabędź wznosi się Bazylika Ar-
chikatedralna – ważny obiekt historii Wilna.

3 | Wileńska Bazylika

Archikatedralna

* pl. Katedralny 1, Wilno
* Tel. [phone]
* Czynne: codziennie (w godz. 7–19).
* Bezpłatnie. * www.katedra.lt

Bazylika pod wezwaniem św. Stanisława

Biskupa i św. Władysława mieści się w miej-
scu dawnej

świątyni pogańskiej

. Wznie-

siona została w 1251 r. na pamiątkę chrztu
króla Mendoga. Katedrę przebudowywano
kilka razy, stąd ta mieszanka stylów archi-
tektonicznych. Cechy klasycystyczne kated-
ra uzyskała w końcu XVIII w. w wyniku prac
słynnego architekta Wawrzyńca Gucewicza.

Wewnątrz Bazylika zachwyca freskami,

obrazami, rzeźbami, pomnikami nagrob-
nymi, a w jej podziemiach mieści się

naj

-

starszy fresk

(XIV w.), przedstawiający

scenę Ukrzyżowania Chrystusa. W podzie-
miach kaplicy spoczywają

zwłoki

patrona

Litwy i młodzieży

Św. Kazimierza

. W 1430

r. pochowano tu Wielkiego Księcia Litew-
skiego Witolda. Spoczywają szczątki króla

Bazylika archikatedralna w Wilnie

Litewskie Muzeum Narodowe

Płaskorzeźba “Arka Noego” na tympanonie frontonu

Sala ekspozycyjna

07

Wilno

4 | Uniwersytet Wileński

* ul. Universiteto 3, Wilno * Tel. [phone]
* Wycieczki po zespole i bibliotece są
organizowane w I - V (godz. 9.00–15);
Dziedzińce otwarte w I-VII (godz. 9.00-18.30)
* Dzwonnica otwarta: na wiosnę i w jesieni w I –
VII (godz. 10 – 19); latem w I – VII (godz. 11 – 20)
* Płatne. * www.mb.vu.lt, www.vu.lt

Teren między ulicami Św. Jana, Skapo i

Uniwersytecką zajmuje Uniwersytet Wileń-
ski – zespół budynków w stylu gotyckim,
renesansowym, barokowym i klasycystycz-
nym. Słynie ze swych dwunastu wewnętrz-
nych dziedzińców, kościoła Św. Janów i
najwyższej dzwonnicy w mieście. Działa tu
również

biblioteka

, założona w 1570 roku,

ze zbiorami ksiąg drukowanych i starych
rękopisów. Wśród nich – jeden z dwóch
zachowanych oryginalnych egzemplarzy

pierwszej litewskiej książki

– Katechizmu

Martynasa Maž vydasa.

WAŻNE OBIEKTY:

Kaplica św. Kazimierza;

Krypta królewska;

Krypta kapituły;

Krypta biskupia;

Miejsce grobu Witolda Wielkiego;

Mauzoleum.

Uniwersytet Wileński

Kościół św. Janów

Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego Alek-
sandra (1460–1506) z dynastii Jagiellonów,
również dwie żony króla Zygmunta Augus-
ta: Elżbieta Habsburżanka i Barbara Radzi-
wiłłówna, a także urna z sercem Wielkiego
Księcia Litewskiego i króla Polski Władysła-
wa IV Wazy (1632–1648). Te groby można
zwiedzić zamawiając wycieczkę do

podzie-

mi Bazyliki.

Znajdująca się tuż przed katedrą dzwon-

nica jest jedną z baszt należących do daw-
nych fortyfikacji obronnych Zamku Dolne-
go. Jej wysokość sięga 57 metrów. W XVII
w. na wieży umieszczony został zegar, który
do dziś odmierza czas biciem dzwonów.

Przy wyjściu z Archikatedry w kierunku

dzwonnicy ujrzysz wielobarwną

płytkę

ze

szklanymi literami tworzącymi napis

„Cud”

.

Jest ona symbolem jednego z najstarszych
miejsc obchodów pogańskich w Europie.
Ponoć do dziś to miejsce ma

magiczną

moc

. Stań na „cudownej” płytce, pomyśl

życzenie, obróć się dokoła swej osi –

Twoje

życzenie na pewno się spełni.

A teraz spójrz w lewo i pozdrów założycie-

la Wilna Wielkiego Księcia

Giedymina

. Spo-

gląda na miasto z postumentu.

Prosto przez plac udaj się w kierunku

ulicy

Uniwersyteckiej

. Po prawej stronie ujrzysz

Prezydenturę, a po lewej zespół zabudo-
wań uniwersyteckich.

08

Wilno

Uniwersytet Wileński należy do najstar-

szych uczelni w Europie Wschodniej i Środ-
kowej. Założony w

1579

r., przez długi czas

pozostawał jedyną wyższą uczelnią na Lit-
wie i wywierał ogromny wpływ na życie
kulturalne krajów ościennych. Z uniwersy-
tetem związane były postacie słynne w ca-
łej ówczesnej Europie.

W 1753 r. na uniwersytecie powstało

Ob-

serwatorium Astronomiczne

, obecnie jed-

no z najstarszych w Europie i najstarsze na
terenach dawnej Rzeczypospolitej Obojga
Narodów. Koniecznie obejrzyj dawny sprzęt
astronomiczny.

Pójdź na

Wydział Filologiczny

. W holu

Centrum Lituanistyki jest piękny fresk
„Metų laikai“ („Pory roku“), twórcą którego
jest litewski artysta Petras Repšys. Fresk o
powierzchni 200 m

2

przedstawia sceny z

mitologii litewskiej. Obok, w

księgarni

uni-

wersyteckiej

„Littera“

znajduje się kolejne

dzieło sztuki – wykonane techniką al fresco
przez litewskiego artystę malarza Antanasa
Kmieliauskasa. Na sklepieniu o powierzchni
120 m

2

przedstawione są figury symbolizu-

jące astronomię, medycynę, botanikę, mu-

zykę, sztukę i inne nauki i sztuki wykładane
na uniwersytecie.

Dumą uniwersytetu jest

kościół pod

wez waniem

Św. Janów

, mieszczący się na

jednym z najpiękniejszych dziedzińców.
Koniecznie wstąp tutaj. Kościół zaczęto bu-
dować w 1387 r. tuż po chrzcie Litwy. Wnęt-
rze zachwyca wspaniałym barokowym oł-
tarzem, jedynym w takim stylu w Krajach
Bałtyckich.

Kościół był świadkiem nie tylko odprawia-

nych tu nabożeństw, ale także protestów
studenckich, przedstawień teatralnych,
wizyt królewskich. Dzisiaj wręcza się tutaj
dyplomy absolwentom uczelni, odbywają
się koncerty, festiwale.

Podziwiaj panoramę Wilna z dzwonnicy

kościoła Św. Janów – najwyższego budyn-
ku na starym mieście. Nie trudząc nóg, no-
woczesną windą wjedź na taras widokowy
urządzony na wysokości 45 m. Działa też

Muzeum Nauki

.

Po zejściu na dół wyjdź przez dziedzińce

Duże i Sarbiewskiego i wyjdziesz przed Pa-
łac Prezydencki.

Uniwersytet Wileński

09

Wilno

* pl. S. Daukanto 3,
* Tel. (wycieczki) [phone]
* Wycieczki w V (godz. 16.30), w VI (godz. 9.00 –
14.30) * Bezpłatnie. * www.president.lt

Wąskie uliczki w pobliżu Pałacu Prezy-

denckiego prowadzą na przestronny, kla-
sycystyczny XVIII-XIX-wieczny plac Szymo-
na Dowkonta.

Od XVI w. w pałacu mieściła się rezyden-

cja biskupów wileńskich. Gdy w XVIII w.
okupowana Litwa weszła w skład Impe-
rium Rosyjskiego, pałac przejął general-
-gubernator wileński. W tym pięknym bu-
dynku bywali kiedyś car Rosji Aleksander I,
król Francji Ludwik XVIII, cesarz Napoleon
Bonaparte, marszałek Rzeczypospolitej
Polskiej Józef Piłsudski.

Obecnie w białych ścianach pałacu pra-

cuje Prezydent i jej kancelaria, przyjmuje
się głowy państw zagranicznych. Jeśli Pre-
zydent znajduje się na Litwie, spoglądając
w górę na dachu zobaczysz powiewającą
flagę. Gdy Prezydent wyjeżdża z kraju, fla-
gę się opuszcza.

Dołączając do wycieczki zobaczysz histo-

ryczny wystrój wnętrz pałacu i gabinet Pre-
zydenta. Na wycieczkę zapisz się zawcza-
su, miej ze sobą dowód tożsamości.

Każdej niedzieli o godz. 12 na placu od-

bywa się uroczysta ceremonia zmiany fla-
gi, w której uczestniczą żołnierze odziani w
paradne mundury i średniowieczne zbroje.

Po zwiedzeniu Pałacu Prezydenckiego

przejdź przez plac i skręć w prawo - przez
skwer Skapo wyjdziesz na huczną, bruko-
waną ulicę.

5 | Pałac Prezydencki

Pałac Prezydencki

10

Wilno

6 | Ulice Zamkowa (Pilies) i
Wielka (Didżioji)

* Wileńskie CIT, ul. Didžioji 31
* Tel. [phone]

* www.vilnius-tourism.lt

To najstarsze i najładniejsze ulice Starów-

ki, gdzie swe domy budowali magnaci i bo-
gaci mieszczanie, główny szlak na Zamek
Królewski.

Ulica Zamkowa przyciąga uwagę różno-

rodnością architektoniczną: są tu zarów-
no budowle

gotyckie

, na przykład domy

mieszkalne oznaczone numerami 12 i 14,
jak też

renesansowe

– Zamkowa 4, i

baro-

kowe

– fronton kościoła św. Janów.

Przy ulicy Zamkowej pod numerem 22

umieszczono tablicę pamiątkową i biust
Juliusza Słowackiego świadczące, że w tym

miejscu mieszkał poeta wraz z ojczymem
Augustem Becu – profesorem, pierwszym
litewskim epidemiologiem, prekursorem
szczepionki przeciw ospie. Po prawej stro-
nie ulicy mieści się

Uniwersytet Wileński

.

Po drugiej stronie, trochę wyżej (ul. Zamko-
wa 24) – hotel „Narutis“. Na początku XIX w.
mieszkał tutaj inny polski pisarz i historyk Jó-
zef Ignacy Kraszewski. Obok, przy ul. Zamko-
wej 26 znajduje się

Dom Sygnatariuszy

. Tu

16 lutego 1918 r. Rada Najwyższa Republiki
Litewskiej ogłosiła

Akt Niepodległości Li-

twy

. Obecnie w tym miejscu działa muzeum.

Na styku ulic, gdzie kiedyś mieścił się Ry-

nek Rybny, obecnie znajduje się

plac tar-

gowy

. Na placu leży duży kamień nazwany

imieniem bożka piwa Ragutisa. Legenda
głosi, że ten, kto go poruszy, umrze śmiercią
nienaturalną. Kamień znaleziono w pobliżu,
przy ul. Latako i przeniesiono tu.

Obok jest

cerkiew Piatnicka

(św. Para-

skiewy) (ul. Wielka 2). Legenda głosi, że
ochrzczono w niej pradziadka

rosyjskiego

pisarza A. Puszkina – Hanibala

.

Dom pod numerem 1 (ul. Wielka 1) dłu-

go był nazywany domem Franka, gdyż na
początku XIX w. mieszkał w nim kierownik
Kliniki Terapeutycznej Jozeph Frank. Dzię-
ki niemu medycyna uniwersytecka była
na tak wysokim poziomie, że mogła za-
błysnąć nawet w Paryżu, jak skomentował
w 1812 r. w składanym cesar zowi raporcie

Ulice Wielka (Didżioji)

Ulice Zamkowa (Pilies)

11

Wilno

lekarz wojsk napoleońskich. W tym budyn-
ku zatrzymywał się również skarbnik armii
napoleońskiej Marie Henri Beyle, dziś znany
jako pisarz Stendhal. Obecnie mieści się tu
Ambasada Francji i przytulna kawiarenka w
stylu francuskim.

Po drugiej stronie ulicy (ul. Wielka 4) znaj-

duje się dawny

pałac Chodkiewiczów

, w

którym mieści się Wileńska Galeria Obra-
zów, dysponująca bogatą kolekcją dzieł
sztuki zachodniej. W muzeum odbywają
się wieczory muzyki klasycznej, które latem
przenoszą się na podwórko. W latach 1940–
1950 mieszkał tu filozof Wasyl Sezeman,
którego książki „Logika“ (1928 r.) i „Estetyka“
(1970 r.) uchodzą za najważniejsze litewskie
dzieła filozoficzne.

W tym miejscu zaczyna się najważniejszy

plac miasta –

Plac Ratuszowy

. Dawniej

mieścił się tu miejski rynek. W 1387 roku
Litwa przyjęła chrzest, a Wilnu nadane
zostały prawa magdeburskie, zbudowano
ratusz, w którym mieścił się Magistrat (czyli
Rada Miasta). Znajdowały się tu sale sądowe,
skarbiec, archiwum. Stał tu również słup, do
którego przywiązywano przestępców. Na
placu wykonywano również wyroki śmierci
przez ścięcie.

W 1794 r. na szubienicy przed Ratuszem

został powieszony hetman wielki litewski Szy-
mon Kossakowski. W XVI w. na placu palono

książki protestanckie

. Występy organizowali

podróżujący akrobaci, komedianci, wystawia-
no misteria. Imprezy na Ratuszu odbywają się
do dziś. Ratusz (ul. Wielka 31) istniał w Wil-
nie już za panowania Władysława Jagiełły w
XIV w. Początkowo była to gotycka budow-
la, później przebudowana przez znanego
litewskiego architekta Wawrzyńca Guce-
wicza w końcu XVIII wieku w stylu klasycy-
stycznym. Przechowywano tam broń, a w
piwnicy znajdowało się więzienie. Obecnie
odbywają się tu koncerty, wystawy, festiwa-
le. Stąd przemawiał Prezydent Stanów Zjed-
noczonych Ameryki George Bush i Królowa
Anglii

Elżbieta II

.

Przy ul. Wiekiej 34 stoi pierwszy na Litwie

barokowy

kościół św. Kazimierza

. Na pa-

miątkę o Świętym Kazimierzu wznieśli go
jezuici. W kościele zostały zainstalowane or-
gany mechaniczne niemieckiej firmy “Obe-
rlinger”. W niedzielę odbywają się koncerty
muzyki sakralnej, na które wstęp jest wolny.

Z kościoła św. Kazimierza ulicą Zamkową

wróć na plac Katedralny. Idź aleją Giedymi-
na aś z prawej strony ujrzysz rzeźbę V. Ku-
dirki. Za nią skręć ulicą w prawo, niedługo
zbliżysz się do Pałacu Kongresowego.

Plac Ratuszowy

12

Wilno

7 | Pałac Kongresowy w Wilnie

* ul. Vilniaus 6/16
* Tel. [phone]
* www.lvso.lt

Goszcząc w stolicy jeden wieczór prze-

znacz na zwiedzenie wileńskiego Pałacu
Kongresowego, który od 1999 r. stał się
siedzibą Litewskiej Państwowej Orkiestry
Symfonicznej. Główny dyrygent i kierownik
artystyczny orkiestry – Gintaras Rinkevičius.
W sali koncertowej odbywają się koncerty
muzyki symfonicznej i kameralnej, przedsta-
wienia operowe, goszczą tutaj najsłynniejsi
wykonawcy jazzu i muzyki popularnej nie

tylko z Litwy, lecz i z całego świata. W Pałacu
Kongresowym występy mieli Violeta Urma-
na, Sergej Larin, Sergei Leiferkus.

Wystawiana w latach 2006 – 2007 w Pałacu

Kongresowym opera ,,Bohema” o młodych
artystach cieszyła się zdumiewającą popu-
larnością i przerosła oczekiwania jej pomy-
słodawców – reżysera D. Ibelhauptaitė, dy-
rygenta G. Rinkevičiusa i twórcę kostiumów
J. Statkevičiusa. Przedstawienie te stanowiło
początek potężnego ruchu ,,Bohemy”. Two-
rzone przez ,,Bohemę” przedstawienia stały
się wyróżniającym się zjawiskiem w litew-
skiej kulturze.

Po wyjściu z Pałacu Kongresowego spójrz

w lewo - po drugiej stronie ulicy zobaczysz
Litewski Narodowy Teatr Opery i Baletu.

8 | Narodowy Teatr Opery i

Baletu

* ul. A. Vienuolio 1, Wilno
* Tel. [phone],

rezerwacja biletów tel. [phone]
* Otwarte w I–VII (godz. 10–18.30) i podczas
przedstawień. * www.opera.lt

Bohema

Pałac Kongresowy w Wilnie

13

Wilno

Przed wzniesionym w 1974 r. budynkiem

Narodowego Teatru Opery i Baletu stoi
skromny pomnik Kiprasa Petrauskasa au-
torstwa Gediminasa Jokūbonisa. Z tą po-
stacią wiąże się początek

historii litewskiej

opery

.

W sali, która

mieści

prawie tysiąc widzów,

wystawiane są świetne sztuki, śpiewają
gwiazdy operowe, tańczą słynni soliści ba-
letu. Częstymi gośćmi są światowej sławy
solistki Violeta Urmana ir Nomeda Kazlaus.
Śpiewali tu Montserrat Caballe i Ramon
Vargas. „Latającego Holendra“ reżysero-
wała Amerykanka Francesca Zambello.
„Madame Butterfly“ – angielski reżyser An-
thony Minghella, a awangardzista z USA
David Alden stworzył „Salomeę“. Utwory F.
Chopina i R. Schumanna wykonywał jeden
z najlepszych pianistów świata Jewgienij
Kissin, a w ubiegłym roku gościnnie grała
słynna Orkiestra Filharmonii Nowojorskiej.

Nie raz na scenie teatru tańczyli soliści

Teatru Maryjskiego z Sankt Petersburga,
a Moskiewski Teatr Wielki wystawiał
„Korsarza“, w którym główne role zagrali
artyści nazywani perłami baletu: Nikołaj
Tsiskaridze, Marija Aleksandrowa, Natalija
Osipowa i Iwan Wasiljew. Szczególną więź
z teatrem ma Maja Plisiecka.

W repertuarze Teatru Opery i Baletu jest

wiele klasycznych baletów – nie każdy teatr
europejski może tym się pochwalić. Dlate-
go marzeniem wielu artystów baletu kla-
sycznego jest praca na Litwie. W przerwie
widzowie mogą

delektować się lampką

szampana

albo filiżanką gorącej czekolady.

Ty też skorzystaj z tej okazji.

Teraz aleją Giedymina wróć na plac Ka-

tedralny. Na przeciwległej stronie ujrzysz
park. Po tym jak zawrócisz na ulicę Maironi-
sa, niedługo znajdziesz się przy rzecze Wi-
lence. Przejdź przez most na drugą stronę.

Narodowy Teatr Opery i Baletu

14

Wilno

9 | Republika Zarzecze

* W pobliżu Starówki, na prawym brzegu Wilenki
* Bezpłatnie.

Na centralnym placu Zarzecza przywita Cię

figura Anioła Stróża wykonana w brązie.

Tę ulubioną przez artystów dzielnicę częs to

przyrównuje się do paryskiego Montmartre
czy kopenhaskiej Christianii.

Skręcając przy Aniole w ulicę Paupio,

przeczytaj zapisaną w różnych językach na
ogrodzeniu konstytucję Republiki Zarzecza.

Oprócz tego Zarzecze posiada własny hymn,
szeryfa, biskupa, dwa kościoły i siedem
mostów. Na ulicy Žvirgždyno zwiedzisz
jeden z najstarszych w Wilnie cmentarzy
– Bernardyński, z omszałymi pomnikami –
tutaj spoczywa wiele sławnych litewskich
osobowości.

W czasach sowieckich Zarzecze było za-

niedbane, jednak ze względu na położoną
w tej dzielnicy Akademię Sztuki zaczęli tutaj
osiedlać się artyści. Na Zarzeczu odbywają się
festiwale alternatywnej mody, koncerty, wido-
wiska, oryginalne święta, wieczory poetyckie.
W zarzeckiej „Galerii” odbywają się wystawy
sztuki alternatywnej. W niszy nadbrzeża Wi-
lenki siedzi inny symbol Zarzecza – syrenka z
brązu, zwana także Panienką Zar zecza. Przy-
ciąga ona do Zarzecza ludzi z całego świata,
a ci, którzy nie potrafią oprzeć się jej czarom,
pozostają tu na długo.

Z Zarzecza wzdłuż rzeki wróć pod Górę Gie-

dymina. Idź wzdłuż rzeki do mostu Zamkowe-
go. Ulicą T. Kosciuškos dojdź do ronda, gdzie
zobaczysz kościół Św. Piotra i Pawła.

Zarzecze

Zarzecze

15

Wilno

10 | Kościół św. Piotra i Pawła

* ul. Antakalnio 1, Wilno * Tel. [phone]
* Bezpłatne.
* Otwarte: codziennie (w godz. 6-18.30).
* www.vilnius-tourism.lt

Turystów przyciąga

bogate

wnętrze koś-

cioła, a pielgrzymi udają się pod obraz Naj-
świętszej Marii Panny Łaskawej i cudowny
obraz, przedstawiający Marię Pannę chro-
niącą mieszkańców Wilna przed dżumą w
1710 r.

Legenda głosi, że pierwszy kościół został

wzniesiony w XIV w.

na miejscu świątyni

bogini miłości Mildy

. Obecny kościół ufun-

dował w 1668 r. Michał Kazimierz Pac (1624–
1682), hetman wielki litewski, jako wotum za
pomyślne zakończenie wojny z Moskwą.

Prace dekoratorskie, których efektem były

wyjątkowe

sztukaterie

, wykonali Włosi

Pietro Peretti oraz Giovanni Maria Galli. Po

śmierci fundatora, świątynia stała się jego
grobem. Na życzenie Michała Kazimierza
Paca jego szczątki spoczywają w piwnicy,
pod progiem kościoła.

Jako upamiętnienie pielgrzymki

Jana Paw-

ła II

na Litwę i do Wilna w 1993 r., plac przed

kościołem został nazwany jego imieniem.

Przed Tobą jeszcze jedno dzieło szuki, któ-

rym zachwycał się sam Napoleon. Musisz

wrócić na Starówkę.

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Wnętrze kościoła św. Piotra i Pawła

16

11 | Zespół kościołów św. Anny

oraz św. Franciszka z Asyżu

(Bernardyńskiego)

* ul. Maironio 8–1, 10, Wilno

* Tel. [phone]

* Otwarte: Kościół św. Anny: I, II, IV, V (godz.

7–19); III, VI (godz. 10 -19); VII (godz. 8:30- 19)

Kościół Bernardynów jest otwarty codziennie

(godz. 7 – 19)
* Bezpłatne. * www.parapija.bernardinai.lt

Kościół św. Anny - jedna z najpiękniejszych

i najsłynniejszych budowli Wilna jest

arcy-

dziełem późneg

o gotyku. Legenda głosi,

że

Napoleon

zachwycony finezyjnością ar-

chitektury tego kościoła chciał go na dłoni
przenieść do Paryża. Kościół wybudowano
w latach 1495-1501. Wielokrotnie był remon-
towany, ale zewnętrzna część prawie się nie
zmieniła.

W końcu XV w. obok kościóła św. Anny

wzniesiono kościół św. Franciszka (Ber-
nardyński), który jednocześnie był murem

obronnym miasta. Po przebudowie wyko-
nanej w XVI-XVII w., kościół zyskał cechy
budowli renesansowej z elementami baro-
kowymi, jednak do dziś uchodzi za jedną z

największych budowli sakralnych w stylu
gotyckim

na Litwie.

Turystom oferuje się

szlak

zwiedzania

kościoła św. Franciszka z Asyżu
(Bernardyńskiego), który prowadzi

do

kaplicy

św. Floriana (Trzech Króli): idąc

korytarzem upiększonym

freskami

trafisz na gotycki dziedziniec, następnie
do prezbiterium – na chór kapłański, do
podziemnej krypty, gotyckiej dzwonnicy i
schodami w górę na

poddasze kościoła,

skąd rozciąga się piękna

panorama Wilna

.

WAŻNE OBIEKTY:

Kaplica św. Floriana;

Freski;

Panorama Wilna i poddasze kościoła

św. Franciszka (Bernardyńskiego).

Kościół św. Franciszka z Asyżu (Bernardynów).

Wilno

17

12 | Ostra Brama

* ul. Aušros Vartų 12, Wilno
* Tel. [phone]
* Czynne: codziennie (w godz. 6-19)
* Bezpłatnie. * www.ausrosvartai.lt

W Rzymie pielgrzymi udają się do Bazy-

liki św. Piotra, a w Wilnie do Ostrej Bramy.

W latach 1492-1506 położono tu ka-

mień węgielny, gdyż brama znajdowała
się na szlaku prowadzącym przez Mied-
niki w kierunku Moskwy. Nad bramą
Miednicką, w baszcie obronnej mieści się

kaplica Matki Bożej

. Zgodnie z tradycją

katolickich miast europejskich, umiesz-
czono w niej cudowny

obraz

Matki Bożej

Miłosierdzia. Od XVII w. obraz uważany
jest za cudowny. Na jego temat krąży
wiele legend. Jedna z nich głosi, że w

1671 r. po wniesieniu do kaplicy obrazu

Matki Bożej, dwuletnie dziecko spadło z
pierwszego piętra i uderzyło o posadz-
kę. Zrozpaczeni rodzice zostawili zmarłe
dziecko przy obrazie, a rano zna leźli je
żywe i zdrowe. Przy obrazie umieszczane
są wota przynoszone przez ludzi Matce
Bożej w podzięce. W 1927 r. obraz

ukoro-

nowano koroną papieską

.

Tu trasa po Wilnie się kończy, jednak to

wygodnie miejsce do rozpoczęcia zwie-
dzania okolic Wilna.

Wota

Ostra Brama

Obraz Matki Bożej

Wilno

18

Okolice Wilna

Trzy stolice Litwy

Okolice Wilna

Podróżując dokoła Wilna, w odległości

nie większej niż 50 km, zwiedzisz jeszcze
dwie stolice Litwy – Kiernów i Troki. W
pierwszej, która istniała w XIII w., obecnie
możesz podziwiać piękną panoramę
pięciu grodzisk. Druga przypomina
o tym, że w XV w. granice Wielkiego
Księstwa Litewskiego sięgały od Morza
Bałtyckiego aż po Morze Czarne. Zwiedź
muzeum w średniowiecznym zamku,
który stoi na wyspie jeziora Galwie. Trafisz
tam pokonując długie drewniane mosty.
Oglądaj mury ogromnego zamku z wody:
wykąp się, popływaj łódką bądź jachtem,
rowerem wodnym, żaglówką.

Wycieczkę po okolicach Wilna rozpocznij

od Trok. Od obecnej stolicy Wilna do byłej
stolicy – 28 km.

13 | Zamek w Trokach

* ul. Karaimų 43C, Troki
* Tel. [phone]
* Czynne: maj-wrzesień, codziennie (w godz.
10–19); marzec, kwiecień i październik,
II–VII – w godz. 10–19, listopad-luty,
II–VII – w godz. 10–17
* Płatne. * www.trakaimuziejus.lt

Zamek w Trokach, położony na jednej z

wysp jeziora Galwie, jest

symbolem Lit

-

wy

. Zamek został wzniesiony w XIV–XV w.

przez Wielkiego Księcia Litewskiego Kiej-
stuta i jego syna Witolda. Był to zamek
warowny, który nigdy

nie został zdobyty

przez wroga

.

Po wygranej Bitwie pod Grunwaldem

(1410 r.), po rozgromieniu Zakonu Krzy-
żackiego, zamek stał się rezydencją Wiel-

Zamek Trocki

19

Okolice Wilna

kich Książąt Litewskich. Ożyło też mias-
teczko. Zwiększył się napływ kupców,
posłów zagranicznych, których przyjmo-
wano w

komnacie reprezentacyjnej

na

Zamku. W 1987 r., po wykonaniu prac
restau ratorskich, Zamek odzyskał swój
XV-wieczny wygląd. Obecnie czynne jest
tu

interesujące muzeum

, w którym eks-

ponowane są dawne meble, fajki, pieczę-
cie, zegarki, wyroby z porcelany i szkła,
trofea myśliwskie, w kaplicy Dominikań-
skiej ekspozycja sztuki sakralnej.

Latem przyjedź na odbywające się na

podwórku zamkowym

festiwale opero-

we i koncerty

.

W trzeci piątek maja zwiedzaj Muzeum

Historyczne w Trokach, w Dniu Między-
narodowej Nocy Muzealnej. Nauczysz
się starych rzemiosł, strzelania z łuku. O
zmroku rozpocznie się impreza ze śre-
dniowieczną muzyką, tańcami, walkami
rycerzy, fakirami.

Panorama Trok

Program “Walki średniowieczne”

Koncert w Pałacu w Zatroczu

20

Okolice Wilna

14 | Karaimska wystawa

etnograficzna

* ul. Karaimų 22, Troki * Tel. [phone]
* Czynne: III–VII (w godz. 10–18). * Płatne.
* www.trakaimuziejus.lt

Karaimi - to jeden z najmniejszych naro-

dów europejskich, posługujący się językiem
z grupy

języków tureckich

. Wielki Książę Li-

tewski Witold prowadząc politykę zdobywa-
nia innych ziem w XIV w. dotarł na Półwysep
Krymski. Po zwycięskiej bitwie ze Złotą Ordą
przywiozł on na Litwę

383 rodziny karaim-

skie

i osadził je w Trokach. Karaimi pełnili

wartę w zamku, pracowali na roli, zajmowali
się handlem i rzemieślnictwem. Naród ten
do dziś zachował swoje tradycje i ojczysty
język. Dotychczas modlą się

w jedynej

funk-

cjonującej

kienesie

w Europie. Więcej na te-

mat Karaimów dowiesz się w muzeum.

Będąc w Trokach spróbuj narodowego

dania karaimskiego –

kibina

. Spożywając

posiłek spojrzyj na drugi brzeg jeziora Gal-
wie, zobaczysz tam klasycystyczny pałac. Do
niego zaledwie 10 km.

15 | Pałac dworu w Zatroczu

* ul. Užtrakio 5, Troki
* Tel. [phone]
* Czynne: IV–VII (w godz. 11–19).
* Płatne. * www.seniejitrakai.lt

Z pałacu rozciąga się piękny widok na

jezioro Galwie, zamek trocki i miasteczko.

Pałac zbudowano w latach 1897-1902 z

inicjatywy hrabiego Józefa Tyszkiewicza.
Własnością rodu Tyszkiewiczów pałac był
do początku II wojny światowej. Budowlę
w stylu historyzmu wzniesiono według
projektu słynnego warszawskiego archi-

Pałac dworu w Zatroczu

Rzeźba przy Pałacu w Zatroczu

21

Okolice Wilna

tekta Józefa Hussa. Otoczony jest zapro-
jektowanym przez francuskiego architekta
krajobrazu

E.Andrego

angielskim parkiem

ze stawami, kwietnikami i rzeźbami. Hra-
biowie Tyszkiewiczowie na półwysep
przeprawiali się promem przez przesmyk
między jeziorami Galwie i Skaistis. Latem
w pałacu odbywa się cykl koncertów mu-
zyki kameralnej

„Wieczory w Zatroczu“

.

Koncerty rozpoczynają się w lipcu i trwają
przez cały miesiąc.

Po spacerze po pięknym parku czas w

drogę.

40 km

dalej leży Suderwa, miejsco-

wość z jedynym kościołem rotundowym
na Litwie.

16 | Kościół św. Trójcy w

Suderwie

* ul. Kernavės 1, Suderwa, rejon wileński
* Tel. + 370 5 249 0287
* Otwarte: codziennie przed nabożeństwem –
godz. 16.30, VII – godz. 13 i 15 * Bezpłatne.
* http://vilnius.lcn.lt

W końcu XVIII w. biskup wileński Ignacy

Massalski założył parafię Suderwa. W latach

1803-1822 dominikanin Walenty Wołczacki
ufundował kościół. Zbudowano go według
projektu architekta Wawrzyńca Bortkiewi-
cza na wzór rzymskiego panteonu. Kościół
ma kształt

rotundy

, na zewnątrz opasany

jest okazałą kolumnadą. Pod okrągłym
sklepieniem kościoła znajdują się cenne
polichromie z XIX wieku. Są też

rzeźby

apo-

stołów Piotra i Pawła.

Czas na zwiedzanie pierwszej stolicy Li-

twy. Do Kiernowa - 20 km.

Po drodze

zaj-

rzyj

do parku rzeźb

nad brzegiem jeziora

Wilnoja.

Pałac w Zatroczu

Kościół pw. Św. Trójcy w Suderwie

22

Okolice Wilna

17 | Grodziska Kiernowa

* ul. Kerniaus 4 a., Kiernów, rejon szyrwiński
* Tel. [phone]
* Wycieczki oprowadzane są w okresie
kwiecień-październik, II-VI (w godz. 10-17.30)
* Płatne.
* www.kernave.org

Pięć zamczysk

na prawym zboczu do-

liny Wilii tworzą imponujący krajobraz.
To jeden z największych zachowanych
w krajach bałtyckich zespołów zamczysk
obronnych, ukazujących prahistorię Li-
twy i wczesny okres kształtowania pań-
stwa litewskiego.

Na tym terytorium pierwsi mieszkań-

cy osiedli jeszcze w XVIII-IX tysiącleciu
przed Chrystusem, na końcu okresu ka-
miennego. Od tych czasów do późnego
średniowiecza tu bez przerwy zamieszku-
jący ludzie zostawili ślady byłej kultury.

Pięć grodzisk

, skupionych w jednym

miejscu, na tarasie nad szeroką doliną
Wilii stanowi piękny krajobraz. Jest to je-
den z

największych w krajach Bałtyckich

zespołów warownych i miejsce istnienia
średniowiecznego miasta. Zespół ten jest
wpisany na listę światowego dziedzictwa

UNESCO

.

Pierwsza historyczna wzmianka o Kier-

nowie, jako

pierwszej stolicy Litwy

, po-

chodzi z 1279 r., z okresu rządów Wielkie-
go Księcia Litewskiego Trojdena. W 1390
r. podczas napadu Krzyżaków, Kiernów
został spalony. Szczątki starego miasta
zostały pokryte grubą warstwą gruntu,
który zakonserwował ślady litewskiej
Troi.

Obecnie rezerwat zajmuje 194,4 ha. Na

jego terenie jest 18 zabytków archeolo-
gicznych, historycznych i kulturowych.

Z Kiernowa

wracaj przez Szyrwinty

. 55

km dalej znajdziesz inne, owiane legen-
dami grodzisko.

23

Okolice Wilna

18 | Miejscowość Dubinki

(Dubingiai)

* Dubingiai, rejon malacki * Tel. [phone]
* Otwarte: codziennie. * Bezpłatnie.
* www. lietuvospilys.lt, www. musupaveldas.lt

Dubinki położone są nad Jeziorem Du-

bińskim (Asveja). Jest to półwysep – wzgó-
rze,

dawniej

wyspa, o długości 500 m i

szerokości 200 m.

Zachowały się

tu ruiny

pałacu Radziwiłłów

i kościoła ewangelic-

ko- reformowanego z XVI-XVII w.

Pierwsze wzmianki o Dubinkach po-

chodzą z opisu najazdu Zakonu Inflanc-
kiego z 1334 r. Wielki Książę Litewski
Witold wzniósł tu zamek po bitwie pod
Grunwaldem. Następnie pałac prze-
szedł we władanie Radziwiłłów. W XVI w.
wzniesiono murowany kościół, w którym
urządzono

mauzoleum

Radziwiłłów. W

pałacu mieszkała Barbara Radziwiłłówna
– żona Wielkiego Księcia Litewskiego i
Króla Polski Zygmunta Augusta.

Upadek świetności zamku nastąpił w

XVII w. Obecnie z grodziska rozciąga
się piękny

widok na jezioro Dubińskie

(Asveja).

Na 26 km drogi do

Wilna drogowskaz

wskaże Ci drogę do

Geograficznego

Centrum Europy

z kamieniem pamiątko-

wym i kompozycją z okazji przystąpienia
Litwy do Unii Europejskiej autorstwa ar-
tysty prof. Gediminasa Jokūbonisa. Czas
na zwiedzanie Parku Europy, który poło-
żony jest

20 km od Centrum Europy

.

Grodziska Kiernowa

24

Okolice Wilna

19 | Park Europy

* wieś Joneikiškių, rejon wileński
* Tel. [phone]
* Otwarte: codziennie,
od godz. 10.00 do 2.00.
* Płatne.
* www.europosparkas.lt

Jedno z najciekawszych muzeów sztuki

współczesnej pod gołym niebem, zajmu-
jące powierzchnię 55 ha, zostało stworzo-
ne przez rzeźbiarza Gintarasa Karosasa.
Wystawiono tu ponad 100 dzieł ssztuki
z 34 krajów świata. Są tu prace Magdale-
ny Abakanowicz, Solo LeWitto, Dennisa
Oppen heima, Beverly Pepper. Ciekawym
objektem jest rzeźba z telewizorów, która
została wpisana do księgi rekordów Guin-
nessa.

Gintaras Karosas otrzymał

Narodową

Nagrodę

Postępu za pomysł utworzenia

muzeum pod gołym niebem. Po parku
można jeździć wynajętym na miejscu ro-
werem. Działa tu kawiarnia, w której chęt-
nie odpoczywają goście parku.

Z Parku Europy wyrusz do Lubowa – jed-

nego z najstarszych dworów na Litwie,
położonego nad rzeką Gerėja (Žalesa).

20 | Młyn w Lubowie

* w. Liubavas, rej. wileński
* Tel. [phone]
* Od 04.15 do 10.31 w III-V (godz. 10.00 – 18.00),
w VI-VII (godz. 10.00 – 18.00) * Wstęp płatny
* www.liubavas.lt

W kamiennym młynie dworskim - mu-

zeum poznasz pełne odkryć życie dworskie.

Dwór, nazwany imieniem miłości, w prze-

szłych wiekach należał do księcia Mikołaja
Radziwiłła Rudego i innych magnatów. Sta-
wy lubowskie były opisane w księdze skar-
bowej władcy Litwy Zygmunta Augusta już
w 1546 r.

W pomieszczeniu, gdzie niegdyś mieszkał

młynarz, mieści się centrum informacyjne.
Rozmieszczone w innych przestrzeniach
urządzenia do mielenia ziaren, przesiewa-
nia mąki i produkcji kasz, autentyczna tur-
bina wodna, urządzenie do podnoszenia
worków, przypominają o pracach wykony-
wanych w owych czasach we młynie.

Najbardziej wpływowa europejska orga-

nizacja zajmująca się ochroną zabytków
„Europa Nostra“ uznała młyn dworski – mu-
zeum w Lubowie za jeden z najlepszych w
Europie przykładów ochrony dziedzictwa i
przyznała nagrodę Unii Europejskiej i „Euro-
pa Nostra“ w dziedzinie dziedzictwa kultu-
rowego.

Park Europy

Młyn w Lubowie

25

Kowno

Plac Ratuszowy w Kownie

Miasto zielonych wzgórz i

średniowiecznych kościołów

Kowno i okolice

Kowno nazywane jest

Tymczasową

Stolicą

, gdyż w 1920 r., gdy Polska

zajęła Wilno i jego okolice, tu zostały
przeniesione instytucje państwa. Stolicą
Kowno było tylko do 1939 r., ale jak na
europejską stolicę przystało, aktywnie
dbało o swój wygląd. Miasto słynie
nie tylko ze swej architektury, ale też
pięknych krajobrazów. Tonące w zieleni
miasto położone jest w dolinie dwóch
największych rzek Litwy – Niemna i
Wilii. Wycieczkę

rozpocznij od

placu

Ratuszowego.

21 | Plac Ratuszowy

* Tel. [phone] * www.kaunastic.lt

Ratusz w Kownie jest jednym z 3 ocalałych

Ratuszy na Litwie i jednym z najpiękniejszych.
Obecnie mieści się tu

Muzeum Ceramiki

. W

każdy weekend można oglądać piękne sceny
– panny młode w białych sukniach – w Ratu-
szu mieści się też

Pałac Ślubów.

Na prawo od Ratusza wznosi się

Bazylika Ar-

chikatedralna św. Apostołów Piotra i Pawła

(ul. Vilniaus 1), największa neogo tycka budow-
la na Litwie. W świątyni pochowano kardynała
Vincentasa Sladkevičiusa. Na zewnątrz kościo-

26

Kowno

ła znajduje się mauzoleum księdza Maironisa.

Przy Katedrze stoi barokowy

kościół je-

zuitów pw. św. Franciszka Ksawerego

(pl.

Rotušės 8). Przy nim zabudowania byłego
klasztoru, w których dziś mieści się gim-
nazjum. W działającym w XIX w. kolegium
wykładał wieszcz narodu polskiego i li-
tewskiego Adam Mickiewicz.

Poznać drogiego każdemu Litwinowi po-

etę Maironisa można w domu z pięknym
barokowym frontonem (pl. Rotušės 13).
Poeta mieszkał tu pełniąc obowiązki rekto-
ra kowieńskiego seminarium duchownego.
Obecnie mieści się tu

Muzeum Literatury

Litewskiej im. Maironisa

, a po drugiej stro-

nie ulicy znajduje się pomnik Maironisa au-
torstwa Gediminasa Jokūbonisa.

W północnej części placu stoi renesan-

sowy

kościół pod wezwaniem św. Trójcy

(ul. A. Jakšto1) i Seminarium Duchowne.
W 1864 r. mieszkał w nim biskup żmudz-
ki, pisarz Motiejus Valančius. Przy ścianie
Seminarium stoi 4-metrowy pomnik M.
Valan čiusa (autor Leonas Žuklys).

Szczególną popularnością cieszy się

Mu-

zeum Historii Medycyny i Farmacji

, które

mieści się w XVI-wiecynzm bu dynku przy
placu Ratuszowym pod numerem 28. Eks-
ponowane jest wyposażenie zabytkowej
apteki z XIX w. Spotkasz tu nie tylko turys-
tów, ale wielu studentów medycyny.

Teraz

skręć w ulicę Aleksoto

.

22 | Dom Perkuna

* ul. Aleksoto 6, Kowno * Tel. [phone]
* Czynne: I–V – w godz. 9–17, VI–VII – w godz.
10–14 * Bezpłatne. * www.perkunonamas.lt

Perkun jest najważniejszym

bogiem w po-

gańskiej

mitologii litewskiej. Gdy gniewał

się, zrzucał z nieba na ziemię pioruny. Jego
dom mieści się na Starówce Kowna. Prze-
piękny piętrowy murowany budynek jest
jedną z najoryginalniejszych budowli

gotyc-

kich,

powstałych na przełomie XV – XVI w.

Piękna jest część frontowa budynku, do

budowy której wykorzystano cegły

16 roż-

nych profili

. Kamienica uzyskała nazwę

Domu Perkuna na początku XIX w., ponie-
waż podczas jej renowacji znaleziono w
jednej z nisz

posążek Perkuna

.

Dom Perkuna

27

Kowno

Budynek przez dłuższy czas był włas-

nością prywatną, odbudowany po wojnie
lat 1655-1661, został przekazany jezuitom.
Do dziś jest ich własnością i w jego murach
działa gimnazjum jezuickie. Organizowane
są teatralizowane wycieczki. Nie przegap
okazji i skorzystaj z tego. Dalej,

w głąb uli-

cy

, kolejne kowieńskie arcydzieło.

23 | Kościół Witolda Wielkiego

* ul. Aleksoto, Kowno * Tel. [phone]
* Czynne: podczas mszy: II–V – o godz. 18,
VI – o godz. 10 i 18, VII – o godz. 10, 12 i 18
* http://vytautine.lcn.lt

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii

Panny w Kownie często nazywany jest Wi-
toldowym, albo kościołem

Witolda Wiel-

kiego

, gdyż jego fundatorem był Wielki

Książę Litewski Witold. Jest to jeden z naj-
starszych kościołów Kowna i Litwy.

Wczesnogotycki

kościół z 28-metrową

wieżą wzniesiono w XV w. W latach 1920-
1933 rektorem kościoła był słynny pisarz
litewski, znany z bogatego słownictwa,
ksiądz Juozas Tumas-Vaižgantas, który zos-

tał pochowany przy kościele.

Teraz wróć na plac Ratuszowy i zwiedź

bardzo ciekawe muzeum.

24 | Zamek w Kownie

* ul. Pilies 17, Kowno * Tel. [phone]
* Otwarte w III-VI (10.00 – 18.00), w VII (10.00 -
16.00) * Wstęp płatny * www.kaunomuziejus.lt

To najstarszy murowany gotycki zamek w

Wielkim Księstwie Litewskim. Wzniesiony
w 1362 r. zamek miał ściany wewnętrzne i
zewnętrzne i

dwie baszty

. Zamek opasany

był rowem obronnym. W 1362 r. zamek zo-
stał zdobyty przez Krzyżaków, co zostało za-

Kościół Witolda

Zamek kowieński

28

Kowno

pisane w ich kronikach, przy tej okazji po raz

pierwszy odnotowano nazwę Kowno

. Po 40

latach zamek odbudowano. Do naszych cza-
sów zachowała się tylko część zamku, gdyż w
XVII-XVIII w. został on mocno zniszczony przez
powodzie. W kolistej baszcie filia muzeum
miejskiego ze stałą ekspo zycją i wystawami.
Na podwórku zamkowym odbywają się kon-
certy i przedstawienia teatralne.

Posłuchawszy pięknej muzyki na zamku,

koniecznie udaj się

do muzeum genialnego

kompozytora i artysty.

25 | Muzeum Sztuki im.

M. K. Čiurlionisa

* ul. V. Putvinskio 55, Kowno
* Tel. [phone]
* Czynne: II–VII, w godz. 11–17
* Płatne. * www.ciurlionis.lt

Muzeum jest bogate w zbiory dzieł sztu-

ki litewskiej i starej Europy. Najbardziej
jednak muzeum słynie z tego, że zgroma-
dzono w nim prawie całą spuściznę twór-
czą

genialnego litewskiego artysty

M.

K. Čiurlionisa (1875–1911). Człowiek ten
jako pierwszy z Litwinów zgłębiał

sztukę

abstrakcyjną

i poszukując unikalnego li-

tewskiego stylu połączył

muzykę z malar-

stwem

– w muzyce odzwierciedlał malar-

stwo i malował muzykę.

Muzeum przechowuje 220 prac malar-

skich M. K. Čiurlionisa, 52 szkice, 10 albu-
mów z rysunkami, zdjęciami, a także bo-
gaty materiał archiwalny. W sali muzycznej

ciągle rozbrzmiewają

utwory muzyczne

M. K. Čiurlionisa. Czekają na Ciebie progra-
my edukacyjne, dzięki którym zanurzysz
się w mistycznym świecie malarstwa Čiur-
lionisa – usłyszysz go w muzyce, zobaczysz
w animacji.

Narodowe Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa

Obraz M. K. Čiurlionisa “Bajka królów”

Narodowe Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa

29

Kowno

Czas na przejażdżkę.

Czeka na Ciebie

jedna z najstarszych w Europie kolejek lino-
wych!

26 | Kolejka linowa na

Zielonym Wzgórzu

* ul. Aušros 6, Kowno * Tel. [phone]
* Czynne: I–V (w godz. 7-19),
VI–VII (w godz. 9-19)
* Płatne. * www.kaunastic.lt

Już od 80 lat Kownianie ze Starówki na

Zielone Wzgórze wjeżdzają kolejką linową.
Kolejkę zbudowano w latach 30. ubiegłego
stulecia, a budowę nadzorował sam prezy-
dent

Antanas Smetona

.

W 1937 r. z kolejki skorzystało 1,4 mln pa-

sażerów. Dziś kolejka jest bardzo popularna.
Codziennie jeździ nią 400-600 osób. Wago-
ny poruszają się z prędkością 2 m/s, a cała
podróż trwa

1 min. 38 s

. Kolejkę odnowiono

w 1992 r. i dziś wygląda tak, jak w

1931 r.

W

wagonikach robrzmiewa muzyka stworzo-
na przez kowieńskiego kompozytora Gied-
riusa Kuprevičiusa specjalnie dla kolejki, a
pasażerów spotykają pracownicy ubrani
w mundur z okresu międzywojennego. Na
najwyższym przystanku eksponowana jest
co miesiąc nowa

wystawa zdjęć

.

Kolejka linowa na Zielonym Wzgórzu jest

jedną z najstarszych w Europie. Z góry mo-

żesz oglądać zieloną panoramę miasta.

Jeżeli zwiedzasz Kowno na piechotę,

czas

przesiąść się do samochodu

i obejrzeć

piękne okolice miasta. Zaledwie 10 km stąd
zobaczysz wznoszący się nad Zalewem Ko-
wieńskim nieprawdopodobnie piękny ze-
spół klasztorny w Pożajściu.

27 | Zespół klasztorny w

Pożajściu

* ul. T. Masiulio 31, Kowno * Tel. [phone]
* Czynne: II–V – w godz. 10–17, VI – w godz.
10–16 * Płatne. * www.pazaislis.org

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi

Panny i klasztor kamedułów

wyróżniają się

bogactwem i splendorem

. Wieść o pięknie

klasztoru rozeszła się po całej Europie, obej-
rzeć go przyjechał król Szwecji Karol I, car Alek-
sander I i Nikołaj I (ostatni był tak zachwycony
kościołem, że proponował 130 tys. rubli za za-
mienienie go w cerkiew).

Kamień węgielny pod budowę kościoła po-

święcono w 1667 r., a konsekracji dokonano
dopiero w 1712 r.

Kolej linowa na Zielonym Wzgórzu (lit. Žaliakalnis – dzielnica Kowna)

Klasztor w Pożajściu

30

Kowno

Zespół zaprojektował włoski architekt

Giovanni Battista Frediani, świątynie ude-
korowano cyklem malowideł, które wyko-
nał inny Włoch, Michelangelo Palloni oraz

sztukateriami

autorstwa mistrzów

z Lom-

bardii

. Wnętrze barokowego kościoła, któ-

ry jest też miejscem spoczynku fundatora
kościoła - wielkiego kanclerza litewskiego
Krzysztofa Zygmunta Paca, zdobią cenne
obrazy,

drewniane rzeźbienia

i

140 fre-

sków

, 11 z nich przedstawia św. Brunona

Bonifacego i misję chrztu Litwy sprzed
1000 lat.

Autorem XVII-wiecznych fresków, zdo-

biących ściany korytarza prowadzącego
do zakrystii jest Włoch Michelangelo Pal-
loni. Przedstawiają one przybycie zakon-
nika do naszego kraju w

1009 r.

, chrzest

księcia Netimera i męczeńską śmierć św. Bru-
nona. Kronikarze niemieccy opisując śmierć
św. Brunona,

po raz pierwszy odnotowali

naz

wę Litwa.

Klasztor stał się słynny nie tylko z powodu

swojego piękna – co roku, 2 lipca na odpust,
pod słynący ze swych łask obraz

„Maryji z

dzieciątkiem”

przyjeżdżały tłumy pielgrzy-

mów.

Już od 15 lat, latem w klasztorze odbywa

się słynny międzynarodowy

Festiwal Muzy-

ki Klasycznej w Pożajściu

. W tym roku roz-

pocznie się w czerwcu.

Teraz czas na architekturę ludową - 12 km

stąd

w kierunku Wilna

, leży miasteczko

Rumszyszki.

28 | Litewskie Muzeum

Bytu Ludowego

* ul. L. Lekavičiaus 2, Rumszyszki, rejon
koszedarski
* Tel. [phone]
* Ekspozycje otwarte:
05– 10.15 w I-VII – godz. 10-18
10.16 – 03.31 muzeum można zwiedzać
jako park.
* Płatne.* www.llbm.lt

Właściciele muzeum przeniosą Cię do

niedalekiej, ale już zapomnianej prze-
szłości kraju. Poznasz tu życie codzienne
ludzi od II poł. XVIII w. - do pocz. XX w.

W 1974 r. nad Zalewem Kowieńskim

otworzono muzeum zajmujące obszar
195 ha. Jest tu

140 budynków

-zabytków

Klasztor w Pożajściu

Obraz „Maria z dzieciątkiem“;

Drewniane rzeźbienia w zakrystii;

Mauzoleum Krzysztofa Paca.

WAŻNE OBIEKTY:

31

Kowno

architektury ludowej. Ekspozycja podzie-
lona jest na

regiony etniczne

, odzwier-

ciedlające podstawowe cechy architek-
toniczne, kulturowe i życia codziennego
danego regionu.

Litewskie Muzeum Bytu Ludowego

Koniecznie weź udział w programie

edukacyjnym obrzędów ludowych
albo w programie rękodzieła i w tra-
dycyjnych uroczystościach.

Święta

ka-

lendarzowe i religijne Litwini do dziś
obchodzą według starych tradycji.

W

lutym

– Zapusty: smaży się bliny, ludzie

w maskach chodząc od domu do domu
zbierają prezenty, na stosie płonie sym-
bol zimy - Morė. W kwietniu świętuje się
Wielkanoc. Jest to ważne święto: zarów-
no dorośli, jak i dzieci robią pisanki – tak
pięknych wzorów nie ujrzysz nigdzie na
świecie. W maju festiwale. W czerwcu
– Noc Świętojańska: pali się ogniska i
tańczy aż do rana. W lipcu – św. Anny
i Święto Plonów. 15 sierpnia – Wniebo-
wzięcie Najświętszej Marii Panny – po-
święcenie kłosów zbóż. We wrześniu
- Dzień Rzemiosła.

IMPREZY W RUMSZYSZKACH

W Rumszyszkach

kończy się trasa

wy-

cieczki po zielonych wzgórzach i średnio-
wiecznych kościołach Kowna, jednak stąd
warto rozpocząć wycieczkę wzdłuż Niemna
i

poznać

jeszcze

starszą

historię Litwy.

32

Zamki położone

nad Niemnem
Litwa Środkowa

Szlak prowadzi prawym

wybrzeżem

ojca

rzek Litwy –

Niemna.

Zachwycisz się zam-

kami, grodziskami i rozciągającą się z nich
panoramą. Posłuchasz żywych legend po-
chodzących z tych terenów. Po dotarciu do
Kiejdan, niczym po dotknięciu magiczną
różdżką, katolicki kraj zamienia się w ko-
lebkę reformacji.

Podróż

rozpocznij od

grodziska w Wie-

lonie.

29 | Grodzisko Wielony

* Wielona, rejon jurborski * Tel. [phone]
* http://tic.sesupe.lt, www.jurbarkotic.lt

U

zbiegu

rzek Niemna i Veliuonėlė, na

wzgórzu o wysokości 30 m, wznoszą się je-
den przy drugim dwa grodziska - grób Gie-
dymina i wzgórze Zamkowe. Na

Wzgórzu

Zamkowym

o wysokości 32 m, wznosiła

się forteca Junigedy, która była ciągle ata-
kowana przez Krzyżaków. Najazdy ustały po
Bitwie Grunwaldzkiej (1410 r.). Wielki Książę
Litewski Witold zbudował nową, murowaną
fortecę, która nie przetrwała do naszych
czasów.

Wzgórze

grobu Giedymina

wznosi się za

rowem, który ma 17 m głębokości. Miesz-
czący się na wzgórzu ołtarz przypomina
czasy pogańskie (przed chrztem w 1387 r.).

Litwa Środkowa

33

Poganie wierzyli, że zamieszkujące podzie-
mia dusze i ich bogini Wielona strzegą uro-
dzajnych ziem i płodności bydła. Podczas
równonocy wiosennej i jesiennej urządza-
no poczęstunek dla dusz i bogini, rozpalano
ogień na ołtarzu.

Inna legenda głosi, że broniąc zamku w

Wielonie zginął

Wielki Książę Litewski Gie-

dymin

. Ten sam, któremu się przyśnił wy-

jący wilk, symbol założenia Wilna. Zo stał
on pochowany w miejscu, gdzie zginął, a
mieszkańcy usypali kurhan ku jego pamię-
ci. Wznosi się na nim poświęcony księciu

obelisk

.

Jadąc wzdłuż Niemna 11 km dalej trafisz

do miasteczka Raudań. Mieści się ono na
„dwóch piętrach“ – na górnym i dolnym
tarasie Niemna. Przez miasteczko płynie
rzeka Raudonė, od nazwy której powstała
nazwa miasteczka. Wjeżdżając stromą dro-
gą „na piętro“, ujrzysz piękny zamek repre-
zentacyjny.

Pomnik Witolda Wielkiego w

Wielonie;

Pomnik jubileuszu 700-lecia

Wielony;

Kamień z odciskiem stopy;

Taras widokowy doliny Niemna;

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej

Maryji Panny (1644 r.) i ekspozycja
sakralna;

Pałac i Muzeum Historyczne

Wielony;

Karczma w Wielonie.

WAŻNE OBIEKTY:

30 | Zamek w Raudaniu

* Raudań, rejon jurborski
* Tel. [phone]
* Czynne: 15 kwietnia – 15 października
V–VII (w godz. 10–16).
* www.jurbarkotic.lt

Zamek wzniesiono w XVI w. Przechodził

z rąk do rąk,

był niszczony przez pożary,

odbudowywany, a w 1944 r. Niemcy opusz-
czając kraj wysadzili w powietrze dużą
basztę zamku, która runęła i zniszczyła po-
łudniową część zamku. Po wojnie basztę i
zrujnowaną część odbudowano, urządzo-
no w niej szkołę.

Czerwone mury zamku

pięknie wygląda-

ją szczególnie wieczorem, z baszty o wyso-
kości 33,5 m rozciąga się cudowna panora-
ma. W parku zamkowym rośnie 200-letni
kasztan, o średnicy pnia 1,4 m.

Zamek w Raudaniu

Litwa Środkowa

34

14 km dalej, nad brzegiem Niemna,

przy

drodze

, jeszcze jeden zamek.

31 | Zamek Giełgudów

* wieś Zamkowa 1-sza, rejon jurborski
* Tel. [phone]
* www.jurbarkotic.lt

Uważa się, że nazwa zamku powstała od

nazwy pałacu w Poniemuniu, który w XVI w.
nabył węgierski szlachcic Janusz Epereysz
i w 1610 r. wzniósł tu rezydencję. Jest to
zamek

renesansowy

z elementami

gotyc-

kimi.

W XVIII w. właścicielami zamku zostali

Giełgudowie. Nowi gospodarze przebu-
dowali zamek w stylu klasycystycznym. W
1831 r. właściciel Antoni Giełgud zginął, za-
mek opustoszał, cenną bibliotekę i galerię
obrazów przewieziono do Rosji. Swym wi-
dokiem zachwyca 5

kaskadowych stawów,

potężne

ściany

zamku i pagórkowaty teren.

Jedź przez Rosienie. Do Kiejdan - 100 km.

32 | Kościół Ewangelicko-

Reformowany

* ul. Senoji 1, Kiejdany
* Tel. [phone]
* Czynne: maj-wrzesień, od wtorku do
soboty 11–17, październik-kwiecień
po uzgodnieniu.
* Płatne. * www.kedainiumuziejus.lt

Na Starówce w Kiejdanach wznosi się

niczym twierdza, kościół ewangelicki,
zbudowany w latach 1631-1652 z inicjaty-
wy magnata Krzysztofa II Radziwiłła i jego
syna Janusza XI Radziwiłła. Był to

najwięk-

szy

koś ciół Litwy Środkowej i Żmudzi. W

podziemiach kościoła mieści się mauzo-
leum Radziwiłłów, jedyny odnowiony XVII-
-wieczny grobowiec magnatów Wielkiego
Księstwa Litewskiego. W pięknie zdobionej
renesansowej krypcie, w barokowych sar-
kofagach, spoczywają szczątki wojewody
wileńskiego i hetmana wielkiego litewskie-
go Krzysztofa Radziwiłła Pioruna (1547–
1603) i Janusza Radziwiłła (1612–1655). Są
tu też odnowione 3

sarkofagi

z cyny nielet-

nich braci i siostry Janusza Radziwiłła.

Wstąp do restauracji „Grėjaus namas“

mieszczącej się na Starówce, przy ul. Didżio-
ji, w której podawane są

szkockie

dania.

Udając się tam, musisz wiedzieć, że do pro-
testanckiego centrum Kiejdan pierwszych

Zamek Giełgudów w Poniemuniu

Kościół ewangelicko-reformowany w Kiejdanach

Litwa Środkowa

35

Kościół ewangelicko-reformowany w Kiejdanach

Szkotów zaprosił magnat Krzysztof Radzi-
wiłł. Zapraszał on kupców i rzemieślników,
zapewniając dogodne warunki handlu.

33 | Synagoga w Kiejdanach

* Senoji rinka 12, Kiejdany
* Tel. [phone]
* Czynne: II–VI, w godz. 10–17 * Płatne.
* www.kedainiutvic.lt

Na placu w Kiejdanach, zwanym Żydow-

skim Rynkiem, od XVII w. osiedlali się Żydzi,
z biegiem czasu ta część miasta całkowicie
przeszła w ich władanie. W XVII w. zbudo-
wano synagogę zwaną

Wielką

. Obecnie

jest to jedna z dwóch zachowanych baro-
kowych synagog Litwy. W XVII w. studiował
tu słynny myśliciel żydowski Gaon Elijahu.
Obecnie w synagodze mieści się Dziecięca

Szkoła Sztuk Pięknych.

Na początku XIX w. wzniesiono również

inną -

Małą

synagogę. W jednej części sy-

nagogi była urządzona cela więzienna.
Obecnie w klasycystycznym budynku mie-
ści się ekspozycja przedstawiająca historię
społeczności żydowskiej Kiejdan, działa
centrum kulturowe. Odbywają się tu kon-
certy muzyki klasycznej, wystawy, wieczory
jazzowe, konferencje naukowe, spotkania z
artystami, prezentacje książek.

Podczas II wojny światowej społeczność

żydowska Kiejdan została zniszczona, bu-
dynki zburzono. Latem 1941 r. Żydowski
Rynek zamieniono w getto, a w Wielkiej
synagodze urządzono stajnie.

W Kiejdanach kończy się wycieczka po

Lit wie Środkowej. Dalej –

Auksztota.

Litwa Środkowa

36

Auksztota

Teren tysiąca jezior
Auksztota

Zwiedzając Auksztotę zachwyci Cię

mnogość jezior

– duże i małe, głębokie

i płytkie, niebieskie i modre. Otoczone
lasami, starymi drewnianymi wioskami,
a bardziej na północ – bogatymi dworka-
mi i zamkami. Tutaj nadal działa kolejka
wąskotorowa, zaś

astronomowie

propo-

nują spojrzeć na gwiazdy. Dbając o du-

szę, pamiętaj też o żołądku – mieszkańcy
Auksztoty są bardzo gościnni, szczególnie
lubią częstować domowym piwem. Uwa-
żaj, jest ono nie tylko bardzo smaczne, ale
też bardzo mocne!

Wycieczkę

rozpocznij od

Auksztockiego

Parku Narodowego. Po kąpielach w jezio-
rze zwiedzaj wiele ciekawych miejsc. Od
Ignaliny do Połuszy jest zaledwie 6 km.

Kościół w Połuszach

37

Auksztota

34 | Kościół w Połuszach

* Połuszy, rejon ignaliński
* Tel. [phone]
* Czynne: VII, o godz. 12. * www.paluse.lt

W jednym z najpiękniejszych zakątków

kraju, nad brzegiem jeziora Lūšiai, w dru-
giej połowie XVIII w. zbudowano z

bier-

wion

kościółek z

dzwonnicą

. Prawdopo-

dobnie podczas budowy używano tylko
młotka i nie użyto ani

jednego gwoździa!

Kościół odnowiono w XIX w. Organistą

był w nim Jonas Petrauskas, ojciec słyn-
nych muzyków XX-wiecznych Kiprasa i
Mikasa Petrauskasów. Kościół w Połuszach
jest słynny na Litwie – jego wizerunek

umieszczono na banknocie jednego lita!

Piaszczyste leśne dróżki zaprowadzą Cię

do

pszczelarzy

. Do nich - 19 km. Po drodze

zatrzymaj się

przy pagórku zwanym Lada-

kalnis i obejrzyj piękną panoramę jeziora.

35 | Muzeum Dawnego

Pszczelarstwa

* Stripeikiai, rejon ignaliński * Tel. [phone]
* Czynne: maj-wrzesień, II–VII (w godz. 10–19).
* Płatne. * www.ignalinatic.lt.

Wśród lasów, na dwóch pięknych wzgó-

rzach u podnóża których płynie rzeczka
Tauragna, wznosi się dom. Przywita Cię
ogromna dębowa

rzeźba boga pszczół

Babilasa

. Z Babilasa codziennie wylatują i

powracają z miodem pszczoły, gdyż rzeź-
ba jest ulem. Na zboczu wzgórza - dawne
ule, z których pszczelarze korzystali od XV
w. do początku XX w. Nieopodal muzeum,
przy puszczy, pszczoły mieszkają w

pniu

świerka

. W starej chacie zobaczysz sprzęt

pszczelarski i woskowe świece.

Po drugiej stronie rzeki znajduje się świą-

tynia-spichlerz

patronki pszczół, bogini

Austeji

i święty kamień z wklęśnięciem.

Tuż obok ołtarz, na którym zapala się świę-
ty ogień ku czci bogini ogniska domowego
i patronki kobiet Gabii.

W muzeum jest bar. Możesz kupić miód

i mocny starodawny napój, który przyrzą-
dzić potrafią tylko Litwini.

Teraz czas udać się w kierunku Uciany

– oddalonej o 64 kilometry - do Muzeum
Ceramiki V. Valušisa.

Muzeum Dawnego Pszczelarstwa

38

Auksztota

36 | Muzeum Ceramiki

Vytautasa Valušisa

* ul. Topolių 7, Leliūnai, rej. uciański
* Tel.: [phone]
* Otwarte w II-VI, godz. 10-18 * Wstęp płatny
* www.utenosmuziejus.lt

Artysta ludowy Vytautas Valiušis, miano-

wany królem litewskich garncarzy, w 2001
r. założył niezwykłe muzeum ceramiki. W
salach wystawowych muzeum wystawio-
no około 700 autentycznych wzorów daw-
nej ceramiki. Niektóre eksponaty leżą na
półkach, inne ułożono w kredensie, jesz-
cze inne ustawiono na kamiennym piecu.
Są to moździerze, dachówki, garnki i kubki,
sagany, ozdobne dzbany, gary, stągwie i in.
W pracowni muzeum ceramiki urządzono
trzy nowoczesne pomieszczenia: jedno z
nich jest przeznaczone do nauczania cera-
miki lepionej, drugie – toczonej, w trzeciej
znajdują się piece do wypalania ceramiki.
Śmiało siadaj przy kole garncarskim i utocz
swój pierwszy w życiu garnek!

37 | Dwór w Rakiszkach

* al. Tyzenhauzų 5, Rakiszki
* Tel. [phone]
* Czynne: II–VII, w godz. 10–18
* Płatne. * www.muziejusrokiskyje.lt

Muzeum Ceramiki Vytautasa Valušisa

Pałac w Rakiszkach

Pałac zachował ducha hrabiów Tyzen-

hauzów. Organizowane są tu koncerty
muzyki kameralnej, odbywają się różne
spotkania. W pałacu eksponowane są
autentyczne ubrania hrabiów, wśród któ-
rych sukienki projektowane przez słynną

Coco Chanel

.

Pałac zbudowano na początku XIX w.

na zamówienie hrabiego Ignacego Tysz-
kiewicza. Zaprojektowano piękny

park

z

ogromnymi

stawami

. Dwór otrzymał w

spadku Konstanty Tyzenhauz, światowej
sławy ornitolog, który w parku założył la-
boratorium nauk przyrodniczych.

Obecnie w murach pałacu mieści się

Muzeum Regionu Rakiskiego

z ponad

80 tys. eksponatów. Są to przedmioty
znalezione podczas wykopalisk arche-
ologicznych, stare książki, dokumenty,
kolekcje monet, sztuka stosowana, ar-
chiwalne materiały dworu. Do pałacu
warto przybyć ze względu na jedyne w
kraju Ekspozycję szopek i rzeźb w drew-
nie słynnego artysty

Lionginasa Šepki

.

Litewska tradycja wyrobu krzyży została
wpisana na listę światowego dziedzictwa

UNESCO

.

Teraz s

kręć do Birż

. Przed Tobą 65 km.

Tam zobaczysz zamek.

39

Auksztota

38 | Zamek w Birżach

* ul. Radvilos 3, Birże
* Tel. [phone]
* Czynne: zimą: III–VI – w godz. 9–17.30,
VII – w godz. 9–16.30., latem: III–VI – w godz.
10–18.30, VII – w godz. 10–17.30
* Płatne. * www.birzumuziejus.lt

Zamek pamięta dwie najważniejsze w hi-

storii Litwy wojny:

wojnę

ze Szwedami w

XVII w. i wojnę Północną w XVIII w. Zamek
wzniesiono w 1586 r. z inicjatywy Krzyszto-
fa Mikołaja Radziwiłła Pioruna.

Do naszych czasów zachował się wodny

system obronny zamku, a twierdzę odbu-
dowano w końcu XX w. Obecnie działa w
nim Muzeum Regionalne „Sėla“. Przechowy-
wane są tu przedmioty znalezione podczas

wykopalisk archeologicznych:

piśmien-

nictwo z XVI–XIX w., dokumenty i publika-
cje Litewskiego Kościoła Reformowanego,
wśród nich wydana w 1563 r.

Biblia Radzi-

wiłłów

, publikacje drukarni w Birżach. Moż-

na zobaczyć jedyny na Litwie odbudowany
autentyczny XVII-wieczny piec kaflowy.

W muzeum obejrzyj unikatową ekspo-

zycję

„Stare browary“

i koniecznie weź

udział w programie edukacyjnym tylko

Zamek w Birżach

Wnętrze zamku w Birżach

Rzeźby zamku w Birżach

40

Auksztota

dla doroslych „Piwo Žaldokasa“: poznasz
stare tradycje warzenia piwa, gościnność
mieszkańców Auksztoty i nauczysz się pie-
śni biesiadnych. Uważaj, piwo birżajskie

słynie ze swej mocy!

Na Litwie zabrania

się prowad zić po spożyciu alkoholu, więc
zadbaj o to, żeby ktoś odwiózł Cię 67 km
dalej do Pokroi, gdzie znajduje się piękny
dwór.

Jeżeli piwo podziałało na Ciebie zbyt

mocno, udaj się na spacer. Przy zamku jest
most o długości 525 m, jeden z najdłuż-
szych na Litwie. Prowadzi on do dworu
Tyszkiewiczów.

39 | Dwór w Pokrojach

* ul. Parko 5, w. Pakruojis, rej. pokrojski
* Tel.: [phone]
* Otwarte w I-V (godz. 9 – 18), w VI-VII (godz. 10 -
18) * Wstęp wolny. * www.pakruojistic.lt.

Pałac w Pokrojach

Rezydencja baronów Roppów znajdu-

je się 2 km od Pokroi. Zespół budynków
pałacu wpisany jest do Litewskiej Księgi
Rekordów, jako największa chroniona po-
siadłość dworska. Wzniesiono go w latach
1817-1840. Obok znajduje się duży park
w stylu angielskim. Przy pałacu wiele za-
budowań gospodarczych i symbol Pokroi
- pięcioarkowy most i tama wraz z młynem
na rzece Kroji. Akcentem wspaniałego ze-
społu jest bogaty piętrowy pałac, wnętrze
którego zdobi wiele elementów – trofea
myśliwskie, kryształowe żyrandole i inne.

Pałac można nie tylko oglądać, ale też w

nim zamieszkać, skosztować dań w XIX-
-wiecznej

karczmie

. W weekendy i dni

świąteczne nadworny młynarz organizuje
tu wesołe popołudnia, podczas których
częstuje regionalnymi daniami, miejsco-
wym piwem. Tu spotkasz legendarnego

psa Alšisa.

Dołączył on ubiegłej jesieni do

Litwinów, którzy powtórzyli szlak księcia
Witolda – konno pokonali 2000 km z Litwy
aż po Morze Czarne. Na piętrze czynne jest
muzeum legendarnego Tadasa Blindy, któ-
ry walczył z panami.

Z Pokroi udaj się do Poniewieża, odle-

głość do którego wynosi 50 km.

41

Auksztota

Miejska galeria sztuki w Poniewieżu

40 | Miejska galeria sztuki

w Poniewieżu

* ul. Respublikos 3, Poniewież
* Tel.: [phone]
* Otwarte III – VII (11.00 – 18.00) * Wstęp płatny.

W galerii sztuki w Poniewieżu obejrzyj

dzieła sztuki nie tylko artystów auksztoc-
kich, ale z całej Litwy i nawet świata. W
otwartej w 1990 r. galerii co roku odbywa
się ponad 20 osobistych i grupowych wy-
staw z różnych dziedzin sztuki.

W galerii zgromadzono ponad 600 dzieł

ceramiki szamotowej, stworzonej przez 143
artystów z 32 państw świata. Obok tej uni-
kalnej kolekcji, co roku uzupełnianej przez
nowe eksponaty, zgromadzono ponad 3000
książek, wydań oraz materiałów wizualnych
o świecie ceramiki.

Galeria organizuje międzynarodowe sym-

pozja ceramiczne, w ramach których od-
bywają się międzynarodowe konferencje
teoretyczne. Na wystawie finałowej można
obejrzeć wszystkie prace wykonane w trak-
cie sympozjum. Następnie wyrusz do Oni-
kszt, tam warto przejechać się kolejką.

41 | Auksztocki kompleks

kolejki wąskotorowej

* ul. Vilties 2, Onikszty
* Zamówienia są przyjmowane pod
nr tel.: [phone]
* Maj-październik I – VII
(w godz. 9-13 i 14-17); listopad-kwiecień
III – VII (w godz. 9-13 i 14-17)
* Wstęp płatny. * www.siaurukas.eu

Kolej o szerokości 75 cm działa już

ponad

sto lat

. Była ważnym obiektem podczas I

wojny światowej i w okresie międzywojen-
nym. W czasach sowieckich przejeżdżało
nią około 24 pociągów na dobę.

Po odzyskaniu przez Litwę Niepodległo-

ści, kolej wąskotorowa stała się własnością
Litewskich Kolei Państwowych. Kolejka wozi
turystów na odcinku Poniewież-Onikszty-
Rubikiai. Można skorzystać z regularnych
rejsów. Za dodatkową opłatą organizowa-
ne są teatralizowane

„napady na pociąg”

.

Co roku, w trzeci czwartek listopada, kiedy
wszyscy obchodzą święto młodego wina
Beaujolais, kolejka dostarcza turystów na
dygustację młodego wina do klasztoru w
Troszkunach.

Można zamówić

wycieczkę łączoną

– ko-

lejką i rowerem. Rowerem można dojechać
do dworu w Raguvėlė, który mieści się w
odłegłości 7 km. Z powrotem do Ponie-
wieża wrócisz znowu kolejką. Na stacji ko-
lejowej w Oniksztach jest czynne Muzeum
Kolejki Wąskotorowej.

42

Auksztota

Baw się do woli, odpoczywaj w spokoj-

nym i pięknym miasteczku Onikszty, poło-
żonym nad rzeką Świętą.

42 | Muzeum Aniołów

* ul. A. Vienuolio 4, Onikszty
* Tel: [phone],
[phone],
* Otwarte: lipiec-sierpień w godz. 9-18,
wrzesień-czerwiec w godz. 8-17
* Wstęp płatny * www.anyksmc.lt

Muzeum Aniolów – to najmłodsze mu-

zeum w Oniksztach, w którym zgromadzo-

Kościół św. Mateusza

no grono wspaniałych przyjaznych stwor-
zeń - aniołów. Twórcy nadali im przeróżny
wygląd, zobaczysz tu anioły wyszydełko-
wane, wylepione z gliny, czy namalowane.
W zbiorach muzeum znajduje się obecnie
ponad 200 aniołów. Po zwiedzeniu Mu-
zeum Aniołów nie poleń się wspiąć na
taras widokowy na najwyższym na Litwie
dwuwieżowym kościele, skąd można po-
dziwiać miasto z lotu ptaka.

43 | Muzeum Konia

* wieś Niūronys, rejon oniksztyński
* Tel. [phone]
W sprawie lekcji edukacyjnych należy się umówić:
Nijolė Kačkuvienė , tel. [phone],
Rita Vasiliauskienė, tel. [phone]
* Czynne: maj-sierpień – w godz. 9–18,
wrzesień-kwiecień – w godz. 9–17
* Płatne. * www.arkliomuziejus.lt

W Europie istnieje niewielka liczba mu-

zeów, posiadających w swej kolekcji

żywe

eksponaty

. A w tym muzeum są one bar-

dzo duże.

43

Auksztota

We wsi Niūronys konie mieszkają od 1980

r. Doglądają ich wychowankowie Oniksztyń-
skiej Szkoły Rolniczej. Po terenie muzeum
można jeździć konno. Jeżeli wolisz jeździć
sam, wsiądź do ciągniętej przez konia brycz-
ki albo powozu i zrób 12-kilometrowe kółko
brzegiem Świętej.

Jedyne na Litwie Muzeum Konia założył

agronom prof. Petras Vasinauskas (1906–
1995). O koniach dowiesz się wszystkiego: od
ich wyglądu po budowę ciała. Czy wiesz, jak
ustalić wiek konia? Po zębach. O tym i wielu
innych rzeczach opowie przewodnik.

W czerwcu odbywa się tu tradycyjne spor-

towe święto konia „Biegnij, biegnij rumaku“.
Jeżeli nie zdążyłeś na święto, nie martw się
– pracownicy zapraszają do piecze nia chleba
w izbie auksztockiej, robienia świec, malowa-
nia pisanek i zawsze poczęstują regionalnymi
smakołykami – ciastem, miodem, serem i sło-
niną.

A teraz do Uciany. Jadąc w jej kierunku na 28

km

zobaczysz drogowskaz

do Muzeum Et-

nokosmologicznego. 72 km od wsi Niūronys.

44

Auksztota

44 | Litewskie Muzeum

Etnokosmologiczne

* wieś Kulionys, rejon malacki
* Tel. [phone]
* Czynne: całą dobę, zimą: I–VI; latem: II–VI.
* Płatne, po wcześniejszej rejestracji.
* www.cosmos.lt

Nigdzie na świecie

nie ujrzysz nic po-

dobnego

. Badane są tu

więzy człowie-

ka ze światem kosmicznym

. Tu powstał

pomysł etnokosmologii, gdyż odwiedza-
jący pytali nie tylko o to, co widzi astro-
nom przez teleskop, ale i interesowali
się, dlacze go człowiek egzystuje w tak
ogromnym wszechświecie i jaki jest tego
sens. Odpowiedzi na te pytania znajdziesz
w muzeum, w które zainwestowano 6,4
mln eurów. Jest w nim jeden z najwięk-
szych w Europie teleskopów ze zwiercia-
dłem o średnicy 80 cm, przeznaczony do
użytku publicznego.

W muzem można obserwować nie tylko

gwiazdy, ale i Słońce. Do tych celów służą

teleskopy z filtrami

. Wycieczki organizo-

wane są

w dzień

i

w nocy

, przy dobrej

pogodzie.

Tu

kończy się wycieczka przez Au-

ksztotę

. Do Wilna – 76 km.

Muzeum Etnokosmologiczne

45

Litwa Południowa

Szlak legend i bohaterów

Litwa Południowa

– Dzukia i

Suwalszczyzna

Nigdzie nie usłyszysz tyle legend, opowia-

dań i podań o walecznej przeszłości Litwi-
nów, jak na Dzukii. Nic dziwnego, mieszkań-
cy tych ziem jako pierwsi stawali do walki z
najeźdźcami. Legend warto posłuchać sie-
dząc na

wzgórzach

, a spacerując krętymi

dróżkami puszczy

, nie zapomnij wstąpić do

szczególnej wsi

, gdzie ludzie żyją tak, jakby

nie wiedzieli, że za oknem XXI w. Koniecznie
zabierz ze sobą koszyk na

borowiki

.

Jadąc z Wilna szosą w kierunku Mariam-

pola, 90 km dalej

drogowskaz

zaprasza do

jednego z najładniejszych uzdrowisk Litwy
– Birsztan. Szczególnie przyjemnie jest tu
jesienią, kiedy pod nogami szeleszczą żółte
klonowe liście. Na obrzeżach miasta, obok
cudownego parku, rozruszać nogi możesz
wdrapując się na jeszcze jedno słynne
wzgórze, zwane Wzgórzem Witolda.

45 | Grodzisko w Birsztanach

albo Wzgórze Witolda

* Birsztany * Tel. + 370 319 65 740
* Otwarte: codziennie. * www.visitbirstonas.lt

Ze Wzgórza Witolda rozciąga się piękna

panorama Niemna i okolicznych lasów,
gdyż jest to jedno z najwyższych grodzisk
w kraju, którego wysokość sięga 40 m.

W końcu XIV w. stał tu

drewniany zamek

,

który był częścią systemu obronnego Księ-
stwa Trockiego i dworkiem myśliwskim
Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda.
Zamek otoczony głębokimi rowami, mo-

Grodzisko w Birsztanach albo Wzgórze Witolda

46

kradłem i murem obronnym był często
atakowany przez Krzyżaków, ale nigdy nie
został zdobyty. Niestety, historia ta dziś
stanowi kolejną piękną legendę o świet-
nej przeszłości Litwy.

Litewskie uzdrowiska słyną z natural-

nych zasobów przyrody i krzewionych
tradycji lecznictwa.

Z Birsztan jedź przez Olitę i Merecz. 65

km dalej

zachwyci Cię

piękny krajobraz.

46 | Grodzisko Merecz

* Merecz, rejon orański
* www.dzukijosparkas.lt,
www.musupaveldas.lt

W ujściu rzek Mereczanka i Niemen

wznosi się grodzisko. Otoczone jest do-
liną Niemna, a od północy od innych
wzgórz oddzielone jest kotliną. Na wzgó-
rzu wznosił się zamek, który w XIV-XV w.
wraz z Wilnem i Kownem tworzył

główny

system obronny kraju.

Merecz był głów-

nym obiektem strategicznym na Niemnie
w walkach z Zakonem Krzyżackim. Nie-
stety, ale w 1391 r. zamek został zdobyty.

Przez stolicę grzybów - Orany skręć do

Zervynos.

Po pokonaniu 45 km

poczujesz

się, jakbyś z XXI w. trafił do litewskiej wsi
sprzed 200 lat.

Litwa Południowa

47 | Zervynos

* wieć Zervynos, rejon orański
* Tel. [phone]
* www.dzukijosparkas.lt

Wieś z 48 izbami –

to unikatowa miej-

scowość leśna

, w której zachowano

oryginalność architektury charaktery-
stycznej dla XVIII-XIX w. Mieszkańcy wsi
zachowali nie tylko unikatowe budynki,
ale też starodawne obyczaje – na Zadusz-
ki palą ogniska na grobach zmarłych. Plan
wsi jest najcenniejszą częścią zabytku ar-
chitektonicznego. Wąska dróżka wiodąca
brzegiem rzeki Uły (Ūla) prowadzi w głąb,
na podwórka domostw. Wszystkie domy
są

drewniane

. We wsi jest 5

krzyży,

a dąb

w Zervynos i dziuplaste sosny ogłoszono
pomnikami przyrody i zabytkami dawne-
go pszczelarstwa barciowego.

Kiedy do woli nachodzisz się piaskowy-

mi dróżkami wsi Zervynos, pobrodzisz
w rzece Ule i nazbierasz grzybów, przez
Marcinkańce udaj się do Druskienik.

Nie

zapomnij

przed tym

skręcić

do miejsco-

wości Grūtas. Tu też działa wehikuł czasu,
który przeniesie Cię nie 200 lat wstecz, a
tylko 50. Z Zer vynos do Grūtas – 45 km.

Zervynos

Grodzisko w Mereczu

47

Litwa Południowa

48 | Park Grūtas

* Grūtas, Druskieniki
* Tel. [phone]
* Otwarte: codziennie, od 9 godz. do
zmierzchu.
* Płatne. * www.grutoparkas.lt

W lasach Dzukii, obok Druskienik, na po-

wierzchni 20 ha wśród mokradeł wznosi
się

86 sowieckich bożyszcz

– rzeźby, które

kiedyś stały w miastach kraju. Zobaczysz tu
Lenina, Józefa Stalina, litewskiego działacza
Vincasa Kapsukasa i wiele innych znanych
twarzy. Wieże strażnicze, fragmenty obo-
zów takich, jak na Syberii, dokąd zesłano
130 tys. mieszkańców Litwy. Jest też ka-
wiarnia, gdzie spróbujesz

dań sowieckich

,

oczywiście z sowieckich naczyń. Uwierz,
spodoba Ci się. Dla tych, którzy nie odwa-
żą się skosztować dań z przeszłości, oferuje
się dzukijskie dania z grzybami. W klubie
– czytelni odnowiono wyborczy

punkt agi-

tacyjny

, przypominający powojenne cen-

trum kulturalne z obowiązującą atrybutyką:
portretami Lenina i Stalina, hasłami i litera-
turą radziecką. Na końcu ekspozycji, w sali

podobnej do tych, w których pokazywano
filmy albo odbywały się zebrania, znajduje
się

biblioteka

książek radzieckich.

W parku istnieje też

ogród zoologiczny

.

Są w nim miejscowe i egzotyczne ptaki, kil-
ka saren, dziki.

Po obejrzeniu sowieckich posągów udaj

się do wspaniałego uzdrowiska Druskieniki.

Wsłuchaj się w

muzykę, malarstwo i szelest

liści. Uzdrowisko słynne jest nie tylko na
Litwie. Lecznice, SPA, komfortowe hotele i
usługi na wysokim poziomie cies zą się po-
pularnością wśród mieszkańców okolicz-
nych państw.

Druskieniki słyną nie tylko z pięknej przy-

rody, ale też ze światowej sławy artystów.
Tu urodził się słynny rzeźbiarz modernista
Jacques Lipchitz, tworzył malarz i kompo-
zytor Mikalojus Konstantinas Čiurlionis.
Noximuss olina, Ti. Alatimus

Park Grūtas

Park Grūtas

48

Litwa Południowa

49 | Dom – muzeum

M. K. Čiurlionisa

* ul. M. K. Čiurlionio 35, Druskieniki
* Tel. [phone]
* Czynne: II–VII (w godz. 11–17).
* Płatne. * www.muziejai.mch.mii.lt,
http://info.druskininkai.lt

Mikalojus Konstantinas Čiurlionis

(1875–1911) - pierwszy muzyk i pierwszy
malarz litewski poszukujący unikalnego
litewskiego stylu, któremu udało się zaj-
rzeć w głąb duszy narodu. Człowiek, który
połączył

muzykę

i

malarstwo

, symbolista,

pierwszy odkrył uroki

sztuki abstrakcyjnej

.

Muzeum założono w 1963 r. w domu ro-

dziców, w którym artysta mieszkał w latach
1896–1910. W

obu domach

odtworzono

autentyczne sprzęty, w dwóch innych bu-
dynkach mieści się ekspozycja przedsta-
wiająca historię życia i twórczości artysty.
Jeżeli przyjedziesz tu latem, pójdź na kon-
cert „Lato w Druskienikach z M. K. Čiurlio-
nisem“, w lipcu na tydzień szkoleniowy
organizowany przez wydawnictwo „Baltos
lankos“, a w sierpniu – na międzynarodowy
festiwal „Muzyka bez granic“.

W mieście

zatrzymaj się

przy

pomniku

autorstwa Vladasa Vildžiūnasa „M. K. Čiur-
lionis“. Autor otrzymał za tę pracę Nagrodę
Państwową. Teraz można jechać dalej. Ko-
lejny punkt za 12 km.

50 | Liszkawa

* rejon orański
* Tel. [phone]
* Czynne: II–VII, w godz. 10–12 oraz 14–16
* www.liskiava.lt

Przed 314 laty mieszkający tu Jerzy Kosił-

ło wraz z żoną Krystyną cały swój majątek
zapisali dominikanom, pod warunkiem,
że przeniosą się tu z Sejn i zbudują kościół
pod wezwaniem św. Trójcy oraz klasztor, w
którym zamieszkają. Dominikanie spełnili
wolę fundatora i teraz przed nami piękny
zespół w stylu późnego baroku. Wnętrza
zdobią freski artystów włoskich, 7 ołtarzy,
autentyczne ławki, a także obrazy z XVII-
-XIX w. Budynek jest odnowiony, można tu
przenocować, pójść na imprezę.

W miasteczku są

4 zabytki archeologicz-

ne:

grodzisko, wzgórze kościelne, kamień

z odciskiem nogi wołu i kamień nazywany
Wiedźmim, a także pozostałości wieży zam-
kowej z XIV-XV w. Koniecznie zobacz. Atrak-
cja letnia – podróż statkiem z Druskienik.

Muzeum Pamięci M.K. Čiurlionisa

Kościół w Liszkawie

49

Litwa Południowa

Z Liszkawy

warto jechać

przez Lejpunyi

Kopciowo – ogółem 35 km. Usłyszysz tunie-
powtarzalną i wstrząsającą historię.

51 | Muzeum Emilii Plater

w Kopciowie

* ul. Taikos 11, Kopciowo, rejon łoździejski
* Tel. [phone]
* Otwarte w sezonie letnim: II–IV – w godz.
9–17; V–VI – w godz. 9–16, w innych porach
roku w I-IV godz. 9–17; w V – godz. 9-16
* Bezpłatnie.* www.lazdijumuziejus.lt

Litewska

Joanna d’Arc

– tak historycy

nazywają hrabiankę Emilię Platter, która

w 1831 r. podczas powstania przeciwko
carskiej Rosji

dowodziła pułkiem powsta

-

ńców

. Powstanie rozgromiono, Emilia

zmarła z wycieńczenia, a jej imię Litwini
wspominają z dumą do dziś. W Kopciowie
znajduje się jej grób, wzniesiono pomnik.
W muzeum dowiesz się więcej o tej odważ-
nej młodej kobiecie.

Na tym kończy się wycieczka po górzys-

tej Dzukii. Możesz jechać z powrotem do
stolicy, przez Birsztany do niej 144 km,
jednak lepiej

rozejrzyj się po Suwalsz-

czyźnie

, która dała Litwie wielkich synów.

Suwalszczyzna słynie ze

smacznego kwa-

su chlebowego i sycącego chleba

, gdyż tu

ziemia jest najbardziej urodzajna. Ziemie
te zrodziły również silnych ludzi. Podróżu-
jąc przez tereny Suwalszczyzny wiele się
dowiesz i smacznie zjesz.

Wnętrze kościoła w Liszkawie

Pomnik Emilii Plater

WAŻNE OBIEKTY:

Podziemia kościóła ze

szczątkami zakonników;

Ekspozycja dziedzictwa

liturgicznego;

Miasteczko;

Grodzisko.

50

Litwa Południowa

Dwór w Paežeriai

52 | Dwór Paežeriai i Muzeum

Ziemi Wyłkowyskiej

* W. Paežeriai, gmina Šeimena, sam. rej.
wyłkowyskiego
* Tel.: [phone]
* Otwarte (godz. 10 – 17)
* www.vkmuziejus.lt * www.paezeriai.info

Kasztanowa aleja prowadzi do domu

dworskiego w Paežeriai – można tutaj
świetnie odpocząć przez kilka godzin.

W zespole dworskim wyraźnie widoczne

jest przejście z baroku w okres klasycyzmu.
Do oficyny tuli się neogotycka wieża Bel-
wederu.

Goszcząc w dworze Paežeriai dowiesz

się, że w Sudowii dwory zaczęto budować
naprawdę dawno – w XVI-XVII ww. Od
poł. XVII wieku dwór należał do bogaczy z
Czerwonego Dworu – Zabiełłów.

Od 1998 r. w parterowych salach pałacu

dworskiego w Paežeriai są czynne ekspo-
zycje Muzeum Ziemi Wyłkowyskiej: przy-
rody, prahistorii, historii krainy i wychodź-
stwa, znanych działaczy społecznych. W
rotundowej sali biliardowej są organizo-
wane wystawy upamiętniające ważne daty
w historii Litwy i regionu oraz rocznice
znanych miejscowych osobistości.

Z Wyłkowyszek podróżuj do Dworu na

Suwalszczyźnie - Zyple

53 | Dwór w Zypliai

* wieś Tubelių , rejon szakowski
* Tel. [phone]
* Czynne: latem, codziennie (w godz. 9–17),
zimą, I–V (w godz. 9–17).
* Bezpłatnie. * www.zypliudvaras.lt

Jest to jeden z najładniejszych i najmłod-

szych dworków na Litwie. Skromny

kla-

sycystyczny

pałacyk został wzniesiony w

51

Litwa Południowa

Zespół dworski w Zypliai

połowie XIX w. przez szlachcica Jana Bart-
kowskiego. W byłych stajniach urządzono

galerię,

w jednym z budynków gospodar-

czych – kuźnię, w innym – pracownię cera-
miki. W dworku organizowane są coroczne
plenery rzemieślnicze, garncarskie, obozy
młodzieży katolickiej, festiwale muzyczne.

Jeszcze do niedawna w parku dworku

rósł sprawiający wrażenie dąb liczący oko-
ło 360 lat. Ludzie staży podobno słyszeli od
jeszcze starszych, że pan wieszał na gałęzi
nieposłusznych robotników. Staruszek-dąb
wywrócił się latem w 2008 r. w czasie ob-
chodów 200-lecia parafii. Tam tez go pozo-
stawiono.

Przy pałacu znajduje się

jeden z najwięk-

szych parków

na Litwie. Jego dumą jest

pomnik przyrodniczy -

dąb

w Zypliai, który

ma 360 lat. Średnica pnia – 630 cm, wyso-
kość – 34 m.

Co roku w dworku organizowane są

ple-

nery artystyczne

. Swoje dzieła artyści zo-

stawiają w dworku. Filharmonia Kowieńska

organizuje koncerty, a Związek Artystów
Kowna – wystawy artystyczne. Przez tery-
torium dworu przechodzi szlak „Suwalskie-
go pierścienia rowerowego“. Gospodarze
zapraszają gości do oficyny i częstują re-
gionalnymi daniami.

Nasycony i wypoczęty możesz wracać do

stolicy albo nad Morze Bałtyckie. Tylko mu-
sisz

przeprawić się przez Niemen.

52

Żmudź

Ziemia spokoju i nadziei

Żmudź

Jeżeli zatęskniłeś za spokojem, Żmudź

jest miejscem dla Ciebie. Tu odpoczniesz
w cieniu wież klasztornych i kościelnych,
zachwycisz się zręcznością rąk artystów
ludowych i siłą ich wiary. A może masz
ochotę udać się na

pielgrzymkę?

Poznawanie Żmudzi trzeba zacząć nie

ze Żmudzi, a z obrzeży Auksztoty, gdzie
pośród pól wiatr pieści krzyże.

54 | Góra Krzyży

* wieś Jurgaičių, rejon szawelski
* Tel. [phone]
* Otwarte: codziennie; Kaplica klasztorna
Góry Krzyży otwarta codziennie, w godz. 8-21
* Bezpłatnie. * www.kryziukalnas.lt

12 km na północ od Szawli w polu wid-

nieje nieduże podłużne wzgórze, na któ-
rym stoi ponad

200 tys. krzyży

. Wszystkie

zostały postawione przez naród litewski
i pielgrzymów. Litewska tradycja wyrobu
krzyży została wpisana na listę światowego
dziedzictwa

UNESCO.

Pierwsze krzyże postawiono w XIX w.

Miejscowi mieszkańcy opowiadają, że sta-
wiano je prosząc Boga o zdrowie. Inne opo-
wieści głoszą, krzyże stawiano od 1863 r.,
aby uczcić śmierć poległych w powstaniu.
Po powstaniu, władze carskie karały osoby,
na których podwórku były krzyże, a krzyże
niszczono. Dlatego wierni stawiali krzyże w
nocy, żeby nikt nie widział, na Górze Krzyży.

Po odzyskaniu Niepodległości na Górę

Krzyży zaczęli przyjeżdżać pielgrzymi. Krzy-
że ustawiano też u podnóża góry. 7 wrze-
śnia 1993 r. papież

Jan Paweł II

odprawił tu

mszę świętą. W 2000 r. obok góry wzniesio-
no

klasztor franciszkański

.

Góra Krzyży

53

Żmudź

Wytwarzanie krzyży i symbolika krzyża

na Litwie zostały wpisane na listę reprezen-
tatywną niematerialnego dziedzictwa kul-
turowego UNESCO.

Teraz

Twoja droga prowadzi przez

Szaw-

le. Zatrzymaj się i rozejrzyj dokoła. Ko-
niecznie zobacz willę Ch. Frenkla.

55 | Willa Chaima Frenkla

w Szawlach

* ul. Vilniaus 74, Szawle * Tel. [phone]
* Czynne: II–V – w godz. 10–18, VI–VII – w godz.
11–17 * Płatne. * www.siauliumuziejus.lt

Chaim Frenkiel był słynnym litewskim

fabrykantem z przełomu XIX i XX w., któ-
ry stworzył słynną w całym Imperium Ro-
syjskim

fabrykę wyrobu skór.

Fabrykant

słynął nie tylko z dobrze zorganizowanego
przedsiębiorstwa, ale też ze swej działal-
ności charytatywnej.

Ch. Frenkiel wraz z rodziną mieszkał w

secesyjnym pałacu, zbudowanym w 1908
r. W latach 1920 - 1940 w willi działało
prywatne żydowskie gimnazjum. Podczas
II wojny światowej mieścił się tu szpital
niemiecki, później – szpital żołnierzy so-
wieckich. W 1994 r. budynek przekazano
muzeum „Auš ra“ w Szawlach. Obecnie są
tu dwie ekspozycje. Pierwsza opowiada o
spuściznie kultury żydowskiej w Szawlach

i rodzinie Frenklów, druga – o dworku i
mieście w XIX-XX w. Znajdziesz tu otocze-
nie stylizowane na pałacowe. W ekspozycji
„Miasto prowincjonalne“ zobaczysz przed-
wojenne ulice i sklepy, a w nowo urządzo-
nej sali kina retro „Kapitol“ obejrzysz film.

Z Szawli do Telsz – 75 km. W Telszach udaj

się do jednego z najważniejszych miejsc
dla wiernych.

56 | Katedra Św. Antoniego

Padewskiego

* ul. Katedros 2, Telsze * Tel. [phone]
* Czynne: codziennie, w godz. 9-18.
* www.telsiuvyskupija.lt

Głównym obiektem Telsz jest katedra Św.

Antoniego Padewskiego. Zbudowali ją

ber-

nardyni

. Na początku XVII w. zarządca ziem

telszańskich podkanclerzy Paweł Sapieha
ufundował klasztor bernardynów. Jego
portret do dziś jest w kościele.

W 1624 r. zakonnicy zaczęli wznosić pierw-

szy drewniany kościół i murowany budynek
klasztoru. Jednak po dużym pożarze w XVIII
w. postanowiono stawiać murowany koś-
ciół. Nowa świątynia otrzymała podwójną
nazwę - Św. Antoniego Padewskiego i Matki
Bożej Loretańskiej.

Po modlitwie udaj się do Płungian, poło-

żonych o 20 km na zachód.

Willa Chaima Frenkla

Katedra pw. św. Antoniego Padewskiego

54

57 | Dwór w Płungianach

* ul. Parko, Płungiany * Tel. [phone]
* Czynne: III–VII, w godz. 10–17.
* Płatne. * www.oginski.lt

Chociaż pierwsze wzmianki sięgają już

XVI w., dworek stał się znany dopiero w XIX
w., gdy zaprojektowany przez Carlo Loren-
zo zespół budynków stanowiły budowle

neorenesansowe

i

neogotyckie

. Budynek

otacza bogaty park o powierzchni 60 ha z
dwoma stawami, utworzony w dolinie Ba-
brungas.

W dworku obecnie mieści się

Żmudzkie

Muzeum Sztuki

, którego zbiory są bogate

w dzieła mieszkających za granicą artystów
żmudzkich. We dworze w Płungianach or-
ganizowane są wystawy artystów żmudz-
kich, a we wrześniu rozbrzmiewa Festiwal
Muzyki Klasycznej im. Mikołaja Ogińskiego.

W rejonie płungiańskim jest czynne jedno

z najsłynniejszych na Litwie muzeów wojny
zimnej.

58 | Muzeum Zimnej Wojny

* las Plokštinės, rej. płungiański
* Tel.: [phone]
* Otwarte codziennie (godz. 10 – 18)
* Płatne. *

Zwiedzanie tylko z przewodnikiem.

* www.saltojokaromuziejus.lt

W lesie Plokštinės nie przepuść okazji

pospacerować podziemnymi korytarzami
dawnej sowieckiej wojskowej wyrzutni ra-
kietowej. Litewskie Muzeum Zimnej Wojny
– jedna z trzech istniejących w świecie uni-
kalnych wyrzutni rakietowych, otwartych
dla zwiedzających. W działającej w latach
1963 - 1978 wyrzutni były rozmieszczone
średniodystansowe rakiety balistyczne SS-
4, skierowane na kraje Europy Zachodniej.

Nowo urządzona ekspozycja muzeum

przypomina trwającą blisko pięć dziesię-
cioleci Zimną Wojnę. Unikalne materiały
obrazowe i graficzne zaznajmią Cię z zasa-
dami organizacji i działania broni jądrowej
dawnego tajnego imperium sowieckiego,

Dwór w Płungianach

Żmudź

55

zobaczysz makiety rakiet bojowych i innej
broni z czasów Zimnej wojny. Spacerując
podziemnymi korytarzami usłyszysz pisk
fal radiowych, warkot silników i głosy żoł-
nierzy.

Od Plokstine do Płótelów zaledwie 10

kilometrów. W tym miasteczku żmudzkim
czeka na Ciebie autentyczny kamienny
spichrz i Muzeum masek zapustowych.

59 | Spichrz dworu w Płotelach

i Muzeum Zapustów

* ul. Didžioji 22, Płotele
* Tel.: [phone]
* II-V (godz. 10-17) VI (godz. 10-16:45)
VII (godz. 10-17) * Płatne.

Podróżując po Żmudzi zajrzyj do Pło-

tel – tutaj w stajni starego dworu mieści
się Muzeum Zapustów. W Zapusty, gdy do
Wielkiejnocy pozostaje siedem tygodni, z
Litwy z hałasem wygania się zimę. Tradycje
zapustowe sięgają czasów pierwotnego
rolnictwa, gdy poprzez pogańskie rytuały
rolnicy wyganiali demonów zimy i budzili
skutą mrozem ziemię ze snu.

Uczestnicy Zapustów przebierają się w

Muzeum Zimnej Wojny

Żmudź

Muzeum masek zapustowych

dziwne ubrania, malują twarze sadzą, wkła-
dają drewniane brodate maski i zamieniają się
w potwory z pomarszczonymi łbami, dużymi
krzywymi nosami, nie jednakowymi oczami,
rozdziawionymi gębami i zgniłymi zębami. W

56

60 | Pałac w Szwekszniach i

kościół Św. Jakuba Apostoła

Park: * ul. Parko 1, Szwieksznie, rejon Šilutė
* Bezpłatne.
Kościół: * ul. Bažnyčios 1, Szwieksznie, rejon Šilutė
* Tel. [phone]
* Otwarte: przed nabożeństwem, I–VI – godz.
18, VIII – godz. 9.30 i 12
* Bezpłatne.
* www.samogit.lt, www.heritage.lt

Dwór pochodzi z XV w., zbudowany zo-

stał przez hrabiów Platterów. W końcu
XIX w. hrabia Aleksander Platter urządził
park w

stylu angielskim

i wybudował

neorenesansowy pałac

z basztą, zwany

willą „Genovaitė“. Po odzyskaniu Niepod-
ległości, dwór został zwrócony prawowitej
właścicielce Laimie Felicji Platerienė, która
chętnie pozwala na zwiedzanie parku.

Kwietniki zdobią rzeźby, wazony deko-

racyjne, jest zegar słoneczny. Przez park
przepływa rzeka, są sztuczne stawy. Uni-
katowy mostek łączy park z

kościołem

. W

kościele znajdują się organy z początku XX
w., Droga krzyżowa, 10 ołtarzy, 4 spowied-
nice, ambona.

Pałac w Szwekszniach

Żmudź

Spichrz dworu w Płotelach

muzeum zebrano ponad 250 pomysłowych
masek pamiętających różne zapustowe histo-
rie. Jest to jedyne takie muzeum w Europie.

Po obejrzeniu masek odwiedź muzeum

mieszczące się w spichrzu dworu w Płote-
lach. Wystawiono tu znaleziska archeolo-
giczne z Šventorkalnis i z wyspy Zamkowej,
zbiór starej ludowej rzeźby, stare narzędzia i
sprzęty domowe.

Muzeum Zapustów jest uznane za jed-

no z najbardziej atrakcyjnych miejsc
turystycznych w Europie (EDEN).

Jeśli już mówimy o dworkach,

warto udać

się

69 km dalej i obejrzeć Szweksznie.

57

Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Kaplica

Warto rozejrzeć się po Żmudzi z najwyż-

szej góry. Do niej – 71 km.

Następnie warto by było przejechać jesz-

cze 135 km i zwiedzić Szydłów

61 | Bazylika Narodzenia

Najświętszej Maryi Panny

w Szydłowie

* ul. M. Jurgaičio 2, Szydłowo, rejon rosieński
* Tel. [phone]
* Czynne: maj-październik, w godz. 8–20,
listopad-kwiecień, w godz. 8–15 godz.
* Bezpłatnie. * www.siluva.lt

Kto wie, czy to miasteczko byłoby znane,

gdyby w 1608 r. nie odnotowano tu pierw-
szego w Europie objawienia Matki Bożej,
która ukazała się dzieciom pasącym owce.
To pierwsze ukazanie się

Maryi

w Europie i

jedno z 5 uznawanych przez Kościół.

Obecnie na miejscu objawienia stoi

kap-

lica.

Majestatyczny budynek o wysokości

40 m na początku XX w. zaprojektował

architekt Antoni Wiwulski. W fundamenty
ołtarza kaplicy wmurowany jest

kamień

,

na którym prawdopodobnie ukazała się
Najświętsza Maryja Panna.

W ołtarzu głównym Bazyliki przechowu-

je się cudowny

obraz

Najświętszej Maryi

Panny z Dzieciątkiem.

W kaplicy kościelnej stoi rzeźba Matki

Bożej, wykonana w XVIII w. w Anglii. Tu
przecho wywany jest również stary (1663 r.)

krzyż

namalowany na deskach, przestrze-

lony podczas waśni między katolikami i
kalwinami.

W Szydłowie już od prawie 500 lat w

połowie września odbywa się

odpust

Najświętszej Maryi Panny. Miasteczko jest
oblegane przez

pielgrzymów

z całej Eu-

ropy. Działa tu centrum pielgrzymkowe. 7
września 1993 r. święte miejsce odwiedził
papież Jan Paweł II.

W Szydłowie kończy się wycieczka po

Żmudzi. Możesz wrócić do Szawli albo

skręcić na autostradę Wilno-Kłajpeda.

Żmudź

58

Wybrzeże

Szlakiem bursztynowego wybrzeża

Wybrzeże

Podczas sztormów fale Bałtyku wyrzucają

na brzeg bursztyn. To szczątki pałacu kró-
lowej Jūratė. Legendę o jej nieszczęśliwej
miłości usłyszysz i Ty. A jeżeli dokładnie się
rozejrzysz, sam znajdziesz okruchy burszty-
nowego pałacu. Wybrzeże Bałtyku przycią-
ga nie tylko bursztynem, ale i bogatą histo-
rią, pięknymi parkami, cudowną przyrodą.
Wycieczkę po wybrzeżu rozpocznij od Mu-
zeum Bursztynu w Połądze, gdzie przyroda
zlewa się z historią i architekturą.

62 | Muzeum Bursztynu

w Połądze

* ul. Vytauto 17, Połąga * Tel. [phone]
* Czynne: wrzesień-maj, II–VI – w godz. 11–17,
VII – w godz. 11–16; czerwiec-sierpień, II–VI –
w godz. 10–20, VII – w godz. 10–19
* Płatne. * www.pgm.lt

Neoklasycystyczny pałac jest

symbolem

Połągi. Wznosi się on nieopodal morza w
lasku kapłanki Birutė, uznawanym przez
ludność miejscową za święty. Hrabia Tysz-
kiewicz, we władaniu którego było kilka
budynków w Połądze, w 1897 r. założył tu
swoją rezydencję. Dzięki Tyszkiewiczom
miasteczko stało się wspaniałym kurortem.

Dwóch słynnych architektów pracowa-

ło nad budową pałacu: pałac projektował
Niemiec Franz Heinrich Schwechten, a park
– Francuz, autor wielu parków

Édouard

François André

. Obecnie na zajmującym

100 ha terenie mieści się Ogród Botaniczny
Połągi.

Muzeum Bursztynu w Połądze

59

Wybrzeże

Zobaczysz tu zmieniające się krajobrazy i

atmosferę, wzdłuż ścieżek ścielące się rośli-
ny, stawy i rzeźby.

Hrabia Feliks Tyszkiewicz przechowywał

w pałacu wartościową kolekcję bursztynu –
153 wyroby z epoki neolitu i brązu, które w
latach 1905-1907 znalazł na nadmorskich
mokradłach. Zbiory obecnie można oglą-
dać w Muzeum Bursztynu, działającym w
tym pałacu od 1963 r.

W Komnacie Kominkowej odbywają się

spotkania z artystami, a latem na tarasie
rozbrzmiewają popularne koncerty „Noc-
nej serenady“. Od 1971 r. Litewska Orkie-
stra Kameralna zaprasza na niepowtarzal-
ne koncerty pod gwiaździstym niebem.
Wykonywane z wirtuozerią utwory klasycz-
ne przyciągają nie tylko wczasowiczów, ale
też słynnych wykonawców. Na scenie „Noc-
nej serenady“ wraz z Litewską Orkiestrą
Kameralną występowało wielu słynnych
litewskich i zagranicznych wykonawców:
skrzypkowie Gidon Kremer, Oleg Kagan,
Tatjana Grindenko i Vilhelm Čepinski, wio-
lonczeliści Natalija Gutman, Karina Geor-
gian, Mark Drobinski, Vytautas Sondeckis i
klarnecista Eddy Vanoosthuyse.

Jeżeli zwiedziłeś pałac i Ogród Botanicz-

ny,

czas wejść

na Wzgórze Biruty, które jest

położone blisko morza i poznać piękną hi-
storię o miłości.

63 | Wzgórze Biruty

* ul. Vytauto15, Połąga
* Tel. [phone]
* Otwarte: codziennie.
* Bezpłatnie. * www.pgm.lt

Na obrzeżach parku wznosi się góra, od

dawien dawna zwana imieniem Biruty. Le-
genda głosi: za czasów

pogańskich

, cno-

tliwe dziewczyny

poświęcały swoje życie

bogom

. Paliły wieczny ogień, robiły dobre

uczynki, żyły w cnocie. Takie dziewczęta
nazywano

kapłankami

. Wśród nich była

i Biruta. Urodą Biruty zachwycił się książę
Kiejstut i wziął ją sobie za żonę. Biruta była
matką Wielkiego Księcia Litewskiego Wi-
tolda. Po śmierci została ona pochowana
na wzgórzu, gdzie płonął

wieczny ogień

bogom. O legendzie przypomina

rzeźba

,

wzniesiona w 1965 r. na symbolicznym
miejscu wiecznego spoczynku Biruty.

W rzeczywistości, na Wzgórzu Biruty za

czasów pogańskich mieściło się obserwa-
torium paleoastronomiczne i pogańska
świątynia rybaków i rolników.

U podnóża wzgórza –

Lourdes

. Urządził

je w 1900 r. założyciel parku hrabia Feliks
Tyszkiewicz. Wszystkie kamienie wykorzys-
tane do budowy są naturalne. Dalej droga
prowadzi do miasta portowego. Po dro-
dze

warto skręcić

do Kretyngi – zaledwie

12 km stąd.

Grota z figurą Matki Boskiej Lourdeńskiej u podnóża Góry Biruty

“Kamień słoneczny”

60

64 | Pałac w Kretyndze

* ul. Vilniaus 20, Kretynga * Tel. [phone]
* Czynne: czerwiec-wrzesień: muzeum – III–VII
– w godz. 10–18, ogród zimowy – I – w godz.
10–18, II–VII – w godz. 10 – 20.30; wrzesień -
maj: muzeum – III–VII – w godz. 10–17, ogród
zimowy – II–VII – w godz. 10–18, VI – w godz.
10–19 * Płatne. * www.kretingosmuziejus.lt

Pałac w Kretyndze powstawał od sadu,

zasadzonego w XVIII w. Po stu latach dwór
nabył hrabia Józef Tyszkiewicz. Obecnie
jest on własnością Muzeum w Kretyndze.
W dworku prowadzone są prace restaura-
cyjne, można jednak obejrzeć ekspozycję
historii pałacu,

ogród zimowy

z kolekcją

roślin tropikalnych i

piękny park

. W mu-

zeum odbywają się wystawy sztuki i florys-
tyki, koncerty muzyki klasycznej i orkiestr
dętych. W oranżerii eksponuje się nabyte

kolekcje kwiatów

, a w parku obchodzi się

święta

: Zapusty, Sobótkę, Zielną, jesienią

„Święto drzewa“, na wiosnę spotyka się po-
wracające ptaki.

Po odpoczynku w cieniu drzew,

jedź do

Kłajpedy

. To zaledwie 22 km drogi. A tam

ruszaj zwiedzać uliczki Starego Miasta.

65 | Starówka Kłajpedy

Centrum Informacji Turystycznej w Kłajpedzie:
* ul. Turgaus 7, Kłajpeda
* Tel. [phone]
* www.klaipedainfo.lt

Kłajpeda przesiąknięta jest duchem

miast niemieckich

– to miasto budowane

przez Krzyżaków. W 1252 r. miasto nosiło
nazwę Memelburg. Nad brzegiem rzeki
Danė Krzyżacy wznieśli twierdzę. Obecna
Starówka miasta ukształtowała się w XVII
w., wskutek połączenia zamku i dzielnicy,
zwanej Miastem Fryderyka.

Wybrzeże

Pałac w Kretyndze

Starówka kłajpedzka

61

Wybrzeże

Cechą szczególną Kłajpedy są

domy

fachwerkowe

. Takie budownictwo było

popularne w pierwszej połowie XIX w.
Najładniejsze tego typu domy znajdują się
między ulicą Vandens i Placem Rynkowym.
Tu znajduje się fachwerkowy magazyn,
zbudowany w XVIII w.

Sercem miasta jest

Plac Teatralny

. W

1912 r. zbudowano fontannę ku czci uro-
dzonego w Kłajpedzie poety, profesora
uniwersytetu, Szymona Dacha. Rzeźba
przedstawia młodą, bosą dziewczynę -
opiewaną przez niego postać. Miłosną
piosenkę tej dziewczyny dzwony na Placu
Ratuszowym w Monachium grają do dziś.

Mieszkańcy Kłajpedy nazywają tę rzeźbę

Anike z Tharau.

Spacerując po Starówce

koniecznie udaj

się

do podziemnego muzeum w zamku

kłajpedzkim.

66 | Muzeum Zamkowe

w Kłajpedzie

* ul. Pilies 4, Kłajpeda
* Tel. [phone]
* Czynne: II–VI – w godz. 10–18
* Płatne. * www.mlimuziejus.lt

Zbudowany przez Krzyżaków murowany

zamek, który był nie raz atakowany przez
Żmudzinów i który po zaciętych walkach
wciąż odbudowywano, miał potężne ob-
warowania - fosy z mostami zwodzonymi,
kazamaty. Obecnie działa tu Muzeum Zam-
kowe.

Cała ekspozycja jest pod ziemią,

w poter-

nie i kazamatach

księcia Fryderyka. Wysta-

wa zapozna Cię z rozwojem miasta i zamku
kłajpedzkiego. Przed osiedleniem się Zako-

Starówka kłajpedzka

Muzeum Zamkowe w Kłajpedzie

62

Wybrzeże

nu Krzyżackiego w Kłajpedzie, jej okolice
należały do

Kurów

, stąd w niszach ścian

ustawiona jest broń, przedmioty i biżuteria
Kurów. Tutaj stąpasz też po

najstarszym

litewskim bruku

, wykonanym

w XVI w.

, a

z bastionu Fryderyka obejrzyj panoramę
miasta.

Następnie droga prowadzi na zachód.

Przepraw się promem do Mierzei Kuroń-
skiej.

67 | Litewskie Muzeum Morza

* ul. Smiltynės 3, Kłajpeda
* Tel.: [phone]
[phone]; [phone]; [phone]
* latem II-VII (w godz. 10.30-18.30), maj-
wrzesień III-VII (w godz. 10.30-18.00),
październik-kwiecień VI-VII (w godz. 10.30-
17.00)
* www.muziejus.lt

Z Kłajpedy promem przepraw się do

Smiltynė.

W najdalej na północ wysuniętym punk-

cie Mierzei Kurońskiej, zwanym Kopga-
lis, gdzie kończy się półwysep Mierzei
Ku rońskiej i otwierają się wrota portu
w Kłajpedzie, w budynku nadbrzeżnej
twierdzy obronnej mieści się najczęściej
odwiedzane Litewskie Muzeum Morza,
które w ciągu roku przyjmuje około 400
tysięcy gości.

W zrekonstruowanym w 1979 r. forcie

Litewskie Muzeum Morza

Litewskie Muzeum Morza

Wydmy w Nidzie

urządzono akwaria z litewskimi rybami
słodkowodnymi, rybami z morza Bałt-
tyckiego i mórz tropikalnych, ekspozycję
fauny morskiej. W otwartych basenach
przy akwarium mieszkają pingwiny, foki
bał tyckie, uchatki grzywiaste.

W kazamatach pod wałami twierdzy, w

dawnych prochowniach urządzono ekspo-
zycję na temat historii nawigacji, zaś na wa-
łach, na dawnych barbetach rozmieszczono
kolekcję starych i współczesnych kotwic.

63

Wybrzeże

Morze Bałtyckie

Ze Smiltyne jedź przez sośniaki krętą

dróżką na drugi koniec półwyspu Mierzei
Kurońskiej. 50 kilometrów i dojedziesz do
miasteczka uzdrowiskowego Nidy.

68 | Nida

* miasteczko Nida, okręg kłajpedzki
* www.visitneringa.com

Omywany przez Morze Bałtyckie i Zato-

kę Kurońską długi i wąski półwysep na-
zywa się Mierzeją Kurońską. Ciągnący się
wzdłuż morza porośnięty lasem

piaszczy-

sty pas

o długości 98 km i w najszerszym

miejscu sięgający zaledwie 3,8 km, zdo-
bią przytulne, czyste i kolorowe

wioski

rybackie

. 52 km Mierzei należą do Litwy,

inna część – do Rosji. To unikalne miejsce
ze względu na swe wartości przyrodnicze
i kulturowe jest wpisane na listę świato-
wego dzied zictwa

UNESCO.

Obecna Nida - to wioska, w której ryba-

cy osiedlili się w 1732 r., ich dawne wioski
zostały zasypane piaskiem. Nida zachwy-
ca drewnianą architekturą i piaskiem
skrzypiącym pod nogami. Warto obejrzeć
stary cmentarz, na którym zachowały się
drewniane nagrobki –

krikšty

. Ustawia-

no je w nogach zmarłego, żeby „w dniu
sądu ostatecznego wstając miał o co się
oprzeć“.

Obok Nidy leżą piękne

wydmy

, którymi

zachwycał się w 1965 r. odpoczywający
tu noblista Jean Paul Sartre. To najwyż-
sza wydma Parnidis

ze słonecznym ze-

garem

. Część zegara została zniszczona

4 grudnia 1999 r. przez huragan Anatolij.
Na wydmę trafisz podążając

szlakiem

o

długości 1800 m, oglądając po drodze ro-
śliny, grzyby, owady i ptaki. Spacerując po
Nidzie, nie zapomnij obejrzeć 100-letniej
chaty rybackiej.

Spacerując po Nidzie,

nie zapomnij

obejrzeć

100-letniej chaty rybackiej.

Mierzeją Kurońską

64

Wybrzeże

Wiatrowskazy w Neryndze

Etnograficzne gospodarstwo rybackie

69 | Muzeum etnograficzne-

chata rybacka

* wieś Naglių 4, Nida, Nerynga
* Tel. [phone]
* Czynne: czerwiec-sierpień, codziennie godz.
10–18, wrzesień - maj, II–VI – w godz. 10–17
* Płatne. * www.visitneringa.com

W chacie rybackiej, wzniesionej w 1900

r., ludzie mieszkali do lat 80. Następnie
urządzono tu muzeum z autentycznymi
meblami i sprzętami. Odtworzono też
oryginalne podwórko chaty. Stoją tu 4
oryginalne

statki rybackie

– od łódki po

charakterystyczną dla Nidy łódź zwaną

kurėnas.

W chacie wystawia się

sztuki

ludowe,

organizuje się występy zespołów folklo-
rystycznych, demonstruje się wyroby rze-
mieślnicze i stare

rzemiosła

.

Jeżeli lubisz literaturę,

koniecznie zajrzyj

do domu T. Manna.

70 | Dom-muzeum

Thomasa Manna

* ul. Skruzdynės 17, Nida, Nerynga
* Tel. [phone]
* Czynne: czerwiec-15 września, codziennie
w godz. 10–18, 16 września-maj, II–VI – w
godz. 10–17
* Płatne. * www.mann.lt

„Józef i jego bracia“, eseje – w tym m. in.

„Moje czasy“, artykuły- np. „Czego musi-
my żądać“, listy do redakcji, wydawnictw,
tłumaczy, przyjaciół - to wszystko wyszło
w Nidzie spod pióra

Laureata Nagro

dy

Nob

la

, jednego z najsłynniejszych lite-

ratów pierwszej połowy XX w., Thomasa
Manna. Pisarz wraz z rodziną spędzał lato
1930-1932 r. na wzgórzu Uošvė, w domu
zbudowanym według projektu niemiec-
kiego architekta H. Reissmanna.

W 1975 r. wystawę wzbogacono o

nowe eksponaty, otrzymane z ówczesnej
Repub liki Demokratycznej Niemiec. Od-
nowiono autentyczny wystrój sypialni,
werandę, pokój pracy pisarza.

Od 1997 r. w domku Tomasza Manna co

roku w lipcu odbywa się międzynarodo-
wy

festiwal

Tomasza Manna: w salonie

odbywają się koncerty muzyki kameral-
nej, spot kania literackie, konferencje, se-
minaria.

Przy domu T. Manna

kończy się wy-

cieczka

bursztynowym wybrzeżem Bał-

tyku.

Centra informacji turystycznej na Litwie

CIT w Olicie (lit. Alytus)

al. Rotušės 14A, LT-62141 Olita

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.alytus-tourism.lt

CIT w Oniksztach (lit. Anykščiai)

ul. Gegužės 1, LT-29106 Onikszty

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.antour.lt

CIT w Birsztanach (lit. Birštonas)

ul. B. Sruogos 2, LT-59206 Birsztany

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.visitbirstonas.lt

CIT w Birżach (lit. Biržai)

ul. J. Janonio 2, LT-41148 Birże

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.visitbirzai.lt

CITB w Druskienikach (lit.

Druskininkai)

ul. Gardino 3, Druskieniki

Tel. [phone]

M.K. Čiurlionio ul. 65,

LT-66164, Druskieniki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.info.druskininkai.lt

CIT w rejonu kłajpedzkim (lit.

Klaipėdos rajono)

ul. Kvietinių 5, LT-96122 Gargždai

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.klaipedadistrict.lt

CIT w Ignalinie

ul. Ateities 23, LT-30121 Ignalina

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.ignalinatic.lt

Żydowskie Centrum Kulturalno-

Informacyjne

ul. Mėsinių 3A/5,LT-01133 Wilno

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jewishcenter.lt

CITB w Janowie (lit. Jonava)

ul. Vasario 16-osios 1,

LT-55171 Janów

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jonavosvic.lt

CITB w Janiszkach (lit. Joniškis)

ul. Žemaičių 9, Janiszki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jvic.lt

CIT w Jurborku (lit. Jurbarkas)

ul. Vydūno 19, LT-74118 Jurbork

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.jurbarkotic.lt

CIT regionu kowieńskiego i Biuro

Konferencyjne

al. Laisvės 36, LT-44240 Kowno

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.kaunastic.lt

CIT w Kownie przy UAB „Mūsų odisėja“

ul. M. Valančiaus 19, LT-44275, Kowno

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.musuodiseja.lt

CIKT w Kojszedarach (lit. Kaišiadorys)

ul. Gedimino 48, LT-56121 Kojszedary

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.verslas.kaisiadorys.lt

CITB w rejonu Kiejdanach (lit.

Kedainių rajono)

pl. Didžiosios Rinkos

6, LT-57248 Kiejdany

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.kedainiutvic.lt

CIKT w Kłajpedzie (lit. Klaipėda)

ul. Turgaus 7, LT-91247 Kłajpeda

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.klaipedainfo.lt

Centrum kultury im.

M. K. Sarbiewskiego

ul. Kolegijos 5, Kroże, rej. kielmski

(lit. Kražiai, Kelmės rajonas)

Tel. [phone],

[phone], [phone]

E-mail: [e-mail];

[e-mail]

www.kraziai.lt

CIT w Łoździejach (lit. Lazdijai)

ul. Vilniaus 1, LT-67106 Łoździeje

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail],

[e-mail]

www.lazdijai-turizmas.lt

Łoździejskie CIT w pobliżu granicy

z Polską

w. Janaslavas 10, rej. łoździejski

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.lazdijai-turizmas.lt

CITB w Możejkach (lit. Mažeikiai)

ul. Ventos 8A, LT-89103 Możejki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.infocentras.mazeikiai.lt

CITB w Molatach (lit. Molėtai)

ul. Inturkės 4, LT-33141 Molaty

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.infomoletai.lt

CIKT w Nidzie „Agila“

ul. Taikos 4, LT-5872, Nerynga

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.visitneringa.lt

CIT w Pokrojach (lit. Pakruojis)

ul. Parko 5, LT-83139

Wieś Pakruojis, rej. pokrojski

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.pakruojistic.lt

CIT w Połądze (lit. Palanga)

ul. Kretingos 1, LT-00132 Połąga

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.palangatic.lt

CIT okręgu poniewieskiego

pl. Laisvės 11, LT-35200 Poniewież

(lit. Panevėžys)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.panevezysinfo.lt

CIT w Poswolu (lit. Pasvalys)

ul. P. Avižonio 6, LT-39149 Poswol

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.pasvaliomuziejus.lt

CITB w Rosieniach (lit. Raseiniai)

ul. Muziejaus 5, LT-60122 Rosienie

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.rvic.lt

CITB w Rakiszkach (lit. Rokiškis)

ul. Kauno 7, LT-42115 Rakiszki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.rokiskiotic.lt

CIT Muzeum Diecezji Żmudzkiej

ul. S.Daukanto 6, Wornie (lit. Varniai),

rej. telszański (Telšių rajonas)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.varniai-museum.lt

Wydział Kultury i Turystyki Rejonu

Szkudy (Skuodo raj.)

ul. Gedimino 1, LT-98124 Szkudy

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.skouds.lt

CIT euroregionu Szeszupy

ul. V.Kudirkos 61/1, LT-71126 Szaki

(lit. Šakiai)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

http://tic.sesupe.lt

CIT w Szawlach (lit. Šiauliai)

ul. Vilniaus 213, LT-76348 rej. szawels-

ki (lit. Šiaulių rajonas)

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

http://tic.siauliai.lt

www.siauliai-events.lt

CITB rejonu szawelskiego

ul. J. Basanavičiaus 7, Kurszany (lit.

Kuršėnai),

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.siauliurajonas.lt

CITB rejonu szawelskiego

wieś Jurgaičiai, gmina Meškuičių,

rej. Szawle

Tel. [phone]

Email: [e-mail]

www.siauliurajonas.lt

CIT Muzeum w Szyłokarczmie

(lit. Šilutė)

ul. Lietuvininkų 36, Szyłokarczma

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.silutesmuziejus.lt

CIT w Święcianach (lit. Švenčionys)

pl. Laisvės 3, LT-18111 Święciany

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.svic.lt

CIT w Taurogach (lit. Tauragė)

ul. Vytauto 60, LT-72253 Taurogi

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.taurage.lt

CIT w Telszach

pl. Turgaus 21, LT-87122 Telsze

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.telsiaitic.lt

CIT pielgrzymkowe w Cytowianach

(lit. Tytuvėnai)

ul. Maironio 1, Cytowiany, rej. kielmski

(lit. Kelmės rajonas)

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.tytuvenai.eu

CIT w Trokach (lit. Trakai)

ul. Vytauto 69, LT- 21001 Troki

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.trakai-visit.lt

CITB w Wiłkomierzu (lit. Ukmergė)

pl. Kęstučio 2-2/ ul. Vienuolyno 14-2,

LT-20130 Wiłkomierz

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.ukmergeinfo.lt

CIT w Ucianie (lit. Utena)

ul. Stoties 39, LT-28134 Uciana

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.utenainfo.lt

Muzeum w Wiejsiejach (lit. Veisiejai)

ul. Vytauto 47, Wiejsieje., rej. łoździejski

Tel. [phone]

[phone]

E-mail: [e-mail]

www.lazdijai-turizmas.lt

CITB w Wyłkowyszkach

(lit. Vilkaviškis)

pl. J. Basanavičiaus 7, LT-70101

Wyłkowyszki

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.vilkaviskisinfo.lt

CIT w Wilnie

ul. Vilniaus 22, LT-01119 Wilno

Tel. [phone]

ul. Didžioji 31, Wilno

Tel. [phone]

Rodūnios kelias 2-1

[phone]

ul. Šventaragio 2, Vilnius

E-mail: [e-mail]

www.vilnius-tourism.lt

CIT w Jeziorosach (lit. Zarasai)

pl. Sėlių

22, LT-32110 Jeziorosy

Tel. [phone]

E-mail: [e-mail]

www.zarasai.lt

*

CIT – Centrum Informacji Turystycznej

CITB – Centrum Informacji Turystycznej

i Biznesowej

CIKT – Centrum Informacji Kulturalnej i

Turystycznej

CRT – Centrum Rekreacji i Turystyki

Nie na sprzedaz.

Podróze po obiektach kultury

L i t w i e

Kulturalny wypoczynek na

PL

Państwowy Departament Turystyki przy Ministerstwie Gospodarki

Gedimino pr. 38, LT-01104 Wilno, Litwa

Tel. [phone], faks [phone], e-mail: [e-mail]

www.tourism.lt

www.Lithuania.travel

Publikację opracowała Sp. z o.o. „VIP Viešosios informacijos partneriai“.

Zdjęcia na okładkach: fotograf Monika Požerskytė.

W publikacji wykorzystano fotografie A. Vengrysa, A. Žebrauskasa, A. Žygavičiusa, D. Garbačiauskienė, D. Matvejeva,

D. Vitkauskaitė, G. Karosasa, G. Lukoševičiusa, J. Lebednykasa, K. Driskiusa, K. Kantautasa, K. Petronisa, K. Stalnionytė,

L. Ciūnysa, L. Druknerytė, Ž. Biržietytė, L. Jonaitisa, L. Medelisa, M. Kaminskasa, M. Požerskytė, N. Skrudupaitė,

P. Lileikisa, R. Anusauskasa, R. Eitkevičiusa, R. Požerskisa, R. Sederevičiusa, V. Aukštaitisa, V. Balkūnasa, V. Kirilovasa,

Z. Rotautasa, archiwum fotografii PDT.

Autorzy tekstów: Aušrinė Šėmienė, Kristina Stalnionytė.

Redaktorzy: Justyna Kozlovskaja, Honorata Šocik.

Projektowo-wydawnicza Sp. z o.o. KOPA.