uchwała 11styczeń 1999




























31













 













WYROK Z DNIA 5 LISTOPADA 1992 R.











(WRN 107/92)













 













Żołnierze wchodzący w skład patrolu Żandarmerii Wojskowej nie są przełożonymi żołnierzy legitymowanych lub zatrzymanych, a z
ochrony karnoprawnej przewidzianej w art. 311–315 k.k. korzystają na
podstawie art. 316 k.k.













 













Przewodniczący: sędzia plk E. Matwijów (sprawozdawca).











Sędziowie: ppłk M. Buliński, sędzia s. wojsk. (deleg. do SN)

– ppłk R. Chmielewski.











Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej mjr: J. Żak.













 











Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 1992 r. na rozprawie sprawy Roberta G., skazanego prawomocnie za przestępstwa określone w: a) art.
265 ż 2 k.k. – na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności; b) art. 311 ż 3 k.k.
w zw. z art. 311 ż 2 k.k. w zb. z art. 156 ż 1 k.k. i w zw. z art. 59 ż 1 k.k.
– na karę 1 roku pozbawienia wolności z jednoczesnym zasądzeniem od skazanego
na rzecz pokrzywdzonego Tomasza M. i Polskiego Czerwonego Krzyża – Oddział
Wojewódzki w K. oraz Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw nawiązek w kwocie po
1 SO 000 złotych – i łącznie na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata, z powodu rewizji
nadzwyczajnej wniesionej przez Naczelnego Prokuratora Wojskowego na
niekorzyść od wyroku Wojskowego Sądu Garnizonowego w K. z dnia 10 czerwca
1992 r.,





 









w uwzględnieniu rewizji nadzwyczajnej zaskarżony nią wyrok

zmienił

przez poprawienie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego skazanemu na właściwą z art. 311 ż 3 k.k. w zw. z
art. 311 ż 1 k.k. w zw. z art. 316 k.k. i w zw. z art. 59 ż 1 k.k. oraz art.
57 ż 2 pkt. 1 i ż 3 pkt 2 k.k.





 













Uzasadnienie:













 









Wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w K. z dnia 10 czerwca 1992 r. Robert G. skazany został za to, że: 1) „w dniu 11.04.1992 r.
w godzinach przedpołudniowych, na terenie macierzystej jednostki w R.
podrobił dokument – przepustkę jednorazową w ten sposób, że posiadając
blankiet przepustki wpisał weń swoje dane personalne oraz podpisał ją w
miejscu przeznaczonym dla podpisu przełożonego, a następnie tak podrobionego
dokumentu użył jako autentycznego posługując się nim przy opuszczaniu terenu
jednostki, przy czym czyn ten stanowi przypadek mniejszej wagi”, 2) „w dniu
11.04.1992 r. ok. godz. 125 w miejscu publicznym – na ul. Zacisze w K. w
rejonie dworców głównych PKP i PKS dopuścił się przy użyciu niebezpiecznego
przedmiotu, tj. deski o wymiarach ok. 2 m x 15 cm x 2 cm, czynnej napaści na
przełożonego i równego stopniem żołnierza patrolu Żandarmerii Wojskowej
Tomasza M. w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, w ten
sposób, że w trakcie ucieczki przed prawnie interweniującym i znajdującym się
w pościgu za nim wymienionym żołnierzem Żandarmerii Wojskowej rzucił w
kierunku jego głowy ową deskę, trafiając zasłaniającego głowę pokrzywdzonego
w przedramię lewej ręki i powodując u niego upadek na ziemię, skutkiem czego
Tomasz M. doznał uszkodzenia ciała w postaci stłuczenia przedramienia na czas
przekraczający 7 dni, przy czym działał z oczywiście błahego powodu, okazując
przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.”



Wyrok ten uprawomocnił się w pierwszej instancji.



W rewizji nadzwyczajnej Naczelny Prokurator Wojskowy zarzucił sądowi pierwszej instancji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku,
mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że interweniujący
wobec oskarżonego członek patrolu Żandarmerii Wojskowej jest jego przełożonym
oraz obrazę przepisów prawa materialnego wskutek niezastosowania do tego
czynu art. 316 k.k., jak i powołanie art. 311 ż 2 k.k. i art. 156 ż 1 k.k. Na
tej podstawie w rewizji nadzwyczajnej domagał się zmiany zaskarżonego wyroku
przez przyjęcie, że Robert G. dopuścił się przestępstwa określonego w art.
311 ż 3 k.k. w zw. z art. 311 ż 1 k.k. w zw. z art. 316 k.k. i w zw. z art.
59 ż 1 k.k.



Rewizja nadzwyczajna Naczelnego Prokuratora Wojskowego jest zasadna.



Wbrew odmiennemu stanowisku, wyrażonemu w zaskarżonym wyroku przez sąd pierwszej instancji, należy zgodzić się z poglądem przedstawiciela Naczelnej
Prokuratury Wojskowej, że ocena prawna przestępnego zachowania się
oskarżonego G., który dopuścił się czynnej napaści na członka patrolu
Żandarmerii Wojskowej – jest wadliwa.



Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił, że pokrzywdzony Tomasz M. jako członek patrolu Żandarmerii Wojskowej był przełożonym oskarżonego. Zgodnie z
pkt 26 ust. 1 regulaminu służby wewnętrznej przełożonym jest żołnierz, który
na podstawie postanowień organizacyjnych, przepisów służbowych lub decyzji
przełożonego wyższego stopnia jest uprawniony w ramach przysługujących mu
kompetencji do wydawania rozkazów lub zarządzeń podległym żołnierzom,
kierowania ich służbą oraz odpowiada za ich czynności służbowe; pkt 27 ppkt 1
tego regulaminu, precyzując pojęcie podwładnego, stanowi, że podwładnymi są
żołnierze podporządkowani przełożonemu (poddani pod jego rozkazy).



Do uznania żołnierza za przełożonego konieczne jest zatem, aby miał on prawo rozkazywania innym żołnierzom i kierował ich służbą, a ponadto
odpowiadał za czynności służbowe tych żołnierzy.



Prawa i obowiązki żołnierzy wchodzących w skład patrolu Żandarmerii Wojskowej unormowane są w rozdziale 6 ustawy z dnia 21 maja 1963 r. o
dyscyplinie wojskowej oraz odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia
dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej (jednolity
tekst: Dz.U. z 1992 r. Nr 5, poz. 17).



Przepisy te nie dają członkom patrolu żandarmerii uprawnień do kierowania służbą innych żołnierzy i nie czynią ich odpowiedzialnymi za
czynności służbowe tych żołnierzy. Członkowie patrolu żandarmerii mogą
wydawać rozkazy innym żołnierzom, wobec których wykonują kontrolę, tylko w
granicach niezbędnych do wykonania tej kontroli. Nie mają natomiast prawa
wydawania tym żołnierzom rozkazów, które może wydawać przełożony.



Przysługujące żołnierzom wchodzącym w skład patrolu Żandarmerii Wojskowej uprawnienia nie oznaczają istnienia między tymi żołnierzami a
legitymowanym lub zatrzymanym żołnierzem stosunku przełożonego i podwładnego,
co sprawia, że członkowie patrolu Żandarmerii Wojskowej, w razie dokonania na
nich przestępstw określonych w art. 311–315 k.k., korzystają z ochrony
prawnej na podstawie art. 316 k.k.



Przepis art. 311 ż 3 k.k. przewiduje kwalifikowaną postać czynnej napaści między innymi ze względu na uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia
pokrzywdzonego. Konsumuje on odpowiedzialność karną z tych przepisów, które
tę odpowiedzialność przewidują za spowodowanie uszkodzenia ciała lub
rozstroju zdrowia (art. 155 i 156 k.k.).



Zastosowanie ż 3 art. 311 k.k. ze względu na istnienie okoliczności kwalifikującej w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia eliminuje
przepisy art. 155 i 156 k.k.



Mając na uwadze powyższe stwierdzenia należało zgodnie z wnioskiem rewizji nadzwyczajnej poprawić błędną kwalifikację przestępnego działania
skazanego w sposób wskazany w części dyspozycyjnej wyroku.