gornik odkrywkowej eksploatacji zloz 711[03] z1 02 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ryszard Gruca

Użytkowanie

maszyn

urządzeń

transportu

i zwałowania 711[03].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Józef Augustynowicz
dr inż. dr inż. Jerzy Alenowicz

Opracowanie redakcyjne:
mgr Janusz Górny

Konsultacja:
mgr inż. Teresa Myszor

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[03].Z1.02
„Użytkowanie maszyn i urządzeń do transportu i zwałowania”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Działanie taśmociągowego układu transportowego

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Maszyny i urządzenia do załadunku

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Ładowarki czerpakowe

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie górnik odkrywkowej eksploatacji złóż
711[03].

W Poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy

organizacyjne

pracy

uczniów

mogą

być

zróżnicowane,

począwszy

od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

711[03].Z1

Eksploatacja maszyn i urządzeń stosowanych

w górnictwie odkrywkowym

711[03].Z1.02

Użytkowanie maszyn

i urządzeń do transportu

i zwałowania

711[03].Z1.04

Wykonywanie konserwacji oraz

naprawy maszyn i urządzeń

górnictwa odkrywkowego

711[03].Z1.01

Użytkowanie maszyn

i urządzeń do urabiania

kopalin

711[03].Z1.03

Użytkowanie maszyn

i urządzeń do obróbki

kamienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować układ jednostek SI,

−

dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy,

−

rozróżniać rodzaje połączeń, osie, wały, łożyska, sprzęgła, hamulce i mechanizmy oraz
określać ich zastosowanie w budowie maszyn,

−

posłużyć się pojęciami: prędkość obwodowa, prędkość obrotowa, praca mechaniczna,
moc, energia i sprawność,

−

określać na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyny lub
urządzenia,

−

posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną oraz normami
technicznymi,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

dostrzegać i opisywać związki miedzy naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem
i jego działalnością,

−

zorganizować własne stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

przestrzegać przepisy BHP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

objaśnić budowę i działanie taśmociągowego układu pobierającego zwałowarki,

−

sklasyfikować taśmy przenośnikowe,

−

scharakteryzować własności eksploatacyjne taśm,

−

przedstawić sposoby ułożenia różnych taśm przenośnikowych i dokonać analizy ich
pracy,

−

objaśnić budowę, zastosowanie i wymianę krążników,

−

objaśnić działanie czerpakowego układu pobierającego zwałowarki,

−

wyjaśnić budowę i zasady działania zwałowarek jedno i dwuzespołowych, określić ich
parametry robocze,

−

określić warunki prawidłowej pracy maszyn i urządzeń do zwałowania,

−

wyjaśnić funkcjonowanie stacji zwrotnej i jej zadanie,

−

wyjaśnić funkcjonowanie stacji napędowej, w tym napinającej,

−

scharakteryzować urządzenia do przesuwania torów,

−

uzasadnić zabezpieczenie kabiny kierowcy przed wsypywanym urobkiem,

−

określić warunki bezpiecznej pracy maszyn i urządzeń transportowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 711[03]

Moduł:

Eksploatacja

maszyn

urządzeń

stosowanych

w górnictwie odkrywkowym 711[03].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie

maszyn

urządzeń

transportu

i zwałowania 711[03].Z1.02

Temat: Transport przenośnikami taśmowymi.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności określania zasad wykonywania transportu

przenośnikami taśmowymi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

określić zadania transportu taśmowego,

–

sklasyfikować przenośniki taśmowe,

–

wskazać zalety transportu przenośnikami taśmowymi,

–

określić systemy transportowe przenośnikami taśmowymi.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład wprowadzający,

–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

indywidualna,

–

grupowa.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:
–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Uczestnicy:

Uczniowie szkoły kształcącej w zawodzie górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

Zadanie dla ucznia

Scharakteryzuj transport kopalniany za pomocą przenośników taśmowych.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Omówienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

A. Zadania transportu taśmowego

Wstęp – należy zaprezentować plansze przedstawiające projekty kopalni odkrywkowych
z uwzględnieniem rozwiązań transportowych.

–

uczniowie określają jakie zadania w górnictwie odkrywkowym spełniają urządzenia
transportowe,

–

uczniowie wskazują w jakich przypadkach stosuje się transport taśmowy,

–

uczniowie określają zalety transportu przenośnikami taśmowymi,

–

uczniowie określają wady transportu przenośnikami taśmowymi,

–

uczniowie zapisują informacje w zeszycie.

B. Klasyfikacja przenośników taśmowych

Wstęp – należy zaprezentować plansze przedstawiające różne typy przenośników
taśmowych

–

uczniowie określają według jakich cech można przeprowadzić klasyfikację
przenośników,

–

uczniowie wskazują które cechy przenośników taśmowych, z technologicznego punktu
widzenia, mają największe znaczenie w górnictwie odkrywkowym,

–

uczniowie klasyfikują przenośniki,

–

uczniowie zapisują informacje w zeszycie.

C. Systemy transportowe przenośnikami taśmowymi

Wstęp – należy zaprezentować uczniom stosowane w kopalniach systemy transportowe
przenośnikami taśmowymi.

–

nauczyciel przypomina treść zadania, jakie uczniowie mieli wykonać i dzieli uczniów na
2–3-osobowe grupy. Każda grupa otrzymuje planszę ze schematem transportowym.
Uczniowie w grupach:

–

analizują system transportowy przedstawiony na planszy,

–

charakteryzują zastosowane rozwiązanie transportu urobku,

–

zapisują wyniki w zeszycie,
W trakcie pracy nauczyciel zwraca uwagę uczniom na stosowanie zasad doboru
taśmociągu.

4. Podsumowanie zajęć:
–

uczniowie prezentują wykonane zadanie,

–

uczniowie wskazują zasady dobierania taśmociągów do realizacji celu transportowego.

5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

Praca domowa

Wyszukaj w literaturze technicznej lub w zasobach sieci internetowej informacje na

temat najdłuższych taśmociągów stosowanych do transportu urobku i zapisz je do zeszytu.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania: Górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 711[03]
Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń stosowanych w górnictwie
odkrywkowym 711[03].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie maszyn i urządzeń do transportu i zwałowania
711[03].Z1.02

Temat: Przesuwanie przenośników taśmowych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozróżniania i charakteryzowania sposobów

przesuwania przenośników taśmowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić sposoby przesuwania przenośników taśmowych,

−

wskazać zasady dobierania metody przesuwania przenośników taśmowych,

−

określić czynności przesuwania przenośników taśmowych,

−

określić prace przygotowawcze do przesuwania przenośnika,

−

określić właściwe przesuwanie przenośnika,

−

określić prace końcowe.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład problemowy,

–

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–3-osobowych.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:
–

plansze przedstawiające sposoby przesuwania torów,

–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Uczestnicy:

Uczniowie szkoły kształcącej w zawodzie górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

Zadanie dla ucznia

Zaplanuj okresowe przesunięcie przenośnika taśmowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje

Pytania prowadzące:

1. W jakim celu wykonuje się przesunięcie przenośnika taśmowego
2. Na czym polega okresowe przesuwanie przenośnika taśmowego?
3. Jakie czynniki wpływają na przesuwanie przenośnika?
4. Od jakich czynników zależą sposób przesuwania przenośnika?

Faza II. Planowanie
1. Jakimi sposobami przemieszcza się przenośniki?
2. Od czego zależy sposób przesuwania przenośników taśmowych?
3. Jakie czynności przygotowawcze wykonujemy przed przystąpieniem do przesuwania

przenośnika

Faza III. Ustalenie

Uczniowie:

1) określają sposób doboru metody przesuwania przenośnika,
2) pracując w zespołach dobierają metodę przesunięcia przenośnika do sytuacji

wydobywczej,

3) dobierają urządzenia do przesunięcia przenośnika,
4) konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne

poprawki.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie:

1) określają zakres czynności przygotowawczych do przesuwania przenośnika,
2) określają zakres czynności właściwego przesuwania przenośnika taśmowego,
3) określają zakres prac końcowych.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie przygotowują się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów

wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji wyników ćwiczenia.

2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły

im trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza końcowa

Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz aktywności uczniów.

Praca domowa

Odszukaj w literaturze informacje na temat: automatyzacji procesów przesuwania

przenośników taśmowych. Na podstawie zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie
notatkę.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Działanie taśmociągowego układu transportowego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji dostarczonej przez nauczyciela dokonaj klasyfikacji taśm

przenośnikowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z instrukcją producenta taśm przenośnikowych,
4) sprawdzić poprawność wykonanego zadania,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
7) uporządkować miejsce pracy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna taśm przenośnikowych,

−

katalogi producentów taśm przenośnikowych,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj łączenia taśm różnymi sposobami ze szczególnym uwzględnieniem

wulkanizowania i klejenia na zimno.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie

prezentują swoją pracę. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z przepisami bezpiecznej pracy przy łączeniu taśm,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) zapoznać się z instrukcją producenta taśm przenośnikowych,
5) zapoznać się z elementami łączącymi i mocującymi oraz zasadami ich stosowania,
6) sprawdzić poprawność wykonanego zadania,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
9) uporządkować miejsce pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

−

taśmy przenośnikowe (fragmenty do ćwiczeń),

−

nóż do taśm,

−

przymiar,

−

elementy mocujące i łączące,

−

środki ochrony indywidualnej (maski i okulary ochronne),

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej objaśnij działanie przenośnika

taśmowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność czytania DTR.
Czas wykonania 15 minut

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową,
4) wynotować najważniejsze informacje dotyczące przenośników taśmowych,
5) objaśnić zasadę działania przenośnika taśmowego,
6) sprawdzić poprawność wykonanego zadania,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
9) uporządkować miejsce pracy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa przenośnika taśmowego,

−

zeszyt do ćwiczeń ,

−

modele przenośników taśmowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj warunki bezpiecznej pracy przenośników taśmowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Czas wykonania 15 minut

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) rozpoznać zagrożenia występujące podczas pracy przenośnika,
4) wskazać metody unikania zagrożeń związanych z pracą przenośnika taśmowego,
5) określić zasady bezpiecznej pracy przenośnika taśmowego,
6) zapisać informacje,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
9) uporządkować miejsce pracy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa przenośnika taśmowego,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

modele przenośników taśmowych,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Maszyny i urządzenia do załadunku

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na rysunku poniżej przedstawiono zastosowanie ładowarek łyżkowych. Nazwij elementy

rysunku oznaczone cyframi.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Etapy realizacji ćwiczenia konsultują

z nauczycielem.

zakończeniu

ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę.

Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) przeanalizować rysunek przedstawiony powyżej,
3) opisać elementy rysunku oznaczone cyframi,
4) sprawdzić poprawność wykonanego zadania,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Objaśnij różnice występujące w procesie pobierania i załadunku materiałów sypkich oraz

przy ładowaniu materiałów kawałkowych za pomocą ładowarek łyżkowych.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach. Za pomocą modeli symulują procesy pobierania

i załadunku zapisując zaobserwowane różnice. Etapy realizacji ćwiczenia konsultują

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z nauczycielem. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas
wykonania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) określić zastosowanie ładowarek kołowych,
3) objaśnić fazy pobierania i załadunku materiałów sypkich,
4) objaśnić fazy pobierania i załadunku materiałów kawałkowych,
5) wskazać występujące różnice,
6) zapisać informacje do notatnika,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele ładowarek łyżkowych,

−

materiały sypkie i kawałkowe,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Ładowarki czerpakowe

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij i objaśnij działanie maszyny przedstawionej na rysunku. Wskaż możliwości jej

zastosowania.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Etapy realizacji ćwiczenia konsultują

z nauczycielem. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas
wykonania 15minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) przeanalizować rysunek przedstawiony powyżej,
3) rozpoznać elementy maszyny i ich przeznaczenie,
4) objaśnić działanie maszyny,
5) wskazać możliwości zastosowania w kopalniach odkrywkowych,
6) zapisać informacje do notatnika,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Opisz zastosowanie ładowarek czerpakowych.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Etapy realizacji ćwiczenia konsultują z nauczycielem.

Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 15 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami zawartymi w materiale nauczania,
2) określić zastosowanie ładowarek czerpakowych
3) zapisać informacje do notatnika,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie. praktyczne

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie maszyn
i urządzeń do transportu i zwałowania”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. b, 5. a, 6. b, 7. c, 8. b, 9. c, 10. c, 11. b,
12. c, 13. c, 14. b, 15. c, 16. b, 17. c, 18. c, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać zastosowanie krążników stałych

Określić ilość stosowanych krążników na każdy
kilometr taśmociągu

Dobrać metodę naprawiania taśmy przenośnika

Dobrać narzędzia do wulkanizacji taśm

Określić prędkość przesuwarki

Rozpoznać element taśmociągu

Określić wymagania stawiane taśmom

Rozpoznać rodzaj taśmy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić żywotność taśm

10 Określić zadanie krążników nadawowych

11 Wskazać cechy krążników

Wskazać skutki transportowania wilgotnego
urobku

13 Rozpoznać zabiegi konserwacyjne

Określić minimalną odległość między dwiema
sąsiednimi liniami przenośników

15 Określić wytrzymałość złącza mechanicznego

16 Rozpoznać złączkę do taśm

Określić czynności przygotowawcze do
przesuwania przenośnika

18 Określić zadania kontroli wydajności

19 Określić parametry pracy przenośników

Zastosować przepisy obsługi przenośnika
taśmowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Sztywne zestawy krążnikowe zazwyczaj stosowane są w

a) cięgnie dolnym.
b) cięgnie górnym.
c) urządzeniu zasypowym.
d) zestawie napinającym taśmę.

2. Średnio na każdy kilometr taśmociągu przypada od

a) 300 do 500 krążników.
b) 1500 do 2000 krążników.
c) 2000 do 2500 krążników.
d) 3000 do 4000 krążników.

3. Zerwaną taśmę przenośnikowa naprawimy metodą

a) zgrzewania.
b) zszywania.
c) wulkanizacji na gorąco.
d) napawania.

4. Do wykonania złącz taśm na gorąco stosuje się

a) imadło ślusarskie.
b) przenośne prasy wulkanizacyjne.
c) ściski stolarskie.
d) zaciski śrubowe.

5. Prędkość przesuwu przesuwarki do przenośników wynosi od

a) 1 do 2 km/godz.
b) 2 do 5 km/godz.
c) 2 do 12 km/godz.
d) 10 do 20 km/godz.

6. Na schemacie taśmociągu numerem 4 oznaczono

a) krążnik.
b) bęben napędowy.
c) bęben zwrotny.
d) bęben napinający taśmę.

7. Wymagania stawiane taśmom przenośników najlepiej spełniają, taśmy

a) parciane o specjalnie przygotowanych do ich zadań konstrukcjach.
b) metalowe o specjalnych właściwościach.
c) gumowe o specjalnie przygotowanych do ich zadań konstrukcjach.
d) bitumiczne o specjalnie przygotowanych do ich zadań konstrukcjach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Prezentowana na rysunku taśma należy do grupy taśm o budowie

a) jednoprzekładkowej.
b) dwuprzekładkowej.
c) wieloprzekładkowej.
d) z linkami stalowymi.

9. Średnia żywotność taśm z linkami stalowymi wynosi

a) 1–2 lat.
b) 3–4 lat.
c) 5–6 lat.
d) 7–10 lat.

10. Zadaniem krążników nadawowych jest

a) podtrzymywanie taśmy obciążonej nosiwem.
b) podtrzymywanie powracającej nie obciążonej nosiwem taśmy.
c) podtrzymywanie i amortyzacja taśmy w miejscu, w którym nosiwo podawane jest na

przenośnik.

d) żadne z powyższych.

11. Z powodu dużej ilości stosowanych krążników w taśmociągach

a) wszystkie krążniki są takie same.
b) stosowana jest zasada unifikacji i typizacji krążników.
c) stosuje się krążniki jednokrotnego użycia.
d) często sie je konserwuje i smaruje.

12. Podczas transportu urobku wilgotnego lub mokrego następuje jego przylepianie się do

okładki nośnej taśmy, co może spowodować
a) spowolnienie ruchu taśmy.
b) niszczenie powierzchni nośnej taśmy.
c) przylepianie się urobku do płaszczy bębnów, powodując ich obrastanie.
d) korozję krążników.

13. Zabiegi konserwacyjne taśm nie polegają na

a) powlekaniu powierzchni okładek odpowiednim płynem.
b) wypełnianiu ubytków gumy masą wypełniającą.
c) klejeniu taśm.
d) taśm przenośnikowych się nie konserwuje.

14. Minimalna odległość między dwiema sąsiednimi liniami przenośników wynosi:

a) 0,5 m.
b) 1 m.
c) 1,5 m.
d) 2 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Według ISO wytrzymałość złącza mechanicznego powinna wynosić minimum

a) 35% wytrzymałości na zerwanie taśmy łączonej.
b) 45% wytrzymałości na zerwanie taśmy łączonej.
c) 55% wytrzymałości na zerwanie taśmy.
d) 65% wytrzymałości na zerwanie taśmy łączonej.

16. Rysunek przedstawia złączkę typu

a) Mato.
b) Titan Tip–top.
c) Flexco.
d) Unilinka.

17. Do

czynności

przygotowawczych

koniecznych do przesuwania przenośnika należy
a) rozruch przenośnika.
b) wymiana taśmy na nową.
c) niwelacja terenu w nowym położeniu przenośnika.
d) włączenie przenośnika bez obciążenia.

18. Układ kontroli wydajności przenośnika mierzy

a) prędkość przenośnika.
b) temperaturę bębnów napędowych.
c) wypełnienie taśmy przenośnika.
d) czas pracy przenośnika.

19. Główne ciągi przenośników taśmowych nie powinny mieć większych nachyleń niż przy odstawie

urobku
a) do góry – 30

b) w dół – 30

c) w dół – 40

d) do góry – 40

20. Zgodnie z przepisami na drugą stronę przenośnika można przechodzić

a) przez specjalne mostki nad przenośnikiem.
b) schylając się pod przenośnikiem.
c) wchodząc na przenośnik i zeskakując po drugiej stronie.
d) po jego zatrzymaniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Użytkowanie maszyn i urządzeń do transportu i zwałowania

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie maszyn
i urządzeń do transportu i zwałowania”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 0d 1 do 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 16 do 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. b, 5. a, 6. c, 7. b, 8. c, 9. c, 10. a, 11. c,
12. b, 13. c, 14. c, 15. d, 16. a, 17. c, 18. c, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać układ technologiczny

Rozpoznać elementy taśmociągu

Dobrać metodę naprawiania taśmy przenośnika

Wskazać czynniki wpływające na trwałość
taśmy

Określić warunki przesuwania przenośników

Rozpoznać rodzaj taśmy

Rozpoznać typ krążnika

Określić zadania podawarki

Rozpoznać schemat połączenia linek w złączu

10 Określić zadanie krążników nośnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić zużycie energii w transporcie
taśmowym

12 Wskazać sposób postępowania z krążnikami

Zastosować przepisy obsługi przenośnika
taśmowego

Rozróżnić elementy zespołu głównego
przenośnika

16 Rozpoznać złączkę do taśm

Określić czynności przygotowawcze do
przesuwania przenośnika

18 Określić zadania kontroli wydajności

19 Określić nachylenie przenośników

Rozpoznać urządzenie stosowane do
przesuwania przenośników taśmowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Układ technologiczny, w którym jedna koparka współpracuje z jednym taśmociągiem

i jednym ogniwem odbierającym nazywamy:
a) wieloskładem.
b) monoblokiem.
c) wyspą transportową.
d) wieloblokiem.

2. Urządzenie oznaczone na rysunku numerem 5 to

a) bęben napędowy.
b) zestawy krążnikowe.
c) bęben zwrotny.
d) bęben

napinający

taśmę.

3. Zerwaną taśmę przenośnikową naprawimy metodą

a) zgrzewania.
b) zszywania.
c) wulkanizacja na zimno.
d) napawania.

4. O trwałości taśm nie decyduje

a) konstrukcja taśmy.
b) dane producenta taśmy.
c) warunki eksploatacyjne.
d) konstrukcja przenośnika.

5. Przesuwanie przenośników przerywamy, gdy temperatura spadnie poniżej

a) –18

b) –28

c) –38

d) –48

6. Prezentowana na rysunku taśma należy do grupy taśm o budowie

a) jednoprzekładkowej.
b) dwuprzekładkowej.
c) wieloprzekładkowej.
d) z linkami stalowymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Krążnik przedstawiony na rysunku jest typu

a) gładkiego.
b) gładkiego z wykładziną amortyzującą.
c) tarczowego z tarczami z materiałów sprężystych

i z dystansami sztywnymi.

d) pierścieniowego z pierścieniami z materiałów

sprężystych.

8. Zadaniem podawarki jest

a) podniesienie urobku na określoną wysokość i wyładowanie go na dowolne środki

przeładunkowe.

b) wydobycie urobku i wyładowanie go na dowolne środki przeładunkowe.
c) wydobycie urobku i. podniesienie go na określoną wysokość.
d) wyładowanie urobku na dowolne środki przeładunkowe i jego transport.

9. Schemat ułożenia linek w złączach taśmy według normy niemieckiej przedstawia

a) złącze jednostopniowe.
b) złącze dwustopniowe.
c) złącze trójstopniowe.
d) złącze czterostopniowe.

10. Zadaniem krążników nośnych jest

a) podtrzymywania taśmy obciążonej nosiwem.
b) podtrzymywanie powracającej nie obciążonej nosiwem taśmy.
c) podtrzymanie i amortyzacja taśmy w miejscu, w którym nosiwo podawane jest na

przenośnik.

d) żadne z powyższych.

11. W transporcie taśmowym zużycie energii na przemieszczanie urobku wynosi

a) 50%, a na ruch taśmy 50%.
b) 30%, a na ruch taśmy 70%.
c) 80%, a na ruch taśmy 20%.
d) 40%, a na ruch taśmy 60%.

12. Zużyte krążniki po wymianie na nowe

a) przeznacza się na złom.
b) poddaje się w 60% regeneracji.
c) zatrzymuje się jako zapasowe.
d) stosuje w taśmociągach o mniejszych długościach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Każdorazowe uruchamianie przenośnika

a) poprzedzone jest sygnalizacją akustyczną.
b) poprzedzone jest sygnalizacją optyczną.
c) poprzedzone jest sygnalizacją akustyczną i optyczną.
d) nie wymaga sygnalizacji.

14. Jeżeli przenośnik znajduje się w ruchu i jest załadowany urobkiem

a) to nigdy go nie zatrzymujemy.
b) zatrzymujemy go w dowolnej chwili.
c) zatrzymujemy go w przypadku zagrożenia uszkodzeniem lub uszkodzenia

przenośnika.

d) przyśpieszamy jego ruch aby szybciej pozbyć się urobku.

15. Do zespołu głównego przenośnika nie należy

a) taśma.
b) zestawy krążników wraz z konstrukcją nośną.
c) stacja czołowa.
d) kosz zasypowy.

16. Rysunek przedstawia złączkę typu

a) Mato.
b) Titan Tip–top.
c) Flexco.
d) Unilinka.

17. Do czynności przygotowawczych, koniecznych do przesuwania przenośnika, należy

a) rozruch przenośnika.
b) wymiana taśmy na nową.
c) konserwacja i naprawa przenośnika przeznaczonego do przesuwania.
d) włączenie przenośnika bez obciążenia.

18. Układ kontroli wydajności przenośnika mierzy

a) prędkość przenośnika.
b) temperaturę bębnów napędowych.
c) wypełnienie taśmy przenośnika.
d) czas pracy przenośnika.

19. Główne ciągi przenośników taśmowych nie powinny mieć większych nachyleń niż przy

odstawie urobku
a) do góry – 20

b) w dół – 30

c) w dół – 20

d) do góry – 40

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Na rysunku poniżej przedstawiono urządzenie do

a) wymiany taśmy.
b) konserwacji taśmy.
c) przesuwania taśmociągu.
d) przesuwania gąsienic.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Użytkowanie maszyn i urządzeń do transportu i zwałowania

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Antoniak J.: Przenośniki taśmowe w górnictwie podziemnym i odkrywkowym,

Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2006

2. Bęben A.: Maszyny i urządzenia do eksploatacji odkrywkowej. WSiP, W-wa 1977
3. Bęben, Bogusz, Glapa, Marianowski: Maszyny i urządzenia do odkrywkowego urabiania

surowców skalnych wybranymi technologiami, Wydawnictwo AGH Kraków 1988

4. Glapa Wojciech, Korzeniowski Jan, Mały leksykon górnictwa odkrywkowego,

Wydawnictwa i Szkolenia Górnicze, Burnat & Korzeniowski

5. Grzelak E., Kruszywa mineralne, poradnik, COIB, Warszawa 1995
6. Kozioł, Uberman: Technologia i organizacja transportu w górnictwie odkrywkowym,

Wydawnictwa AGH, Kraków 1994

7. Kubiczek T., Maszyny i urządzenia mechaniczne w górnictwie, Wydawnictwo Śląsk,

Katowice 1970

8. Onderka, Bugesz, Kwiecień: Bezpieczeństwo pracy w górnictwie odkrywkowym,

Wydawnictwo AGH, Kraków 1988

9. Pastuszko, Ptasiński : Eksploatacja kopalin, WSiP, W-wa 1978
10. Poradnik Górnictwa Odkrywkowego, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1968
11. Poradnik Górnika, tom 5, Wydawnictwo Śląsk, Katowice1976
12. Rączkowski B., BHP w praktyce ODiDK Sp. z o.o., Gdańsk 2004

Materiały informacyjne oraz zasoby internetowe firm:

13. www.famaz.pl
14. www.fugo.com.pl/

Literatura metodyczna:

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004