1

oprac. Justyna Kowalczyk

Ontologia

Wykład 10 – 16. XII. 2008r.

Dr Adam Bastek

1.

Byt u :

•

Parmenides ---

„Byt jest i bycie jest”

--- dwoistość bycia,

•

Martin Heidegger ---

„Byt jest, a bycie – nie”

---- różnica ontologiczna,

•

Roman Ingarden ---

„ O byciu nie można mówić, że jest”

--- różnorodność istnienia i

istniejącego,

2.

Rozgraniczenie pytań ontologicznych w świetle „Sporu i istnienie świata”

I.

Pytania egzystencjalno – ontologiczne,

II.

Formalno – ontologiczne, na wzór Arystotelesa,

III.

Materialno - ontologiczne,

Dwa zasadniczo odmienne typy pytań dotyczących sfery egzystencjalnej.

„…A)

czy

pewien przedmiot X w jakimkolwiek sensie, we właściwy mu sposób

faktycznie

istnieję

i B) jakiego rodzaju jest

sposób istnienia

przedmiotu X wyznaczony

przez jego istotę jako zasadniczo dlań dopuszczalny : bez względu na to czy faktycznie
istnieje czy nie”

A.

istnienie w ogóle,

B.

o sposobie istnienia

(w oparciu o: Roman Ingarden „Spór o istnienie świata” t. 1, tłum D.
Gierulank, PWN Warszawa 1987, str.69)

A.

pytanie metafizyczne, bądź pytanie jednej z nauk szczegółowych,

B.

pytanie ontologiczne, które wymaga,

„czysto ontologiczna analiza idei istnienia w ogóle oraz idei poszczególnych sposobów
istnienia, a z drugiej strony także, analizy idei danego przedmiotu X i to zarówno co do
jego formy, jak i co do materii”

3.

Nieistniejąca interpretacja Romana Ingardena spektrum „Sporu o istnienie”

Metafizyka a ontologia,

•

Metafizyka,

(

czy

dany przedmiot

istnieje

) bez wpływu na

ontologię

, ( na

rozważaniach

o sposobach istnienia

)

Roman Ingarden

założenia nieegzystencjalnej interpretacji przedmiotu myślenia ---

spektrum „Sporu o istnienie”

I.

egzystencjalna interpretacja przedmiotu myślenia,

II.

ewentualność, zgodnie z którą wszystko istnieje, ale istnienie nie leży w kwestii
jakiejkolwiek interpretacji i nie stanowi czegoś, co może być przyznawane bądź
odmawiane wg woli podmiotu ( ewentualność Parmenidejskiej nie powątpiewalności
istnienia)

2

-- nie ma dualizmu przedmiotowo – podmiotowego,
-- nawiązanie do Parmenidesa,
-- nie uwzględnia innych punktów myślenia

Czy metafizyka powstaje bez wpływu na ontologię po uwzględnieniu ewentualności 1 i
2 ?

Nie wywiera żadnego wpływu, gdyż można o nich mówić.

4.

Uchwycenie istnienia przedmiotu –

eksperyment myślowy Ingardena

(z lampą)

Lampa 100 talarów „bycie nie jest realnym

Immanuel Kant

predykatem”

tzw.

„dowód ontologiczny”

(dowód na istnienie Boga)
Anzelm z Aosty


Tzw.

Dowód ontologiczny

Argument

ś

w. Anzelma z Aosty

, biskup Canterbury („Proslogion”)

•

Argument za istnienie Boga oparty na samym pojęciu bytu w związku z
doskonałością

o

Byt- to, co jest (--- hierarchie – Bóg na szczycie)

o

Bóg – spośród tego, co jest, ( w samym pojęciu bytu jest argument za jego
istnienie)

o

Gdyby nie był (nie istniał) nie byłby najdoskonalszy,

Krytyka dowodu ontologicznego przeprowadzonego przez

Immanuela Kanta

( „Krytyka

czystego rozumu”)

•

Istnienie nie jest realnym orzecznikiem ( pojęciem poszerzającym treść innego
pojęcia)

•

Wprawdzie treść pojęcia wyznacza to co jest jego desygnatem ale:

I.

Z treści nie wynika istnienie desygnatu,

II.

„istnienie” nie poszerza treści danego pojęcia
stąd:

I.

z treści pojęcia „Bóg” nie wynika jego istnienie,

II.

istnienie nie poszerza treści pojęcia „Bóg”

•

KWESTIA JEGO ISTNIENIA JEST OTWARTA

Nieegzystencjalna

„bycie nie jest realnym predykatem”

Kant

Pomyślane 100 talarów i pomyślane istniejące 100 talarów --- brak

różnicy.

3

100 talarów = 100 talarów gdy dodamy istnienie nic się nie zmieni
+ istnienie