Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

1

Linux -

ś

rodowisko graficzne KDE

Przy starcie systemu wybieramy system Linux.

Logowanie do Novell’a – przy pomocy klienta CIFS (obok zegara) nale

ż

y wybra

ć

zamontuj.

Tworzenie plików, folderów, i dowi

ą

za

ń

w

ś

rodowisku graficznym.

Zmiana ikon przypisanych do tych elementów.

Przeł

ą

cz si

ę

na pulpit 2

1. 2x kliknij "Katalog domowy" (KDE zostało wst

ę

pnie tak skonfigurowane,

ż

e jedno klikni

ę

cie powoduje

zaznaczenie ikony, a dwukrotne klikni

ę

cie jej "uruchomienie")

2. Przejd

ź

do skrótu PEI a nast

ę

pnie "u" {2x klikni

ę

cie na "u"} i stwórz tam nowy katalog "Linux", {Prawy kl.

myszy | Utwórz nowe... | Katalog...}

3. Na pulpicie utwórz dowi

ą

zanie do tego katalogu Najpierw jednak musisz

odblokowa

ć

elementy pulpitu (prawy klawisz myszy na pulpicie) - jest to w pewnym

przybli

ż

eniu odpowiednik skrótu w Windows. {Lewy kl. myszy - przeci

ą

gnij i upu

ść

|

Dowi

ąż

tutaj}

4. Zmie

ń

nazw

ę

tego dowi

ą

zania na "Dowi

ą

zanie Linux" {Prawy kl. myszy...}

5. Zmie

ń

ikon

ę

tego dowi

ą

zania na pingwina {Prawy kl. m. | Wła

ś

ciwo

ś

ci | klikn

ąć

na ikon

ę

}

6. W folderze wskazywanym przez to dowi

ą

zanie {2x klikni

ę

cie na "Dowi

ą

zanie Linux"} utwórz struktur

ę

folderów tak

ą

sam

ą

jak na poprzednich zaj

ę

ciach (ale u

ż

ywaj

ą

c myszy w

ś

rodowisku graficznym).

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

2

Uruchamianie programów

Programy mo

ż

na uruchamia

ć

z menu dost

ę

pnego na pasku zada

ń

, ze skrótów dost

ę

pnych na pulpicie, klikaj

ą

c na

odpowiedni

ą

ikon

ę

przy przegl

ą

daniu zawarto

ś

ci folderów, a wreszcie wpisuj

ą

c polecenie w oknie terminala, lub za

pomoc

ą

linii polece

ń

"Uruchom" (tzw. "minicli") dost

ę

pnego po naci

ś

ni

ę

ciu <Alt><F2> {w "minicli": strzałki pionowe

- poruszanie si

ę

po historii polece

ń

, man:polecenie np. man:talk - uruchomienie pomocy na temat polecenie;

gg:słowo lub wiele słów - uruchomienie wyszukiwarki GOOGLE, np. gg:1fd rzeszów}
Je

ś

li spodobał Ci si

ę

ten sposób uruchamiania programów mo

ż

esz umie

ś

ci

ć

t

ę

lini

ę

polece

ń

na pasku zada

ń

.

{Prawy kl. myszy na pustym miejscu paska zada

ń

| Panel | Dodaj | Aplet | Uruchamiane programów}

Uruchom edytor tekstowy "kwrite" czterema sposobami...
(Przy ka

ż

dym uruchomieniu stwórz plik tekstowy o

jakiej

ś

nazwie kolejno w folderach "rok 1", "rok 2",

"inform" i "elektr")

7. Za pomoc

ą

terminala {wpisz polecenie

"kwrite"}

8. Za pomoc

ą

krótkiej linii polece

ń

{<Alt><F2>

"kwrite"}

9. Za pomoc

ą

menu startowego {Editors | KWrite

(Edytor tekstowy) (czasem ten edytor
wyst

ę

puje w menu jako "Zaawansowany

edytor")}

10. Utwórz "Plik tekstowy" na pulpicie i otwórz go z "kwrite" {Prawy kl. myszy | Otwórz z...}

Edytor ma mo

ż

liwo

ś

ci pod

ś

wietlania składni, je

ś

li wi

ę

c kto

ś

umie programowa

ć

, mo

ż

e wpisywa

ć

w pliku fragmenty

programu w j

ę

zyku np. Pascal lub C i wybra

ć

odpowiednie pod

ś

wietlenie {Ustawienia | Tryb pod

ś

wietlania | Pliki

ź

ródłowe}. Edytor po naci

ś

ni

ę

ciu <F4> umo

ż

liwia zaznaczanie pionowych bloków tekstu.

Jest wiele innych edytorów tekstu , np. "kate", czy wbudowany edytor do programu "mc" <F4>, który działa tak

ż

e

poza

ś

rodowiskiem graficznym.

Tworzenie plików, folderów, ustalanie praw dost

ę

pu, cd.

11. Metod

ą

przeci

ą

gnij i upu

ść

skopiuj utworzon

ą

struktur

ę

folderów (wraz z folderem "studenci") na pulpit.

12. Zmie

ń

prawa dost

ę

pu do pliku tekstowego w folderze "rok 1", tak, aby zarówno u

ż

ytkownik jak i grupa mieli

prawo do jego czytania i zapisu. Zmie

ń

prawa dla pliku tekstowego w folderze "rok 2", aby wszyscy mieli

prawo do jego odczytu i zapisu.
Wł

ą

cz widok szczegółowy plików w oknie, aby sprawdzi

ć

efekty {Widok | Tryb widoku | Widok ze

szczegółow

ą

list

ą

| kolumna "Prawa dost

ę

pu"}

13. Metod

ą

"kopiuj / wklej" skopiuj struktur

ę

folderów z pulpitu zawart

ą

w folderze "studenci" do foldera

domowego.

Tworzenie skrótów do programów

14. Utwórz skrót do programu (edytora tekstowego) "kate" na pulpicie. {Prawy kl. myszy | Utwórz nowe... |

Skrót do programu... | Zakładka "Uruchom" wyszukiwa

ć

np. w folderze "/usr/X11R6/bin/"}

15. Wskazówka: polecenie "which" pozwala na szybkie znalezienie programu w oknie terminala {which kate}.

Po wyszukaniu zaznaczamy

ś

cie

ż

k

ę

do programu mysz

ą

, co automatycznie oznacza skopiowanie tego

zaznaczenia do schowka. We wierszu dla skrótu, gdzie nale

ż

y umie

ś

ci

ć

ś

cie

ż

k

ę

do programu ustawiamy

kursor i klikamy 3-cim klawiszem myszy (3-ci klawisz myszy to czasami jest przyci

ś

ni

ę

cie kółka, albo jest

on emulowany równoczesnym naci

ś

ni

ę

ciem lewego i prawego klawisza).

Szukanie plików mo

ż

na przeprowadza

ć

tak

ż

e poprzez {Menu K | Znajd

ź

pliki}.

Tworzenie skrótów do urz

ą

dze

ń

typu CD-ROM, Floppy.

16. Utwórz skrót do CD-ROM na pulpicie. {Prawy kl. myszy | Utwórz nowe... } Nie mo

ż

na zapomnie

ć

o

zakładce "Urz

ą

dzenie", w której nale

ż

y wybra

ć

/dev/cdrom/

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

3

Zmiana wygl

ą

du pulpitu, zmiany obsługi biurka.

17. Ustaw inne tło okna: {Widok | Obrazek tła...}
18. Mo

ż

esz zmieni

ć

temat pulpitu: {FEDORA: Ustawienia | Ustawienia systemu, PLD: Centrum sterowania |

Wygl

ą

d i zachowanie | Mened

ż

er tematów }

19. Wypróbuj działanie biurka po zmianie sposobu otwierania plików przez pojedyncze klikni

ę

cie: {Centrum

sterowania | Peryferia | Mysz}

20.

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

4

Tworzenie pliku DOC i HTML za pomoc

ą

OpenOffice. Wydruk do pliku PostScript.

20. Uruchom OpenOffice Writer
21. Napisz niedługi dokument. Zapisz go w katalogu ~/u/Linux w formacie Worda 97/2000/XP oraz formacie

HTML - strona WWW.
Uwaga - z nierozpoznanych na razie powodów zdarza si

ę

,

ż

e podczas zapisu system zgłasza bł

ą

d i

odł

ą

cza montowania do katalogów Novell. W takim wypadku dalsz

ą

cz

ęść

ć

wiczenia mo

ż

na wykonywa

ć

z

u

ż

yciem foldera "~" tzn. "/home/users/stud".

22. Utwórz plik dok.ps poprzez wydruk dokumentu do pliku {Plik | Drukuj | Drukowanie do pliku...}

Przegl

ą

danie plików PS za pomoc

ą

GhostView

23. Uruchom program GhostView ("gv") i otwórz w nim utworzony dokument.

Konwersja PS na PDF i przegladanie plików PDF za pomoc

ą

XPDF.

24. W oknie terminala przejd

ź

do katalogu, w którym jest dok.ps (mo

ż

esz uruchomi

ć

"mc" w oknie terminala,

aby wygodnie zmienia

ć

katalogi; koniec pracy "mc" - ) i wykonaj ps2pdf dok.ps

25. Obejrzyj zawarto

ść

pliku dok.pdf (klikni

ę

cie na ten dokument spowoduje uruchomienie wła

ś

ciwej

przegl

ą

darki).

Informacje dodatkowe

•

<Alt><Tab> - przeł

ą

czanie zada

ń

•

<Ctrl><F1>, <Ctrl><F2>, ... - przeł

ą

czanie pulpitów.

•

<Ctrl><Alt><Esc>
w X-window "zabija" okno, w które klikniesz mysz

ą

(wska

ź

nik myszy zamienia si

ę

w co

ś

na kształt trupiej

czaszki). Podobny efekt mo

ż

na uzyska

ć

wywołuj

ą

c w terminalu komend

ę

xkill. U

ż

yteczne, gdy jaki

ś

program X-window nie chce si

ę

zamkn

ąć

(zawiesi si

ę

?).

•

Pomoc dotycz

ą

c

ą

KDE mo

ż

na osi

ą

gn

ąć

klikaj

ą

c na ikon

ę

koła ratunkowego na pasku u dołu.

•

LINUX NEWBIE ADMINISTRATOR GUIDE
Stan i Peter Klimas
(porady dla pocz

ą

tkuj

ą

cych u

ż

ytkowników, polskie tłumaczenie ver. 0.61 2000-02-05)

http://www.wzz.org.pl/~lnag/pl/

http://www.linuxpub.pl/man/lnag/

Kopia dost

ę

pna tak

ż

e na P:\WstInf\Linux.

Dla zaawansowanych

26.

Opanowa

ć

przechwytywanie obrazu całego pulpitu. Mo

ż

na wykorzysta

ć

"gimp", "import" lub "xwd".

Wskazówka - wykorzystaj mo

ż

liwo

ść

przeł

ą

czania pulpitów za pomoc

ą

klawiatury.

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

5

Polecenia w UNIX / Linux

Zasady wydawania polece

ń

Linuxa.

System rozró

ż

nia du

ż

e i małe litery. Przeł

ą

czniki polece

ń

poprzedzone s

ą

znakiem „-”.

System pomocy w unix’ie uruchamiamy przez: man nazwa_polecenia lub man -a nazwa_polecenia. Aby
zako

ń

czy

ć

wy

ś

wietlanie pomocy naciskamy "q".

Rozpocz

ę

cie pracy w Linux.

Podczas wykonywania

ć

wiczenia nale

ż

y tworzy

ć

sprawozdanie. W sprawozdaniu piszemy w kolejnych wierszach

tylko to, co sami wpisywali

ś

my z klawiatury. Piszemy tak

ż

e własne komentarze w odpowiedzi na polecenia:

porównaj..., sprawd

ź

..., itp.

Podczas wydawania polece

ń

działa autouzupełnianie polece

ń

i nazw plików/katalogów (klawisz <TAB>).

1. Sprawd

ź

dost

ę

pno

ść

dysków p: i u:

W powłoce graficznej po klikni

ę

ciu „Katalog domowy” a nast

ę

pnie PEI mo

ż

emy wygodnie przeszukiwa

ć

materiały

na „~/p”.
- mo

ż

na sobie otworzy

ć

do czytania plik ~/p/WstInf/Linux/HowTo/pl/Dos2Linux-HOWTO.pl.html. Mamy te

ż

do

dyspozycji 4 pulpity, które mo

ż

na przeł

ą

cza

ć

(na

ś

rodku paska u dołu)

W folderze „~/u” podczas wylogowania tworzony jest plik „.history”,

Prawidłowe zako

ń

czenie pracy wymaga uruchomienia komputera ponownie, aby bezproblemowo odmontowa

ć

foldery Novell (czerwony przycisk u dołu z prawej, opcja „uruchom ponownie”).

Praca na zdalnym komputerze.

2. Sprawd

ź

czy maszyny: ewa, lena, zal i kni, et-lin s

ą

wł

ą

czone i pracuj

ą

w sieci.

Wydaj polecenia np.: ping et-lin (przerywanie pracy polecenia: Ctrl+C).

3. Nawi

ąż

poł

ą

czenie wydaj

ą

c w terminalu polecenie ssh z serwerem Koła Naukowego Informatyków:

Uwaga – prosz

ę

wybra

ć

nazw

ę

z takim numerem jak numer komputera (B211-2 ... B211-9) przy którym pracujemy.

ssh

stud2@

et-lin <ENTER> hasło: pei

ssh

stud3@

et-lin <ENTER> hasło: pei

...
ssh

stud9@

et-lin <ENTER> hasło: pei

Zbieranie informacji o u

ż

ytkownikach i komputerach pracuj

ą

cych w sieci.

4. Odczytaj informacje o komputerze, do którego si

ę

zalogowałe

ś

: uname –a.

5. Sprawd

ź

kto pracuje na serwerze, na którym jeste

ś

zalogowany i sprawd

ź

swoj

ą

nazw

ę

konta: who, whoami.

6. Zako

ń

czenie pracy na zdalnym komputerze – naci

ś

nij Ctrl+D

Zarz

ą

dzanie plikami i katalogami w Linux z poziomu wiersza polece

ń

.

7. Przegl

ą

danie zawarto

ś

ci katalogu: Dla ustalenia nazwy aktualnego katalogu u

ż

ywamy polecenia pwd, za

ś

do

przegl

ą

dania spisu plików i katalogów u

ż

ywamy np: ls, ls -la (wy

ś

wietlanie pełnej informacji o zwarto

ś

ci katalogu

oraz o plikach ukrytych, których nazwa rozpoczyna si

ę

od „.”). Sprawd

ź

spis plików ukrytych zaczynaj

ą

cych si

ę

od

".m" w aktualnym katalogu – podaj ich ilo

ść

w sprawozdaniu.

8. Poruszanie si

ę

po strukturze katalogów. Korzystaj

ą

c polecenia cd z parametrami przemie

ść

si

ę

do katalogu

głównego serwera. A nast

ę

pnie powró

ć

do katalogu domowego u

ż

ytkownika wydaj

ą

c polecenie cd ~ (Je

ś

li

pracujemy w jakim

ś

terminalu Windows to znak ~ wprowadzamy wciskaj

ą

c [SHIFT]+[~], a nast

ę

pnie [space]). Po

ka

ż

dym poleceniu cd u

ż

yj pwd. i ls, ls –la.

9. Przejd

ź

do foldera ~/PEI/u:

cd ~/PEI/u

Korzystaj

ą

c z polecenia mkdir oraz cd utwórz w katalogu domowym struktur

ę

katalogów jak na rys. 1 (niektóre nazwy zawieraj

ą

spacje).

10. U

ż

ywaj

ą

c touch, utwórz w katalogu "inform" pliki: ala_2.dok, plik2.dok

11. Utwórz w katalogu "inform" u

ż

ywaj

ą

c cat > ala.txt plik o dowolnej tre

ś

ci

(zako

ń

czenie pliku Ctrl D lub Ctrl C).

UWAGA – w systemie Linux/Unix nie wyświetlają

się znaki wpisywanego hasła

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

6

12. Przegl

ą

dnij zawarto

ść

pliku ala.txt poleceniem cat ala.txt lub more ala.txt

13. Nast

ę

pnie u

ż

ywaj

ą

c polecenia cp skopiuj: ala.txt do katalogu "elektr", plik2.dok i ala_2.dok do katalogu "rok

2" u

ż

ywaj

ą

c znaków zast

ę

pczych * lub ? oraz nazwy katalogu nadrz

ę

dnego „..”. Staraj si

ę

konstruowa

ć

mo

ż

liwie

najkrótsze wiersze polece

ń

.

14. Wy

ś

wietl tre

ść

pliku ~/p/TI/Linux14.txt i wykonaj zapisane w nim polecenia.

>>> Skonsultuj sprawozdanie z

ć

wiczenia z nauczycielem przed wykonaniem punktu 15.

15. Usu

ń

wyprodukowane pliki i katalogi u

ż

ywaj

ą

c polece

ń

rm, rmdir (wypróbuj oba polecenia).

Komunikacja pomi

ę

dzy u

ż

ytkownikami pracuj

ą

cymi w sieci.

16. Wykonaj krótk

ą

„rozmow

ę

” z innym u

ż

ytkownikiem w sieci. U

ż

yj polecenia:

mesg y
talk identyfikator_u

ż

ytkownika (pracuj

ą

cego na tym samym serwerze, np. zal.pei),

talk ident_u

ż

yt@adres_maszyny (pracuj

ą

cego na innej maszynie w sieci, np. talk stud2@B211-2).

ZAAWANSOWANE:

17. Wykonaj ponownie

ć

wiczenie 14 u

ż

ywaj

ą

c ósemkowych (numerycznych) parametrów polecenia chmod.

18. Za pomoc

ą

ftp skopuj plik tekstowy z konta na komputerze lokalnym do konta na komputerze et-lin (zob. p. 3).

Uwaga – w zad. 17 i 18, b

ę

d

ą

c na koncie studXX@et-lin trzeba podawa

ć

serwer zdalny w postaci numerów IP a

nie nazwy symbolicznej (u

ż

yj ping dla ustalenia numerycznego adresu)

19. Zad. jak wy

ż

ej, ale za pomoc

ą

protokołu ssh – u

ż

yj mc, "Poł

ą

czenie po powłoce ..."

20. Na podstawie opisu "Kurs bash"

http://www.republika.pl/dief/main.html

(kopia dost

ę

pna tak

ż

e na

P:\WstInf\Linux) stworzy

ć

skrypt, który w aktualnym folderze tworzy 10 folderów "fol1" ... "fol10" przy u

ż

yciu p

ę

tli

"for" (mo

ż

e mie

ć

2 wiersze). Wskazówka - utworzonemu skryptowi nale

ż

y nada

ć

prawo uruchamiania przez

u

ż

ytkownika.

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

7

Informacje dodatkowe

•

LINUX NEWBIE ADMINISTRATOR GUIDE, Stan i Peter Klimas

(porady dla pocz

ą

tkuj

ą

cych u

ż

ytkowników, polskie tłumaczenie)

http://www.wzz.org.pl/~lnag/pl/

http://www.linuxpub.pl/man/lnag/

Kopia dost

ę

pna tak

ż

e na P:\WstInf\Linux.

•

Dokumentacja systemu jest w folderze /usr/share/doc.

Wybrane elementy składni stosowanych polece

ń

•

ping nazwa_maszyny

- polecenie sprawdza czy maszyna o podanej nazwie pracuje i jest wł

ą

czona do sieci,

poprzez przesłanie pakietu ICMP ECHO_REQUEST. Nazwa_maszyny, mo

ż

e mie

ć

posta

ć

adresu IP (np.

193.59.7.166), lub adresu domenowego (np. ewa.prz.rzeszow.pl - sprawdzenie maszyny znajduj

ą

cej si

ę

poza

podsieci

ą

, lub ewa - sprawdzenie maszyny pracuj

ą

cej w tej samej podsieci).

•

users

- podaje list

ę

identyfikatorów u

ż

ytkowników pracuj

ą

cych na serwerze, na którym zalogowany jest

u

ż

ytkownik.

•

rusers [-opcje] [nazwa_maszyny

] - wy

ś

wietla informacje o u

ż

ytkownikach pracuj

ą

cych na innych maszynach w

podsieci. W przypadku gdy nie podano nazwy_maszyny wy

ś

wietlana informacja mówi o wszystkich

maszynach w sieci

Przykładowe opcje:
-l wy

ś

wietla najwi

ę

cej informacji o u

ż

ytkownikach pracuj

ą

cych na innych maszynach w sieci,

-a wy

ś

wietla list

ę

wszystkich maszyn w podsieci, nawet gdy nikt na nich nie jest zalogowany

•

who [-opcje]

- wy

ś

wietla list

ę

pracuj

ą

cych u

ż

ytkowników na maszynie, na której zalogowany jest u

ż

ytkownik

wydaj

ą

cy to polecenie. Przykładowe opcje:

-H - wy

ś

wietla nagłówki kolumn;

-a - wy

ś

wietla wszystkie mo

ż

liwe informacje o u

ż

ytkownikach.

•

whoam

i

Polecenie informuj

ą

ce u

ż

ytkownika jak jest zalogowany na danym serwerze.

•

finger [-opcje] iden_użyt

- polecenie wy

ś

wietla pełne dane u

ż

ytkownika o podanym identyfikatorze. Je

ż

eli

u

ż

ytkownik ma konto na maszynie, na której pracujemy wystarczy poda

ć

identyfikator np. stud4. W przypadku

gdy u

ż

ytkownik ma konto na innej maszynie nale

ż

y poda

ć

pełny adres np.:[e-mail]. Istotne

jest,

ż

e w przypadku tego polecenia u

ż

ytkownik, o którym zbieramy informacje nie musi w danym momencie

by

ć

zalogowany. Przykładowe opcje: -l

wy

ś

wietla pełne informacje o u

ż

ytkowniku

•

ls [-opcje] nazwa

- wymienione zostały tylko niektóre dost

ę

pne przeł

ą

czniki. Okre

ś

lenie „nazwy” (mo

ż

e wyst

ą

pi

ć

wi

ę

cej ni

ż

jedna) odnosi si

ę

zarówno do plików, jak i katalogów. Zostan

ą

wy

ś

wietlone kolejno informacje o

wszystkich wskazanych plikach lub zawarto

ść

katalogów. Przeł

ą

czniki pozwalaj

ą

okre

ś

li

ć

jak informacja ma

zosta

ć

wy

ś

wietlona i co ma zawiera

ć

.

Przykładowe opcje:

-a - wy

ś

wietla wszystkie pliki znajduj

ą

ce si

ę

w katalogu, ł

ą

cznie z ukrytymi (rozpoczynaj

ą

cymi si

ę

od „.”);

-d - sprawia,

ż

e je

ś

li wskazany został katalog, nie pojawi si

ę

jego zawarto

ść

a tylko nazwa;

-F - wstawia dodatkowe znaki przy pewnych typach plików: / po nazwie katalogu, * po nazwach plików
wykonywalnych i @ po symbolicznych dowi

ą

zaniach do pliku;

-p - wstawia znak / po ka

ż

dej nazwie katalogu;

-s - podaje rozmiar pliku w blokach;
-l - wy

ś

wietla informacje w długim formacie (ka

ż

da nazwa w osobnej linii);

•

cd [nazwa_katalogu]

- polecenie słu

ż

y do zmiany katalogu. Je

ś

li katalog nie zostanie podany, to domy

ś

lnie

zostanie przyj

ę

ty katalog domowy u

ż

ytkownika. W przeciwnym przypadku podj

ę

ta zostanie próba zmiany

katalogu bie

żą

cego na podany. Katalog mo

ż

na wskaza

ć

w sposób wzgl

ę

dny (od miejsca, gdzie znajdujemy si

ę

)

lub podaj

ą

c pełn

ą

ś

cie

ż

k

ę

rozpoczynaj

ą

c

ą

si

ę

od katalogu root (symbol /).

•

pwd

- polecenie informuje w jakim aktualnie katalogu znajduje si

ę

u

ż

ytkownik.

•

mkdir [-opcje] [nazwa_katalogu]

- polecenie tworzy katalog o podanej nazwie.

Przykładowe opcje:
-m - pozwala okre

ś

li

ć

prawa dost

ę

pu dla tworzonego katalogu

-p - powoduje,

ż

e powstan

ą

równie

ż

wszystkie nieistniej

ą

ce katalogi nadrz

ę

dne.

Technologia informacyjna

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

8

•

rm

[-opcje] nazwy - polecenie usuwa pliki lub katalogi o podanej nazwie. Przykładowe opcje:

-i - praca interaktywna. Oznacza to,

ż

e przed usuni

ę

ciem jakiegokolwiek pliku polecenie za

żą

da potwierdzenia.

Opcja przesłania działanie opcji –f.
-f - usuwa pliki bez pytania o potwierdzenie, nawet je

ś

li s

ą

zabezpieczone przed zapisem. Wskazane pliki

zostan

ą

usuni

ę

te, je

ś

li u

ż

ytkownik posiada prawo pisania do katalogu, w którym znajduj

ą

si

ę

. W przypadku

przyst

ą

pienia do kasowania plików w katalogu bez prawa pisania, opcja ta powoduje,

ż

e nie pojawi si

ę

komunikat o bł

ę

dzie.

-r - rekursywnie usuwa katalogi wymienione jako nazwy i ich podkatalogi. Je

ś

li nie została u

ż

yta opcja -f, to

przy napotkaniu pliku, do którego brak prawa zapisu, u

ż

ytkownik zostanie poproszony o potwierdzenie

operacji. Je

ś

li zostanie wskazany katalog do którego brak prawa zapisu,

ż

aden plik z niego nie zostanie

usuni

ę

ty (nawet przy zastosowaniu opcji -f). Dodatkowo wy

ś

wietlony b

ę

dzie komunikat o bł

ę

dzie.

•

rmdir [-opcje] nazwy_katalogów

- polecenie usuwa katalogi o podanych nazwach. Przykładowe opcje:

-p - pozwala usun

ąć

wskazany katalog oraz katalog nadrz

ę

dny, który b

ę

dzie katalogiem pustym.

-s - wraz z opcj

ą

-p sprawia,

ż

e nie b

ę

dzie wy

ś

wietlany komunikat o bł

ę

dzie.

•

cp [-opcje] źródło cel

- polecenie słu

ż

y do kopiowania plików i katalogów. Przykładowe opcje:

-r - pozwala na kopiowanie całych katalogów wraz z zawarto

ś

ci

ą

.

Ź

ródłem musi by

ć

nazwa katalogu.

-i - wy

ś

wietla komunikat w przypadku, gdy kopiowany plik ju

ż

istnieje w miejscu gdzie maił by

ć

skopiowany.

-p - zachowuje wszystkie informacje o pliku w miejscu docelowym, takie jak prawa dost

ę

pu, dat

ę

oraz czas

utworzenia pliku.

•

touch nazwa_pliku

- polecenie słu

ż

y do aktualizacji daty pliku o podanej nazwie. Je

ż

eli plik nie istnieje to

zostanie utworzony z aktualn

ą

dat

ą

.

•

more nazwa_pliku

- polecenie słu

ż

y do wy

ś

wietlenia zawarto

ś

ci pliku

•

cat

- polecenie słu

ż

y do przegl

ą

dania i ł

ą

czenia plików oraz tworzenia pliku tekstowego.

cat nazwa_pliku - przegl

ą

danie zawarto

ś

ci pliku, je

ż

eli plik o takiej nazwie nie istniej to utworzy plik o podanej

nazwie
cat > nazwa_pliku -tworzenie pliku o podanej nazwie (po Enterze wprowadzamy kolejne linie tekstu a
ko

ń

czymy komend

ą

Ctrl D

cat plik1 plik2 > plik3 - powoduje poł

ą

czenie kaskadowe plików plik1 plik2 i zapisanie ich w pliku plik3

cat plik1 >> plik4 - powoduje doł

ą

czenie pliku plik1 do pliku plik4

cat >> plik1 - dopisywanie kolejnych linii do pliku plik1 (zako

ń

czenie Ctrl D)

•

write iden_użyt [terminal]

- polecenie słu

ż

y do wysyłania komunikatów do innych u

ż

ytkowników pracuj

ą

cych na

tym samym serwerze, co nadawca. Zako

ń

czenie transmisji nast

ą

pi po napotkaniu znaku EOT . W przypadku

wprowadzania tekstu z klawiatury, znakiem ko

ń

cz

ą

cym transmisj

ę

jest znak CTRL-C. Aby przesła

ć

wiadomo

ść

do kogo

ś

, kto otworzył wi

ę

cej ni

ż

jedn

ą

sesj

ę

na serwerze, słu

ż

y parametr opcja terminal. Przy jego pomocy

mo

ż

na wskaza

ć

, na który terminal ma zosta

ć

przesłany komunikat. Gdy terminal nie zostanie podany, na

ekranie nadawcy pojawi si

ę

komunikat informuj

ą

cy do którego terminala została skierowana wysyłana

informacja.

•

talk iden_użyt [terminal]

- polecenie pozwala nawi

ą

za

ć

dwustronn

ą

komunikacj

ę

z innym u

ż

ytkownikiem. Aby

działało trzeba go odblokowa

ć

poleceniem mesg y. Po podaniu polecenia na ekranie adresata wy

ś

wietlany jest

komunikat:

Message from TalkDaemon@ her machine at time...
talk: connection requested by your address
talk: respond with: talk your address
Adresat, aby nawi

ą

za

ć

ł

ą

czno

ść

powinien odpowiedzie

ć

wydaj

ą

c polecenie:

talk your adress
Ekran jest dzielony na dwie cz

ęś

ci: w jednej znajduje si

ę

tekst wysyłany, w drugiej odbierany.

U

ż

ywaj

ą

c polecenia mesg mo

ż

na zablokowa

ć

przyjmowanie komunikatów. Parametry:

iden_u

ż

yt Identyfikator osoby z któr

ą

chcemy nawi

ą

za

ć

ł

ą

czno

ść

.

terminal

Je

ś

li adresat ma otwart

ą

sesj

ę

na wi

ę

cej ni

ż

jednym terminalu, parametr ten pozwala okre

ś

li

ć

na

który z nich zostanie skierowany komunikat. Informacje o u

ż

ytkownikach i terminalach udost

ę

pnia polecenie

who lub rusers.

•

man nazwa, info nazwa

– wy

ś

wietlanie informacji o poleceniu

nazwa

.

•

chmod

– zmiana atrybutów pliku.

•

mc

– znakowy manager plików.

•

which nazwa_pliku

– szukanie

ś

cie

ż

ki do pliku/polecenia.