hariù oà tat sat
bhagavad-gé tä kiàcid adhé tä
gaìga-jala-lava-kaëikä pé tä
yasya kathaàcin murä ri-samarcä
kriyate tasya yamena na carcä
çré -veda-vyä sa-praëé ta-mahä bhä ratä ntargatä
çré -çré mad-bhagavad-gé tä
nä rä yaëaà namaskå tya
naraà caiva narottamam |
devé à sarasvaté à vyä saà
tato jayam udé rayet ||
atha dhyä nam
oà pärthäya pratibodhitäà bhagavatä näräyaëena svayaà
vyäsena grathitäà puräëa-muninä madhye-mahäbhäratäm |
advaitämå ta-varñ iëé à bhagavaté m añ ö adaçädhyäyiné m
amba tväm anusandadhämi bhagavad-gé te bhava-dveñ iëé m ||1||
atha maìgalä caraëam
oà
väg-é çädyäù sumanasaù sarvärthänäm upakrame |
yaà natvä kå ta-kå tyäù syus taà namämi gajänanam ||2||
namo’stu te vyäsa viçäla-buddhe
phulläravindäyata-padma-netre |
yena tvayä bhärata-taila-pürëaù
prajvälito jïäna-mayaù pradé paù ||3||
prapanna-parijätäya totra-vetraika-päëaye |
jïäna-mudräya kå ñ ëäya gé tämå ta-duhe namaù ||4||
sarvopaniñ ado gävo dogdhä gopäla-nandanaù |
pärtho vatsaù sudhé r bhoktä dugdhaà gé tämå taà mahat ||5||
vasudeva-sutaà devaà kaàsa-cäëüra-mardanam |
devaké -paramänandaà kå ñ ëaà vande jagad-gurum ||6||
bhé ñ ma-droëa-taö ä jayadratha-jalä gändhära-né lotpalä
çälya-grähavatä kå peëa vahané karëena veläkulä |
açvatthäma-vikarëa-ghora-makarä duryodhanävartiné
sotté rëä khalu päëòavai raëa-nadé kaivartakaù keçavaù ||7||
päräçarya-vacaù sarojam amalaà gé tärtha-gandhotkaö aà
nänäkhyänaka-keçaraà hari-kathä-sambodhanäbodhitam |
loke sajjana-ñ aö padair aharahaù pepé yamänaà mudä
bhüyäd bhärata-paìkajaà kali-mala-pradhvaàsi naù çreyase ||8||
mükaà karoti väcälaà paìguà laìghäyate girim |
yat-kå pä tam ahaà vande paramänanda-mädhavam ||9||
yaà brahmä varuëendra-rudra-marutaù stunvanti divyaiù stavair
vedaiù säìga-pada-kramopaniñ adair gäyanti yaà säma-gäù |
dhyänävasthita-tad-gatena manasä paçyanti yaà yogino
yasyäntaà na viduù suräsura-gaëä deväya tasmai namaù ||10||
—o)0(o—
(1)
atha prathamo’dhyä yaù
arjuna-viñ ä da-yogaù
dhå tarä ñ ö ra uvä ca
dharma-kñ etre kuru-kñ etre samavetä yuyutsavaù |
mä makä ù pä ëòavä ç caiva kim akurvata saàjaya ||1||
saàjaya uvä ca
då ñ ö vä tu pä ëòavä né kaà vyüòhaà duryodhanas tadä |
ä cä ryam upasaàgamya rä jä vacanam abravé t ||2||
paçyaitä à pä ëòu-puträ ëä m ä cä rya mahaté à camüm |
vyüòhä à drupada-putreëa tava çiñ yeëa dhé matä ||3||
atra çürä maheñ vä sä bhé mä rjuna-samä yudhi |
yuyudhä no virä ö aç ca drupadaç ca mahä rathaù ||4||
dhå ñ ö aketuç cekitä naù kä çirä jaç ca vé ryavä n |
purujit kuntibhojaç ca çaibyaç ca nara-puàgavaù ||5||
yudhä manyuç ca vikrä nta uttamaujä ç ca vé ryavä n |
saubhadro draupadeyä ç ca sarva eva mahä -rathä ù ||6||
asmä kaà tu viçiñ ö ä ye tä n nibodha dvijottama |
nä yakä mama sainyasya saàjïä rthaà tä n bravé mi te ||7||
bhavä n bhé ñ maç ca karëaç ca kå paç ca samitiàjayaù |
açvatthä mä vikarëaç ca saumadattir jayadrathaù ||8||
anye ca bahavaù çürä mad-arthe tyakta-jé vitä ù |
nä nä -çastra-praharaëä ù sarve yuddha-viçä radä ù ||9||
aparyä ptaà tad asmä kaà balaà bhé ñ mä bhirakñ itam |
paryä ptaà tv idam eteñ ä à balaà bhé mä bhirakñ itam ||10||
ayaneñ u ca sarveñ u yathä -bhä gam avasthitä ù |
bhé ñ mam evä bhirakñ antu bhavantaù sarva eva hi ||11||
tasya saàjanayan harñ aà kuru-vå ddhaù pitä mahaù |
siàha-nä daà vinadyoccaiù çaìkhaà dadhmau pratä pavä n ||12||
tataù çaìkhä ç ca bheryaç ca paëavä naka-gomukhä ù |
sahasaivä bhyahanyanta sa çabdas tumulo’bhavat ||13||
tataù çvetair hayair yukte mahati syandane sthitau |
mä dhavaù pä ëòavaç caiva divyau çaìkhau pradadhmatuù ||14||
pä ïcajanyaà hå ñ é keço devadattaà dhanaàjayaù |
pauëòraà dadhmau mahä -çaìkhaà bhé ma-karmä vå kodaraù ||15||
ananta-vijayaà rä jä kunté -putro yudhiñ ö hiraù |
nakulaù sahadevaç ca sughoñ a-maëipuñ pakau ||16||
kä çyaç ca parameñ vä saù çikhaëòé ca mahä -rathaù |
dhå ñ ö adyumno virä ö aç ca sä tyakiç cä parä jitaù ||17||
drupado draupadeyä ç ca sarvaçaù på thivé -pate |
saubhadraç ca mahä bä huù çaìkhä n dadhmuù på thak på thak ||18||
sa ghoñ o dhä rtarä ñ ö rä ëä à hå dayä ni vyadä rayat |
nabhaç ca på thivé à caiva tumulo vyanunä dayan ||19||
atha vyavasthitä n då ñ ö vä dhä rtarä ñ ö rä n kapi-dhvajaù |
pravå tte çastra-saàpä te dhanur udyamya pä ëòavaù ||20||
hå ñ é keçaà tadä vä kyam idam ä ha mahé -pate |
senayor ubhayor madhye rathaà sthä paya me’cyuta ||21||
yä vad etä n niré kñ e’haà yoddhu-kä mä n avasthitä n |
kair mayä saha yoddhavyam asmin raëa-samudyame ||22||
yotsyamä nä n avekñ e’haà ya ete’tra samä gatä ù |
dhä rtarä ñ ö rasya durbuddher yuddhe priya-ciké rñ avaù ||23||
evam ukto hå ñ é keço guòä keçena bhä rata |
senayor ubhayor madhye sthä payitvä rathottamam ||24||
bhé ñ ma-droëa-pramukhataù sarveñ ä à ca mahé kñ itä m |
uvä ca pä rtha paçyaitä n samavetä n kurün iti ||25||
taträ paçyat sthitä n pä rthaù pitè n atha pitä mahä n |
ä cä ryä n mä tulä n bhrä tè n puträ n pauträ n sakhé às tathä ||26||
çvaçurä n suhå daç caiva senayor ubhayor api |
tä n samé kñ ya sa kaunteyaù sarvä n bandhün avasthitä n ||27||
kå payä parayä viñ ö o viñ é dann idam abravé t |
då ñ ö vemaà svajanaà kå ñ ëa yuyutsuà samupasthitam ||28||
sé danti mama gä trä ëi mukhaà ca pariçuñ yati |
vepathuç ca çaré re me romaharñ aç ca jä yate ||29||
gä ëòé vaà sraàsate hastä t tvak caiva paridahyate |
na ca çaknomy avasthä tuà bhramaté va ca me manaù ||30||
nimittä ni ca paçyä mi viparé tä ni keçava |
na ca çreyo’nupaçyä mi hatvä svajanam ä have ||31||
na kä ìkñ e vijayaà kå ñ ëa na ca rä jyaà sukhä ni ca |
kià no rä jyena govinda kià bhogair jé vitena vä ||32||
yeñ ä m arthe kä ìkñ itaà no rä jyaà bhogä ù sukhä ni ca |
ta ime’vasthitä yuddhe prä ëä às tyaktvä dhanä ni ca ||33||
ä cä ryä ù pitaraù puträ s tathaiva ca pitä mahä ù |
mä tulä ù çvaçurä ù pauträ ù çyä lä ù saàbandhinas tathä ||34||
etä n na hantum icchä mi ghnato’pi madhusüdana |
api trailokya-rä jyasya hetoù kià nu mahé -kå te ||35||
nihatya dhä rtarä ñ ö rä n naù kä pré tiù syä j janä rdana |
pä pam evä çrayed asmä n hatvaitä n ä tatä yinaù ||36||
tasmä n nä rhä vayaà hantuà dhä rtarä ñ ö rä n sva-bä ndhavä n |
svajanaà hi kathaà hatvä sukhinaù syä ma mä dhava ||37||
yady apy ete na paçyanti lobhopahata-cetasaù |
kula-kñ aya-kå taà doñ aà mitra-drohe ca pä takam ||38||
kathaà na jïeyam asmä bhiù pä pä d asmä n nivartitum |
kula-kñ aya-kå taà doñ aà prapaçyadbhir janä rdana ||39||
kula-kñ aye praëaçyanti kula-dharmä ù sanä tanä ù |
dharme nañ ö e kulaà kå tsnam adharmo’bhibhavaty uta ||40||
adharmä bhibhavä t kå ñ ëa praduñ yanti kula-striyaù |
stré ñ u duñ ö ä su vä rñ ëeya jä yate varëa-saàkaraù ||41||
saàkaro narakä yaiva kula-ghnä nä à kulasya ca |
patanti pitaro hy eñ ä à lupta-piëòodaka-kriyä ù ||42||
doñ air etaiù kula-ghnä nä à varëa-saàkara-kä rakaiù |
utsä dyante jä ti-dharmä ù kula-dharmä ç ca çä çvatä ù ||43||
utsanna-kula-dharmä ëä à manuñ yä ëä à janä rdana |
narake niyataà vä so bhavaté ty anuçuçruma ||44||
aho bata mahat pä paà kartuà vyavasitä vayam |
yad rä jya-sukha-lobhena hantuà svajanam udyatä ù ||45||
yadi mä m apraté kä ram açastraà çastra-pä ëayaù |
dhä rtarä ñ ö rä raëe hanyus tan me kñ emataraà bhavet ||46||
evam uktvä rjunaù saàkhye rathopastha upä viçat |
viså jya saçaraà cä paà çoka-saàvigna-mä nasaù ||47||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
arjuna-viñ äda-yogo näma prathamo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(2)
atha dvité yo’dhyä yaù
sä ìkhya-yogaù
saàjaya uvä ca
taà tathä kå payä viñ ö am açru-pürëä kulekñ aëam |
viñ é dantam idaà vä kyam uvä ca madhusüdanaù ||1||
çré -bhagavä n uvä ca
kutas tvä kaçmalam idaà viñ ame samupasthitam |
anä rya-juñ ö am asvargyam aké rti-karam arjuna ||2||
klaibyaà mä sma gamaù pä rtha naitat tvayy upapadyate |
kñ udraà hå daya-daurbalyaà tyaktvottiñ ö ha parantapa ||3||
arjuna uvä ca
kathaà bhé ñ mam ahaà saàkhye droëaà ca madhusüdana |
iñ ubhiù pratiyotsyä mi püjä rhä v arisüdana ||4||
gurün ahatvä hi mahä nubhä vä ï
çreyo bhoktuà bhaikñ yam apé ha loke |
hatvä rtha-kä mä às tu gurün ihaiva
bhuïjé ya bhogä n rudhira-pradigdhä n ||5||
na caitad vidmaù kataran no garé yo
yad vä jayema yadi vä no jayeyuù |
yä n eva hatvä na jijé viñ ä mas
te’vasthitä ù pramukhe dhä rtarä ñ ö rä ù ||6||
kä rpaëya-doñ opahata-svabhä vaù
på cchä mi tvä à dharma-saàmüòha-cetä ù |
yac chreyaù syä n niçcitaà brühi tan me
çiñ yas te’haà çä dhi mä à tvä à prapannam ||7||
na hi prapaçyä mi mamä panudyä d
yac chokam ucchoñ aëam indriyä ëä m |
avä pya bhümä v asapatnam å ddhaà
rä jyaà surä ëä m api cä dhipatyam ||8||
saàjaya uvä ca
evam uktvä hå ñ é keçaà guòä keçaù parantapaù |
na yotsya iti govindam uktvä tüñ ëé à babhüva ha ||9||
tam uvä ca hå ñ é keçaù prahasann iva bhä rata |
senayor ubhayor madhye viñ é dantam idaà vacaù ||10||
çré -bhagavä n uvä ca
açocyä n anvaçocas tvaà prajïä -vä dä àç ca bhä ñ ase |
gatä sün agatä süàç ca nä nuçocanti paëòitä ù ||11||
na tv evä haà jä tu nä saà na tvaà neme janä dhipä ù |
na caiva na bhaviñ yä maù sarve vayam ataù param ||12||
dehino’smin yathä dehe kaumä raà yauvanaà jarä |
tathä dehä ntara-prä ptir dhé ras tatra na muhyati ||13||
mä trä -sparçä s tu kaunteya çé toñ ëa-sukha-duùkha-dä ù |
ä gamä pä yino’nityä s tä às titikñ asva bhä rata ||14||
yaà hi na vyathayanty ete puruñ aà puruñ arñ abha |
sama-duùkha-sukhaà dhé raà so’må tatvä ya kalpate ||15||
nä sato vidyate bhä vo nä bhä vo vidyate sataù |
ubhayor api då ñ ö o’ntas tv anayos tattvadarçibhiù ||16||
avinä çi tu tad viddhi yena sarvam idaà tatam |
vinä çam avyayasyä sya na kaçcit kartum arhati ||17||
antavanta ime dehä nityasyoktä ù çaré riëaù |
anä çino’prameyasya tasmä d yudhyasva bhä rata ||18||
ya enaà vetti hantä raà yaç cainaà manyate hatam |
ubhau tau na vijä né to nä yaà hanti na hanyate ||19||
na jä yate mriyate vä kadä cin
nä yaà bhütvä bhavitä vä na bhüyaù |
ajo nityaù çä çvato’yaà purä ëo
na hanyate hanyamä ne çaré re ||20||
vedä vinä çinaà nityaà ya enam ajam avyayam |
kathaà sa puruñ aù pä rtha kaà ghä tayati hanti kam ||21||
vä sä àsi jé rëä ni yathä vihä ya
navä ni gå hëä ti naro’parä ëi |
tathä çaré rä ëi vihä ya jé rëä ni
anyä ni saàyä ti navä ni dehé ||22||
nainaà chindanti çasträ ëi nainaà dahati pä vakaù |
na cainaà kledayanty ä po na çoñ ayati mä rutaù ||23||
acchedyo’yam adä hyo’yam akledyo’çoñ ya eva ca |
nityaù sarva-gataù sthä ëur acalo’yaà sanä tanaù ||24||
avyakto’yam acintyo’yam avikä ryo’yam ucyate |
tasmä d evaà viditvainaà nä nuçocitum arhasi ||25||
atha cainaà nitya-jä taà nityaà vä manyase må tam |
tathä pi tvaà mahä -bä ho naivaà çocitum arhasi ||26||
jä tasya hi dhruvo må tyur dhruvaà janma må tasya ca |
tasmä d aparihä rye’rthe na tvaà çocitum arhasi ||27||
avyaktä dé ni bhütä ni vyakta-madhyä ni bhä rata |
avyakta-nidhanä ny eva tatra kä paridevanä ||28||
ä çcarya-vat paçyati kaçcid enam
ä çcarya-vad vadati tathaiva cä nyaù |
ä çcarya-vac cainam anyaù çå ëoti
çrutvä py enaà veda na caiva kaçcit ||29||
dehé nityam avadhyo’yaà dehe sarvasya bhä rata |
tasmä t sarvä ëi bhütä ni na tvaà çocitum arhasi ||30||
sva-dharmam api cä vekñ ya na vikampitum arhasi |
dharmyä d dhi yuddhä c chreyo’nyat kñ atriyasya na vidyate ||31||
yadå cchayä copapannaà svargadvä ram apä vå tam |
sukhinaù kñ atriyä ù pä rtha labhante yuddham é då çam ||32||
atha cet tvam imaà dharmyaà saàgrä maà na kariñ yasi |
tataù sva-dharmaà ké rtià ca hitvä pä pam avä psyasi ||33||
aké rtià cä pi bhütä ni kathayiñ yanti te’vyayä m |
saàbhä vitasya cä ké rtir maraëä d atiricyate ||34||
bhayä d raëä d uparataà maàsyante tvä à mahä -rathä ù |
yeñ ä à ca tvaà bahu-mato bhütvä yä syasi lä ghavam ||35||
avä cya-vä dä àç ca bahün vadiñ yanti tavä hitä ù |
nindantas tava sä marthyaà tato duùkhataraà nu kim ||36||
hato vä prä psyasi svargaà jitvä vä bhokñ yase mahé m |
tasmä d uttiñ ö ha kaunteya yuddhä ya kå ta-niçcayaù ||37||
sukha-duùkhe same kå tvä lä bhä lä bhau jayä jayau |
tato yuddhä ya yujyasva naivaà pä pam avä psyasi ||38||
eñ ä te’bhihitä sä àkhye buddhir yoge tv imä à çå ëu |
buddhyä yukto yayä pä rtha karma-bandhaà prahä syasi ||39||
nehä bhikrama-nä ço’sti pratyavä yo na vidyate |
svalpam apy asya dharmasya trä yate mahato bhayä t ||40||
vyavasä yä tmikä buddhir ekeha kuru-nandana |
bahu-çä khä hy anantä ç ca buddhayo’vyavasä yinä m ||41||
yä m imä à puñ pitä à vä caà pravadanty avipaçcitaù |
veda-vä da-ratä ù pä rtha nä nyad asté ti vä dinaù ||42||
kä mä tmä naù svarga-parä janma-karma-phala-pradä m |
kriyä -viçeñ a-bahulä à bhogaiçvarya-gatià prati ||43||
bhogaiçvarya-prasaktä nä à tayä pahå ta-cetasä m |
vyavasä yä tmikä buddhiù samä dhau na vidhé yate ||44||
traiguëya-viñ ayä vedä nistraiguëyo bhavä rjuna |
nirdvandvo nitya-sattva-stho niryoga-kñ ema ä tmavä n ||45||
yä vä n artha udapä ne sarvataù saàplutodake |
tä vä n sarveñ u vedeñ u brä hmaëasya vijä nataù ||46||
karmaëy evä dhikä ras te mä phaleñ u kadä cana |
mä karma-phala-hetur bhür mä te saìgo’stv akarmaëi ||47||
yoga-sthaù kuru karmä ëi saìgaà tyaktvä dhanaàjaya |
siddhy-asiddhyoù samo bhütvä samatvaà yoga ucyate ||48||
düreëa hy avaraà karma buddhi-yogä d dhanaàjaya |
buddhau çaraëam anviccha kå paëä ù phala-hetavaù ||49||
buddhi-yukto jahä té ha ubhe sukå ta-duñ kå te |
tasmä d yogä ya yujyasva yogaù karmasu kauçalam ||50||
karmajaà buddhi-yuktä hi phalaà tyaktvä mané ñ iëaù |
janma-bandha-vinirmuktä ù padaà gacchanty anä mayam ||51||
yadä te moha-kalilaà buddhir vyatitariñ yati |
tadä gantä si nirvedaà çrotavyasya çrutasya ca ||52||
çruti-vipratipannä te yadä sthä syati niçcalä |
samä dhä v acalä buddhis tadä yogam avä psyasi ||53||
arjuna uvä ca
sthita-prajïasya kä bhä ñ ä samä dhisthasya keçava |
sthita-dhé ù kià prabhä ñ eta kim ä sé ta vrajeta kim ||54||
çré -bhagavä n uvä ca
prajahä ti yadä kä mä n sarvä n pä rtha manogatä n |
ä tmany evä tmanä tuñ ö aù sthita-prajïas tadocyate ||55||
duùkheñ v anudvigna-manä ù sukheñ u vigata-spå haù |
vé ta-rä ga-bhaya-krodhaù sthitadhé r munir ucyate ||56||
yaù sarvaträ nabhisnehas tat tat prä pya çubhä çubham |
nä bhinandati na dveñ ö i tasya prajïä pratiñ ö hitä ||57||
yadä saàharate cä yaà kürmo’ìgä né va sarvaçaù |
indriyä ëé ndriyä rthebhyas tasya prajïä pratiñ ö hitä ||58||
viñ ayä vinivartante nirä hä rasya dehinaù |
rasa-varjaà raso’py asya paraà då ñ ö vä nivartate ||59||
yatato hy api kaunteya puruñ asya vipaçcitaù |
indriyä ëi pramä thé ni haranti prasabhaà manaù ||60||
tä ni sarvä ëi saàyamya yukta ä sé ta mat-paraù |
vaçe hi yasyendriyä ëi tasya prajïä pratiñ ö hitä ||61||
dhyä yato viñ ayä n puàsaù saìgas teñ üpajä yate |
saìgä t saàjä yate kä maù kä mä t krodho’bhijä yate ||62||
krodhä d bhavati saàmohaù saàmohä t små ti-vibhramaù |
små ti-bhraàçä d buddhi-nä ço buddhi-nä çä t praëaçyati ||63||
rä ga-dveñ a-viyuktais tu viñ ayä n indriyaiç caran |
ä tma-vaçyair vidheyä tmä prasä dam adhigacchati ||64||
prasä de sarva-duùkhä nä à hä nir asyopajä yate |
prasanna-cetaso hy ä çu buddhiù paryavatiñ ö hate ||65||
nä sti buddhir ayuktasya na cä yuktasya bhä vanä |
na cä bhä vayataù çä ntir açä ntasya kutaù sukham ||66||
indriyä ëä à hi caratä à yan mano’nuvidhé yate |
tad asya harati prajïä à vä yur nä vam ivä mbhasi ||67||
tasmä d yasya mahä -bä ho nigå hé tä ni sarvaçaù |
indriyä ëé ndriyä rthebhyas tasya prajïä pratiñ ö hitä ||68||
yä niçä sarva-bhütä nä à tasyä à jä garti saàyamé |
yasyä à jä grati bhütä ni sä niçä paçyato muneù ||69||
ä püryamä ëam acala-pratiñ ö haà
samudram ä paù praviçanti yadvat |
tadvat kä mä yaà praviçanti sarve
sa çä ntim ä pnoti na kä ma-kä mé ||70||
vihä ya kä mä n yaù sarvä n pumä àç carati niùspå haù |
nirmamo nirahaàkä raù sa çä ntim adhigacchati ||71||
eñ ä brä hmé sthitiù pä rtha nainä à prä pya vimuhyati |
sthitvä syä m anta-kä le’pi brahma-nirvä ëam å cchati ||72||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
säìkhya-yogo näma dvité yo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(3)
atha tå té yo’dhyä yaù
karma-yogaù
arjuna uvä ca
jyä yasé cet karmaëas te matä buddhir janä rdana |
tat kià karmaëi ghore mä à niyojayasi keçava ||1||
vyä miçreëaiva vä kyena buddhià mohayasé va me |
tad ekaà vada niçcitya yena çreyo’ham ä pnuyä m ||2||
çré -bhagavä n uvä ca
loke’smin dvividhä niñ ö hä purä proktä mayä nagha |
jïä na-yogena sä àkhyä nä à karma-yogena yoginä m ||3||
na karmaëä m anä rambhä n naiñ karmyaà puruñ o’çnute |
na ca saànyasanä d eva siddhià samadhigacchati ||4||
na hi kaçcit kñ aëam api jä tu tiñ ö haty akarma-kå t |
kä ryate hy avaçaù karma sarvaù prakå ti-jair guëaiù ||5||
karmendriyä ëi saàyamya ya ä ste manasä smaran |
indriyä rthä n vimüòhä tmä mithyä cä raù sa ucyate ||6||
yas tv indriyä ëi manasä niyamyä rabhate’rjuna |
karmendriyaiù karma-yogam asaktaù sa viçiñ yate ||7||
niyataà kuru karma tvaà karma jyä yo hy akarmaëaù |
çaré ra-yä trä pi ca te na prasidhyed akarmaëaù ||8||
yajïä rthä t karmaëo’nyatra loko’yaà karma-bandhanaù |
tad-arthaà karma kaunteya mukta-saìgaù samä cara ||9||
saha-yajïä ù prajä ù så ñ ö vä purovä ca prajä patiù |
anena prasaviñ yadhvam eñ a vo’stv iñ ö a-kä ma-dhuk ||10||
devä n bhä vayatä nena te devä bhä vayantu vaù |
parasparaà bhä vayantaù çreyaù param avä psyatha ||11||
iñ ö ä n bhogä n hi vo devä dä syante yajïa-bhä vitä ù |
tair dattä n apradä yaibhyo yo bhuìkte stena eva saù ||12||
yajïa-çiñ ö ä çinaù santo mucyante sarva-kilbiñ aiù |
bhuïjate te tv aghaà pä pä ye pacanty ä tma-kä raëä t ||13||
annä d bhavanti bhütä ni parjanyä d anna-saàbhavaù |
yajïä d bhavati parjanyo yajïaù karma-samudbhavaù ||14||
karma brahmodbhavaà viddhi brahmä kñ ara-samudbhavam |
tasmä t sarva-gataà brahma nityaà yajïe pratiñ ö hitam ||15||
evaà pravartitaà cakraà nä nuvartayaté ha yaù |
aghä yur indriyä rä mo moghaà pä rtha sa jé vati ||16||
yas tv ä tma-ratir eva syä d ä tma-tå ptaç ca mä navaù |
ä tmany eva ca saàtuñ ö as tasya kä ryaà na vidyate ||17||
naiva tasya kå tenä rtho nä kå teneha kaçcana |
na cä sya sarva-bhüteñ u kaçcid artha-vyapä çrayaù ||18||
tasmä d asaktaù satataà kä ryaà karma samä cara |
asakto hy ä caran karma param ä pnoti püruñ aù ||19||
karmaëaiva hi saàsiddhim ä sthitä janakä dayaù |
loka-saàgraham evä pi saàpaçyan kartum arhasi ||20||
yad yad ä carati çreñ ö has tat tad evetaro janaù |
sa yat pramä ëaà kurute lokas tad anuvartate ||21||
na me pä rthä sti kartavyaà triñ u lokeñ u kiàcana |
nä navä ptam avä ptavyaà varta eva ca karmaëi ||22||
yadi hy ahaà na varteyaà jä tu karmaëy atandritaù |
mama vartmä nuvartante manuñ yä ù pä rtha sarvaçaù ||23||
utsé deyur ime lokä na kuryä à karma ced aham |
saàkarasya ca kartä syä m upahanyä m imä ù prajä ù ||24||
saktä ù karmaëy avidvä àso yathä kurvanti bhä rata |
kuryä d vidvä às tathä saktaç ciké rñ ur loka-saàgraham ||25||
na buddhi-bhedaà janayed ajïä nä à karma-saìginä m |
joñ ayet sarva-karmä ëi vidvä n yuktaù samä caran ||26||
prakå teù kriyamä ëä ni guëaiù karmä ëi sarvaçaù |
ahaàkä ra-vimüòhä tmä kartä ham iti manyate ||27||
tattva-vit tu mahä -bä ho guëa-karma-vibhä gayoù |
guëä guëeñ u vartanta iti matvä na sajjate ||28||
prakå ter guëa-saàmüòhä ù sajjante guëa-karmasu |
tä n akå tsna-vido mandä n kå tsna-vin na vicä layet ||29||
mayi sarvä ëi karmä ëi saànyasyä dhyä tma-cetasä |
nirä çé r nirmamo bhütvä yudhyasva vigata-jvaraù ||30||
ye me matam idaà nityam anutiñ ö hanti mä navä ù |
çraddhä vanto’nasüyanto mucyante te’pi karmabhiù ||31||
ye tv etad abhyasüyanto nä nutiñ ö hanti me matam |
sarva-jïä na-vimüòhä às tä n viddhi nañ ö ä n acetasaù ||32||
sadå çaà ceñ ö ate svasyä ù prakå ter jïä navä n api |
prakå tià yä nti bhütä ni nigrahaù kià kariñ yati ||33||
indriyasyendriyasyä rthe rä ga-dveñ au vyavasthitau |
tayor na vaçam ä gacchet tau hy asya paripanthinau ||34||
çreyä n sva-dharmo viguëaù para-dharmä t svanuñ ö hitä t |
sva-dharme nidhanaà çreyaù para-dharmo bhayä vahaù ||35||
arjuna uvä ca
atha kena prayukto’yaà pä paà carati püruñ aù |
anicchann api vä rñ ëeya balä d iva niyojitaù ||36||
çré -bhagavä n uvä ca
kä ma eñ a krodha eñ a rajo-guëa-samudbhavaù |
mahä çano mahä -pä pmä viddhy enam iha vairiëam ||37||
dhümenä vriyate vahnir yathä darço malena ca |
yatholbenä vå to garbhas tathä tenedam ä vå tam ||38||
ä vå taà jïä nam etena jïä nino nitya-vairiëä |
kä ma-rüpeëa kaunteya duñ püreëä nalena ca ||39||
indriyä ëi mano buddhir asyä dhiñ ö hä nam ucyate |
etair vimohayaty eñ a jïä nam ä vå tya dehinam ||40||
tasmä t tvam indriyä ëy ä dau niyamya bharatarñ abha |
pä pmä naà prajahi hy enaà jïä na-vijïä na-nä çanam ||41||
indriyä ëi parä ëy ä hur indriyebhyaù paraà manaù |
manasas tu parä buddhir yo buddheù paratas tu saù ||42||
evaà buddheù paraà buddhvä saàstabhyä tmä nam ä tmanä |
jahi çatruà mahä -bä ho kä ma-rüpaà durä sadam ||43||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
karma-yogo näma tå té yo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(4)
atha caturtho’dhyä yaù
jïä na-karma-sannyä sa-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
imaà vivasvate yogaà proktavä n aham avyayam |
vivasvä n manave prä ha manur ikñ vä kave’bravé t ||1||
evaà paramparä -prä ptam imaà rä jarñ ayo viduù |
sa kä leneha mahatä yogo nañ ö aù parantapa ||2||
sa evä yaà mayä te’dya yogaù proktaù purä tanaù |
bhakto’si me sakhä ceti rahasyaà hy etad uttamam ||3||
arjuna uvä ca
aparaà bhavato janma paraà janma vivasvataù |
katham etad vijä né yä à tvam ä dau proktavä n iti ||4||
çré -bhagavä n uvä ca |
bahüni me vyaté tä ni janmä ni tava cä rjuna |
tä ny ahaà veda sarvä ëi na tvaà vettha parantapa ||5||
ajo’pi sann avyayä tmä bhütä nä m é çvaro’pi san |
prakå tià svä m adhiñ ö hä ya saàbhavä my ä tma-mä yayä ||6||
yadä yadä hi dharmasya glä nir bhavati bhä rata |
abhyutthä nam adharmasya tadä tmä naà så jä my aham ||7||
pariträ ëä ya sä dhünä à vinä çä ya ca duñ kå tä m |
dharma-saàsthä panä rthä ya saàbhavä mi yuge yuge ||8||
janma karma ca me divyam evaà yo vetti tattvataù |
tyaktvä dehaà punar janma naiti mä m eti so’rjuna ||9||
vé ta-rä ga-bhaya-krodhä man-mayä mä m upä çritä ù |
bahavo jïä na-tapasä pütä mad-bhä vam ä gatä ù ||10||
ye yathä mä à prapadyante tä às tathaiva bhajä my aham |
mama vartmä nuvartante manuñ yä ù pä rtha sarvaçaù ||11||
kä ìkñ antaù karmaëä à siddhià yajanta iha devatä ù |
kñ ipraà hi mä nuñ e loke siddhir bhavati karmajä ||12||
cä turvarëyaà mayä så ñ ö aà guëa-karma-vibhä gaçaù |
tasya kartä ram api mä à viddhy akartä ram avyayam ||13||
na mä à karmä ëi limpanti na me karma-phale spå hä |
iti mä à yo’bhijä nä ti karmabhir na sa badhyate ||14||
evaà jïä tvä kå taà karma pürvair api mumukñ ubhiù |
kuru karmaiva tasmä t tvaà pürvaiù pürvataraà kå tam ||15||
kià karma kim akarmeti kavayo’py atra mohitä ù |
tat te karma pravakñ yä mi yaj jïä tvä mokñ yase’çubhä t ||16||
karmaëo hy api boddhavyaà boddhavyaà ca vikarmaëaù |
akarmaëaç ca boddhavyaà gahanä karmaëo gatiù ||17||
karmaëy akarma yaù paçyed akarmaëi ca karma yaù |
sa buddhimä n manuñ yeñ u sa yuktaù kå tsna-karma-kå t ||18||
yasya sarve samä rambhä ù kä ma-saàkalpa-varjitä ù |
jïä nä gni-dagdha-karmä ëaà tam ä huù paëòitaà budhä ù ||19||
tyaktvä karma-phalä saìgaà nitya-tå pto nirä çrayaù |
karmaëy abhipravå tto’pi naiva kiàcit karoti saù ||20||
nirä çé r yata-cittä tmä tyakta-sarva-parigrahaù |
çä ré raà kevalaà karma kurvan nä pnoti kilbiñ am ||21||
yadå cchä -lä bha-saàtuñ ö o dvandvä té to vimatsaraù |
samaù siddhä v asiddhau ca kå tvä pi na nibadhyate ||22||
gata-saìgasya muktasya jïä nä vasthita-cetasaù |
yajïä yä carataù karma samagraà pravilé yate ||23||
brahmä rpaëaà brahma havir brahmä gnau brahmaëä hutam |
brahmaiva tena gantavyaà brahma-karma-samä dhinä ||24||
daivam evä pare yajïaà yoginaù paryupä sate |
brahmä gnä v apare yajïaà yajïenaivopajuhvati ||25||
çroträ dé né ndriyä ëy anye saàyamä gniñ u juhvati |
çabdä dé n viñ ayä n anya indriyä gniñ u juhvati ||26||
sarvä ëé ndriya-karmä ëi prä ëa-karmä ëi cä pare |
ä tma-saàyama-yogä gnau juhvati jïä na-dé pite ||27||
dravya-yajïä s tapo-yajïä yoga-yajïä s tathä pare |
svä dhyä ya-jïä na-yajïä ç ca yatayaù saàçita-vratä ù ||28||
apä ne juhvati prä ëaà prä ëe’pä naà tathä pare |
prä ëä pä na-gaté ruddhvä prä ëä yä ma-parä yaëä ù ||29||
apare niyatä hä rä ù prä ëä n prä ëeñ u juhvati |
sarve’py ete yajïa-vido yajïa-kñ apita-kalmañ ä ù ||30||
yajïa-çiñ ö ä må ta-bhujo yä nti brahma sanä tanam |
nä yaà loko’sty ayajïasya kuto’nyaù kurusattama ||31||
evaà bahu-vidhä yajïä vitatä brahmaëo mukhe |
karma-jä n viddhi tä n sarvä n evaà jïä tvä vimokñ yase ||32||
çreyä n dravya-mayä d yajïä j jïä na-yajïaù parantapa |
sarvaà karmä khilaà pä rtha jïä ne parisamä pyate ||33||
tad viddhi praëipä tena paripraçnena sevayä |
upadekñ yanti te jïä naà jïä ninas tattva-darçinaù ||34||
yaj jïä tvä na punar moham evaà yä syasi pä ëòava |
yena bhütä ny açeñ eëa drakñ yasy ä tmany atho mayi ||35||
api ced asi pä pebhyaù sarvebhyaù pä pa-kå ttamaù |
sarvaà jïä na-plavenaiva vå jinaà saàtariñ yasi ||36||
yathaidhä àsi samiddho’gnir bhasmasä t kurute’rjuna |
jïä nä gniù sarva-karmä ëi bhasmasä t kurute tathä ||37||
na hi jïä nena sadå çaà pavitram iha vidyate |
tat svayaà yoga-saàsiddhaù kä lenä tmani vindati ||38||
çraddhä vä n labhate jïä naà tat-paraù saàyatendriyaù |
jïä naà labdhvä parä à çä ntim acireëä dhigacchati ||39||
ajïaç cä çraddadhä naç ca saàçayä tmä vinaçyati |
nä yaà loko’sti na paro na sukhaà saàçayä tmanaù ||40||
yoga-saànyasta-karmä ëaà jïä na-saàchinna-saàçayam |
ä tmavantaà na karmä ëi nibadhnanti dhanaàjaya ||41||
tasmä d ajïä na-saàbhütaà hå t-sthaà jïä nä sinä tmanaù |
chittvainaà saàçayaà yogam ä tiñ ö hottiñ ö ha bhä rata ||42||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
jïäna-karma-sannyäsa-yogo näma caturö ho’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(5)
atha païcamo’dhyä yaù
sannyä sa-yogaù
arjuna uvä ca
saànyä saà karmaëä à kå ñ ëa punar yogaà ca çaàsasi |
yac chreya etayor ekaà tan me brühi suniçcitam ||1||
çré -bhagavä n uvä ca
saànyä saù karma-yogaç ca niùçreyasa-karä v ubhau |
tayos tu karma-saànyä sä t karma-yogo viçiñ yate ||2||
jïeyaù sa nityasaànyä sé yo na dveñ ö i na kä ìkñ ati |
nirdvandvo hi mahä -bä ho sukhaà bandhä t pramucyate ||3||
sä àkhya-yogau på thag bä lä ù pravadanti na paëòitä ù |
ekam apy ä sthitaù samyag ubhayor vindate phalam ||4||
yat sä àkhyaiù prä pyate sthä naà tad yogair api gamyate |
ekaà sä àkhyaà ca yogaà ca yaù paçyati sa paçyati ||5||
saànyä sas tu mahä -bä ho duùkham ä ptum ayogataù |
yoga-yukto munir brahma nacireëä dhigacchati ||6||
yoga-yukto viçuddhä tmä vijitä tmä jitendriyaù |
sarva-bhütä tma-bhütä tmä kurvann api na lipyate ||7||
naiva kiàcit karomé ti yukto manyeta tattva-vit |
paçyaï çå ëvan spå çaï jighrann açnan gacchan svapaï çvasan ||8||
pralapan viså jan gå hëann unmiñ an nimiñ ann api |
indriyä ëé ndriyä rtheñ u vartanta iti dhä rayan ||9||
brahmaëy ä dhä ya karmä ëi saìgaà tyaktvä karoti yaù |
lipyate na sa pä pena padma-patram ivä mbhasä ||10||
kä yena manasä buddhyä kevalair indriyair api |
yoginaù karma kurvanti saìgaà tyaktvä tma-çuddhaye ||11||
yuktaù karma-phalaà tyaktvä çä ntim ä pnoti naiñ ö hiké m |
ayuktaù kä ma-kä reëa phale sakto nibadhyate ||12||
sarva-karmä ëi manasä saànyasyä ste sukhaà vaçé |
nava-dvä re pure dehé naiva kurvan na kä rayan ||13||
na kartå tvaà na karmä ëi lokasya så jati prabhuù |
na karma-phala-saàyogaà svabhä vas tu pravartate ||14||
nä datte kasya cit pä paà na caiva sukå taà vibhuù |
ajïä nenä vå taà jïä naà tena muhyanti jantavaù ||15||
jïä nena tu tad ajïä naà yeñ ä à nä çitam ä tmanaù |
teñ ä m ä dityavaj jïä naà prakä çayati tat-param ||16||
tad-buddhayas tad-ä tmä nas tan-niñ ö hä s tat-parä yaëä ù |
gacchanty apunar-ä vå ttià jïä na-nirdhüta-kalmañ ä ù ||17||
vidyä -vinaya-saàpanne brä hmaëe gavi hastini |
çuni caiva çvapä ke ca paëòitä ù sama-darçinaù ||18||
ihaiva tair jitaù sargo yeñ ä à sä mye sthitaà manaù |
nirdoñ aà hi samaà brahma tasmä d brahmaëi te sthitä ù ||19||
na prahå ñ yet priyaà prä pya nodvijet prä pya cä priyam |
sthira-buddhir asaàmüòho brahma-vid brahmaëi sthitaù ||20||
bä hya-sparçeñ v asaktä tmä vindaty ä tmani yat sukham |
sa brahma-yoga-yuktä tmä sukham akñ ayam açnute ||21||
ye hi saàsparça-jä bhogä duùkha-yonaya eva te |
ä dy-anta-vantaù kaunteya na teñ u ramate budhaù ||22||
çaknoté haiva yaù soòhuà prä k çaré ra-vimokñ aëä t |
kä ma-krodhodbhavaà vegaà sa yuktaù sa sukhé naraù ||23||
yo’ntaù-sukho’ntar-ä rä mas tathä ntar-jyotir eva yaù |
sa yogé brahma-nirvä ëaà brahma-bhüto’dhigacchati ||24||
labhante brahma-nirvä ëam å ñ ayaù kñ é ëa-kalmañ ä ù |
chinna-dvaidhä yatä tmä naù sarva-bhüta-hite ratä ù ||25||
kä ma-krodha-viyuktä nä à yaté nä à yata-cetasä m |
abhito brahma-nirvä ëaà vartate viditä tmanä m ||26||
sparçä n kå tvä bahir bä hyä àç cakñ uç caivä ntare bhruvoù |
prä ëä pä nau samau kå tvä nä sä bhyantara-cä riëau ||27||
yatendriya-mano-buddhir munir mokñ a-parä yaëaù |
vigatecchä -bhaya-krodho yaù sadä mukta eva saù ||28||
bhoktä raà yajïa-tapasä à sarva-loka-maheçvaram |
suhå daà sarva-bhütä nä à jïä tvä mä à çä ntim å cchati ||29||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
sannyäsa-yogo näma païcamo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(6)
atha ñ añ ö ho’dhyä yaù
dhyä na-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
anä çritaù karma-phalaà kä ryaà karma karoti yaù |
sa saànyä sé ca yogé ca na niragnir na cä kriyaù ||1||
yaà saànyä sam iti prä hur yogaà taà viddhi pä ëòava |
na hy asaànyasta-saàkalpo yogé bhavati kaçcana ||2||
ä rurukñ or muner yogaà karma kä raëam ucyate |
yogä rüòhasya tasyaiva çamaù kä raëam ucyate ||3||
yadä hi nendriyä rtheñ u na karmasv anuñ ajjate |
sarva-saàkalpa-saànyä sé yogä rüòhas tadocyate ||4||
uddhared ä tmanä tmä naà nä tmä nam avasä dayet |
ä tmaiva hy ä tmano bandhur ä tmaiva ripur ä tmanaù ||5||
bandhur ä tmä tmanas tasya yenä tmaivä tmanä jitaù |
anä tmanas tu çatrutve vartetä tmaiva çatruvat ||6||
jitä tmanaù praçä ntasya paramä tmä samä hitaù |
çé toñ ëa-sukha-duùkheñ u tathä mä nä pamä nayoù ||7||
jïä na-vijïä na-tå ptä tmä küö astho vijitendriyaù |
yukta ity ucyate yogé sama-loñ ö ä çma-kä ïcanaù ||8||
suhå n-miträ ry-udä sé na-madhyastha-dveñ ya-bandhuñ u |
sä dhuñ v api ca pä peñ u sama-buddhir viçiñ yate ||9||
yogé yuïjé ta satatam ä tmä naà rahasi sthitaù |
ekä ké yata-cittä tmä nirä çé r aparigrahaù ||10||
çucau deçe pratiñ ö hä pya sthiram ä sanam ä tmanaù |
nä tyucchritaà nä tiné caà cailä jina-kuçottaram ||11||
tatraikä graà manaù kå tvä yata-cittendriya-kriyaù |
upaviçyä sane yuïjyä d yogam ä tma-viçuddhaye ||12||
samaà kä ya-çiro-gré vaà dhä rayann acalaà sthiraù |
saàprekñ ya nä sikä graà svaà diçaç cä navalokayan ||13||
praçä ntä tmä vigata-bhé r brahmacä ri-vrate sthitaù |
manaù saàyamya mac-citto yukta ä sé ta mat-paraù ||14||
yuïjann evaà sadä tmä naà yogé niyata-mä nasaù |
çä ntià nirvä ëa-paramä à mat-saàsthä m adhigacchati ||15||
nä tyaçnatas tu yogo’sti na caikä ntam anaçnataù |
na cä tisvapna-çé lasya jä grato naiva cä rjuna ||16||
yuktä hä ra-vihä rasya yukta-ceñ ö asya karmasu |
yukta-svapnä vabodhasya yogo bhavati duùkhahä ||17||
yadä viniyataà cittam ä tmany evä vatiñ ö hate |
niùspå haù sarva-kä mebhyo yukta ity ucyate tadä ||18||
yathä dé po nivä ta-stho neìgate sopamä små tä |
yogino yata-cittasya yuïjato yogam ä tmanaù ||19||
yatroparamate cittaà niruddhaà yoga-sevayä |
yatra caivä tmanä tmä naà paçyann ä tmani tuñ yati ||20||
sukham ä tyantikaà yat tad buddhi-grä hyam até ndriyam |
vetti yatra na caivä yaà sthitaç calati tattvataù ||21||
yaà labdhvä cä paraà lä bhaà manyate nä dhikaà tataù |
yasmin sthito na duùkhena guruëä pi vicä lyate ||22||
taà vidyä d duùkha-saàyoga-viyogaà yoga-saàjïitam |
sa niçcayena yoktavyo yogo’nirviëëa-cetasä ||23||
saàkalpa-prabhavä n kä mä às tyaktvä sarvä n açeñ ataù |
manasaivendriya-grä maà viniyamya samantataù ||24||
çanaiù çanair uparamed buddhyä dhå ti-gå hé tayä |
ä tma-saàsthaà manaù kå tvä na kiàcid api cintayet ||25||
yato yato niçcarati manaç caïcalam asthiram |
tatas tato niyamyaitad ä tmany eva vaçaà nayet ||26||
praçä nta-manasaà hy enaà yoginaà sukham uttamam |
upaiti çä nta-rajasaà brahma-bhütam akalmañ am ||27||
yuïjann evaà sadä tmä naà yogé vigata-kalmañ aù |
sukhena brahma-saàsparçam atyantaà sukham açnute ||28||
sarva-bhüta-stham ä tmä naà sarva-bhütä ni cä tmani |
é kñ ate yoga-yuktä tmä sarvatra sama-darçanaù ||29||
yo mä à paçyati sarvatra sarvaà ca mayi paçyati |
tasyä haà na praëaçyä mi sa ca me na praëaçyati ||30||
sarva-bhüta-sthitaà yo mä à bhajaty ekatvam ä sthitaù |
sarvathä vartamä no’pi sa yogé mayi vartate ||31||
ä tmaupamyena sarvatra samaà paçyati yo’rjuna |
sukhaà vä yadi vä duùkhaà sa yogé paramo mataù ||32||
arjuna uvä ca
yo’yaà yogas tvayä proktaù sä myena madhusüdana |
etasyä haà na paçyä mi caïcalatvä t sthitià sthirä m ||33||
caïcalaà hi manaù kå ñ ëa pramä thi balavad då òham |
tasyä haà nigrahaà manye vä yor iva suduñ karam ||34||
çré -bhagavä n uvä ca
asaàçayaà mahä -bä ho mano durëigrahaà calam |
abhyä sena tu kaunteya vairä gyeëa ca gå hyate ||35||
asaàyatä tmanä yogo duñ prä pa iti me matiù |
vaçyä tmanä tu yatatä çakyo’vä ptum upä yataù ||36||
arjuna uvä ca
ayatiù çraddhayopeto yogä c calita-mä nasaù |
aprä pya yoga-saàsiddhià kä à gatià kå ñ ëa gacchati ||37||
kaccin nobhaya-vibhrañ ö aç chinnä bhram iva naçyati |
apratiñ ö ho mahä -bä ho vimüòho brahmaëaù pathi ||38||
etan me saàçayaà kå ñ ëa chettum arhasy açeñ ataù |
tvad-anyaù saàçayasyä sya chettä na hy upapadyate ||39||
çré -bhagavä n uvä ca
pä rtha naiveha nä mutra vinä ças tasya vidyate |
na hi kalyä ëa-kå t kaçcid durgatià tä ta gacchati ||40||
prä pya puëya-kå tä à lokä n uñ itvä çä çvaté ù samä ù |
çucé nä à çré matä à gehe yoga-bhrañ ö o’bhijä yate ||41||
atha vä yoginä m eva kule bhavati dhé matä m |
etad dhi durlabhataraà loke janma yad é då çam ||42||
tatra taà buddhi-saàyogaà labhate paurvadehikam |
yatate ca tato bhüyaù saàsiddhau kurunandana ||43||
pürvä bhyä sena tenaiva hriyate hy avaço’pi saù |
jijïä sur api yogasya çabda-brahmä tivartate ||44||
prayatnä d yatamä nas tu yogé saàçuddha-kilbiñ aù |
aneka-janma-saàsiddhas tato yä ti parä à gatim ||45||
tapasvibhyo’dhiko yogé jïä nibhyo’pi mato’dhikaù |
karmibhyaç cä dhiko yogé tasmä d yogé bhavä rjuna ||46||
yoginä m api sarveñ ä à mad-gatenä ntarä tmanä |
çraddhä vä n bhajate yo mä à sa me yuktatamo mataù ||47||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
dhyäna-yogo näma ñ añ ö ho’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(7)
atha saptamo’dhyä yaù
jïä na-vijïä na-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
mayy ä sakta-manä ù pä rtha yogaà yuïjan mad-ä çrayaù |
asaàçayaà samagraà mä à yathä jïä syasi tac chå ëu ||1||
jïä naà te’haà sa-vijïä nam idaà vakñ yä my açeñ ataù |
yaj jïä tvä neha bhüyo’nyaj jïä tavyam avaçiñ yate ||2||
manuñ yä ëä à sahasreñ u kaçcid yatati siddhaye |
yatatä m api siddhä nä à kaçcin mä à vetti tattvataù ||3||
bhümir ä po’nalo vä yuù khaà mano buddhir eva ca |
ahaàkä ra ité yaà me bhinnä prakå tir añ ö adhä ||4||
apareyam itas tv anyä à prakå tià viddhi me parä m |
jé va-bhütä à mahä -bä ho yayedaà dhä ryate jagat ||5||
etad-yoné ni bhütä ni sarvä ëé ty upadhä raya |
ahaà kå tsnasya jagataù prabhavaù pralayas tathä ||6||
mattaù parataraà nä nyat kiàcid asti dhanaàjaya |
mayi sarvam idaà protaà sütre maëi-gaëä iva ||7||
raso’ham apsu kaunteya prabhä smi çaçi-süryayoù |
praëavaù sarva-vedeñ u çabdaù khe pauruñ aà nå ñ u ||8||
puëyo gandhaù på thivyä à ca tejaç cä smi vibhä vasau |
jé vanaà sarva-bhüteñ u tapaç cä smi tapasviñ u ||9||
bé jaà mä à sarva-bhütä nä à viddhi pä rtha sanä tanam |
buddhir buddhimatä m asmi tejas tejasvinä m aham ||10||
balaà balavatä à cä haà kä ma-rä ga-vivarjitam |
dharmä viruddho bhüteñ u kä mo’smi bharatarñ abha ||11||
ye caiva sä ttvikä bhä vä rä jasä s tä masä ç ca ye |
matta eveti tä n viddhi na tv ahaà teñ u te mayi ||12||
tribhir guëa-mayair bhä vair ebhiù sarvam idaà jagat |
mohitaà nä bhijä nä ti mä m ebhyaù param avyayam ||13||
daivé hy eñ ä guëa-mayé mama mä yä duratyayä |
mä m eva ye prapadyante mä yä m etä à taranti te ||14||
na mä à duñ kå tino müòhä ù prapadyante narä dhamä ù |
mä yayä pahå ta-jïä nä ä suraà bhä vam ä çritä ù ||15||
catur-vidhä bhajante mä à janä ù sukå tino’rjuna |
ä rto jijïä sur arthä rthé jïä né ca bharatarñ abha ||16||
teñ ä à jïä né nitya-yukta eka-bhaktir viçiñ yate |
priyo hi jïä nino’tyartham ahaà sa ca mama priyaù ||17||
udä rä ù sarva evaite jïä né tv ä tmaiva me matam |
ä sthitaù sa hi yuktä tmä mä m evä nuttamä à gatim ||18||
bahünä à janmanä m ante jïä navä n mä à prapadyate |
vä sudevaù sarvam iti sa mahä tmä sudurlabhaù ||19||
kä mais tais tair hå ta-jïä nä ù prapadyante’nya-devatä ù |
taà taà niyamam ä sthä ya prakå tyä niyatä ù svayä ||20||
yo yo yä à yä à tanuà bhaktaù çraddhayä rcitum icchati |
tasya tasyä calä à çraddhä à tä m eva vidadhä my aham ||21||
sa tayä çraddhayä yuktas tasyä rä dhanam é hate |
labhate ca tataù kä mä n mayaiva vihitä n hi tä n ||22||
antavat tu phalaà teñ ä à tad bhavaty alpa-medhasä m |
devä n deva-yajo yä nti mad-bhaktä yä nti mä m api ||23||
avyaktaà vyaktim ä pannaà manyante mä m abuddhayaù |
paraà bhä vam ajä nanto mamä vyayam anuttamam ||24||
nä haà prakä çaù sarvasya yoga-mä yä -samä vå taù |
müòho’yaà nä bhijä nä ti loko mä m ajam avyayam ||25||
vedä haà samaté tä ni vartamä nä ni cä rjuna |
bhaviñ yä ëi ca bhütä ni mä à tu veda na kaçcana ||26||
icchä -dveñ a-samutthena dvandva-mohena bhä rata |
sarva-bhütä ni saàmohaà sarge yä nti parantapa ||27||
yeñ ä à tv anta-gataà pä paà janä nä à puëya-karmaëä m |
te dvandva-moha-nirmuktä bhajante mä à då òha-vratä ù ||28||
jarä -maraëa-mokñ ä ya mä m ä çritya yatanti ye |
te brahma tad viduù kå tsnam adhyä tmaà karma cä khilam ||29||
sä dhibhütä dhidaivaà mä à sä dhiyajïaà ca ye viduù |
prayä ëa-kä le’pi ca mä à te vidur yukta-cetasaù ||30||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
jïäna-vijïäna-yogo näma saptamo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(8)
athä ñ ö amo’dhyä yaù
tä raka-brahma-yogaù
arjuna uvä ca —
kià tad brahma kim adhyä tmaà kià karma puruñ ottama |
adhibhütaà ca kià proktam adhidaivaà kim ucyate ||1||
adhiyajïaù kathaà ko’tra dehe’smin madhusüdana |
prayä ëa-kä le ca kathaà jïeyo’si niyatä tmabhiù ||2||
çré -bhagavä n uvä ca —
akñ araà brahma paramaà svabhä vo’dhyä tmam ucyate |
bhütabhä vodbhava-karo visargaù karma-saàjïitaù ||3||
adhibhütaà kñ aro bhä vaù puruñ aç cä dhidaivatam |
adhiyajïo’ham evä tra dehe deha-bhå tä à vara ||4||
anta-kä le ca mä m eva smaran muktvä kalevaram |
yaù prayä ti sa mad-bhä vaà yä ti nä sty atra saàçayaù ||5||
yaà yaà vä pi smaran bhä vaà tyajaty ante kalevaram |
taà tam evaiti kaunteya sadä tad-bhä va-bhä vitaù ||6||
tasmä t sarveñ u kä leñ u mä m anusmara yudhya ca |
mayy arpita-mano-buddhir mä m evaiñ yasy asaàçayaù ||7||
abhyä sa-yoga-yuktena cetasä nä nya-gä minä |
paramaà puruñ aà divyaà yä ti pä rthä nucintayan ||8||
kavià purä ëam anuçä sitä ram
aëor aëé yä àsam anusmared yaù |
sarvasya dhä tä ram acintya-rüpam
ä ditya-varëaà tamasaù parastä t ||9||
prayä ëa-kä le manasä calena
bhaktyä yukto yoga-balena caiva |
bhruvor madhye prä ëam ä veçya samyak
sa taà paraà puruñ am upaiti divyam ||10||
yad akñ araà veda-vido vadanti
viçanti yad yatayo vé ta-rä gä ù |
yad icchanto brahmacaryaà caranti
tat te padaà saàgraheëa pravakñ ye ||11||
sarva-dvä rä ëi saàyamya mano hå di nirudhya ca |
mürdhny ä dhä yä tmanaù prä ëam ä sthito yoga-dhä raëä m ||12||
om ity ekä kñ araà brahma vyä haran mä m anusmaran |
yaù prayä ti tyajan dehaà sa yä ti paramä à gatim ||13||
ananya-cetä ù satataà yo mä à smarati nityaçaù |
tasyä haà sulabhaù pä rtha nitya-yuktasya yoginaù ||14||
mä m upetya punar-janma duùkhä layam açä çvatam |
nä pnuvanti mahä tmä naù saàsiddhià paramä à gatä ù ||15||
ä brahma-bhuvanä l lokä ù punar-ä vartino’rjuna |
mä m upetya tu kaunteya punar-janma na vidyate ||16||
sahasra-yuga-paryantam ahar yad brahmaëo viduù |
rä trià yuga-sahasrä ntä à te’ho-rä tra-vido janä ù ||17||
avyaktä d vyaktayaù sarvä ù prabhavanty ahar-ä game |
rä try-ä game pralé yante tatraivä vyakta-saàjïake ||18||
bhüta-grä maù sa evä yaà bhütvä bhütvä pralé yate |
rä try-ä game’vaçaù pä rtha prabhavaty ahar-ä game ||19||
paras tasmä t tu bhä vo’nyo’vyakto’vyaktä t sanä tanaù |
yaù sa sarveñ u bhüteñ u naçyatsu na vinaçyati ||20||
avyakto’kñ ara ity uktas tam ä huù paramä à gatim |
yaà prä pya na nivartante tad dhä ma paramaà mama ||21||
puruñ aù sa paraù pä rtha bhaktyä labhyas tv ananyayä |
yasyä ntaù-sthä ni bhütä ni yena sarvam idaà tatam ||22||
yatra kä le tv anä vå ttim ä vå ttià caiva yoginaù |
prayä tä yä nti taà kä laà vakñ yä mi bharatarñ abha ||23||
agnir jyotir ahaù çuklaù ñ aë-mä sä uttarä yaëam |
tatra prayä tä gacchanti brahma brahma-vido janä ù ||24||
dhümo rä tris tathä kå ñ ëaù ñ aëmä sä dakñ iëä yanam |
tatra cä ndramasaà jyotir yogé prä pya nivartate ||25||
çukla-kå ñ ëe gaté hy ete jagataù çä çvate mate |
ekayä yä ty anä vå ttim anyayä vartate punaù ||26||
naite så té pä rtha jä nan yogé muhyati kaçcana |
tasmä t sarveñ u kä leñ u yoga-yukto bhavä rjuna ||27||
vedeñ u yajïeñ u tapaùsu caiva
dä neñ u yat puëya-phalaà pradiñ ö am |
atyeti tat sarvam idaà viditvä
yogé paraà sthä nam upaiti cä dyam ||28||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
täraka-brahma-yogo nämäñ ö amo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(9)
atha navamo’dhyä yaù
rä ja-vidyä -rä ja-guhya-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
idaà tu te guhyatamaà pravakñ yä my anasüyave |
jïä naà vijïä na-sahitaà yaj jïä tvä mokñ yase’çubhä t ||1||
rä ja-vidyä rä ja-guhyaà pavitram idam uttamam |
pratyakñ ä vagamaà dharmyaà susukhaà kartum avyayam ||2||
açraddadhä nä ù puruñ ä dharmasyä sya parantapa |
aprä pya mä à nivartante må tyu-saàsä ra-vartmani ||3||
mayä tatam idaà sarvaà jagad avyakta-mürtinä |
matsthä ni sarva-bhütä ni na cä haà teñ v avasthitaù ||4||
na ca mat-sthä ni bhütä ni paçya me yogam aiçvaram |
bhüta-bhå n na ca bhüta-stho mamä tmä bhüta-bhä vanaù ||5||
yathä kä ça-sthito nityaà vä yuù sarvatra-go mahä n |
tathä sarvä ëi bhütä ni mat-sthä né ty upadhä raya ||6||
sarva-bhütä ni kaunteya prakå tià yä nti mä mikä m |
kalpa-kñ aye punas tä ni kalpä dau viså jä my aham ||7||
prakå tià svä m avañ ö abhya viså jä mi punaù punaù |
bhüta-grä mam imaà kå tsnam avaçaà prakå ter vaçä t ||8||
na ca mä à tä ni karmä ëi nibadhnanti dhanaàjaya |
udä sé navad ä sé nam asaktaà teñ u karmasu ||9||
mayä dhyakñ eëa prakå tiù süyate sa-carä caram |
hetunä nena kaunteya jagad viparivartate ||10||
avajä nanti mä à müòhä mä nuñ é à tanum ä çritam |
paraà bhä vam ajä nanto mama bhüta-maheçvaram ||11||
moghä çä mogha-karmä ëo mogha-jïä nä vicetasaù |
rä kñ asé m ä suré à caiva prakå tià mohiné à çritä ù ||12||
mahä tmä nas tu mä à pä rtha daivé à prakå tim ä çritä ù |
bhajanty ananya-manaso jïä tvä bhütä dim avyayam ||13||
satataà ké rtayanto mä à yatantaç ca då òha-vratä ù |
namasyantaç ca mä à bhaktyä nitya-yuktä upä sate ||14||
jïä na-yajïena cä py anye yajanto mä m upä sate |
ekatvena på thaktvena bahudhä viçvato-mukham ||15||
ahaà kratur ahaà yajïaù svadhä ham aham auñ adham |
mantro’ham aham evä jyam aham agnir ahaà hutam ||16||
pitä ham asya jagato mä tä dhä tä pitä mahaù |
vedyaà pavitram oàkä ra å k sä ma yajur eva ca ||17||
gatir bhartä prabhuù sä kñ é nivä saù çaraëaà suhå t |
prabhavaù pralayaù sthä naà nidhä naà bé jam avyayam ||18||
tapä my aham ahaà varñ aà nigå hëä my utså jä mi ca |
amå taà caiva må tyuç ca sad asac cä ham arjuna ||19||
traividyä mä à somapä ù püta-pä pä
yajïair iñ ö vä svar-gatià prä rthayante |
te puëyam ä sä dya surendra-lokam
açnanti divyä n divi deva-bhogä n ||20||
te taà bhuktvä svarga-lokaà viçä laà
kñ é ëe puëye martya-lokaà viçanti |
evaà trayé -dharmam anuprapannä
gatä gataà kä ma-kä mä labhante ||21||
ananyä ç cintayanto mä à ye janä ù paryupä sate |
teñ ä à nityä bhiyuktä nä à yoga-kñ emaà vahä my aham ||22||
ye’py anya-devatä -bhaktä yajante çraddhayä nvitä ù |
te’pi mä m eva kaunteya yajanty avidhi-pürvakam ||23||
ahaà hi sarva-yajïä nä à bhoktä ca prabhur eva ca |
na tu mä m abhijä nanti tattvenä taç cyavanti te ||24||
yä nti deva-vratä devä n pitè n yä nti pitå -vratä ù |
bhütä ni yä nti bhütejyä yä nti mad-yä jino’pi mä m ||25||
patraà puñ paà phalaà toyaà yo me bhaktyä prayacchati |
tad ahaà bhakty-upahå tam açnä mi prayatä tmanaù ||26||
yat karoñ i yad açnä si yaj juhoñ i dadä si yat |
yat tapasyasi kaunteya tat kuruñ va mad-arpaëam ||27||
çubhä çubha-phalair evaà mokñ yase karma-bandhanaiù |
saànyä sa-yoga-yuktä tmä vimukto mä m upaiñ yasi ||28||
samo’haà sarva-bhüteñ u na me dveñ yo’sti na priyaù |
ye bhajanti tu mä à bhaktyä mayi te teñ u cä py aham ||29||
api cet sudurä cä ro bhajate mä m ananya-bhä k |
sä dhur eva sa mantavyaù samyag vyavasito hi saù ||30||
kñ ipraà bhavati dharmä tmä çaçvac-chä ntià nigacchati |
kaunteya pratijä né hi na me bhaktaù praëaçyati ||31||
mä à hi pä rtha vyapä çritya ye’pi syuù pä pa-yonayaù |
striyo vaiçyä s tathä çüdrä s te’pi yä nti parä à gatim ||32||
kià punar brä hmaëä ù puëyä bhaktä rä jarñ ayas tathä |
anityam asukhaà lokam imaà prä pya bhajasva mä m ||33||
man-manä bhava mad-bhakto mad-yä jé mä à namaskuru |
mä m evaiñ yasi yuktvaivam ä tmä naà mat-parä yaëaù ||34||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
räja-vidyä-räja-guhya-yogo näma navamo’dhyäyaù ||9||
—o)0(o—
(10)
atha daçamo’dhyä yaù
vibhüti-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
bhüya eva mahä -bä ho çå ëu me paramaà vacaù |
yat te’haà pré yamä ëä ya vakñ yä mi hitakä myayä ||1||
na me viduù suragaëä ù prabhavaà na maharñ ayaù |
aham ä dir hi devä nä à maharñ é ëä à ca sarvaçaù ||2||
yo mä m ajam anä dià ca vetti loka-maheçvaram |
asaàmüòhaù sa martyeñ u sarva-pä paiù pramucyate ||3||
buddhir jïä nam asaàmohaù kñ amä satyaà damaù çamaù |
sukhaà duùkhaà bhavo’bhä vo bhayaà cä bhayam eva ca ||4||
ahiàsä samatä tuñ ö is tapo dä naà yaço’yaçaù |
bhavanti bhä vä bhütä nä à matta eva på thag-vidhä ù ||5||
maharñ ayaù sapta pürve catvä ro manavas tathä |
mad-bhä vä mä nasä jä tä yeñ ä à loka imä ù prajä ù ||6||
etä à vibhütià yogaà ca mama yo vetti tattvataù |
so’vikampena yogena yujyate nä tra saàçayaù ||7||
ahaà sarvasya prabhavo mattaù sarvaà pravartate |
iti matvä bhajante mä à budhä bhä va-samanvitä ù ||8||
mac-cittä mad-gata-prä ëä bodhayantaù parasparam |
kathayantaç ca mä à nityaà tuñ yanti ca ramanti ca ||9||
teñ ä à satata-yuktä nä à bhajatä à pré ti-pürvakam |
dadä mi buddhi-yogaà taà yena mä m upayä nti te ||10||
teñ ä m evä nukampä rtham aham ajïä na-jaà tamaù |
nä çayä my ä tma-bhä va-stho jïä na-dé pena bhä svatä ||11||
arjuna uvä ca |
paraà brahma paraà dhä ma pavitraà paramaà bhavä n |
puruñ aà çä çvataà divyam ä di-devam ajaà vibhum ||12||
ä hus tvä m å ñ ayaù sarve devarñ ir nä radas tathä |
asito devalo vyä saù svayaà caiva bravé ñ i me ||13||
sarvam etad å taà manye yan mä à vadasi keçava |
na hi te bhagavan vyaktià vidur devä na dä navä ù ||14||
svayam evä tmanä tmä naà vettha tvaà puruñ ottama |
bhüta-bhä vana bhüteça deva-deva jagatpate ||15||
vaktum arhasy açeñ eëa divyä hy ä tma-vibhütayaù |
yä bhir vibhütibhir lokä n imä às tvaà vyä pya tiñ ö hasi ||16||
kathaà vidyä m ahaà yogiàs tvä à sadä paricintayan |
keñ u keñ u ca bhä veñ u cintyo’si bhagavan mayä ||17||
vistareëä tmano yogaà vibhütià ca janä rdana |
bhüyaù kathaya tå ptir hi çå ëvato nä sti me’må tam ||18||
çré -bhagavä n uvä ca
hanta te kathayiñ yä mi divyä hy ä tma-vibhütayaù |
prä dhä nyataù kuru-çreñ ö ha nä sty anto vistarasya me ||19||
aham ä tmä guòä keça sarva-bhütä çaya-sthitaù |
aham ä diç ca madhyaà ca bhütä nä m anta eva ca ||20||
ä dityä nä m ahaà viñ ëur jyotiñ ä à ravir aàçumä n |
maré cir marutä m asmi nakñ aträ ëä m ahaà çaçé ||21||
vedä nä à sä ma-vedo’smi devä nä m asmi vä savaù |
indriyä ëä à manaç cä smi bhütä nä m asmi cetanä ||22||
rudrä ëä à çaàkaraç cä smi vitteço yakñ a-rakñ asä m |
vasünä à pä vakaçcä smi meruù çikhariëä m aham ||23||
purodhasä à ca mukhyaà mä à viddhi pä rtha bå haspatim |
senä né nä m ahaà skandaù sarasä m asmi sä garaù ||24||
maharñ é ëä à bhå gur ahaà girä m asmy ekam akñ aram |
yajïä nä à japa-yajïo’smi sthä varä ëä à himä layaù ||25||
açvatthaù sarva-vå kñ ä ëä à devarñ é ëä à ca nä radaù |
gandharvä ëä à citrarathaù siddhä nä à kapilo muniù ||26||
uccaiùçravasam açvä nä à viddhi mä m amå todbhavam |
airä vataà gajendrä ëä à narä ëä à ca narä dhipam ||27||
ä yudhä nä m ahaà vajraà dhenünä m asmi kä ma-dhuk |
prajanaç cä smi kandarpaù sarpä ëä m asmi vä sukiù ||28||
anantaç cä smi nä gä nä à varuëo yä dasä m aham |
pitè ëä m aryamä cä smi yamaù saàyamatä m aham ||29||
prahlä daç cä smi daityä nä à kä laù kalayatä m aham |
må gä ëä à ca må gendro’haà vainateyaç ca pakñ iëä m ||30||
pavanaù pavatä m asmi rä maù çastra-bhå tä m aham |
jhañ ä ëä à makaraç cä smi srotasä m asmi jä hnavé ||31||
sargä ëä m ä dir antaç ca madhyaà caivä ham arjuna |
adhyä tma-vidyä vidyä nä à vä daù pravadatä m aham ||32||
akñ arä ëä m akä ro’smi dvandvaù sä mä sikasya ca |
aham evä kñ ayaù kä lo dhä tä haà viçvato-mukhaù ||33||
må tyuù sarva-haraç cä ham udbhavaç ca bhaviñ yatä m |
ké rtiù çré r vä k ca nä ré ëä à små tir medhä dhå tiù kñ amä ||34||
bå hat-sä ma tathä sä mnä à gä yatré chandasä m aham |
mä sä nä à mä rgaçé rñ o’ham å tünä à kusumä karaù ||35||
dyütaà chalayatä m asmi tejas tejasvinä m aham |
jayo’smi vyavasä yo’smi sattvaà sattvavatä m aham ||36||
vå ñ ëé nä à vä sudevo’smi pä ëòavä nä à dhanaàjayaù |
muné nä m apy ahaà vyä saù kavé nä m uçanä kaviù ||37||
daëòo damayatä m asmi né tir asmi jigé ñ atä m |
maunaà caivä smi guhyä nä à jïä naà jïä navatä m aham ||38||
yac cä pi sarva-bhütä nä à bé jaà tad aham arjuna |
na tad asti vinä yat syä n mayä bhütaà carä caram ||39||
nä nto’sti mama divyä nä à vibhüté nä à parantapa |
eñ a tüddeçataù prokto vibhüter vistaro mayä ||40||
yad yad vibhütimat sattvaà çré mad ürjitam eva vä |
tat tad evä vagaccha tvaà mama tejo’àça-saàbhavam ||41||
atha vä bahunaitena kià jïä tena tavä rjuna |
viñ ö abhyä ham idaà kå tsnam ekä àçena sthito jagat ||42||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
vibhüti-yogo näma daçamo’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(11)
athaikä daço’dhyä yaù
viçva-rüpa-darçana-yogaù
arjuna uvä ca
mad-anugrahä ya paramaà guhyam adhyä tma-saàjïitam |
yat tvayoktaà vacas tena moho’yaà vigato mama ||1||
bhavä pyayau hi bhütä nä à çrutau vistaraço mayä |
tvattaù kamala-paträ kñ a mä hä tmyam api cä vyayam ||2||
evam etad yathä ttha tvam ä tmä naà parameçvara |
drañ ö um icchä mi te rüpam aiçvaraà puruñ ottama ||3||
manyase yadi tac chakyaà mayä drañ ö um iti prabho |
yogeçvara tato me tvaà darçayä tmä nam avyayam ||4||
çré -bhagavä n uvä ca
paçya me pä rtha rüpä ëi çataço’tha sahasraçaù |
nä nä -vidhä ni divyä ni nä nä -varëä kå té ni ca ||5||
paçyä dityä n vasün rudrä n açvinau marutas tathä |
bahüny adå ñ ö a-pürvä ëi paçyä çcaryä ëi bhä rata ||6||
ihaikasthaà jagat kå tsnaà paçyä dya sa-carä caram |
mama dehe guòä keça yac cä nyad drañ ö um icchasi ||7||
na tu mä à çakyase drañ ö um anenaiva sva-cakñ uñ ä |
divyaà dadä mi te cakñ uù paçya me yogam aiçvaram ||8||
saàjaya uvä ca
evam uktvä tato rä jan mahä -yogeçvaro hariù |
darçayä m ä sa pä rthä ya paramaà rüpam aiçvaram ||9||
aneka-vaktra-nayanam anekä dbhuta-darçanam |
aneka-divyä bharaëaà divyä nekodyatä yudham ||10||
divya-mä lyä mbara-dharaà divya-gandhä nulepanam |
sarvä çcarya-mayaà devam anantaà viçvato-mukham ||11||
divi sürya-sahasrasya bhaved yugapad utthitä |
yadi bhä ù sadå çé sä syä d bhä sas tasya mahä tmanaù ||12||
tatraikasthaà jagat kå tsnaà pravibhaktam anekadhä |
apaçyad deva-devasya çaré re pä ëòavas tadä ||13||
tataù sa vismayä viñ ö o hå ñ ö a-romä dhanaàjayaù |
praëamya çirasä devaà kå tä ïjalir abhä ñ ata ||14||
arjuna uvä ca
paçyä mi devä às tava deva dehe
sarvä às tathä bhüta-viçeñ a-saàghä n |
brahmä ëam é çaà kamalä sana-stham
å ñ é àç ca sarvä n uragä àç ca divyä n ||15||
aneka-bä hüdara-vaktra-netraà
paçyä mi tvä sarvato’nanta-rüpam |
nä ntaà na madhyaà na punas tavä dià
paçyä mi viçveçvara viçva-rüpa ||16||
kiré ö inaà gadinaà cakriëaà ca
tejo-rä çià sarvato dé ptimantam |
paçyä mi tvä à durniré kñ yaà samantä d
dé ptä nalä rka-dyutim aprameyam ||17||
tvam akñ araà paramaà veditavyaà
tvam asya viçvasya paraà nidhä nam |
tvam avyayaù çä çvata-dharma-goptä
sanä tanas tvaà puruñ o mato me ||18||
anä di-madhyä ntam ananta-vé ryam
ananta-bä huà çaçi-sürya-netram |
paçyä mi tvä à dé pta-hutä ça-vaktraà
sva-tejasä viçvam idaà tapantam ||19||
dyä v-ä på thivyor idam antaraà hi
vyä ptaà tvayaikena diçaç ca sarvä ù |
då ñ ö vä dbhutaà rüpam idaà tavograà
loka-trayaà pravyathitaà mahä tman ||20||
amé hi tvä sura-saàghä viçanti
kecid bhé tä ù prä ïjalayo gå ëanti |
svasté ty uktvä maharñ i-siddha-saàghä ù
stuvanti tvä à stutibhiù puñ kalä bhiù ||21||
rudrä dityä vasavo ye ca sä dhyä
viçve’çvinau marutaç coñ mapä ç ca |
gandharva-yakñ ä sura-siddha-saàghä
vé kñ ante tvä à vismitä ç caiva sarve ||22||
rüpaà mahat te bahu-vaktra-netraà
mahä -bä ho bahu-bä hüru-pä dam |
bahüdaraà bahu-daàñ ö rä -karä laà
då ñ ö vä lokä ù pravyathitä s tathä ham ||23||
nabhaù-spå çaà dé ptam aneka-varëaà
vyä ttä nanaà dé pta-viçä la-netram |
då ñ ö vä hi tvä à pravyathitä ntarä tmä
dhå tià na vindä mi çamaà ca viñ ëo ||24||
daàñ ö rä -karä lä ni ca te mukhä ni
då ñ ö vaiva kä lä nala-saànibhä ni |
diço na jä ne na labhe ca çarma
prasé da deveça jagan-nivä sa ||25||
amé ca tvä à dhå tarä ñ ö rasya puträ ù
sarve sahaivä vanipä la-saàghaiù |
bhé ñ mo droëaù süta-putras tathä sau
sahä smadé yair api yodha-mukhyaiù ||26||
vakträ ëi te tvaramä ëä viçanti
daàñ ö rä -karä lä ni bhayä nakä ni |
kecid vilagnä daçanä ntareñ u
sandå çyante cürëitair uttamä ìgaiù ||27||
yathä nadé nä à bahavo’mbu-vegä ù
samudram evä bhimukhä dravanti |
tathä tavä mé nara-loka-vé rä
viçanti vakträ ëy abhivijvalanti ||28||
yathä pradé ptaà jvalanaà pataìgä
viçanti nä çä ya samå ddha-vegä ù |
tathaiva nä çä ya viçanti lokä s
tavä pi vakträ ëi samå ddha-vegä ù ||29||
lelihyase grasamä naù samantä l
lokä n samagrä n vadanair jvaladbhiù |
tejobhir ä pürya jagat samagraà
bhä sas tavogrä ù pratapanti viñ ëo ||30||
ä khyä hi me ko bhavä n ugra-rüpo
namo’stu te deva-vara prasé da |
vijïä tum icchä mi bhavantam ä dyaà
na hi prajä nä mi tava pravå ttim ||31||
çré -bhagavä n uvä ca
kä lo’smi loka-kñ aya-kå t pravå ddho
lokä n samä hartum iha pravå ttaù |
å te’pi tvä na bhaviñ yanti sarve
ye’vasthitä ù pratyané keñ u yodhä ù ||32||
tasmä t tvam uttiñ ö ha yaço labhasva
jitvä çatrün bhuìkñ va rä jyaà samå ddham |
mayaivaite nihatä ù pürvam eva
nimitta-mä traà bhava savyasä cin ||33||
droëaà ca bhé ñ maà ca jayadrathaà ca
karëaà tathä nyä n api yodha-vé rä n |
mayä hatä às tvaà jahi mä vyathiñ ö hä
yudhyasva jetä si raëe sapatnä n ||34||
saàjaya uvä ca
etac chrutvä vacanaà keçavasya
kå tä ïjalir vepamä naù kiré ö é |
namaskå tvä bhüya evä ha kå ñ ëaà
sa-gadgadaà bhé ta-bhé taù praëamya ||35||
arjuna uvä ca
sthä ne hå ñ é keça tava praké rtyä
jagat prahå ñ yaty anurajyate ca |
rakñ ä àsi bhé tä ni diço dravanti
sarve namasyanti ca siddha-saàghä ù ||36||
kasmä c ca te na nameran mahä tman
garé yase brahmaëo’py ä di-kartre |
ananta deveça jagan-nivä sa
tvam akñ araà sad asat tat-paraà yat ||37||
tvam ä di-devaù puruñ aù purä ëas
tvam asya viçvasya paraà nidhä nam |
vettä si vedyaà ca paraà ca dhä ma
tvayä tataà viçvam ananta-rüpa ||38||
vä yur yamo’gnir varuëaù çaçä ìkaù
prajä patis tvaà prapitä mahaç ca |
namo namas te’stu sahasra-kå tvaù
punaç ca bhüyo’pi namo namas te ||39||
namaù purastä d atha på ñ ö hatas te
namo’stu te sarvata eva sarva |
ananta-vé ryä mita-vikramas tvaà
sarvaà samä pnoñ i tato’si sarvaù ||40||
sakheti matvä prasabhaà yad uktaà
he kå ñ ëa he yä dava he sakheti |
ajä natä mahimä naà tavedaà
mayä pramä dä t praëayena vä pi ||41||
yac cä vahä sä rtham asatkå to’si
vihä ra-çayyä sana-bhojaneñ u |
eko’tha vä py acyuta tat-samakñ aà
tat kñ ä maye tvä m aham aprameyam ||42||
pitä si lokasya carä carasya
tvam asya püjyaç ca gurur garé yä n |
na tvat-samo’sty abhyadhikaù kuto’nyo
loka-traye’py apratima-prabhä va ||43||
tasmä t praëamya praëidhä ya kä yaà
prasä daye tvä m aham é çam é òyam |
piteva putrasya sakheva sakhyuù
priyaù priyä yä rhasi deva soòhum ||44||
adå ñ ö a-pürvaà hå ñ ito’smi då ñ ö vä
bhayena ca pravyathitaà mano me |
tad eva me darçaya deva rüpaà
prasé da deveça jagan-nivä sa ||45||
kiré ö inaà gadinaà cakra-hastam
icchä mi tvä à drañ ö um ahaà tathaiva |
tenaiva rüpeëa catur-bhujena
sahasra-bä ho bhava viçva-mürte ||46||
çré -bhagavä n uvä ca
mayä prasannena tavä rjunedaà
rüpaà paraà darçitam ä tma-yogä t |
tejo-mayaà viçvam anantam
ä dyaà yan me tvad-anyena na då ñ ö a-pürvam ||47||
na veda yajïä dhyayanair na dä nair
na ca kriyä bhir na tapobhir ugraiù |
evaà-rüpaù çakya ahaà nå -loke
drañ ö uà tvad-anyena kuru-pravé ra ||48||
mä te vyathä mä ca vimüòha-bhä vo
då ñ ö vä rüpaà ghoram é då ì mamedam |
vyapeta-bhé ù pré ta-manä ù punas tvaà
tad eva me rüpam idaà prapaçya ||49||
saàjaya uvä ca
ity arjunaà vä sudevas tathoktvä
svakaà rüpaà darçayä m ä sa bhüyaù |
ä çvä sayä m ä sa ca bhé tam enaà
bhütvä punaù saumya-vapur mahä tmä ||50||
arjuna uvä ca
då ñ ö vedaà mä nuñ aà rüpaà tava saumyaà janä rdana |
idä né m asmi saàvå ttaù sa-cetä ù prakå tià gataù ||51||
çré -bhagavä n uvä ca
sudurdarçam idaà rüpaà då ñ ö avä n asi yan mama |
devä apy asya rüpasya nityaà darçana-kä ìkñ iëaù ||52||
nä haà vedair na tapasä na dä nena na cejyayä |
çakya evaà-vidho drañ ö uà då ñ ö avä n asi mä à yathä ||53||
bhaktyä tv ananyayä çakya aham evaà-vidho’rjuna |
jïä tuà drañ ö uà ca tattvena praveñ ö uà ca parantapa ||54||
mat-karma-kå n mat-paramo mad-bhaktaù saìga-varjitaù |
nirvairaù sarva-bhüteñ u yaù sa mä m eti pä ëòava ||55||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
viçva-rüpa-yogo nämaikädaço’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(12)
atha dvä daço’dhyä yaù
bhakti-yogaù
arjuna uvä ca
evaà satata-yuktä ye bhaktä s tvä à paryupä sate |
ye cä py akñ aram avyaktaà teñ ä à ke yoga-vittamä ù ||1||
çré -bhagavä n uvä ca
mayy ä veçya mano ye mä à nitya-yuktä upä sate |
çraddhayä parayopetä s te me yuktatamä matä ù ||2||
ye tv akñ aram anirdeçyam avyaktaà paryupä sate |
sarvatra-gam acintyaà ca küö astham acalaà dhruvam ||3||
saàniyamyendriya-grä maà sarvatra sama-buddhayaù |
te prä pnuvanti mä m eva sarva-bhüta-hite ratä ù ||4||
kleço’dhikataras teñ ä m avyaktä sakta-cetasä m |
avyaktä hi gatir duùkhaà dehavadbhir avä pyate ||5||
ye tu sarvä ëi karmä ëi mayi saànyasya mat-parä ù |
ananyenaiva yogena mä à dhyä yanta upä sate ||6||
teñ ä m ahaà samuddhartä må tyu-saàsä ra-sä garä t |
bhavä mi nacirä t pä rtha mayy ä veçita-cetasä m ||7||
mayy eva mana ä dhatsva mayi buddhià niveçaya |
nivasiñ yasi mayy eva ata ürdhvaà na saàçayaù ||8||
atha cittaà samä dhä tuà na çaknoñ i mayi sthiram |
abhyä sa-yogena tato mä m icchä ptuà dhanaàjaya ||9||
abhyä se’py asamartho’si mat-karma-paramo bhava |
mad-artham api karmä ëi kurvan siddhim avä psyasi ||10||
athaitad apy açakto’si kartuà mad-yogam ä çritaù |
sarva-karma-phala-tyä gaà tataù kuru yatä tmavä n ||11||
çreyo hi jïä nam abhyä sä j jïä nä d dhyä naà viçiñ yate |
dhyä nä t karma-phala-tyä gas tyä gä c chä ntir anantaram ||12||
adveñ ö ä sarva-hütä nä à maitraù karuëa eva ca |
nirmamo nirahaàkä raù sama-duùkha-sukhaù kñ amé ||13||
saàtuñ ö aù satataà yogé yatä tmä då òha-niçcayaù |
mayy arpita-mano-buddhir yo mad-bhaktaù sa me priyaù ||14||
yasmä n nodvijate loko lokä n nodvijate ca yaù |
harñ ä marñ a-bhayodvegair mukto yaù sa ca me priyaù ||15||
anapekñ aù çucir dakñ a udä sé no gata-vyathaù |
sarvä rambha-parityä gé yo mad-bhaktaù sa me priyaù ||16||
yo na hå ñ yati na dveñ ö i na çocati na kä ìkñ ati |
çubhä çubha-parityä gé bhaktimä n yaù sa me priyaù ||17||
samaù çatrau ca mitre ca tathä mä nä pamä nayoù |
çé toñ ëa-sukha-duùkheñ u samaù saìga-vivarjitaù ||18||
tulya-nindä -stutir mauné saàtuñ ö o yena kenacit |
aniketaù sthira-matir bhaktimä n me priyo naraù ||19||
ye tu dharmyä må tam idaà yathoktaà paryupä sate |
çraddadhä nä mat-paramä bhaktä s te’té va me priyä ù ||20||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
bhakti-yogo näma dvädaço’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(13)
atha trayodaço’dhyä yaù
kñ etra-kñ etrajïa-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
idaà çaré raà kaunteya kñ etram ity abhidhé yate |
etad yo vetti taà prä huù kñ etrajïa iti tadvidaù ||1||
kñ etrajïaà cä pi mä à viddhi sarva-kñ etreñ u bhä rata |
kñ etra-kñ etrajïayor jïä naà yat taj jïä naà mataà mama ||2||
tat kñ etraà yac ca yä då k ca yad-vikä ri yataç ca yat |
sa ca yo yat-prabhä vaç ca tat samä sena me çå ëu ||3||
å ñ ibhir bahudhä gé taà chandobhir vividhaiù på thak |
brahma-sütra-padaiç caiva hetumadbhir viniçcitaiù ||4||
mahä -bhütä ny ahaàkä ro buddhir avyaktam eva ca |
indriyä ëi daçaikaà ca païca cendriya-gocarä ù ||5||
icchä dveñ aù sukhaà duùkhaà saàghä taç cetanä dhå tiù |
etat kñ etraà samä sena sa-vikä ram udä hå tam ||6||
amä nitvam adambhitvam ahiàsä kñ ä ntir ä rjavam |
ä cä ryopä sanaà çaucaà sthairyam ä tma-vinigrahaù ||7||
indriyä rtheñ u vairä gyam anahaàkä ra eva ca |
janma-må tyu-jarä -vyä dhi-duùkha-doñ ä nudarçanam ||8||
asaktir anabhiñ vaìgaù putra-dä ra-gå hä diñ u |
nityaà ca sama-cittatvam iñ ö ä niñ ö opapattiñ u ||9||
mayi cä nanya-yogena bhaktir avyabhicä riëé |
vivikta-deça-sevitvam aratir jana-saàsadi ||10||
adhyä tma-jïä na-nityatvaà tattva-jïä nä rtha-darçanam |
etaj jïä nam iti proktam ajïä naà yad ato’nyathä ||11||
jïeyaà yat tat pravakñ yä mi yaj jïä tvä må tam açnute |
anä dimat paraà brahma na sat tan nä sad ucyate ||12||
sarvataù pä ëi-pä daà tat sarvato’kñ i-çiro-mukham |
sarvataù çrutimal loke sarvam ä vå tya tiñ ö hati ||13||
sarvendriya-guëä bhä saà sarvendriya-vivarjitam |
asaktaà sarva-bhå c caiva nirguëaà guëa-bhoktå ca ||14||
bahir antaç ca bhütä nä m acaraà caram eva ca |
sükñ matvä t tad avijïeyaà düra-sthaà cä ntike ca tat ||15||
avibhaktaà ca bhüteñ u vibhaktam iva ca sthitam |
bhüta-bhartå ca taj jïeyaà grasiñ ëu prabhaviñ ëu ca ||16||
jyotiñ ä m api taj jyotis tamasaù param ucyate |
jïä naà jïeyaà jïä na-gamyaà hå di sarvasya viñ ö hitam ||17||
iti kñ etraà tathä jïä naà jïeyaà coktaà samä sataù |
mad-bhakta etad vijïä ya mad-bhä vä yopapadyate ||18||
prakå tià puruñ aà caiva viddhy anä dé ubhä v api |
vikä rä àç ca guëä àç caiva viddhi prakå ti-saàbhavä n ||19||
kä rya-kä raëa-kartå tve hetuù prakå tir ucyate |
puruñ aù sukha-duùkhä nä à bhoktå tve hetur ucyate ||20||
puruñ aù prakå ti-stho hi bhuìkte prakå tijä n guëä n |
kä raëaà guëa-saìgo’sya sad-asad-yoni-janmasu ||21||
upadrañ ö ä numantä ca bhartä bhoktä maheçvaraù |
paramä tmeti cä py ukto dehe’smin puruñ aù paraù ||22||
ya evaà vetti puruñ aà prakå tià ca guëaiù saha |
sarvathä vartamä no’pi na sa bhüyo’bhijä yate ||23||
dhyä nenä tmani paçyanti ke cid ä tmä nam ä tmanä |
anye sä àkhyena yogena karma-yogena cä pare ||24||
anye tv evam ajä nantaù çrutvä nyebhya upä sate |
te’pi cä titaranty eva må tyuà çruti-parä yaëä ù ||25||
yä vat saàjä yate kiàcit sattvaà sthä vara-jaìgamam |
kñ etra-kñ etrajïa-saàyogä t tad viddhi bharatarñ abha ||26||
samaà sarveñ u bhüteñ u tiñ ö hantaà parameçvaram |
vinaçyatsv avinaçyantaà yaù paçyati sa paçyati ||27||
samaà paçyan hi sarvatra samavasthitam é çvaram |
na hinasty ä tmanä tmä naà tato yä ti parä à gatim ||28||
prakå tyaiva ca karmä ëi kriyamä ëä ni sarvaçaù |
yaù paçyati tathä tmä nam akartä raà sa paçyati ||29||
yadä bhüta-på thag-bhä vam ekastham anupaçyati |
tata eva ca vistä raà brahma saàpadyate tadä ||30||
anä ditvä n nirguëatvä t paramä tmä yam avyayaù |
çaré ra-stho’pi kaunteya na karoti na lipyate ||31||
yathä sarva-gataà saukñ myä d ä kä çaà nopalipyate |
sarvaträ vasthito dehe tathä tmä nopalipyate ||32||
yathä prakä çayaty ekaù kå tsnaà lokam imaà raviù |
kñ etraà kñ etré tathä kå tsnaà prakä çayati bhä rata ||33||
kñ etra-kñ etrajïayor evam antaraà jïä na-cakñ uñ ä |
bhüta-prakå ti-mokñ aà ca ye vidur yä nti te param ||34||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
kñ etra-kñ etrajïa-yogo näma trayodaço’dhyäyaù ||13||
—o)0(o—
(14)
atha caturdaço’dhyä yaù
guëa-traya-vibhä ga-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
paraà bhüyaù pravakñ yä mi jïä nä nä à jïä nam uttamam |
yaj jïä tvä munayaù sarve parä à siddhim ito gatä ù ||1||
idaà jïä nam upä çritya mama sä dharmyam ä gatä ù |
sarge’pi nopajä yante pralaye na vyathanti ca ||2||
mama yonir mahad brahma tasmin garbhaà dadhä my aham |
saàbhavaù sarva-bhütä nä à tato bhavati bhä rata ||3||
sarva-yoniñ u kaunteya mürtayaù saàbhavanti yä ù |
tä sä à brahma mahad yonir ahaà bé ja-pradaù pitä ||4||
sattvaà rajas tama iti guëä ù prakå ti-saàbhavä ù |
nibadhnanti mahä -bä ho dehe dehinam avyayam ||5||
tatra sattvaà nirmalatvä t prakä çakam anä mayam |
sukha-saìgena badhnä ti jïä na-saìgena cä nagha ||6||
rajo rä gä tmakaà viddhi tå ñ ëä saìga-samudbhavam |
tan nibadhnä ti kaunteya karma-saìgena dehinam ||7||
tamas tv ajïä na-jaà viddhi mohanaà sarva-dehinä m |
pramä dä lasya-nidrä bhis tan nibadhnä ti bhä rata ||8||
sattvaà sukhe saàjayati rajaù karmaëi bhä rata |
jïä nam ä vå tya tu tamaù pramä de saàjayaty uta ||9||
rajas tamaç cä bhibhüya sattvaà bhavati bhä rata |
rajaù sattvaà tamaç caiva tamaù sattvaà rajas tathä ||10||
sarva-dvä reñ u dehe’smin prakä ça upajä yate |
jïä naà yadä tadä vidyä d vivå ddhaà sattvam ity uta ||11||
lobhaù pravå ttir ä rambhaù karmaëä m açamaù spå hä |
rajasy etä ni jä yante vivå ddhe bharatarñ abha ||12||
aprakä ço’pravå ttiç ca pramä do moha eva ca |
tamasy etä ni jä yante vivå ddhe kuru-nandana ||13||
yadä sattve pravå ddhe tu pralayaà yä ti deha-bhå t |
tadottama-vidä à lokä n amalä n pratipadyate ||14||
rajasi pralayaà gatvä karma-saìgiñ u jä yate |
tathä pralé nas tamasi müòha-yoniñ u jä yate ||15||
karmaëaù sukå tasyä huù sä ttvikaà nirmalaà phalam |
rajasas tu phalaà duùkham ajïä naà tamasaù phalam ||16||
sattvä t saàjä yate jïä naà rajaso lobha eva ca |
pramä da-mohau tamaso bhavato’jïä nam eva ca ||17||
ürdhvaà gacchanti sattva-sthä madhye tiñ ö hanti rä jasä ù |
jaghanya-guëa-vå tta-sthä adho gacchanti tä masä ù ||18||
nä nyaà guëebhyaù kartä raà yadä drañ ö ä nupaçyati |
guëebhyaç ca paraà vetti mad-bhä vaà so’dhigacchati ||19||
guëä n etä n até tya tré n dehé deha-samudbhavä n |
janma-må tyu-jarä -duùkhair vimukto’må tam açnute ||20||
arjuna uvä ca
kair liìgais tré n guëä n etä n até to bhavati prabho |
kim-ä cä raù kathaà caitä às tré n guëä n ativartate ||21||
çré -bhagavä n uvä ca
prakä çaà ca pravå ttià ca moham eva ca pä ëòava |
na dveñ ö i saàpravå ttä ni na nivå ttä ni kä ìkñ ati ||22||
udä sé navad ä sé no guëair yo na vicä lyate |
guëä vartanta ity eva yo’vatiñ ö hati neìgate ||23||
sama-duùkha-sukhaù svasthaù sama-loñ ö ä çma-kä ïcanaù |
tulya-priyä priyo dhé ras tulya-nindä tma-saàstutiù ||24||
mä nä pamä nayos tulyas tulyo miträ ri-pakñ ayoù |
sarvä rambha-parityä gé guëä té taù sa ucyate ||25||
mä à ca yo’vyabhicä reëa bhakti-yogena sevate |
sa guëä n samaté tyaitä n brahma-bhüyä ya kalpate ||26||
brahmaëo hi pratiñ ö hä ham amå tasyä vyayasya ca |
çä çvatasya ca dharmasya sukhasyaikä ntikasya ca ||27||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
guëa-traya-vibhäga-yogo näma caturdaço’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(15)
atha païcadaço’dhyä yaù
puruñ ottama-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
ürdhva-mülam adhaù-çä kham açvatthaà prä hur avyayam |
chandä àsi yasya parëä ni yas taà veda sa vedavit ||1||
adhaç cordhvaà praså tä s tasya çä khä
guëa-pravå ddhä viñ aya-pravä lä ù |
adhaç ca mülä ny anusaàtatä ni
karmä nubandhé ni manuñ ya-loke ||2||
na rüpam asyeha tathopalabhyate
nä nto na cä dir na ca saàpratiñ ö hä |
açvattham enaà su-virüòha-mülam
asaìga-çastreëa då òhena chittvä ||3||
tataù padaà tat-parimä rgitavyaà
yasmin gatä na nivartanti bhüyaù |
tam eva cä dyaà puruñ aà prapadye
yataù pravå ttiù praså tä purä ëé ||4||
nirmä na-mohä jita-saìga-doñ ä
adhyä tma-nityä vinivå tta-kä mä ù |
dvandvair vimuktä ù sukha-duùkha-saàjïair
gacchanty amüòhä ù padam avyayaà tat ||5||
na tad bhä sayate süryo na çaçä ìko na pä vakaù |
yad gatvä na nivartante tad dhä ma paramaà mama ||6||
mamaivä àço jé va-loke jé va-bhütaù sanä tanaù |
manaù-ñ añ ö hä né ndriyä ëi prakå ti-sthä ni karñ ati ||7||
çaré raà yad avä pnoti yac cä py utkrä maté çvaraù |
gå hé tvaitä ni saàyä ti vä yur gandhä n ivä çayä t ||8||
çrotraà cakñ uù sparçanaà ca rasanaà ghrä ëam eva ca |
adhiñ ö hä ya manaç cä yaà viñ ayä n upasevate ||9||
utkrä mantaà sthitaà vä pi bhuïjä naà vä guëä nvitam |
vimüòhä nä nupaçyanti paçyanti jïä na-cakñ uñ aù ||10||
yatanto yoginaç cainaà paçyanty ä tmany avasthitam |
yatanto’py akå tä tmä no nainaà paçyanty acetasaù ||11||
yad ä ditya-gataà tejo jagad bhä sayate’khilam |
yac candramasi yac cä gnau tat tejo viddhi mä makam ||12||
gä m ä viçya ca bhütä ni dhä rayä my aham ojasä |
puñ ëä mi cauñ adhé ù sarvä ù somo bhütvä rasä tmakaù ||13||
ahaà vaiçvä naro bhütvä prä ëinä à deham ä çritaù |
prä ëä pä na-samä yuktaù pacä my annaà catur-vidham ||14||
sarvasya cä haà hå di saàniviñ ö o
mattaù små tir jïä nam apohanaà ca |
vedaiç ca sarvair aham eva vedyo
vedä nta-kå d veda-vid eva cä ham ||15||
dvä v imau puruñ au loke kñ araç cä kñ ara eva ca |
kñ araù sarvä ëi bhütä ni küö astho’kñ ara ucyate ||16||
uttamaù puruñ as tv anyaù paramä tmety udä hå taù |
yo loka-trayam ä viçya bibharty avyaya é çvaraù ||17||
yasmä t kñ aram até to’ham akñ arä d api cottamaù |
ato’smi loke vede ca prathitaù puruñ ottamaù ||18||
yo mä m evam asaàmüòho jä nä ti puruñ ottamam |
sa sarva-vid bhajati mä à sarva-bhä vena bhä rata ||19||
iti guhyatamaà çä stram idam uktaà mayä nagha |
etad buddhvä buddhimä n syä t kå ta-kå tyaç ca bhä rata ||20||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
puruñ ottama-yogo näma païcadaço’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(16)
atha ñ oòaço’dhyä yaù
daivä sura-sampad-vibhä ga-yogaù
çré -bhagavä n uvä ca
abhayaà sattva-saàçuddhir jïä na-yoga-vyavasthitiù |
dä naà damaç ca yajïaç ca svä dhyä yas tapa ä rjavam ||1||
ahiàsä satyam akrodhas tyä gaù çä ntir apaiçunam |
dayä bhüteñ v aloluptvaà mä rdavaà hré r acä palam ||2||
tejaù kñ amä dhå tiù çaucam adroho nä timä nitä |
bhavanti saàpadaà daivé m abhijä tasya bhä rata ||3||
dambho darpo’timä naç ca krodhaù pä ruñ yam eva ca |
ajïä naà cä bhijä tasya pä rtha saàpadam ä suré m ||4||
daivé saàpad vimokñ ä ya nibandhä yä suré matä |
mä çucaù saàpadaà daivé m abhijä to’si pä ëòava ||5||
dvau bhüta-sargau loke’smin daiva ä sura eva ca |
daivo vistaraçaù prokta ä suraà pä rtha me çå ëu ||6||
pravå ttià ca nivå ttià ca janä na vidur ä surä ù |
na çaucaà nä pi cä cä ro na satyaà teñ u vidyate ||7||
asatyam apratiñ ö haà te jagad ä hur ané çvaram |
aparaspara-saàbhütaà kim anyat kä ma-haitukam ||8||
etä à då ñ ö im avañ ö abhya nañ ö ä tmä no’lpa-buddhayaù |
prabhavanty ugra-karmä ëaù kñ ayä ya jagato’hitä ù ||9||
kä mam ä çritya duñ püraà dambha-mä na-madä nvitä ù |
mohä d gå hé tvä sad-grä hä n pravartante’çucivratä ù ||10||
cintä m aparimeyä à ca pralayä ntä m upä çritä ù |
kä mopabhoga-paramä etä vad iti niçcitä ù ||11||
ä çä -pä ça-çatair baddhä ù kä ma-krodha-parä yaëä ù |
é hante kä ma-bhogä rtham anyä yenä rtha-saàcayä n ||12||
idam adya mayä labdham idaà prä psye manoratham |
idam asté dam api me bhaviñ yati punar dhanam ||13||
asau mayä hataù çatrur haniñ ye cä parä n api |
é çvaro’ham ahaà bhogé siddho’haà balavä n sukhé ||14||
ä òhyo’bhijanavä n asmi ko’nyo’sti sadå ço mayä |
yakñ ye dä syä mi modiñ ya ity ajïä na-vimohitä ù ||15||
aneka-citta-vibhrä ntä moha-jä la-samä vå tä ù |
prasaktä ù kä ma-bhogeñ u patanti narake’çucau ||16||
ä tma-saàbhä vitä ù stabdhä dhana-mä na-madä nvitä ù |
yajante nä ma-yajïais te dambhenä vidhi-pürvakam ||17||
ahaàkä raà balaà darpaà kä maà krodhaà ca saàçritä ù |
mä m ä tma-para-deheñ u pradviñ anto’bhyasüyakä ù ||18||
tä n ahaà dviñ ataù krürä n saàsä reñ u narä dhamä n |
kñ ipä my ajasram açubhä n ä suré ñ v eva yoniñ u ||19||
ä suré à yonim ä pannä müòhä janmani janmani |
mä m aprä pyaiva kaunteya tato yä nty adhamä à gatim ||20||
tri-vidhaà narakasyedaà dvä raà nä çanam ä tmanaù |
kä maù krodhas tathä lobhas tasmä d etat trayaà tyajet ||21||
etair vimuktaù kaunteya tamo-dvä rais tribhir naraù |
ä caraty ä tmanaù çreyas tato yä ti parä à gatim ||22||
yaù çä stra-vidhim utså jya vartate kä ma-kä rataù |
na sa siddhim avä pnoti na sukhaà na parä à gatim ||23||
tasmä c chä straà pramä ëaà te kä ryä kä rya-vyavasthitau |
jïä tvä çä stra-vidhä noktaà karma kartum ihä rhasi ||24||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
daiväsura-sampad-vibhäga-yogo näma ñ oòaço’dhyäyaù ||
—o)0(o—
(17)
atha saptadaço’dhyä yaù
çraddhä -traya-vibhä ga-yogaù
arjuna uvä ca
ye çä stra-vidhim utså jya yajante çraddhayä nvitä ù |
teñ ä à niñ ö hä tu kä kå ñ ëa sattvam ä ho rajas tamaù ||1||
çré -bhagavä n uvä ca
tri-vidhä bhavati çraddhä dehinä à sä svabhä vajä |
sä ttviké rä jasé caiva tä masé ceti tä à çå ëu ||2||
sattvä nurüpä sarvasya çraddhä bhavati bhä rata |
çraddhä mayo’yaà puruñ o yo yac-chraddhaù sa eva saù ||3||
yajante sä ttvikä devä n yakñ a-rakñ ä àsi rä jasä ù |
pretä n bhüta-gaëä àç cä nye yajante tä masä janä ù ||4||
açä stra-vihitaà ghoraà tapyante ye tapo janä ù |
dambhä haàkä ra-saàyuktä ù kä ma-rä ga-balä nvitä ù ||5||
karçayantaù çaré rasthaà bhüta-grä mam acetasaù |
mä à caivä ntaù-çaré ra-sthaà tä n viddhy ä sura-niçcayä n ||6||
ä hä ras tv api sarvasya tri-vidho bhavati priyaù |
yajïas tapas tathä dä naà teñ ä à bhedam imaà çå ëu ||7||
ä yuù-sattva-balä rogya-sukha-pré ti-vivardhanä ù |
rasyä ù snigdhä ù sthirä hå dyä ä hä rä ù sä ttvika-priyä ù ||8||
kaö v-amla-lavaëä tyuñ ëa-té kñ ëa-rükñ a-vidä hinaù |
ä hä rä rä jasasyeñ ö ä duùkha-çokä maya-pradä ù ||9||
yä tayä maà gata-rasaà püti paryuñ itaà ca yat |
ucchiñ ö am api cä medhyaà bhojanaà tä masa-priyam ||10||
aphalä kä ìkñ ibhir yajïo vidhi-då ñ ö o ya ijyate |
yañ ö avyam eveti manaù samä dhä ya sa sä ttvikaù ||11||
abhisandhä ya tu phalaà dambhä rtham api caiva yat |
ijyate bharata-çreñ ö ha taà yajïaà viddhi rä jasam ||12||
vidhi-hé nam aså ñ ö ä nnaà mantra-hé nam adakñ iëam |
çraddhä -virahitaà yajïaà tä masaà paricakñ ate ||13||
deva-dvija-guru-prä jïa-püjanaà çaucam ä rjavam |
brahmacaryam ahiàsä ca çä ré raà tapa ucyate ||14||
anudvega-karaà vä kyaà satyaà priya-hitaà ca yat |
svä dhyä yä bhyasanaà caiva vä ì-mayaà tapa ucyate ||15||
manaù-prasä daù saumyatvaà maunam ä tma-vinigrahaù |
bhä va-saàçuddhir ity etat tapo mä nasam ucyate ||16||
çraddhayä parayä taptaà tapas tat tri-vidhaà naraiù |
aphalä kä ìkñ ibhir yuktaiù sä ttvikaà paricakñ ate ||17||
satkä ra-mä na-püjä rthaà tapo dambhena caiva yat |
kriyate tad iha proktaà rä jasaà calam adhruvam ||18||
müòha-grä heëä tmano yat pé òayä kriyate tapaù |
parasyotsä danä rthaà vä tat tä masam udä hå tam ||19||
dä tavyam iti yad dä naà dé yate’nupakä riëe |
deçe kä le ca pä tre ca tad dä naà sä ttvikaà små tam ||20||
yat tu pratyupakä rä rthaà phalam uddiçya vä punaù |
dé yate ca parikliñ ö aà tad dä naà rä jasaà små tam ||21||
adeça-kä le yad dä nam apä trebhyaç ca dé yate |
asatkå tam avajïä taà tat tä masam udä hå tam ||22||
oà tat sad iti nirdeço brahmaëas tri-vidhaù små taù |
brä hmaëä s tena vedä ç ca yajïä ç ca vihitä ù purä ||23||
tasmä d om ity udä hå tya yajïa-dä na-tapaù-kriyä ù |
pravartante vidhä noktä ù satataà brahma-vä dinä m ||24||
tad ity anabhisandhä ya phalaà yajïa-tapaù-kriyä ù |
dä na-kriyä ç ca vividhä ù kriyante mokñ a-kä ìkñ ibhiù ||25||
sad-bhä ve sä dhu-bhä ve ca sad ity etat prayujyate |
praçaste karmaëi tathä sac-chabdaù pä rtha yujyate ||26||
yajïe tapasi dä ne ca sthitiù sad iti cocyate |
karma caiva tad-arthé yaà sad ity evä bhidhé yate ||27||
açraddhayä hutaà dattaà tapas taptaà kå taà ca yat |
asad ity ucyate pä rtha na ca tat pretya no iha ||28||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
çraddhä-traya-vibhäga-yogo näma saptadaço’dhyäyaù ||
(18)
athä ñ ö adaçamo’dhyä yaù
mokñ a-sannyä sa-yogaù
arjuna uvä ca
saànyä sasya mahä -bä ho tattvam icchä mi veditum |
tyä gasya ca hå ñ é keça på thak keçi-niñ üdana ||1||
çré -bhagavä n uvä ca |
kä myä nä à karmaëä à nyä saà saànyä saà kavayo viduù |
sarva-karma-phala-tyä gaà prä hus tyä gaà vicakñ aëä ù ||2||
tyä jyaà doñ avad ity eke karma prä hur mané ñ iëaù |
yajïa-dä na-tapaù-karma na tyä jyam iti cä pare ||3||
niçcayaà çå ëu me tatra tyä ge bharata-sattama |
tyä go hi puruñ a-vyä ghra tri-vidhaù saàpraké rtitaù ||4||
yajïa-dä na-tapaù-karma na tyä jyaà kä ryam eva tat |
yajïo dä naà tapaç caiva pä vanä ni mané ñ iëä m ||5||
etä ny api tu karmä ëi saìgaà tyaktvä phalä ni ca |
kartavyä né ti me pä rtha niçcitaà matam uttamam ||6||
niyatasya tu saànyä saù karmaëo nopapadyate |
mohä t tasya parityä gas tä masaù pariké rtitaù ||7||
duùkham ity eva yat karma kä ya-kleça-bhayä t tyajet |
sa kå tvä rä jasaà tyä gaà naiva tyä ga-phalaà labhet ||8||
kä ryam ity eva yat karma niyataà kriyate’rjuna |
saìgaà tyaktvä phalaà caiva sa tyä gaù sä ttviko mataù ||9||
na dveñ ö y akuçalaà karma kuçale nä nuñ ajjate |
tyä gé sattva-samä viñ ö o medhä vé chinna-saàçayaù ||10||
na hi deha-bhå tä çakyaà tyaktuà karmä ëy açeñ ataù |
yas tu karma-phala-tyä gé sa tyä gé ty abhidhé yate ||11||
aniñ ö am iñ ö aà miçraà ca tri-vidhaà karmaëaù phalam |
bhavaty atyä ginä à pretya na tu saànyä sinä à kvacit ||12||
païcaitä ni mahä -bä ho kä raëä ni nibodha me |
sä àkhye kå tä nte proktä ni siddhaye sarva-karmaëä m ||13||
adhiñ ö hä naà tathä kartä karaëaà ca på thag-vidham |
vividhä ç ca på thak-ceñ ö ä daivaà caivä tra païcamam ||14||
çaré ra-vä ì-manobhir yat karma prä rabhate naraù |
nyä yyaà vä viparé taà vä païcaite tasya hetavaù ||15||
tatraivaà sati kartä ram ä tmä naà kevalaà tu yaù |
paçyaty akå ta-buddhitvä n na sa paçyati durmatiù ||16||
yasya nä haàkå to bhä vo buddhir yasya na lipyate |
hatvä pi sa imä n lokä n na hanti na nibadhyate ||17||
jïä naà jïeyaà parijïä tä tri-vidhä karma-codanä |
karaëaà karma karteti tri-vidhaù karma-saàgrahaù ||18||
jïä naà karma ca kartä ca tridhaiva guëa-bhedataù |
procyate guëa-saàkhyä ne yathä vac chå ëu tä ny api ||19||
sarva-bhüteñ u yenaikaà bhä vam avyayam é kñ ate |
avibhaktaà vibhakteñ u taj jïä naà viddhi sä ttvikam ||20||
på thaktvena tu yaj jïä naà nä nä bhä vä n på thag-vidhä n |
vetti sarveñ u bhüteñ u taj jïä naà viddhi rä jasam ||21||
yat tu kå tsnavad ekasmin kä rye saktam ahaitukam |
atattvä rthavad alpaà ca tat tä masam udä hå tam ||22||
niyataà saìga-rahitam arä ga-dveñ ataù kå tam |
aphala-prepsunä karma yat tat sä ttvikam ucyate ||23||
yat tu kä mepsunä karma sä haàkä reëa vä punaù |
kriyate bahulä yä saà tad rä jasam udä hå tam ||24||
anubandhaà kñ ayaà hiàsä m anapekñ ya ca pauruñ am |
mohä d ä rabhyate karma yat tat tä masam ucyate ||25||
mukta-saìgo’nahaà-vä dé dhå ty-utsä ha-samanvitaù |
siddhy-asiddhyor nirvikä raù kartä sä ttvika ucyate ||26||
rä gé karma-phala-prepsur lubdho hiàsä tmako’çuciù |
harñ a-çokä nvitaù kartä rä jasaù pariké rtitaù ||27||
ayuktaù prä kå taù stabdhaù çaö ho naikå tiko’lasaù |
viñ ä dé dé rgha-sütré ca kartä tä masa ucyate ||28||
buddher bhedaà dhå teç caiva guëatas tri-vidhaà çå ëu |
procyamä nam açeñ eëa på thaktvena dhanaàjaya ||29||
pravå ttià ca nivå ttià ca kä ryä kä rye bhayä bhaye |
bandhaà mokñ aà ca yä vetti buddhiù sä pä rtha sä ttviké ||30||
yayä dharmam adharmaà ca kä ryaà cä kä ryam eva ca |
ayathä vat prajä nä ti buddhiù sä pä rtha rä jasé ||31||
adharmaà dharmam iti yä manyate tamasä vå tä |
sarvä rthä n viparé tä àç ca buddhiù sä pä rtha tä masé ||32||
dhå tyä yayä dhä rayate manaù-prä ëendriya-kriyä ù |
yogenä vyabhicä riëyä dhå tiù sä pä rtha sä ttviké ||33||
yayä tu dharma-kä mä rthä n dhå tyä dhä rayate’rjuna |
prasaìgena phalä kä ìkñ é dhå tiù sä pä rtha rä jasé ||34||
yayä svapnaà bhayaà çokaà viñ ä daà madam eva ca |
na vimuïcati durmedhä dhå tiù sä pä rtha tä masé ||35||
sukhaà tv idä né à tri-vidhaà çå ëu me bharatarñ abha |
abhyä sä d ramate yatra duùkhä ntaà ca nigacchati ||36||
yat tadagre viñ am iva pariëä me’må topamam |
tat sukhaà sä ttvikaà proktam ä tma-buddhi-prasä da-jam ||37||
viñ ayendriya-saàyogä d yat tadagre’må topamam |
pariëä me viñ am iva tat sukhaà rä jasaà små tam ||38||
yad agre cä nubandhe ca sukhaà mohanam ä tmanaù |
nidrä lasya-pramä dotthaà tat tä masam udä hå tam ||39||
na tad asti på thivyä à vä divi deveñ u vä punaù |
sattvaà prakå ti-jair muktaà yad ebhiù syä t tribhir guëaiù ||40||
brä hmaëa-kñ atriya-viçä à çüdrä ëä à ca parantapa |
karmä ëi pravibhaktä ni svabhä va-prabhavair guëaiù ||41||
çamo damas tapaù çaucaà kñ ä ntir ä rjavam eva ca |
jïä naà vijïä nam ä stikyaà brahma-karma svabhä vajam ||42||
çauryaà tejo dhå tir dä kñ yaà yuddhe cä py apalä yanam |
dä nam é çvara-bhä vaç ca kñ ä traà karma svabhä va-jam ||43||
kå ñ i-go-rakñ ya-vä ëijyaà vaiçya-karma svabhä va-jam |
paricaryä tmakaà karma çüdrasyä pi svabhä va-jam ||44||
sve sve karmaëy abhirataù saàsiddhià labhate naraù |
sva-karma-nirataù siddhià yathä vindati tac chå ëu ||45||
yataù pravå ttir bhütä nä à yena sarvam idaà tatam |
sva-karmaëä tam abhyarcya siddhià vindati mä navaù ||46||
çreyä n sva-dharmo viguëaù para-dharmä t svanuñ ö hitä t |
svabhä va-niyataà karma kurvan nä pnoti kilbiñ am ||47||
sahajaà karma kaunteya sa-doñ am api na tyajet |
sarvä rambhä hi doñ eëa dhümenä gnir ivä vå tä ù ||48||
asakta-buddhiù sarvatra jitä tmä vigata-spå haù |
naiñ karmya-siddhià paramä à saànyä senä dhigacchati ||49||
siddhià prä pto yathä brahma tathä pnoti nibodha me |
samä senaiva kaunteya niñ ö hä jïä nasya yä parä ||50||
buddhyä viçuddhayä yukto dhå tyä tmä naà niyamya ca |
çabdä dé n viñ ayä às tyaktvä rä ga-dveñ au vyudasya ca ||51||
vivikta-sevé laghv-ä çé yata-vä k-kä ya-mä nasaù |
dhyä na-yoga-paro nityaà vairä gyaà samupä çritaù ||52||
ahaàkä raà balaà darpaà kä maà krodhaà parigraham |
vimucya nirmamaù çä nto brahma-bhüyä ya kalpate ||53||
brahma-bhütaù prasannä tmä na çocati na kä ìkñ ati |
samaù sarveñ u bhüteñ u mad-bhaktià labhate parä m ||54||
bhaktyä mä m abhijä nä ti yä vä n yaç cä smi tattvataù |
tato mä à tattvato jïä tvä viçate tad-anantaram ||55||
sarva-karmä ëy api sadä kurvä ëo mad-vyapä çrayaù |
mat-prasä dä d avä pnoti çä çvataà padam avyayam ||56||
cetasä sarva-karmä ëi mayi saànyasya mat-paraù |
buddhi-yogam upä çritya mac-cittaù satataà bhava ||57||
mac-cittaù sarva-durgä ëi mat-prasä dä t tariñ yasi |
atha cet tvam ahaàkä rä n na çroñ yasi vinaìkñ yasi ||58||
yad ahaàkä ram ä çritya na yotsya iti manyase |
mithyaiñ a vyavasä yas te prakå tis tvä à niyokñ yati ||59||
svabhä va-jena kaunteya nibaddhaù svena karmaëä |
kartuà necchasi yan mohä t kariñ yasy avaço’pi tat ||60||
é çvaraù sarva-bhütä nä à hå d-deçe’rjuna tiñ ö hati |
bhrä mayan sarva-bhütä ni yanträ rüòhä ni mä yayä ||61||
tam eva çaraëaà gaccha sarva-bhä vena bhä rata |
tat-prasä dä t parä à çä ntià sthä naà prä psyasi çä çvatam ||62||
iti te jïä nam ä khyä taà guhyä d guhyataraà mayä |
vimå çyaitad açeñ eëa yathecchasi tathä kuru ||63||
sarva-guhyatamaà bhüyaù çå ëu me paramaà vacaù |
iñ ö o’si me då òham iti tato vakñ yä mi te hitam ||64||
man-manä bhava mad-bhakto mad-yä jé mä à namaskuru |
mä m evaiñ yasi satyaà te pratijä ne priyo’si me ||65||
sarva-dharmä n parityajya mä m ekaà çaraëaà vraja |
ahaà tvä sarva-pä pebhyo mokñ ayiñ yä mi mä çucaù ||66||
idaà te nä tapaskä ya nä bhaktä ya kadä cana |
na cä çuçrüñ ave vä cyaà na ca mä à yo’bhyasüyati ||67||
ya idaà paramaà guhyaà mad-bhakteñ v abhidhä syati |
bhaktià mayi parä à kå tvä mä m evaiñ yaty asaàçayaù ||68||
na ca tasmä n manuñ yeñ u kaçcin me priya-kå ttamaù |
bhavitä na ca me tasmä d anyaù priyataro bhuvi ||69||
adhyeñ yate ca ya imaà dharmyaà saàvä dam ä vayoù |
jïä na-yajïena tenä ham iñ ö aù syä m iti me matiù ||70||
çraddhä vä n anasüyaç ca çå ëuyä d api yo naraù |
so’pi muktaù çubhä n lokä n prä pnuyä t puëya-karmaëä m ||71||
kaccid etac chrutaà pä rtha tvayaikä greëa cetasä |
kaccid ajïä na-saàmohaù pranañ ö as te dhanaàjaya ||72||
arjuna uvä ca
nañ ö o mohaù små tir labdhä tvat-prasä dä n mayä cyuta |
sthito’smi gata-sandehaù kariñ ye vacanaà tava ||73||
saàjaya uvä ca
ity ahaà vä sudevasya pä rthasya ca mahä tmanaù |
saàvä dam imam açrauñ am adbhutaà romaharñ aëam ||74||
vyä sa-prasä dä c chrutavä n etad guhyam ahaà param |
yogaà yogeçvarä t kå ñ ëä t sä kñ ä t kathayataù svayam ||75||
rä jan saàsmå tya saàsmå tya saàvä dam imam adbhutam |
keçavä rjunayoù puëyaà hå ñ yä mi ca muhur muhuù ||76||
tac ca saàsmå tya saàsmå tya rüpam atyadbhutaà hareù |
vismayo me mahä n rä jan hå ñ yä mi ca punaù punaù ||77||
yatra yogeçvaraù kå ñ ëo yatra pä rtho dhanurdharaù |
tatra çré r vijayo bhütir dhruvä né tir matir mama ||78||
iti çré -mahäbhärate çata-sähasrayäà saàhitäyäà vaiyäsikyäà bhé ñ ma-parvaëi
çré mad-bhagavad-gé täsüpaniñ atsu brahma-vidyäyäà yoga-çästre çré -kå ñ ëärjuna-saàväde
mokñ a-saànyäsa-yogo nämäñ ö ädaço’dhyäyaù ||18||
iti çré mad-bhagavad-gé tä samä ptä
atha gé tä -mä hä tmyam
gé tä-çästram idaà puëyaà yaù paö het prayataù pumän |
viñ ëoù padam aväpnoti bhaya-çokädi-varjitaù ||1||
gé tädhyayana-çé lasya präëäyäma-parasya ca |
naiva santi hi päpäni pürva-janma-kå täni ||2||
mala-nirmocanaà puàsäà jala-snänaà dine dine |
sakå d-gé tämbhasi snänaà saàsära-mala-näçanam ||3||
gé tä sugé tä kartavyä kim anyaiù çästra-vistaraiù |
yä svayaà padmanäbhasya mukha-padmäd viniùså tä ||4||
bhäratämå ta-sarvasvaà viñ ëor vakträd viniùså tam |
gé tä-gaìgodakaà pé tvä punar-janma na vidyate ||5||
sarvopaniñ ado gävo dogdhä gopäla-nandanaù |
pärtho vatsaù sudhé r bhoktä dugdhaà gé tämå taà mahat ||6||
ekaà çästraà devaké -putra-gé tam
eko devo devaké -putra eva |
eko mantras tasya nämäni yäni
karmäpy ekaà tasya devasya sevä ||7||
iti gé tä-mähätmyam |
Document Outline
- hariù oà tat sat
- çré-çrémad-bhagavad-gétä
- arjuna-viñäda-yogaù
- säìkhya-yogaù
- karma-yogaù
- jïäna-karma-sannyäsa-yogaù
- sannyäsa-yogaù
- dhyäna-yogaù
- jïäna-vijïäna-yogaù
- täraka-brahma-yogaù
- räja-vidyä-räja-guhya-yogaù
- vibhüti-yogaù
- viçva-rüpa-darçana-yogaù
- bhakti-yogaù
- kñetra-kñetrajïa-yogaù
- guëa-traya-vibhäga-yogaù
- puruñottama-yogaù
- daiväsura-sampad-vibhäga-yogaù
- çraddhä-traya-vibhäga-yogaù
- mokña-sannyäsa-yogaù
- atha gétä-mähätmyam
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
JedyAK gwarancje na sprzedaż original
Functional Origins of Religious Concepts Ontological and Strategic Selection in Evolved Minds
Odkurzacz Dyson?) origin
Origin
12 Intro to origins of lg LECTURE2014
M2H Networking Tutorial Original
Ogden T A new reading on the origins of object relations (2002)
kasia original
Original Chinese
original c68 retail diy auto diagnostic tool manual
Jacobsson G La forme originell Nieznany
origin dopasowanie gausem na przykladzie wahadla matematycznego
6023 print at home original id Nieznany
Blacksmith The Origins Of Metallurgy Distinguishing Stone From Metal(1)
BS 012 Print at Home original
ściąga vzś - kartografia karto - original, Gospodarka Przestrzenna, GP semestr II, Kartografia
Dramat rok II semsetr I 5 origins of medieval theatre
Balandin0 velikih originalov i chudakov 171244
więcej podobnych podstron