1

"Ukraina po 1991 roku"

"Ukraina po 1991 roku"

1

1

„III tura” wyborów prezydenckich 2004

Prze

ł

om demokratyczny ?

Dr Rafa

Dr Rafa

ł

ł

K

K

ę

ę

sek

sek

Katedra

Katedra

Ukrainoznawstwa

Ukrainoznawstwa

UJ

UJ

WSMiP

WSMiP

"Ukraina po 1991 roku"

2

Druga tura wyborów - og

ł

oszenie wyników

►

22 listopada W. Juszczenko og

ł

asza swoje

zwycięstwo w wyborach, a także oskarża
w

ł

adze o dokonanie masowych fa

ł

szerstw. Prosi

swoich zwolenników o zebranie się na Majdanie
Nezależnosti i budowę miasteczka namiotowego

►

24 listopada S. Kiwa

ł

ow og

ł

asza oficjalne wyniki

II tury wyborów prezydenckich:

►

W. Janukowycz – 49,46%

►

W. Juszczenko – 46,61%

►

Frekwencja – 80,9%

►

USA i Kanada nie uznają wyników wyborów

►

Po rozmowach telefonicznych Kuczma –
Kwaśniewski i Juszczenko – Kwaśniewski
rozpoczynają się przygotowania do misji
mediacyjnej

2

"Ukraina po 1991 roku"

3

Komitet Ocalenia Narodowego

i próby wyjścia z impasu

►

25 listopada opozycja powo

ł

uje do życia „Komitet

Ocalenia Narodowego” i wzywa obywateli do
ogólnokrajowego strajku generalnego

►

Pierwsza propozycja wyjścia z impasu
powyborczego: „Janukowycz prezydentem –
Juszczenko premierem”

►

Sąd Najwyższy Ukrainy zakazuje publikacji wyników
II tury wyborów

►

26 listopad – pierwsze obrady tzw. „okrąg

ł

ego sto

ł

u”

( Prezydent RP – A. Kwaśniewski, spiker Dumy FR –
Borys Gryz

ł

ow, Prezydent Litwy – W. Adamkus,

przedstawiciel UE – J. Solana, Sekretarz generalny
OBWE – J. Kubisz

►

27 listopada Rada Najwyższa Ukrainy uznaje wyniki
wyborów za nieobowiązujące ( gest symboliczny, nie
formalno – prawny )

"Ukraina po 1991 roku"

4

„Bia

ł

o – niebiescy …”

►

W. Janukowycz żąda od Kuczmy uznania wyborów
i nie dopuszczenia do dalszej eskalacji protestów

►

26 listopada na Placu przydworcowym rozpoczyna
się wiec poparcia dla W. Janukowycza. Lider Partii
Regionów oskarża Juszczenkę o próbę
przeprowadzenia przewrotu antypaństwowego

►

W trakcie wiecu w Doniecku żona Janukowycza
oskarża Zachód o sprowokowanie „Majdanu” przy
użyciu „amerykańskich walonek” i „pomarańczy z
narkotykami”

►

28 listopada w mieście Siewierodonieck odbywa się
zjazd deputowanych wszystkich szczebli ze
wschodu i po

ł

udnia kraju w trakcie którego

pojawiają się żądania od

ł

ączenia wschodnich

regionów od Ukrainy ( „південно – східна
автономія” – tzw. „pisuar” )

3

"Ukraina po 1991 roku"

5

„III tura wyborów …”

►

Ostatnia ( trzecia ) runda negocjacji i ustalenia przyjęte w jej
trakcie:

•

Przeprowadzenie ponownie „drugiej” tury wyborów

•

Wniesienie zmian do ustawodawstwa wyborczego

•

Zmiana sk

ł

adu Centralnej Komisji Wyborczej

•

Przyjęcie i realizacja tzw. reformy konstytucyjnej (
przekszta

ł

cenie Ukrainy w republikę parlamentarno –

prezydencką )

Media og

ł

aszają początek uczciwej polityki informacyjnej,

rywale rozpoczynają ponowną kampanię wyborczą

Ponad 12 tyś obserwatorów zagranicznych ( w tym ponad
3200 Polaków )

20 grudzień – debata telewizyjna kandydatów ( ja

ł

owość

dyskusji, brak konkretów, rozczarowanie … ? )

26 grudnia 2004 – g

ł

osowanie

•

Wyniki: W. Juszczenko – 51,99% ( 15,1 mln ), W. Janukowycz
– 44,2% (12,8 mln )

"Ukraina po 1991 roku"

6

4

"Ukraina po 1991 roku"

7

„Pomara

ń

czowa rewolucja” - interpretacje

Wersja nr 1:

►

►

„

„

Pomara

Pomara

ń

ń

czowa rewolucja

czowa rewolucja

”

”

–

–

logiczny i nieunikniony efekt

logiczny i nieunikniony efekt

rozwoju sytuacji w pa

rozwoju sytuacji w pa

ń

ń

stwie ukrai

stwie ukrai

ń

ń

skim ( swego rodzaju

skim ( swego rodzaju

„

„

konieczno

konieczno

ść

ść

dziejowa

dziejowa

”

”

). Rewolucja musia

). Rewolucja musia

ł

ł

a nast

a nast

ą

ą

pi

pi

ć

ć

, w

, w

tej wersji nie dopuszcza si

tej wersji nie dopuszcza si

ę

ę

mo

mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci innego rozwoju

ci innego rozwoju

sytuacji.

sytuacji.

Wersja nr 2:

►

►

„

„

Pomara

Pomara

ń

ń

czowa rewolucja

czowa rewolucja

”

”

to

to

„

„

powstanie milioner

powstanie milioner

ó

ó

w

w

przeciwko miliarderom

przeciwko miliarderom

”

”

–

–

cz

cz

ęść

ęść

elit polityczno

elit polityczno

–

–

gospodarczych na Ukrainie, zdeprecjonowana i odsuni

gospodarczych na Ukrainie, zdeprecjonowana i odsuni

ę

ę

ta

ta

na boczny tor przygotowuje projekt wyborczy maj

na boczny tor przygotowuje projekt wyborczy maj

ą

ą

cy

cy

umo

umo

ż

ż

liwi

liwi

ć

ć

im przej

im przej

ę

ę

cie w

cie w

ł

ł

adzy i korzystanie z profit

adzy i korzystanie z profit

ó

ó

w z

w z

tego tytu

tego tytu

ł

ł

u p

u p

ł

ł

yn

yn

ą

ą

cych

cych

Wersja nr 3:

►

►

„

„

Pomara

Pomara

ń

ń

czowa rewolucja

czowa rewolucja

”

”

to spontaniczny wybuch

to spontaniczny wybuch

sprzeciwu spo

sprzeciwu spo

ł

ł

ecznego sprowokowany stopniem i

ecznego sprowokowany stopniem i

bezczelno

bezczelno

ś

ś

ci

ci

ą

ą

manipulacji i fa

manipulacji i fa

ł

ł

szerstw wyborczych;

szerstw wyborczych;

rewolucja jako efekt

rewolucja jako efekt

„

„

energii rewolucyjnej

energii rewolucyjnej

”

”

drzemi

drzemi

ą

ą

cej w

cej w

narodzie, kt

narodzie, kt

ó

ó

ry si

ry si

ę

ę

„

„

przebudzi

przebudzi

ł

ł

”

”

,

,

„

„

rewolucja klasy

rewolucja klasy

ś

ś

redniej

redniej

”

”

"Ukraina po 1991 roku"

8

Wersja nr 4:

►

►

„

„

Pomara

Pomara

ń

ń

czowa rewolucja

czowa rewolucja

”

”

czyli

czyli

„

„

R

R

ę

ę

ka Moskwy

ka Moskwy

”

”

contra

contra

„

„

Wujek Sam

Wujek Sam

”

”

. Efekt rywalizacji pomi

. Efekt rywalizacji pomi

ę

ę

dzy Zachodem i Rosj

dzy Zachodem i Rosj

ą

ą

na Ukrainie. Starcie pomi

na Ukrainie. Starcie pomi

ę

ę

dzy

dzy

„

„

Wschodem

Wschodem

”

”

i

i

„

„

Zachodem

Zachodem

”

”

Wersja nr 5:

►

►

Rosyjskoj

Rosyjskoj

ę

ę

zyczny

zyczny

uprzemys

uprzemys

ł

ł

owiony wsch

owiony wsch

ó

ó

d i po

d i po

ł

ł

udnie

udnie

Ukrainy przeciwko

Ukrainy przeciwko

zukrainizowanemu

zukrainizowanemu

zachodowi i centrum.

zachodowi i centrum.

Uboczny efekt technologii politycznych wykorzystywanych na

Uboczny efekt technologii politycznych wykorzystywanych na

Ukrainie od pocz

Ukrainie od pocz

ą

ą

tku lat 90

tku lat 90

–

–

tych w okresie kolejnych

tych w okresie kolejnych

kampanii wyborczych.

kampanii wyborczych.

Wersja nr 6:

►

►

„

„

Pomara

Pomara

ń

ń

czowa rewolucja

czowa rewolucja

”

”

–

–

produkt wytworzony przez

produkt wytworzony przez

technolog

technolog

ó

ó

w politycznych, efekt masowej manipulacji

w politycznych, efekt masowej manipulacji

ś

ś

wiadomo

wiadomo

ś

ś

ci

ci

ą

ą

wyborc

wyborc

ó

ó

w, wykreowanie stosownej symboliki,

w, wykreowanie stosownej symboliki,

zderzenie dw

zderzenie dw

ó

ó

ch gigantycznych wirtualnych projekt

ch gigantycznych wirtualnych projekt

ó

ó

w

w

–

–

„

„

pomara

pomara

ń

ń

czowego

czowego

”

”

i

i

„

„

bia

bia

ł

ł

o

o

–

–

niebieskiego

niebieskiego

”

”

„Pomara

ń

czowa rewolucja” - interpretacje

5

"Ukraina po 1991 roku"

9

Euforia i „proza

ż

ycia”

►

B

ł

yskawiczne i bezkrwawe odsunięcie od w

ł

adzy

skorumpowanych elit – nadzieja na równie dynamiczny
rozwój demokracji, wolnego rynku, na uczciwe i
kontrolowane przez spo

ł

eczeństwo instytucje państwa,

na zmiany w sferze socjalnej i reformy w sferze
gospodarczej.

►

Czynniki negatywnie wp

ł

ywające na rozwój sytuacji

wewnętrznej na Ukrainie po 2004 roku:

►

System w

ł

adzy politycznej ( zniszczenie poprzedniego

„ręcznego” systemu kierowania państwem, brak zgody i
pomys

ł

u na ukraiński wariant republiki parlamentarno –

prezydenckiej )

►

Szybkie przystosowanie się starej machiny
biurokratycznej do nowych „trendów” –
wykorzystywanie „rewolucyjnej” retoryki i
„pomarańczowe krawaty”. Efekt czystek kadrowych –
„nowi ludzie ze starymi przyzwyczajeniami i gorszymi
kompetencjami”

"Ukraina po 1991 roku"

10

►

Spory ambicjonalne w tzw. „obozie pomarańczowych”.
Brak wspólnego wroga powoduje b

ł

yskawiczną

polaryzację interesów politycznych i gospodarczych

►

Brak konkretnej strategii rozwoju państwa i
spo

ł

eczeństwa ( niski potencja

ł

intelektualny,

nieumiejętność mobilizowania aktywnej części
spo

ł

eczeństwa w perspektywie d

ł

ugofalowej )

►

Brak konsekwentnych dzia

ł

ań prawnych wobec „ludzi

związanych z by

ł

ym reżimem”, wobec osób

organizujących fa

ł

szerstwa wyborcze, wobec polityków

g

ł

oszących has

ł

a separatystyczne, itd.

►

„Nowa twarz Wiktora Juszczenki” – polityk sk

ł

onny do

wątpliwych kompromisów, dzia

ł

ań w których brak jest

podstawowej logiki politycznej, impulsywny, optujący
za „odnową moralną” a jednocześnie kojarzony z
faworytyzmem i wykorzystywaniem powiązań na linii
polityka – biznes.

Euforia i „proza

ż

ycia”