Prawo administracyjne

I Pojecie administracji publicznej i prawa administracyjnego

Ujęcie

ADMINISTACJA PUBLICZNA

Podmiotowe (organizacyjne)

- naczelne i centralne organy administracji rządowej
- terenowe organy administracji rządowej (wojewoda)
- organy administracji samorządowej (JST) np. prezydent miasta, wójt gminy
- inne podmioty wykonujące zadania z zakresu administracji powołane na mocy

ustaw lub na zlecenie

Przedmiotowe (materialne)

Są to sprawy administracyjne, zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej
– definicja pozytywna

1

Działalność państwa, która pozostaje po wyodrębnieniu działalności ustawodawczej i
sądowniczej – definicja negatywna

2

Formalne

Jest to cała działalność organów administracji publicznej

Podział administracji publicznej na ujęcie podmiotowe i przedmiotowe ma istotne znaczenie z tego powodu, iż wiąże się z
zasadą podziału władzy. Zasada podziału władzy polega na przydzieleniu określonych działań państwa określonym organom
państwowym.

3

Cechy administracji publicznej:

-

jest ukierunkowana na interes publiczny (w PRL „interes społeczny”)

-

cechuje ją aktywność, inicjatywa (wykonuje zadania, które nie są szczegółowo określone ustawą np. budowa dróg),

działanie ukierunkowane na przyszłość (administracja wykonuje ustawy, czyli to co ustawodawcza określa generale i
abstrakcyjnie, administracja ma przekształcić w rzeczywistość)

-

administracja podejmuje konkretne środki do regulowania spraw jednostkowych i urzeczywistniania określonych

przedsięwzięć (ta cecha odróżnia administracje od ustawodawstwa, które jest abstrakcyjne i generalne)

Władztwo (imperium) administracyjne – możliwość użycia przymusu bezpośredniego (czyli beż udziału sądu) przez organy
administracji publicznej dla realizacji ich jednostkowych rozstrzygnięć (zarządzeń).
Delegacja władztwa: organy administracji publicznej w zakresie zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego
Akty administracyjne, w celu użycie bezpośredniego przymusu, korzystają z domniemania ważności. Podmiot, którego akt
dotyczy, jest zobowiązany dostosować się do niego, a jedynie inny organ państwowy, z reguły organ wyższego stopnia,
posiadający odpowiednie kompetencje, może taki akt znieść albo zastąpić innym aktem, zwalniając w ten sposób adresata aktu
od obowiązku zastosowania się do aktu poprzedniego.

Klasyfikacja administracji publicznej

1.

Podział ze względu na kryterium środków stosowanych przez administrację publiczną dla realizacji jej zadań

a)

administracja władcza (zwierzchnia) – realizacja zadań administracji publicznej poprzez wydawanie

jednostronnych aktów prawnych (z wykorzystaniem atrybutu przymusu), czyli ingerencja w sferę prawną obywatela np.
prawo o ruchu drogowym, wywłaszczenie, zobowiązania podatkowe.

b)

administracja nie władcza (zwiadowcza) – jest to działanie przez stosowanie środków prawa cywilnego lub

działań faktycznych w realizacji zadań administracji np. środki prawa cywilnego - umowa sprzedaży, umowa najmu,
umowa zlecenie, umowa o dzieło; działania faktyczne – mandat

c)

administracja świadcząca – zapewnia obywatelowi określone świadczenia i inne korzyści np. pomoc

społeczna (MOPS), dotacje i subwencje

2.

Podział wg kryterium rzeczowego (przedmiotowego) podziału zadań (wg działów administracji publicznej):

- oświata
- obronność
- sądownictwo
- gospodarka morska
- infrastruktura
- ochrona zdrowia
- bezpieczeństwo i porządek publiczny
- rolnictwo
- itd.

1

Definicja pozytywna podaje pozytywne cechy administracji publicznej

2

Definicja negatywna mówi, czym administracja publiczna nie jest

3

Kursywą napisane są moje notatki

1

3. Podział wg kryterium podmiotowego

a)

administracja rządowa – naczelne i centralne organy administracji publicznej

b)

administracja samorządowa (trzy stopniowa)

Prawo

4

administracyjne

1. Zbiór norm prawnych, które regulują administracyjną działalność państwa
2. Gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych, podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem

zadań organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania

Normy prawa materialnego
(normy te dotyczą konkretnych
działów administracji publicznej np.
prawo budowlane, górnicze)

Normy prawa formalnego –
procesowego (normy te
bezpośrednio dotyczą toku działania
organów administracyjnych)

Normy prawa ustrojowego (normy
te bezpośrednio dotyczą organizacji
aparatu administracyjnego)

- określa prawa i obowiązki

obywateli oraz innych
podmiotów wynikające z faktu
funkcjonowania w państwie i
określonej zbiorowości
zobowiązując jednocześnie
organy administracji publicznej
do określonych zachowań

-

określają zadania organów
administracji publicznej

- regulują ochronę dóbr

zbiorowych i wolności
obywatelskich, kształtują
podstawy do ingerencji państwa
w sferę tych wolności tworząc
jednocześnie instrumenty
obrony przed ingerencją nie
znajdującą podstaw w prawie

WNIOSEK: Kształtują prawa i
obowiązki.
PRZYKŁAD: prawo obywatela do
uzyskania pozwolenia na budowę –
obowiązek organu administracji
publicznej wydania takiego
pozwolenia przy spełnieniu przez
obywatela wymagań stanowiących
przez prawo budowy

- określają tryb (sposób)

dochodzenia określonych praw i
roszczeń publiczno prawnych

- precyzują, w jaki sposób i w

jakich terminach ma być
załatwiona konkretna sprawa
obywatela czy określonej
jednostki administracyjnej

WNIOSEK: Decydują o wszczęciu
postępowania w sprawie, o terminie
i trybie sprawy, o odwołaniach itd.;
kształtują system organizacji
procedur dochodzenia praw i
nakładania obowiązków.
PRZYKŁA: decyzja odmowna na
pozwolenie na budowę

- kształtują system organizacji i

funkcjonowania administracji
publicznej

- wskazują organ właściwy do

załatwiania określonej sprawy
(właściwość organu będzie
następstwem jego miejsca w
systemie organizacji
administracji publicznej i
będzie pochodną regulacji
między organami administracji
wyznaczonych zakresem
decentralizacji funkcji

II Stosunek administracyjno – prawny

Nawiązywanie stosunków administracyjno – prawnych
Przedmiot stosunku administracyjno – prawnego to działania leżące w sferze prawem określonych zadań administracyjnych
objęte kompetencją jednego z podmiotów administracyjnych.
Podmioty:

a) organ administracyjny uprawniony do żądania określonego zachowania lub świadczenia ze strony drugiego podmiotu
b) osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, do której skierowany

jest nakaz lub zakaz, lub, która żąda określonego zachowania się od organu administracji publicznej

Cechą charakterystyczną stosunków administracji prawnej jest ich nie równorzędność. Obowiązki lub uprawnienia
administracyjne mają charakter obowiązków lub uprawnień osobistych i wygasają wraz ze śmiercią zobowiązanego lub
uprawnionego z wyjątkiem zobowiązań podatkowych i roszczeń odszkodowawczych wobec skarbu państwa.

Obowiązki i uprawnienia organy administracji publicznej realizują w trzech formach:

- poprzez działanie

-

poprzez zaniechanie

- poprzez znoszenie

O tym, w jakiej formie są realizowane przesądzają przepisy prawa materialnego (nie ma tu dowolności).

4

Prawo dzieli się na: 1. cywilne (równorzędność podmiotów); 2. karne; 3. administracyjne (nie równorzędność podmiotów)

2

Sposoby nawiązywania stosunków administracyjno – prawnych:
1. z mocy ustawy – ex lege, czyli bezpośrednio, np. z mocy ustawy nakładane są podatki, obowiązek szkolny, kodeks

drogowy

2. poprzez akt administracyjny, czyli poprzez konkretyzację i indywidualizację obowiązku lub uprawnienia określonego w

ustawie w sposób generalny i abstrakcyjny, np. zgoda na wcześniejsze przyjęcie dziecka do szkoły, czyli przed
ukończeniem 7 lat w danym roku kalendarzowym

3. w drodze umowy administracyjnej
4. w wyniku działań faktycznych np. sam fakt dopuszczenia do korzystania z gminnego urządzenia publicznego

Rodzaje stosunków administracji prawnych

Materialne (Prawo administracji materialnej)

Proceduralne

Stosunki
administracyjne

Indywidualizacja i konkretyzacja praw i
obowiązków na podstawie (wynikających) z
prawa materialnego - administracyjnego

-

podstawą jest Kodeks Postępowania
Administracyjnego

-

ma charakter czasowy, przejściowy

-

rozpoczyna się w chwili wszczęcia
postępowania na wniosek
zainteresowanej strony lub podjęcia
czynności z urzędu i trwa do chwili
wydania aktu administracyjnego

-

konflikt interesów

Stosunki sporno -
administracyjne

-

podstawą są przepisy prawa
dopuszczające zaskarżenie aktów
administracyjnych do sądu

-

mają charakter czasowy (rozpoczyna
się, gdy petent zaskarża akt
administracyjny (wnosi skargę),
kończy się na wydaniu orzeczenia
przez sąd

-

w tym stosunku podmioty są
równorzędne

Stosunki administracyjne:

1.

jednorazowe, krótkoterminowe (ad hoc) np. pokazanie biletu w autobusie

2.

trwałe:
a) związane z prawami osobistymi np. obowiązek szkolny, służba wojskowa
b) stosunek służbowy urzędnika, czyli podrzędność urzędnika
c) zawiązane z prawami majątkowymi np. podatki, pomoc społeczna
d) korzystanie z zakładów użyteczności publicznej np. wodociągi, komunikacja

2.

nadzoru np. administracja wewnętrzna – organ wyższy nad niższym

3.

egzekucyjny – realizacja przymusu

III Źródła prawa administracyjnego

Źródło prawa jest to forma, w której norma prawna powstaje i jest ogłaszana np. ustawy, rozporządzenia, konstytucja.
Źródła poznania prawa – organy publikacyjne (dzienniki ustaw) ustawa z dnia 20.07.2000 o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych aktów prawnych

System źródeł prawa administracyjnego – całokształt źródeł prawa we wzajemnych powiązaniach
a) źródła prawa stanowione przez centralne organy administracji rządowej:

- sejm i senat
- prezydent – rozporządzenia, zarządzenia
- premier
- rada ministrów

-

ministrowie

b) źródła prawa stanowione przez organy terenowe:

- organy rządowej administracji ogólnej
- organy rządowej administracji specjalnej (niezespolonej)
- organy samorządu terytorialnego

3

http://notatek.pl/prawo-administracyjne-skrypt?notatka